Morgunblaðið - 13.10.1970, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 13. OKTÓBER 1970
17
Merkisár í sögu hins
endurreista Alþingis
Forseti íslands, herra Kristján Eldjárn, setur Alþingi, 91. lög-
gjafarþing, sl. laugardag.
HÉR fer á eftir ræða forseta
íslands, herra Kristjáns Eldjárns,
er hann flutti við setningu Al-
þingis sl. laugardag:
Árið 1845 kom endurreist Al-
þingi saman hér í Reykjavík, og
voru þá liðnir nokkrir áratugir,
siðan niður féll hið forna Al-
þingi þjóðarinnar á Þingvölium
við Öxará. Má því segja, að nú
sé merkisár í sögu hins endur-
reista Atþingis. Meðal stofnana
þj'óðarinnar er Alþingi gömui
stofnun, þótt eigi sé lengra seilzt
en til ársins 1845. Alta tíma sið-
an hafa margir af beztu sonum
þjóðarinnar átt sæti á bekkjum
Alþingis. Minning þeirra lifir
innan vébanda þessarar stofnun
ar. í dag mun verða minnzt ó-
venjulega margra manna, sem
setu hafa átt á Alþingi lengri eða
skemmri tíma og látizt hafa sið-
an síðasta þing kom saman fyrir
einu ári. Þjóðin vilil vissulega
votta þeim virðingu sina. I þeim
hópi, sem nú er minnzt, er for-
sætisráðherra landsins, sem féíHl
frá með sviplegum hætti, eins og
öllum er í fersku minni. Sá sorg-
aratburður snart alla íslendinga
djúpt og vakti samúðaröldu víða
um lönd. Með dr. Bjarna Bene-
diktssyni hvarf af sjónarsviðinu
og af vettvangi íslenzkra þjóð-
mála maður, sem um langt skeið
hafði verið miikill áhrifamaður,
hér á Alþingi, í rikisstjórn og í
öllu opinberu lífi, maður sem
naut trausts og virðingar bæði
hér heima og með erlendum
mönnum, sem samskipti eiga við
þjóð vora. Við setningu Alþing-
is nú vil ég með einlægri virð-
ingu minnast hins látna forsætis
ráðherra, er félil í valinn í miðri
önn síns ábyrgðarmikla starfs.
Ég veit að þing og þjóð munu
vilja taka undir þau orð mín.
Aðeins einu sinni hefur það
áður gerzt, að íslenzkur forsæt
isráðherra hafi fal'lið frá í starfi
sinu. Það var þegar Jón Magnús
son forsætisráðherra andaðist
árið 1926. Einnig það gerðist með
skyndilegum hætti. Slík snögg
umskipti færa vanda að hönd-
um. Fyrirvaralaust verður nýr
maður að taka sér á herðár ó-
væntar byrðar. Hvemig þeim
málum hefur nú verið skipað mun
ég ekki ræða, þar sem þess er að
vænta, að forsætisráðherra muni
hér á eftir gera grein fyrir því.
Ég óska nýskipuðum forsætisráð
herra og nýjum dóms- og kirkju
málaráðherra blessunar í störf-
um sínum, svo og ríkisstjórninni
allri, með þeim breytingum, sem
nú eru á orðnar.
íslenzka þjóðin fylgist jafnan
með þvi af athygli, þegar Al-
þingi kemur saman á ári hverju.
Hún veit, að þess biða á hverj-
um tíma úrlausnarefni, sem að-
kallandi eru og mikið veltur á,
að giftusamlega leysist. Hún von
ar, að úrræðin og lausnin komi
frá þeim fúlitrúum, sem hún hef
ur kjörið til að fara með mál
sín á Alþingi. Og hvert annað
skyldi hún lita en til Alþingis
og ríkisstjórnar um heilladrjúga
lausn landsmálanna ? Ábyrgð A1
þingis er því mikil, bæði ein-
stakra þingmanna og þingsins í
heild. Þeim öflum, sem að verki
eru í þjóðfélaginu, félagslegum
hreyfingum þess, þörfum og kröf
m og úrlausnarefnuim hvers kon
ar og á öllum sviðum, má likja
við fjölþætt og flókið kerfi
stórra og smárra vatna, sem
koma langt og víða að, en hniga
þó öll að lokum að einum mikl-
um farvegi. Alþingi er slíkur
farvegur, farvegur landsmál-
anna. í þeim farvegi hljóta að
verða straumköst, en traustur
farvegur á að hemja þau öfil,
sem innan hans byltast, og skila
öl'lu að ósi farsællega án þess
að bresta. Sú er ætíð ósk og von
þjóðarinnar í hvert sinn sem Al-
þingi kemur saman.
Menn veita því athygli, að
býsna oft er kvartað undan því
á vorum dögum, að það sé að
vísu ekki sparað að gera kröfur
á hendur Alþingi um úrræði og
ákvarðanir í málefnum lands
manna, en sú virðing, sem vifi
það sé l'ögð, sé.ekki að sama
skapi. Æ!tla má þó að þetta, sem
svo einkennilega oft ber á góma
sé meira en lítið orðum aukið.
Það er víst ekki nýjung, að Al-
þingi og alþingismenn fái orð í
eyra. Á hinn bóginn er það svo
einkenni vorra tíma, að nú er
ekki tekið eins djúpt ofan og
eitt sinn var. Slíkt er ástæðu-
laust að harma, því að það er
ekki af illum rótum runnið.
Meðan Alþingi sjálft Skiilur og
skynjar veg sinn ekki síður en
vanda, mun landsfólkið einnig
gera það.
1 þessu sambandi er oft minnzt
á starflsskilyrði Alþingis og þau
talin Mtt fallin til að auka veg
þess. Ég hygg þó að þetta gamla
góða hús, sé vegleg umgerð um
veglega stofnun, sögurík bygg-
ing, sem enn muni eiga langa
sögu í sínu gamla formi og með
sínu gamla hlutverki. En hitt er
jafnframt öldungis ljóst, að það
býður ekki lengur upp á þau
vinnuskilyrði, sem eðlilegt er að
Alþingi hafi í nútíma þjóðfélagi
voru. Það þarf aukið olnboga-
rými, ekki fyrst og fremst til að
auka veg sinn og virðingu, því
að Sllíkt gerist ekki nema að litlu
leyti fyrir ytri aðstæður eða
hefðartákn, heldur einfaldlega
til þess að auðvelda þingmönn-
um að vinna sin daglegu störf.
Alþingi er að vísu ekki eitt um
það, meðal íslenzkra stofnana og
embætta, að þarfnast betri að-
búnaðar, því fer mjög fjarri.
Þar þarf víða um að bæta. En
engurn ætti að þykja það ósann-
legt, að þessi elzta og virðuleg-
asta stofnun landsins gengi fyrir
öðrum um bætta aðstöðu til
starfia sinna.
Fyrir þessu þingi liggja mikil
viðfangsefni, sem takast þarf á
við, vandamál, sem úr þarf að
greiða. Og fleiri geta komið til,
þegar á líður. Það er gömul
venja og mannlegur breyskleiki
fið mikla þau vandamál mest, sem
fyrir liggja hverju sinni. Nú eru
viðfangsefni að vísu misjafnlega
erfið úrlausnar og áraskipti að
öllu. En þau verkefni, sem nú
eru framundan, hafa þó einkum
sérstöðu að því leyti, að þau eru
vandamál líðandi stundar og
knýja á. Þau eru væntanleg
hvorki meiri né minni en marg-
sinnis áður, en vissulega eru þau
hvorki saga né ófyrirsjáanleg
framtíð, heldur hluti þess lífs,
sem vér lifum á þessari stund.
Þau gera til vor kröfur einmitt
nú, og það er þeirra sérkenni.
Þjóðin lítur réttilega til AI-
þingis og ríkisstjórnar um for-
ustu og úrræði í málefnum sín-
um. Hún hefur kvatt þessa að-
ilja til ábyrgðarmikilla ákvarð-
ana og varðstöðu um hag sinn
bæði inn á við og út á við. Á
Alþingi sitja menn með mikla
reynslu í stjórnmálastörfum, og
um góðan vi'lja þarf ekki að ef-
ast, þótt oft sé deilt um leiðir
að þvi marki, sem er sameigin-
legt öllum, heill og heiður ís-
lenzku þjóðarinnar. Á þessu 125
ára samkomuafimæli hins endur-
reista Alþingis óska ég Alþingi
alls velfarnaðar í störfum sínum
og bið ég alþingismenn að rísa
úr sætum og minnast ættjarðar-
innar.
Slátrun í Borgarnesi.
I slenzkt sláturhús f ær að
selja til Bandaríkjanna
Engar friðar-
viðræður —
— fyrr en vopnahlésbrotum
verður hætt, segir Golda Meir
JERÚSALEM 11. október, AP.
Golda Meir, forsætisráðherra
ísraels, sagði á fundi með frétta-
mönnum á sunnudag, að ísra-
elar væru fúsir til að fram-
lengja voþnahléð, þegar það
rennur út, en þeir myndu ekki
koma til neinna friðarviðræðna
við Araba, fyrr en þeir og Rúss-
ar hættu vopnahlésbrotum sín-
um, og bættu fyrir þau með því
að fjarlægja SAM-3 eldflauga-
stöðvarnar, sem reistar hafa ver-
ið á vopnahléssvæðinu.
Þessi orð fors'ætisráðlherirains
eru skoðuð sem mioikkurs koniair
svar við yfirlýisiinigu Riads, utan-
rálkteráðlherra Egyptaílainds, en
hamm sagði fyrir helgina að
Egyptar myndu ekki faílast á að
firamlengja vopnalhléð, ef ísra-
elar tæ’kju ekki þátt í frið-ar-
viðræðum. Menin eru ekki á eitf
sáttir um hvort yfiirlýsing Riads
hatfi í raiuninmá einhverja þýð-
ingu, sumir telja að hamn hafi
sagt þetta aðeims til að reyrna
að styrkja aðistöðu síma í milkilli
vaflidáibaráttu irunain egypzku
stjómari-nnar, seim hófst við lát
Nasseirs. Talsmienn egypzku
stjóm'arinmar segja hims vegar
að engin va'ldalbarátta eigi sér
stað, og að eklkert ósamkomulag
sé innan stjómarinmar.
Fjöldi umferðaróhappa
SLÁTURHÚSI Kaupfélags Borg
firðinga í Borgarnesi hefiur ný-
lega verið veitt leyf i til að senda
afurðir á Bandarikjamarkað.
Páll A. Pálsson, yfirdýra-læknir,
hefur yfirumsjón með sláiturhús-
um á Islandi, fyrir hönd land-
búnaðarráðuneytisins og veifiti
hann leyfið.
Nýliega skoðaði Dr. T. J. Matt-
hews sláturhúsið í Borgamesi,
en harm er deildar dýralæknir
I bandaríska landbúnaðarráðu-
neytinu, neytenda- og söluþjón-
ustudeild. Dr. Matthews hefir
tjáð sig samþyfkikan þessari við-
urkenningu Páls A. Pállssonar á
sláturhúsinu.
Sláturhús Kaupfélags Borg-
firðinga í Borgarnesi hefir því
hlotið viðurkenningu banda-
riskra stjórnvalda og heldur hún
gildi meðan sláturhúsið fulilnæg-
ir bandariskum kröfum að mati
yfirdýrateeknis.
Dýralæiknar frá bandaríska
landbúnaðarráðuneytinu skoða
árlega erlend sláturhús, sem
bandariska landbúnaðarráðuneyt
ið viðurkennir. Sama máli gegn-
ir um sláturhúsið í Borgarnesi.
Dr. Matthews heimsófiti einnig
sláturhús Sláturfélags Suður-
lands á Selfossi, sem nú er nærri
fullgert. Veittí hann þeim, sem
að þessari byggingu hafa stað-
ið, sérfræði'liegar ráðleggingar og
tillögur í sambandi við þær kröf
ur, sem gerðar eru í Bandaríkj-
unum um tækjakost og annan
útbúnað sláturhúsa.
1 bandarískum lögum um kjöt
Skoðun er þess krafizt, að er-
lend sláturhús, sem selja kjöt
og kjötvörur til Bandaríkjanna
fullnægi sömu reglium um bygg-
ingu, heilbrigðisskoðun, eftirlit
o.s.frv. og þau sláturhús banda-
risk, sem bandariska landbún-
aðarráðuneytið hefir veitt við-
urkenningu til að selja fram-
leiðsluvörur sínar milli rikja inn
an Bandaríkjanna. Landbúnaðar-
ráðherra Bandariikjanna gefur
Bandaríkjaþingi árlega skýrslu,
þar sem m.a. er greinit frá því,
að öll viðurkennd sláturhús og
kjötvinns'lustöðvar erlendis hafi
verið skoðuð og séu í samræmi
við kröfiur áðurnefndra laga.
ALLMÖRG umferðaróhöpp urðu
um lielgina og slösuðust nokkrir
en enginn þó alvarlega. Fyrsta
óhappið varð laust fyrir miðnætti
á laugardagskvöld. Var þá bíll á
leið norður Kringlumýrarbraut
og rétt norðan Háaleitisbrautar
hljóp unglingspiltur fyrir bílinn,
kastaðist upp á vélarhlífina og
braut framrúðuna. Hann slapp
með nokkrar skrámur og lýsti
ábyrgð sinni á slysinu, þar eð
hann hefði hlaupið fyrir bilinn.
Um fcl. 01 aðfiarainótt suniniu-
daigs vairð síðain umfierðarslys á
Eiðlsigranjdia rétt viið Nesveg. Þar í
.götunmii er Ihtruélhiár bnuninur og ók
miáður á M3osikwitdh-bíl á brunm-
inin. Meiddist maðurinn eitthvað
en þó ekki alvarlaga.
Árdeigis á suininudaig kliuikikan
uim 11 varð árekstur á 'Reykja-
nesbrauit við gamlia Laufiásveg-
inm. Líti'll fólkisibíli, sern var á
nor'ciiurlieið oig ólk fyrir aftan
sendifierðiabíl, ætlaði að beygja
irun á Laufiásvegimin. Sá ötoumað-
urinn ekki leigiuibíl, sem kom á
móti og skullu bílarnir sarman.
Litli bíllinn snerist við árekstuir-
inm í hálfhrinig og hatfnaði uitarn.
vegar. Koinia, sem var fariþagi í
honum, skarst í andiiti, en ekki
alvarlega.
Um kl. 21 á suimmudagskvöld
varð hiarður árefcstur á gatna-
mótum Hriinigbrautar ag Hofis-
vallagötu. Bifreiðastjóri utan af
landi, sem óifcummur var umfierð-
Framhald á bls. 21