Morgunblaðið - 02.08.1968, Qupperneq 21

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 2. ÁGÚST 19«8
21
- PÉTUR OTTESEN
Framhald af bls. 17
ast nokkur vegarspotti til í sýsl-
unni. En slíkur grjótpáll reynd-
ist hann fyrir hérað sitt í vega-
málum, í héraðsstjórn og á Al-
þingi, að fáar sýslur munu búa
við betri vegi eða þéttara vega
net en Borgarfjarðarsýsla. Fáir
hafa átt slíkan mann að vinna
fyrir sig að brúarmálum, vega-
málum, ræktunarmálum og öðr-
um héraðsmálum, sem Borgfirð-
ingar áttu í Pétri. Stundum kom
það raunar fyrir, eftir að Pétur
var orðinn einn helzti ráðamað-
ur um fjárlögin, formaður fjár-
veitinganefndar, að það flygi fyr
ir, að hann sæi ekki annað en
Borgarfjörð. Það voru auðvitað
öfgar, en hitt er trúlegra, að
hlutur Borgfirðinga hafi ekki
orðið minni en annarra.
Ekkert lát er enn á áhuga
Péturs á samgöngumálum, frek-
ar en á öðrum málum, sem til
heilla horfa. Síðast í vor flutti
hann með öðrum tillögu á sýslu-
fundi um að skora á ríkisstjórn og
Alþingi að hraða rannsókn á brú
argerð á Hvítá við ósa hennar,
svo og að hefjast handa sem
fyrst um lagningu steinsteypts
vegar fyrir Hvalfjörð, áleiðis
upp í Borgarfjörð, eina fjölförn-
ustu þjóðleið landsins. Hann
veit vel, að slík framkvæmd er
ekki munaður, heldur skynsam-
legt og einkar arðbært fyrir-
tæki.
Á þessu ári voru liðin 20 ár
frá því að Andakílsárvirkj-
un hóf orkuvinnslu. Einn af
frumkvöðlum þess, að ráðizt var
í að koma því mannvirki upp,
var Pétur Ottesen. Er mér nær
að halda, að þeir menn, sem
ásamt Pétri stóðu að því verki,
hafi að einihverju leyti kostað
fyrstu virkjunarrannsóknir
sjálfir.
Það er ekki vafa undirorpið,
að það þurfti bæði bjartsýni og
þrautseigju til þess að vinna
þessu máli brautargengi. I dag
er orkuverið bezta eign sýsln-
anna, og þarf ekki að lýsa því,
hvert gagn það hefur þegar unn
ið héraðinu og atvinnuvegum
þess.
Nú á tímum telja menn síma
svo sjálfsagðan hlut á hverjum
bæ, að við liggur, að fólk haldi
að þetta merkilega kerfi hafi
staðið hér fullbúið, þegar land
var numið. En það eru nú samt
aðeins fáeinir áratugir síðan
þetta kerfi komst á hér á landi
og kostaði mikið átak. Hitt er
annað mál, að síminn breiddist ó-
trúlega fljótt út um sveitir Borg-
arfjarðarsýslu, því að þar var
unnið af óvenjulegu kappi að því
að koma þessari þjónustu heim
á hvem bæ. Þar var Pét-
ur á ferðinni. Einangrun
landsins var rofin, og hann vildi
einnig rjúfa einangrun sveitabæj-
anna, einstaklinganna. Síminn
varð grundvöllur skjótari sam-
skipta, sem aftur greiddu götuna
fyrir margháttuðum framkvæmd-
um og félagslegum umbótum.
Þá má minna á þátt Péturs
Ottesen í því að efla menningar-
mál í Borgarfjarðarhéraði. Skól-
ar, félagsheimili og aðrar menn-
ingarstofnanir hafa risið upp, og
sjást víða handtök hans í þeim
efnum. Þegar rætt hefur ver-
ið um eflingu æskulýðsstarfs á
sýslufundum, er Pétur ákveðn-
asti stuðningsmaður fram-
kvæmda í þeim efnum.
Pétur er einstakur eljumaður.
Hann þolir ekki iðjuleysi og
skeytir engu um hégóma. Það er
mála sannast, að hann er ekki
fyrr kominn heim, en hann er
rokinn úr sparifötunum og í
verkaföt sín og grípur þá til
þeirra verka á búinu, sem að-
kallandi eru. Þetta gerir hann
enn í dag. Það er gott fordæmi
enda segja margir, að óvíða sé
meiri vinnusemi en í nágrenni
Péturs, ekki sízt á Akranesi.
Að lokum við ég um þennan
þátt minnast á það gífurlega
starf, sem Pétur hefur af hendi
leyst með stuðningi við fólk, sem
til hans hefur leitað með vanda-
mál sín. Fáum mun betur treyst-
andi fyrir slíkum málum, því að
hann er bæði hjálpfús og ráð-
hollur. Hann er og einkar aðgæt-
inn og hygginn í fjármálum. Því
er mikið til hans leitað Hann er
og þannig gerður, að hann er
fúsastur að liðsinna þeim, sem
ekki eiga sér víða skjóls að
vænta. Hann hefur aldrei hikað
við að leggja frá sér orfið eða
pennann, fara af þingi eða búi,
ef hann teldi nauðsyn bera til,
að þeir berðust, sem heilir eru,
fyrir réttlætismálum þeirra, sem
síður mega sín. Hann hefur og
margt kvöldið komið heim þreytt
ur, en glaður, af því að hann
gat létt vanda náungans. En fá
orð hefur hann haft um.
Og þó gekk hann lengi ævinn-
ar ekki heill til skógar. Rúma
tvo áratugi var hann oft þjáður
af sjúkdómi. En vel heppnaður
uppskurður færði honum heils-
una á ný, og færðist hann allur
í aukana við þá bót. Hann varð
og fyrir áfalli, er bifreið ók á
hann fyrir nokkrum árum og
slasaði hann illa. En hann var
kominn á ról fyrr en varði og
er nú við góða hedlsu.
Ég hef átt því láni að fagna
að þekkja Pétur frá barnæsku
minni og starfað talsvert með hon
um seinni árin. Hann er elsku-
legur við vini sína og hreinn og
beinn við alla. Ég hef aldrei
heyrt hann með einu orði tala
illa um nokkurn mann, og eng-
inn ber á Pétur, að hann halli
réttu máli. Hann viðhefur enga
hálfvelgju, og er tvímælalaust
eitt skapmesta prúðmenni, sem ég
hef kynnzt. Ef honum mislíkar,
segir hann það beint við þann,
sem í hlut á, eða lætur ella með
öllu kyrrt liggja. Fáir eða eng-
ir hafa heldur fylgt hinu forna
spakmæli, er Snorri hefur eftir
Erlingi Skjálgssyni: „Öndurðir
skulu ernir klóask."
Það þarf engra vitna við um
ágæti Péturs Ottesen. En ég get
þó ekki stillt mig um að minnast
á ummæli þess manns, sem senni-
lega þekkir Pétur betur en allir
aðrir vinir hans. Það er Jón Sig-
urðsson á Reynistað. Þeir sátu
saman á Alþingi í fjörutíu ár. í
þrjátíu og sjö ár, frá 1922 til
1959, bjuggu um þingtímann sam
an á Stýrimannastíg 9, oftast í
sama herberginu. Eg heimsótti
Jón nýlega norður á Reynistað,
og talið barst að Pétri. Það glaðn
aði yfir Jóni, og sagði hann m.a.
þetta:
„Eftir öll þessi mörgu ár, sem
við Pétur höfum átt samleið, segi
ég þér, að hann er einn ágæt-
asti maður, sem ég hef kynnzt
á lífsleiðinni og einn bezti sam-
verkamaður, sem ég hef unnið
með á langri ævi.“
Kona Péturs Ottesen er Pet-
rína Jónsdóttir frá Kársneskotií
Kjós. Eiga þau tvö börn, Jón,
sem fyrr var getið, og Sigur-
björgu, búsetta í Reykjavík.
Hefur heimilislíf þeirra allt
verið farsælt. Fáum konum
væri ætlandi að fara al'lt,
sem Pétur fer, svo víða liggja
leiðir hans. Alliir vita, að
oft hefur húsfreyjan orðið að
standa fyrir búinu og heim-
ilinu ein, þegar Pétur hefur
dvalizt langdvölum af bænum.
Það er því ekki Pétur einn, sem
á henni þökk að gjalda, heldur
og þeir, sem notið hafa verka
hans.
Ég minntist í upphafi þessara
orða á þjóðhátíðina 1874. En síð-
ust þeirra þriggja þjóðhátíða,
sem haldnar hafa verið, var hald
in 1944, þegar lýðveldið var stofn
að. Sumir telja, að þá hafi sjálf-
stæðisbaráttunni verið lokið. En
henni er ekki lokið, og henni lýk-
ur aldrei. Hún er og verður æ-
varandi. í dag er hún fólgin í
þvi út á við að sanna umheim-
inum, að við eigum rétt á því að
vera sjálfstæð þjóð, og inn á við
er hún fólgin í því, að við getum
risið undir sjálfstæðinu, efnalega
og menningarlega. Þetta veit Pét
ur. Þvi er það, sem hann vinnur
að því af megni að tengja saman
fortíð og nútíð. Því er það, að
hann vill, að upprennandi kyn-
slóð axli byrðarnar snemma og
búi sig undir að viðhalda og
vernda sjálfstæði okkar, andlegt
og efnalegt. Því var það, að
hann hætti þingmennsku í fullu
fjöri, að hann gæti fylgzt með
fyrstu sporum yngri manna, sem
áttu að taka við ábyrgðinni.
Hann vill flytja baráttuviljann og
þekkinguna frá kynslóð til kyn-
slóðar og hann er fús að miðla
af langri reynslu sinni.
Pétur Ottesen er Sjálfstæðis-
maður. Enn í dag er hann áhrifa-
mikill í þeim flokki, af því að
hann ej" hugkvæmur, gætinn og
kjarkmikill. Hann nýtur þar
mikils trausts af því m.a., að
með lífsstarfi sínu hefur hann
átt drjúgan þátt í því að gera
þann flokk að því afli, sem hann
er í dag.
En sá dagur rennur, að Pétur
Ottesen verður ekki dreginn í
dilk. Enginn flokkur, ekkert fé-
lag, mun eigna sér einum þenn-
an mann, þegar tímar líða fram.
Það er vegna þess, að hann hef-
ur alltaf fyrst og fremst verið
íslendingur.
Öll óskum við þess, að þessi
einstæði sonur íslands megi enn
lengi lifa og að honum auðnist
enn um sinn að vinna að hugðar-
efni lífs síns: Að búa í haginn
fyrir framtíð þessa lands.
Ég lýk þessum orðum með því
að færa Pétri Ottesen þakkir
Borgfirðinga. Hann hefur nú um
rúmlega hálfrar aldar skeið ver-
ið í fararbroddi þeirra fyrir bætt
um kjörum og aukinni menningu.
Að því marki hefur hann stefnt
af óþreytandi elju og aldreihlíft
sér. Öll störf sín hefur hann
leyst af hendi með þeim hætti, að
hann hefur í senn áunnið sér og
héraði sínu virðingu.
Hann hefur með störfum sín-
um tengt saman kynslóðir og ver
ið þeim ómetanlegt fordæmi.
Slíkt virða samhéraðsbúar hana
og fjöldi annarra að verðleikum
og votta honum því í dag vin-
áttu sína og virðingu.
Ásgeir Pétursson
í dag munu flestÍT sammála
um, að alt frá uppbafi íslands
byggðar, sé ekkert tímabil í sögu
ísflenz,ku þjóðaxinnar, jafn við-
burðaríkt og stórstígt í fram-
faraátt, sem það tímabil sem lið-
ið er af 20. öldinni. — Hafa sum-
ir jafnað því við,. að nýtt land-
nám hafi átt sér stað.
Það fer ekki hjá því, að á
slíku framfara tímabili koma
margir einstaklingar við sögu,
sem lagt hafa hönd á plóginn
og lagt af mörkum mikið starf
og orku við þá alhliða uppbygg
ingu sem átt hefur sér stað. Að
sjálfsögðu hefur það komið í
hlut forustumanna þjóðarinnar á
Alþingi að marka stefnuna, þó
að þrek og áræði þjóðarheild-
arinnar skipti vitanlega mestu
máli, um hvernig til hefur tek-
ízt um alla framþróuii.
Einn þeirra sona þjóðarinnar,
sem hátt' ber og lengi verður
minnzt í sögunni, frá þessu tíma
bili, er þingskörungurinn Pét-
ur Ottesen frá Ytra-Hólmi, en
hann fyllir í dag áttræðisald-
urinn.
Það er ekki aðeins fyrir frá-
bæra hæfileika Péturs Ottesen
til þess að gegna störfum á Al-
þingi, en þar hefur hann átt sæti
yfir léngra tímabil en nokkur
annar íslendingur, alt frá því að
Alþingi var endurreist, sem
hans verður minnzt, — heldur
einnig fyrir margvísleg störf, sem
hann hefur innt ,af hendi í ýms-
um félagsskap og við málefni,
sem hann hefur látið til sín
taka. — Þar hefur komið að
góðu haldi, hversu náin kynni
hann hafði þegar á unga aldri
af allri uppbyggingu og þörfum
beggja aðalatvinnuveganna, land
búnaðar og sjávarútvegs. En
þeir hafa sem kunnugt er, ver-
ið aðal burðarásinn og und-
irstaða þeirra miklu framfara,
sem átt hafa sér stað i land-
inu.
Þegar iðnaðurinn kom til sög-
unnar og fór að taka í sína þjón-
ustu þær orkulindir, sem í land-
inu eru og tryggja með því
betri lífsskilyrði þjóðinni til
handa, átti sá atvinnuvegur
traustan málsvara og stuðnings-
mann, þar sem Pétur Otte-
sen vár.
Á Alþingi átti Pétur Ottesen
mörg áhugamál, sem hann barðist
fyrir, af sinni alkunnu einurð og
festu. — Árið 1916, þegar hann
er fyrst kosinn á þing, hefur
Ísland, enn ekki hlotið fullveld-
is viðurkenningu. Hann var þá
þegar í hópi þeirra, sem harð-
ast börðust fyrir fullu sjálfstæði
þjóðarinnar. — Þá mun Péturs
lengi verða minnzt fyrir afskipti
hans og einarða baráttu fyrir út-
færslu fiskveiðilandhelginnar og
friðun fiskimiðanna, til hagnýt-
ingar fyrir landsmenn eina. — Fá
ir munu þeir íslendingar, sem
lagt hafa af mörkum meira starf
í þágu þess mikla hagsmunamáls
þjóðarinnar, en hann.
Fjölmörg framfara og hags-
munamál landbúnaðar og sjávar-
útvegs, hafði Pétur Ottesen for-
ustu um að bera fram á Alþingi,
eða studdi á einn eða annan
hátt. — Það ber vott um þá sér-
stöku starfshæfileika, sem Pétur
Ottesen hefur til að bera, að
hann hefur um áratuga skeið átt
sæti í stjórn Fiskifélags íslands
og Búnaðarfélags íslands. Er
það einsdæmi, að sami maður
sitji í stjórnum beggja þessara
höfuðsamtaka, aðalatvinnuvega
þjóðarinnar.
Sem þingmaður Borgfirðinga,
hafði Pétur forustu um fjölmörg
framfaramál byggðarlagsins, sem
oflangt yrði upp að telja að þessu
sinni. Hann var ötull baráttu-
maður fyrir bættum samgöngum
og sá í þeim efnum stóra drauma
rætast. Máttum við Borgfirðing-
ar oft heyra öfundarorð frá öðr-
um héruðum, fyrir það, hvað Pét
ur væri harðdrægur fyrir sitt
hérað og kæmi mörgu í fram-
kvæmd.
Með virkjun Andakílsárfossa
var stigið stórt spor í framfara-
átt fyrir Borgarfjarðarhérað,
þar áttu góðir menn hlut að máli
og var Pétur Ottesen einn
þeirra. Er óhætt að fullyrða, að
fá framfaramál hafa tryggt bet-
ur lífsskilyrði landsbyggðarinn-
ar og uppbyggingu atvinnuveg
anna, en rafvæðingin. — Allt
sem stefnt hefur í þá átt, að ís-
lendingar færðu sér í nyt, þær
auðlindir sem í landinu eru, svo
sem virkjun fallvatna og hag-
nýting jarðhitans, hefur átt ó-
skiptan hug Péturs Ottesen og
fyrir þeim framförum hefur
hann barist.
Pétur Ottesen hefur verið mik
ill gæfumaður í lífinu. Hann hef-
ur auk þess að gegna hinum
vandasömustu störfum í þágu
lands og þjóðar, rekið sitt rausn
ar bú, að Ytra-Hólmi, og þar hef
ur hann einnig gert garðinn fræg
an. — Með sinni ágætu konu,
Petrinu Jónsdóttur, hefur hann
byggt upp fyrirmyndar bú. Þar
hefur Petrína staðið, traust, við
hlið síns ágæta bónda og veit ég
að engum er það ljósara en
Pétri sjálfum, hversu mikila
virði það hefur verið honum, að
eignast slíkan lífsförunaut.
Ég vil að lokum árna mínum
ágæta vini og heimili hans allra
heilla, í tilefni af þessum merku
tímamótum. — Hann er enn sem
fyrr, þrátt fyrir aldurinn, glað-
ur og reifur, og dvelst nú þessa
dagana í Finnlandi, þar sem
hann situr fund norrænna bænda
samtaka.
Jón Árnason
NÝTI - NÝTT
Það þarf ekki lengur að
fínpússa eða mála loft
og veggi ef þér notið
Somvyl.
Litaver
Grensásvegi 22—24.
Somvyl veggklæðning.
Somvyl þekur ójöfnur.
Somvyl er auðvelt að þvo.
Somvyl gerir herbergið
hlýlegt.
Somvyl er hita- og hljóð-
einangrandi. |
Það er hagkvæmt
að nota Somvyl.
Á lager hjá okkur
í mörgum litum.
Klæðning hf.
Laugavegi 164.
Ytri-Hólmur í Borgarfirði.