Morgunblaðið - 06.02.1970, Qupperneq 14

14
MORiGUNB'LAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 6. FEBRÚAR 1870

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
Áskriftargjald kr. 165.00
I lausasölu
H.f. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Sfmi 10-100.
Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
á mánuði innanlands.
kr. .10.00 eíntakið.
GJÖRBREYTTIR
STARFSHÆTTIR
SJÁLFSTÆÐISFLOKKSINS
Á undanföm'um mánuðum
^ hefur verið unnið að þvi
að koma í framkvæmd ýms-
um breytingum í starfi Sjálf-
stæðisflokksins, sem stefnt
hefur verið að um nokkurt
skeið. Þessar breytingar
verða bezt skýrðar með því
að geta þess, sem gert hefur
verið í Sjálfstæðisflokknum í
Reykjavík, en með einum
eða öðmm hætti hefur þvi
verið fylgt eftir í fflokksfélög-
um utan Reykjavíkur.
Sjálfstæðisflokkurinn hef-
ur haft forystu um prófkjör
á Islandi, en á síðasta ári var
tekin sú grundvailarákvörð-
un að efna til prófskjörs á
mun breiðari grtmdvelli en
hokkru sinni fyrr. Fyrsta stig
ið í framkvæmd þeirrar
ákvörðunar var kosning kjör-
nefndar. Áður hafði hún að
mestu verið sjálfkjörin eða
tilmefnd af stjómum Sjálf-
stæðisfélaganna í Reykjavík,
en fjórir fuiltrúar kjömir á
aimennum fvmdi Fulltrúa-
ráðsins. Nú var ákveðið að
gjörbreyta þessu og draga úr
áhrifum stjóma Sjálfstæðis-
félaganna á skipun kjömefnd
arinnar. Þess í stað var ákveð
ið, að 9 fulltrúar í 15 mamna
kjömefnd skyldu kjömir í
leynilegri kosningu allra með
lima Fulltrúaráðs Sjálfstæð-
isfélaganna í Reykjavík —
en þeir eru nokkuð á annað
þúsund talsins. Þetta var
fyrsta stigið í þeirri viðleitni
að taka upp lýðræðislegri
starfshætti innan Sjálfstæðis-
flokksins.
Þegar meirihluti kjömefnd
ar hafði þannig verið kosinn
með almennri leynilegri
kosmimgu, var næsta skrefið
að velja frambjóðendur í hið
fyrirhugaða prófkjör. Nú
stendur yfir fyrsti þáttur
þess vals. Skoðanakönmm fer
fram í Fulltrúaráði Sjálfstæð
isfélaganna um frambjóð-
endur í prófkjörið. Hér er
einnig um leynilega kosningu
að ræða. Engar tillögur um
menn eru gerðar til Fulltrúa-
ráðsmannanna, heldur eiga
þeir að skrifa á atkvæðaseð-
il nöfn þeirra, sem þeir óska
að taka þátt í prófkjörinu.
Þegar þessari skoðanakönn-
un er lokið hefst naesti þátt-
ur í vali frambjóðenda. Þá
geta allir meðlimir Sjálfstæð-
isfélaganna í Reykjavík, sem
skipta þúsundum, lagt fram
tillögur um frambjóðendur í
prófkjörinu. Og lobs er svo
kjörmefndinni sjálfri heimilt
að nefna frambjóðendur til
viðbótar. Það er þó fyrst og
fremst öryggisráðstöfun, ef
ekki koma fram nægilega
margir frambjóðendur eða
einhverjar stéttir eða starfs-
hópar búa við skertan hlut
á prófkjörsseðlinum.
Af þessu má ljóst vera, að
gjörbreyting hefur orðið á
kosningu kjörnefndar, sem er
nú með lýðræðislegri hætti
en áður var og ennfremur, að
mjög er vandað til vals fram-
bjóðenda í prófkjörinu og
öllum flokksbundnum Sjálf-
stæðismönnum í Reykjavík
gefinn kostur á að koma
fram með tillögur um þátt-
takendur í því.
Lýðræði í framkvæmd
¥ þeim prófkosningum, sem
Sjálfstæðismenn efna til í
Reykjavík nú er stefnt að
mun meiri þátttöku en áður.
Þátttaka í prófkjörinu verður
ekki einskorðuð við flokks-
bundna Sjálfstæðismenn,
heldur verður öllum stuðn-
ingsmönnum Sjálfstæðis-
flokksins heimil þátttaka.
Það er alkunna, að margir
ágætir borgarar vilja af ýms-
um ástæðum ekki binda sig í
flokki. Það sjónarmið ber að
virða og skilja. Hins vegar er
það skoðun Sjálfstæðis-
manna, að við vai á fram-
boðslista þeirra í Reykjavík,
síkipti ekki megirimáli, hvort
um er að ræða flokksbund-
inn Sjálfstæðismann eða
ekki. AHir stuðningsmenn
Sjálfstæðisf 1 okksins í Reykja
vík hafa rétt til þess að taka
þátt í prófkosningunni.
Sjálfstæðismenn gera sér
ljóst, að þær breytingar, sem
nú er verið að framkvæma í
flokki þeirra, munu engan
veginn ganga snurðulaust
Og þeir gera sér einnig ljóst,
að prófkjörið í Reykjavík í
marz er stærsta tilraun, sem
gerð hefur verið hér á landi
til þess að gefa hinum al-
menna borgara þátt í því
valdi, sem stjórnmálaflokkar
hafa yfir að ráða. En Sjálf-
stæðismenn eru sannfærðir
um, að þetta er í samræmi
við vilja almennings og að
þess vegna ætti vel að takast
til.
ERLEND
TÍÐINDll
HARÐNANDI barátta fsraelsmanína
gegn Aröbuim sýnir meðal annars, að
| Þeir haífa elkki trú á stórveldasamlkomu-
lagi um lausn deilumálanna fyrir botni
Miðjarðarhatfsins og telja sig eklkert
þurfa að óttast atf hálfu stórveldanna
' svo framarlega sem hagsmunum þeirra
er eklki beinlínis stetfnt í hættu Að dórni
þess fréttaritara, sem hefur reynzt flest-
um dkarpskyggnari um ástandið, Micha-
, 01 Elkins, vilja ísraelsmenn sýna að
Egyptar geti efekd komið atf stað nýrri
styrjöld, að ísrael sé stórveldi í Mið-
, auisturlöndum og fjórveldaviðræðurnar
, um ástandið séu því efefei eins mikilvæg
ar og þær sýnist vera. Þannig reyni þeir
í rauninni að gera viðræðurnar mark-
, lausar.
r Dayan hershöfðingi hefur lýst yfir
því, að tilgangur hinna harðnandi ár-
ása sé þrenns konar: að viðhalda ó-
breyttri vígstöðu, að hindra það að Eg-
' yptar komi atf stað algeru stríði og láti
egypzku þjóðina tfinna það að hún eigi
í stríði. Tilganigiurinn er ekki hvað sízt
• sálfræðilegur. Egyptar hafa tiltölulega
litið fundið fyrir átöikunum, en nú er
reynt að vekja hjá þeim óánægju í garð
stjórnarinnar og áhuga á því að friður
I verði saminn. Reynt er að grafa undan
áhrifum Nassers bæði heima fyrir og í
Arabaheiminum. Hernaðarlegi tilgang-
, urinn er sá að draga úr hernaðanmætti
i eina Arabarílkisins, sem gæti hatfið sófcn
og koma í veg íyrir að egypzki herinn
nái^ sér etftir sex daga stríðið.
, Árásir ísraelsmanna hatfa ótvírætt leitt
> í ljós, að þeir hafa enn alger ytfirráð í
lotfti og að loftvarnir Egypta eru afar
veikar þrátt fyrir mikla aðstoð frá
, Rús-sum. Egyptar hafa ekki getað varizt
" lágflugsérásum ísraelskra flugvéla, sem
hafa ráðið lögum og lotfum á 150 mílna
svæði sunnan Súez-skurðar og getað flog
« ið óhindrað yfir Súez-flóa og þaðan til
’ árása á skotmörk í otfanverðum Nílardal
og yfir eyðimörkina til úthvertfa Kaíró
(þetta hatfa ísraelsmenn eklki sízt mátt
■ þakka því herbragði sínu að ræna heil-
" um ratsjárstöðvum). Lotftvarnir Egypta
við Súez-skurð eru litliu betri: þar hatfa
ísraelsmenn eyðilagt flesta stootpalla
J þeirra áður en Egyptar hafa getað skot-
ið eldflaugum sínum, en sjáltfir hatfa
ísraelsmenn haft ötflugt vamarnet gegn
þeim eldflaugum, sem Egyptum hetfur
J tekizt að stojóta. Lofcs hafa Egyptar forð
azt lotftbardaga við ísraelsmenn, þar sem
þeir vilja spara beztu flugtmenn sína.
Áhrifin hafa efeki Jiátið á sér standa.
" Ráðstatfanir hatfa verið gerðar til að
herða aga í egypzka hernum, og hatfa
fjórir liðsforingjar verið téknir af lifi
og 12 dæmdir til langrar fangelsisvistar
■ vegna árásarinnar á Shadwan-eyju. —
Egypzkir ráðamenn óttast, að loftárás-
irnar í nágrenni Kaíró gratfi undan bar-
áttuþreki almennings, og tilíkynnt hetfur
‘ verið að hatfinn sé undirbúningur að
amiði nýs lotftvarnafeerfis. Óstaðtfestar
ifréttir herma, að Nasser hafi brugðið
sér í leynilega heimisókn til Moskvu og
J beðið um fleiri flugvélar og önnur her-
gögn, en að því er virðist án árangurs.
Vinur hans, Muhammed Heilkal, ritstjóri
Al Ahrarn, hetfur játað að árásirnar
, hafi haft sáiræn áhrif og að pólitískur
áróður stjórnarinnar hatfi ekki haft tii-
ætluð áhrif. í stað þess að þegja um
( tfall allt að 100 hermanna, villl hann að
, stjórnin íjkýri fyrir almenningi erfið-
leilkana á því að verjast árásunium.
Árásirnar hafa síður en svo þau áhritf,
, að Nasser verði fúsari til samningavið-
■ ræðna en áður. Hann má ekfci sýna nein
veifcleifcameifei meðan á árásunum stend
ur, og aftir því sam ísraelsmenn herða
, meir á árásunum, þeim mun mikilvæg-
' ara er það fyrir hann að gera engar til-
slakanir. Þetta sést á síðustu ræðu Nass-
ers, þar sem hann vísaði ölllum samning-
i um á bug. LSkurnar á lausn deilumál-
" anna verða þannig stöðugt minni. Ólík-
legt er að stetfnubreyting verði í Kaíró
þótt Nasser neyðist til að leggja niður
■ völd, en hvað sem því líður virðist hann
" efciki þunfa að óttast um völd sín, því
að Egyptar virðast efeki hatfa um annan
leiðtoga að velja. En þar sem ýmsir ísra
elskir ráðamenn virðaist líta svo á, að
enginn möguleitoi sé á friðsamlegri
lausn, geta þeir séð sér hag í því að
valda sem mestum glundroða í Egypta-
landi. Stuðningur Rússa við Egypta held
ur ekki aftur af ísraellsmönnium: Rússar
virðast hvorki vilja að átökin harðni né
að tfriður verði saminn, því að friðsam-
leg lausn mundi gera Araba minna háða
þeim en ella.
Á meðan halda átökin átfram, en
vegna ytfirburða ísrælsmanna í lotfti
geta Egyptar lítið aðhafzt. Varla fer á
milli mála, að Egyptar hatfa átfonm á
prjónunum um stórfelldar hernaðarað-
gerðir á Sinai-skaga, en þær eiiga langt
í land. Eins og sakir standa einbeita
þeir sér að því að þjáilfa hermenn sína
og stappa í þá stálinu. Rússar hafa kom
ið því til leiðar, að nú er vandað mjög
val á flugmönnum og ekki tefeið tillit til
aldurs og tignargráðu. Fyrir sex-daga
stríðið vonu herflugvélar Egypta á
nolkkrum helztu aðalflugvöllum, en nú
hefur þeim verið dreift á 30 flugvelli.
Neðanjarðarflugsfeýli hafa verið gratfin
við alla nýja flugvelli, og langtflestir
hertfllugmenn Egypta fá nú þjáltfun siína
erlendis.
Dayan hershöfðingi hefur sagt, að
árásirnar sýni að ekkert Skotmark í
Egyptalandi sé óhult fyrir ísraelskum
iherflugvélum, en hins vegar neitar hann
því að loftárásir verði gerðar á iðjuver
eða borgir. ísraelsmenn vita, að gangi
þeir of langt eiga þeir á hættu hetfndar
árásir á israelstoar borgir, og Dayan getf-
ur í skyn að loftárásir verði efelki gerðar
á byggð svæði nema því aðeins að Egypt
ar reyni að ráðast á borgir í ísrael. Rætt
hefur verið urn þann möguleika að ísra
elsmenn sendi árásarleiðangur langt inn
í Egyptaland og ráðizt atftan að Egypt-
um við Súez-akurð eða Kaíró, en hér
yrði um mjög stórfelldar hernaðarað-
gerðir að ræða og ísraelsmenn eiga lítið
atf landgönguprömmum. Sá möguleiki,
að ísraelsmenn ráðizt beint yfir Súez-
skurð, er Mka ólíklegur: þar hatfa Egypt
ar sex herfyllki en ísraelsmenn aðeinis
eitt, en báðir hatfa Skriðdreka og bryn-
vagna til vara. Slík árás yrði dýrfeeypt.
Þótt ísraelsmenn hafi yfirráðin í lofti
og frumfcvæðið í símum höndum, bendir
flest til þess að þeir tatomanki sig við
aulknar sikyndiárásir og strandhögg til
þess að rugla Egypta í ríminu, valda
sem mestum glundroða og læða því inn
hjá þeim að emginn staður í landi þeirra
sé óhultur fyrir árás. Til dæmis geta
Egyptar átt von á því að fámennt lamd-
gömgulið stígi á land við vestanverðan
Súez-tflóa, þrammi yfir eyðimörkina og
geri usla í úthverfum Kaíró.
G. H.
rv