Morgunblaðið - 20.12.1969, Page 16

16
MORGUNBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 20. DBSEMBER 1969

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulítrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
Áskriftargjald kr. 165.00
I lausasölu
H.f. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Arni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Simi 10-100.
Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
á mánuði tnnanlands.
kr. .10.00 eintakið.
NÝSKIPAN VERÐLAGSMÁLA
TIMargsinnis hefur verið á það
bent, að það kerfi verð-
lagshafta, sem hér hefur ríkt,
hafi skaðað þjóðina stórlega,
enda beinlínis stutt að því af
ríkisins hálfu að draga úr
hvöt manna til að gera hag-
stæð vöruinnkaup. Slíkt kerfi
verðlagshafta hefur verið við
lýði í mörgum löndum á
óeðlilegum tímum, eins og
styrjaldartímum eða tímum
mikils vöruskorts, eins og
víða var í Evrópu fyrst eftir
styrjöldina, en allar vestræn-
ar þjóðir hafa fyrir löngu
upprætt þetta fárániega kerfi.
Menn hafa gert sér grein fyr-
ir því, að samkeppnin var
bezta leiðin til þess að halda
niðri vöruverði og bæta hag
alþýðu.
Við íslendingar höfum hins
vegar í marga áratugi búið
við verðlagshöft, að vísu mis-
munandi heimsikuieg, en setíð
hafa þau verið til iils. Og
verður aldrei metið, hve mik-
ið þjóðarheildin hefur skað-
ast á þessu fáránlega fyrir-
komulagi.
Nú hefur verið lagt fram
á Alþingi stjómarfrumvarp
um verðlagsmál, sem gerir
ráð fyrir því að afnema verð-
lagshöftin, en hins vegar verð
ur áfram verðlagseftirlit og
ráðstafanir verða gerðar til
að koma í veg fyrir einok-
unarverðmyndun eða sam-
tök um það að halda verð-
lagi uppi. Er hér um að ræða
svipað fyrirkomulag og nú
tíðkast í nágrannaríkjum okk
ar, enda hefur verið höfð
Endurhæfing
Jðnaðarmálaráðuneytið hef-
ur nú skýrt frá þvi, að
skipuð verði nefnd til þess
að gera tillögur um eflinigu
verkkennslu iðnverkafólks og
endurhæfingu og þjálfun
þess, þegar umskiptd verða í
ákveðnum iðngreinum vegna
vaxandi iðnþróunar. Jafn-
framt hefur nefndinni verið
falið að lcanna möguleika á
myndun sjóðs, sem tryggi iðn
verkafólki bætur, ef því er
sagt upp starfi án tilverknaðs
þess sj álfs.
Hér er um gagnmerkt mál
að ræða. Vegna aðildar ís-
lands að EFTA má búast við
hliðsjón af löggjöf annarra
þjóða í þesisu efni.
Því miður er ekki talið
unnt að framkvæma hina
nýju skipan verðlagsmála þeg
ar í stað, heldur þurfi að und-
irbúa framkvæmdina, og hef-
ur nú verið framlengt umboð
þeirrar verðlagsnefndar, sem
um þessi mál fjaUar, til árs-
loka 1970. Kaupmenn og
verzlunarmenn hafa á það
bent, að nýskipan verðlags-
mála þyrfti að taka gildi sem
allra fyrst, og hafa talið að
hálfs árs undirbúningur ætti
að vera nægilegur. Um það
hefur þó ekki náðst samkomu
lag, enda má segja, að aðal-
atriðið sé að ná fram heil-
brigðri skipan þessara mála
til frambúðar og ekki geti
ráðið neinum úrslitum, þótt
það drugist um nokkra mán-
uði, þegar landsmenn allir
haifa þurft að búa við hafta-
berfi í marga áratugi.
Auðvitað heyrast nú eins
og ætíð, þegar umbótamál er
á ferðinmi, raddir afturhalds-
mianna, sem staðnaðir eru í
kreddukenningum sósíalism-
ans, sem hvarvetna hefur ver
ið varpað fyrir róða í lýð-
írjálsum rikjum. En aðalatrið
ið er, að hið nýja verðmynd-
arkerfi mun sanna lands-
mönnum, þegar því verður
beitt, hve mifclu heilbrigðara
og eðli'legra er að örfá sam-
keppni, því að endanlegt verð
vörumnar er það sem máli
skiptir, en ekki hver prósentu
álagning kann að vera í
hverju einstöku tiilifelli.
iðnverkafólks
verulegum breytingum í iðn-
aðinum á næstu árurn, auk-
imni vélvæðingu og breyttum
vinnubrögðum. Þess vegna
ber brýna nauðsyn til að
tryggja, að iðnyerkafólk berí
ekki skarðan hlut frá borði
við þær breytimgar. Hægt er
að koma í veg fyrir slíkt með
þeim ráðstöfunum, sem iðn-
aðarmálaráðuneytið er nú að
undirbúa, aukinni verk-
bennslu og endurhæfingu og
bótum. Er sérstök ástæða til
að fagna þessum aðgerðum,
sem leitt geta til margvís-
legra hagsbóta fyrir iðn-
verkafólk.
Vildu auknar álögur
17'ulltrúar allra minnihluta-
* flokkamma í borgarstjóm
Reykjavíkur lögðu fram til-
lögur á borgarstjórnarfundi
sl. fimmtudag um stórhækk-
aðar álögur á atvinnufyrir-
tæki borgarinnar. Vildu þeir
auka skattlagnimgu atvinnu-
fyrirtækja um allt að 123
milljónir króna.
Slíkur er hugur minni-
hlutaflokkanna í garð at-
vimnufyrírtækja borgarbúa.
Svo stóraukmar skattaólögur
á erfiðum tímum mundu
lama atvimnufyrirtækin og
aufca atvinnuleysi enn frá því
sem nú er. Sjálfstæðismenn í
borgarstjóm Reykjavíkur
felldu þessar tillögur.
EFTIR
ELÍNU PALMADÓTTUR
Minininigairgrediniair eru ekki nýjiumig
hér á lianidi í blöðum oig tímairituim.
Ástæðuilaiuisit aö gieir'a J>æir að umiræðu-
afini. í tímiairitiinu Jökilii miinmaisit Jöklia-
fióiaigsmienn nú stofnandians og fiorystu-
miainnjsiiinis, Jón Eyþórsisioniair, á nioMouð
sérsitæðian oig ákaflagia viðeigandi háitt.
Þeir hatfa látið takia sarnian Ifetia yfir
vertk hans, bælkiur og greiinar og biirta
þessa iöngu upptaininigu, sem sýniir bet-
ur en margorðar greimar hváffikiur miaður
Jón var og hve mikiiu hann kiom í verk
um ævinia, auk daigiegra srtanfla. Þaanna
eru taflidar 7 íiriumsiaimidiar bætour, 15
þýdd verk og um 140 riitlgerðdr oig girein-
air. Úr eiginileigum minniingiairgreiinum
eru svo aiðleiinis í rátiniu stuttar .gllleÆsur
og ævkninniingiair á enisiku, til fróðflieiks
íyrir erileinda firæðimen.n.
Timiarit þetta fier ékafUeiga víða, til
almienininigs, firæiðiimainna og stoifniana á
ístianidd og eirfllenidfe. Öllium þessum að-
ilum er iemguir í að fá þesisa ritverka-
slkrá. Hún geymist þaænia uim ókominn
tíma, tdlitæk ölHum þeim, sem þunfa alð
ieita að því sem Jón skrifiaði um ævina.
Þiess mé svo geta um ieið, að á sín-
um tíma var til sömu aðila sent til-
kynniinlgafflkiart um anidllát Jóns Eyþóæs-
soruar, (hæfiiiJeiglt ti/L að setja í spjialdiskirár
stofinania, enida til þess igert. Öðrum mietg
in á það voru Jetnuið á feienzku, hinum
megin á enslku, æviaitrdði hiamis og störf
að jökiiarannisólkinuim. Það kort getur því
verið tiflftækt í spjaldslkiróm þeirra sem
við jökfliajnaminsókniir fást.
Þaima er Jórnis Eyþórsisioinar miimnzt á
verðluigan hátt og mjög í hains amdia. 1
riaiuininni er siiíkit ÍikJegra tiill a(ð haida
nafini hiams sfcriumiiaust á iotflt en há-
stemimd'ar miimndmigagreinar, hversu góð-
ar og sanmiar sem þaer eru. Fimnst mór
miaga benida á þetta tifl. eftirbreytni.
Ég sagðd, að fþetta væri mjög í anda
Jónis Eytþórssioniar. Sjiállfiur (þakkíaði hann
þaininiig fyrir sdig, þagar bamm varð
sjötuigur og miarlgdir senidu honium gjafir
og hieilliiaásfcdr, að hamin slkrifiaði ri/t-
gerð uim Hvinveirjiadial á Kiii, sórprent-
aði hana og seindi í þaJkkUætisskyná til
vimia simma. Hanm sendi eklki bara spjiaM
mieð iþakfcairorðum, hieldiur eáltthivað,
sem þeir gæitu haft gagn og garmam af,
til emidiurgj'áids fyriæ vedtta vimóittu.
Þanindig var miaðiurinn. Ótnúflleiga aiflkasta-
málkiil og iítilll prjáimaður. Hann er
einn af þeiirn möninum, er ég hiefi Jeit-
alð fyrslt til ©egnium hJaðamiemmisk/ustörf,
-sem mér ihieflur þóitt mesitur fiengur í að
kynmiaist. AflUt vissii Jón, miðlaði því af
hllýju hvenær sem var og hvemig sem
á stóð. Og öruiggt var að byggja á því,
sem hann taidi siig vita eða miuma. Bn
hann var iikia ólhræddur við að siegj ast
ekkii viita — oig fletba svo upp.
Saninlieiburánm er sá, að gegnum sitarf
sín kiymmiist biaðaimaður mörgu fióílíki.
Kammsfci verður maður í þesisu starfi
mest var við visisia mannliega brasti, svo
sem hégóimaigimid og sýmidarimieininisku. Þó
vel sé fiairið mieð slílkt, Iþá er etaki gott
að fieiia það fyrár biaðamianininium, sem á
að fcoma viðtoomianidi á framfæri í iþví
lljiógi, sem bamn viflUl verta gagnrvart um-
heiminum. Oiflt hefii ég skipt um síkaðun
á iþví hver sé héglómflieglaisitur og hver
hævensfcaistur í hj airta slínu í slMkium við-
skiptum. Satt að segja er í okkiur flest-
um æði mifcið magn af hégómaigirni og
sýndarmieinnisfcu. Bg miumidi llíikUagB seigja
í ofckiur öliium, ef ég heföi ekki refcizt
á memm á borð við Jón Eytþórsisian, Pétur
Otitasian og niolklkira aðra. Hefur því orðið
milkilli fienigur að því að fá a@ kynmast
þeirn. Kaninslki þests viæiði að vera við
biaðamienmistau fyrir það eitt.
Minnimigaiiigiieiniar haifla miangar sér til
ágætis það, að vera ritaðar í tilifinniiiruga-
hita - við sfcymdlimiisisá - og bætir það afit
uipp liive hjnásioðlniar þær hljóltia að verða,
þagar sikiia þarf hamidriti fyrir áikveðimm
tírna. í bók um merfca memm þarf mdtalu
meira tii — Jlamigtáma vinmu vamidaðs höf-
undar, sem fcryfiur iíf og störf viðíkom-
anid'i, fcosti hams og bresti. — Og ekfla
hæfiir að rniða útkomu við jóUamiarfcað
og það alð nó háttum hjá kaupemidum
í stórum hópi vina og vamidamianmia, þeg-
ar um stórirruenni er að næða.
Flóttamannaplatan
EINS og fcunmiuigt er ákvað
Stjióm Raiuðia Ikinoss ÍBdaindis sl.
vor, þeigar Ihún tók að sér söllu
flóttamaininaplötuniniar „Worid
Star Feativail", að baigniaði atf söfllu
pflötuininiar hiér á lanidi yrðd varið
til fcaupa á bóUuietfhi, mieðöium
og umlbúðum fiyrir fióttamlann og
iaðra Sbúia hóraðsiina Oasamianoe
í Seniegial. Þetíta hérað heiflur
hinigað til Verdð mjög aðþrenigrt.
Vegnia sfcorts á Uækniisþjómiuetu,
en Uaindlið ihefiur iemit í erfiðleik-
uim vegnia þedirira 05 þúsumid
flóttaimiainmia, sem þanigað halfla
fiDúið Ærá Poirtúigölsfcu Guiineu.
Gert var ráð fyrir iað þessd iháálp
fcæmii tíil mieð að toosta iiðölega
500 þúsuind ísl. !kr. og var þetsis
vaenizt að tefctjumniar atf sölu pilöt-
ummiair Stæðlu uinidlir þeirri
gmeiðsfllu. Bn sala pflötuminiar ketf-
ur orðið mieiri en hjiairtisiýtniuisitu
mienin þohðlu að vonia oig Verður
því seniniifllaga hæigrt að leggja tfié
í aniniað vertaefini, eni það er að
fcotmia á fiót flytíjiamfl)egri Isékn-
inlgastöð í héruðiuntum Dafbo og
Saré Tememig.
Hjláipairstairtfið í Sanieigafl. hefiur
verið umnið atf Fiótitiamanmialhjáip
Sameiniuöu þjlóðainmia!, Bamnia-
Ihljá’ip Sameiniuðu þjióðiamma og
Aiþjióðasamlbanidi Rauða Ikrosisiinis
ásamit miolklk'rum öðruirn samtölk-
uim og faeflur þess veirilð gæfit að
hjálpin direifiðisit sem faezt uim
laindiið og náin samtvinma (faeifiur
verið mieðal ihinma ýmsu ‘ihrjóllpar-
sbofiniana um samræmiimglu Ifajálp-
arstairtfsimis. Emmfiriemiur er uinmið
mlartoviisst að því að tryggij/a
firamtíðaniausn faeilfarigðliJsmáJa í
Senegal, þaminig að tfretaari utan-
aðkomiamidlí Ihljálp verði sm/ám
samian óþörtf.
Að tefcj'urnar atf fitóttíamianma-
pflötíuinni Ifaatfa orðið svo mdlklar,
sem rauin ber vitni, ibyglgfet á
Velviílljia mjög miaingra aðila.
Pfllatan er firaimleidld á iaagstia
faulgsanlagu fcastraaðarverði atf
Pfalips veifcsmiðjuinlum og fldsta-
mleranirnlir allir, bæðd túfllkendiur
og faöfiundiar lalgammia, faáfla iaigt
sinm hUut cfinam án nidkfcums emid-
umgijialds.
Óhugsamidi er að raofldkur ann-
ar aðili en Sameiinuðu þjióðiinraar
'gétd igefiið út plötu sem „Worflld
Stíar Festival", þar Sem tfriaim
fcoma á eirarai piötiu fllestir þektot-
uistu lfetaimenira í „Pop“ heiimlin-
unn. Listafiólikið er aillt buiradiö
samraingum við miismiuiraaradfl að-
iflia, sem leysa það eklki uiradian
þeim samniinigum, niemia þegair
í hlut á varikefini siem þebta-
Platan er því einistök í sinnii röð
og það hwe húra er Skemlmtileg
helfluir vafiáiauist átt dlrjúigan þáttt
í því fave firábærar viðtötour hún
faefiur faiotið í faeikmimium,
Af aðiiurn, sem laigtt faaifla faörad
á pióigimn faér iiraraanflámidsi, vil ég
mefraa að stjóriraarvöMdn feJLdlu
niður aila toiia oig igtjöid iaif plöt-
Framhald á bls. 18
Læknishjálp í Casamanohe héraði í Senegal. Meðulin, umbúð-
irnar og bóluefnið er frá tslandi.