Morgunblaðið - 18.09.1971, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 18. SEPTEMBER 1971
15
Hagkvæm virkjunar-
skilyrði i Jökulsá eystri
í Skagafirði
lending-a nýlega flutti Valgarð
'Thoroddsen, rafmagnsveitustjóri
erindi um raforkumál Rafmagns
véitna ríkisins á Norðurlandi. 1
erindinu kom fram m.a., að ýms
ir virkjunarmögruleikar hefðu
verið kannaðir í suinar ofan
íjyggðar eða éfst í byggð i Skaga
fjarðar- og Húnavatnssýslum.
Álitiegasti staðurinn, sem fund-
ízt hefði, væri í Austurdal í
Skagafirði, þar sem saman koma
jökulsá eystri og Merkigilsá. Þá
er annar virkjimarstaður litiu
ofar við Jökulsá, sem einnig er
talinn hagkvæmur. Orkugeta
þcssara virkjana yrði 165 GWst
og afl 30 MW. Markaður er að
viSu ekki fyrir hendi nú fyrir
þessa raforku, en hann mætti fá
með samtengingu við Laxársvæð
ið og bæta um leið úr fyrirsjá-
anlegum orkuskorti þar á næstu
árum.
rétt neðan ármóta .Jökulsár og
Merkigilsár.
Áin rennur þarna í 70 m
djúpu gljúfri. Vatnið er að veru-
iegu leyti kaldavermsl og því
lítil hætta á ísiruflunum, laxa-
mál koma þarna ekiki til greina
vegna kulda vatnsins, aðeins
nokkurt beitiland myndi fara
undir v-atn við sióiflugerð, steypu
efni e.r á staðnum og vegur fyr-
ir hendi upp að stíflusvœði.
Þessi staður hefir hér að frarn-
an verið nefiidur Jökuilsá I.
Nokkru ofar í ánni er annar
Virkjunarstaður, sem síðar
mætti hagnýta, og er hann hér
að fráman verið nefndur Jöfk-
ulsá II.
S.aðir þessir hafla verið mjæld-
ir og gerð fruimathugun um
virkjunarkostnað. Niðurstaðan
um Jökuisá I var 320 millj. kr.,
en það þýðir uim 20 þús. kr. á
kw, en til samanburðar má geta
þess, að stofnkiostnaður Lagar-
fossvirkjunar áætlas. um 30 þús.
kr. á kw
Þegar re.knaður er rekstrar-
kostnaður vatn.saflsvirkjana og
sitotflnlína er algemgt að miða við
10% af stofinkostnaði.
Þannig reiknað yrðli einingar-
verð frá Jökulsá I um 36 aurar
á kwst. miiðað við fulla vinnslu-
getu. SMtour útreikningur er þó
óraunhæfur nema markaður sé
íyrir hendi og það er hann ekki
á Norðurlandi vestra, sikv. orku-
spá, fiyrr en um árið 1990. Þess
vegna 'kemur til athugunar sam
tenging orkuveitusvæða, semnú
eru aðskilin.
Lína milli Jöfkulisár I ög Lax-
árvirkj unarsvæðisins (Akureyr-
ar) myndi kosta um 84 rmillj.
kr., og reiknast í árlegan rekistr
arkostnað 8,4 miliij. fcr.
Á sama hátt yrði lína Búrfell
— Jökulsá I um 150 miM'j. kr. í
stoifinkostnaði og 15 millj. kr. í
rekstrarkostnaði.
Ot frá þessum íölum má síð-
an reiikna flutningsikostnað á
hverja kwsL, eftir þvi um hve
mikinn fluitning jmði að ræða.
Áður er þess getið, að Lax-
árvirtcjun myndi ekkii aflöguiiæir
um orkusölu til Norðurlands
vestra. >ó má geta þess, að ef
miðað er við um 6 MW nýja
virkjun i Laxá, þá hefuir verið
áætlað, að sú virkjun myndi
nægja Norðurlandii eystra ná-
lægt 5 ár firam í tímann, og ætti
þvi virkjunin um stuttan tíma
að geta selt orku til vesturhlut-
ans.
Út frá þeirri forsendu má
hugsa sér orkuöflunina þannig:
Fyrst yrði byggð iína Akur-
eyri — Jökulsá I og þaðan lína
til Sauðárkrðks, sem talinn er
að sé þungamiðja álagsins á
Norðurlandi vestra. Mjög fljót-
lega þar á eftir yrði valið milii
tveggja valikosta, þ.e. virkjunar
Jökulsár I, eða lagnmgalínu frá
Búrfelli til Jökulsár I. Síðar, þeg
ar ás.œða þætt'i til, yrði hvort
tveggja hið síðarnefnda fram-
kvæmt.
Þe.ssi mál þurfa þó vissulega
nákvæmari athugunar við, og læt
ég þá þessu rabbi Mdð að ,sinni.“
Hér fer á eftir sá blu’ti af er-
indi Valgarðs, sem um þetta mál
fjaílar:
„Nú eru á Norðurlandi véstra,
þar, með talin Skeiðsflossvirlkjuin,
5.010 kw í vatnsaflsvélum og
4.400 kw í dísiivélum tengdtum
inin á kerfin.
Á árinu 1970 varð mes .i álags-
toppur uim 6.500 kw og orku-
vinnslan 25,75 GWst. Notkunin
vex: ört frá ári til árs, og má í
þeim eflnum geta þeiss, að sikiv.
varlegri áætlun ætti álags .oppur
árið 1980 að vera komin i 12.600
kw og oríkunotkun 62,5 GWst.
Árið 1990 hins vegar 20.500 kw
og 109,5 GWst.
Til þess að ráða bót á hinum
lýrirsjáanlega orkuskorti, hafa
margir vaikostir verið kannaðir.
Um tíma var hugisað til teng-
.fagar við Laxárvirkjunars'væðlð,
við limu firá Akureyri, en nú er
talið, að Laxárvirkjun muni efcki
verða aflögufiær í þeim efnuim.
Þær virkjanir, sem kiornið hafa
til greina í héraði, skulu héir
upptaldar eftir stafrófsröð, og
tilgrein afl og orkugeta.
Fij'ótá við Þverá
1.2 MW 7 GWst.
Jökulsá eystri I
16,0 MW 88 GWst.
:: Jökulsá eystri II
14,0 MW 77 GWst
Svartá við Reyfcjafiass
3,5 MW 15,5 GWst.
Víðidalsá í Koliugili
2,4 MW 8 GWs:.
Viðidlalsá við Vesturhópsvatn
3.2 MW 16 GWst.
Auk þessa er til mjög lausieg
athugun um stórvirkjun Blöndu
niður í Vatnsdal, sem áætluðvar
Í81 MW og framleiðsluge a 1,230
GWst.
Þá kemur einnig til greina
tenging frá Búrfeilsvirkjun n ð-
ur í Skagaf jörð, urn 150 km leið,
en síðar mætti framlengja þá
ffinu til Akureyrar og yrði sú
^ýiulengd um 84 km til viðbótar.
Við virkjun 1 héraði hafia skap
az{ ný viðhorf vegna náttúru-
verndar- og fiskeldismála. Verk-
fj~æðingafi Rafmagnsveátnanna
hafa þvi í sumar kannað ýmsa
ylrkjunarmögulei'ka ofan byggða
í Skagafjarðar- og Húnavatns-
sýislium. Álitlegasti staðuriinn virt
ist vera í Jöikulsá eysbri, sem fell
úr í Héraðsvö.n, nánar tiltekið
í landi
ekki
sporin
eftir
CAMEL
Fjoirir, fjaðrabKJð, hljóOkútar.
púströr og flaíri vorahhitir
i margar gorffk bSfreiða
Bítavömbóðin FJÖÐRIN
Laugnvegí 168 - Sími 24180