Morgunblaðið - 18.09.1971, Qupperneq 19

MORGUNBLAJÐBD, LAUGARDAGUR 18. SEPTEMBER 1971
19
Sigurður Agústsson, flugvirki:
Lykillinn að
Reykjavíkurflugvelli
Skólabörn í Gidole í Suður-Eþíópíu. Um 50 km eru á milli
Gidole og íslenzku kristniboðsstöðvarinnar í Konsó.
Til starfs í Eþíópíu
ÍÞegar ungur maður boðaði
gagnsemi ílugs á Islandi, fyrri-
þluta þessarar aldar, þá mátti
með nokkrum rétti nefna hann
drattmóramann. Þegar merkið
íiaifði verið reist, skipuðu sér
undir það margir góðir menn
og hefir sú fylking stöðugt
breiklkað. Brautryðjendurnir eru
ekiki lengur drauimóramenn. Hug
sjónin hetfir rœtzt og nafngiiftir
fiara eftir því.
Flug er hvergi í heiminum
gamail atvinnuvegur, en það hef
ir hvarvetna á skömmum tirna
valdið breytingum á lifnaðar-
háttum fólks, er líkja má við
byltingu. Hjá okikur leið skammt
miili iþess, að íarið var af hest-
baki og þar til að stigið var upp
I flugvél. Þeirri þróun flýttu
mjög rnikið bækistöðvar og flug
refkstur bandamanna í síðari
heimsstyrjöld. Hvernig sú þró-
un varð, er ekki hægt að rekja
I þessari grein. Það er í fersku
minni alira miðaldra manna og
enda efni í heila bók. Hér verð-
ur aðeins vikið að einum þætti,
Re yk ja vík u rf 1 u g ve lli.
Lýkillinn að Reykjavíkurf 1 ug
velli var afhentur við opinbera
atíhöifn þann 6. júli 1946. Ekki
vakti athöifnin mikla athygli.
Hlún hefir ekki mikið komið á
dátka blaða síðan. Ekki finnst
fráisögn af henni í bókinni Öld-
iin okkar. Lykillinn er nú samt
á vísum stað og flugvöllurinn
befir ekki brugðizt fram að
þessu.
Flugvellinum hefir verið talið
margt til foráttu, en fátt til bóta.
Helztu aðfinnslur eru þessar:
Eftirsjön þykir að landssvæði
þv*í, er fór undir flugvöllinn.
FlugvöUurinn er hindrun á
biiflreiðaumferð innan borgar-
svæðisins.
Burðarþol fluigbrauta hefir
verið dregið í efa.
Loftmengun fylgir útiblæstri
flugvéla.
Borgarbúar hafa ónæði af háv
aða frá flugvélum.
Borgarbúar eru í slysahættu
vegna umferðar flugvéla.
Hætta þykir á hernaðarárás
vegna flugvallarins.
Þessir annmarkar verða
hivorki vegnir né mældir. Mat
hvers og eins hlýtur að vera
mjlög persónubundið. Það sem
um það verður sagt hér, er ein-
ungis álit greinarhöfundar og
hvergi vitnað til annarra.
ReýkjaVílkurflugvöllur stend-
ur vissulega á verðmætu landi.
Tillögur eru saundar og land frá
tekið á Álftainesi, undir annan
fluigvöll. En er ekki einnig eftir
sjá af því landi ? Það hafa einn-
ig heyrzt þær raddir, að ekki
þurfi flugvöll nær Reykjavík
en Kefilaviiburflugvöllur er. Með
þvS að notast við Keflavíkurflug
völl einvörðungu, mætti spara
land. Aft'ur á móti kostaði það
þær samgöngutoætur, sem flug
innanlands kref.st. Vert er að
ibenda á það, að ef framtíðar-
skipulag verður hannað fyrir
Re,ykjaví'kurflugvöll, þá væri ef
Genf, 16. sept., AP, NTB.
GATT-RÁÐIÐ samþykkti í dag
einróma skýrslu, þar sem fram er
borin sú krafa, að Bandaríkja-
stjórn aflétti 10% innfiutnings-
tolUnnm sem allra fyrst og sagt,
a® hann sé ekki tilhlýðileg ráð-
stöfun tii þess að bæta gjald-
eyrisstöðu Bandaríkjanna gagn-
vart útlöndum.
Skýrsla þessi vaa- lögð flram af
aórstakri nefind, sem falið hafði
til vill hægt að afhenda Reykja-
Vikurborg nokkur svæði, sem nú
eru bundin.
Reykjavíkurflugvöllur er
veruleg hindrun á biíreiðaum-
ferð, eins og nú hagar til. Úr
þessu er hægt að bæta, ef fé er.
fyrir hendi. Sama má segja um
burðanþol flugbrauta.
Loftmengun í borginni frá
flugvélum, er í heild lítið brot
af þvi, sem flrá biílum stafar. Þó
eru timabundin óþægindi af þess
um sökum. Aðallega við lend-
ingu og ílugtök stórra flugvéla.
Þetta er verst 1 logni og góð-
viðri. Ef flugvöllurinn væri end
urbættur, þannig að aðalflug-
brautin væri austur-vestur,
myndi þetta vandamál að mestu
hvenfa. Ónæði vegna hávaða lýt-
ur að flestu sömu lögmálum og
loftmengunin. Það fylgir flug-
taki og lendingu stórra flugvéla
og minnkar venulega við flug-
braut með steflnu austur-vestur.
Slys af völdum flugvéla, á
fólki á jörðu niðri, hafa ekki
orðið hérlendis síðan Reykjávik
urflugvöllur var byggður. En
við íynstu flugtilraunir hérlend
is varð sorglegt slys, af þvi tagi.
Minnir það okkur á það, að
hætta íylgir flugvelli og reynd-
ar allri umferð í lofti, á láði og
legi.
Reykjaví'kurflugvöllur gæti
orðið skotspónn, ef til styrjald-
ar kæmi. En er ekki sama að
segja um höfnina? Vegina? Olíu
geyma og birgðaskemmur? Bygg
ingar og önnur mannvinki?
Hvers vegna skyldi New York
borg vera að sikipuleggja lend-
ingarsvæði innan borgarmarka
sinna, með almannavarnir í
huga? Það veit enginn hvað í
skerst í hernaði. Flugvöllur inn
an borgar getur allt eins orðið
til björgunar íbúum eins og tor-
tímingar. Er ekki rétt að miða
uppbyggingu við friðartíma?
Það fylgja ýmsir ókostir
Reykjavíkurflugvelli, en líklega
er sá ókostur verstur að við
fengum hann algjörlega gefins
og metum ekki kosti hans þar af
leiðandi. Bf við hefðum varið til
hans miklum fjármunum myndu
færri raddir hrópa hann í burtu.
Staðsetning Reykjavíkurflug-
vallar, við borgina, sem hann
þjónar, er sennilega einsdæmi í
veröldinni. Eða getur nokkur
bent á höfluðborg ríkis, þar sem
miðsvæðis koma samgöngur á
sjó og landi og í loflti? Vita
menn um marga staði á jörðinni,
þar sem fljúgandi ferðalangar
geta komið að vel úttoúnu hóteli
og lagt flugvél sinni úti fyrir
herbergisglugga? Að dómi grein
arhöfundar er stóri kostur
Reykjavikiurflugvallar sá að
hann er þar, sem hann er. En
það er grátlegt að sjá hvað
hann er miikið olnbogabarn.
Flugvöllur Akureyringa er aft
ur á móti þeirra óskabarn.
Þar er ánægj'ulegt að sjá árang-
urinn af samstarfi þeirra, er mál
uim hafa ráðið.
Reykjavík 3. sept. 1971.
verið að kanna mál þetta. í henni
áttu sæti fulltrúar 24 ríkja, þar
á meðal Bandarfkjann.a og gerðl
fulltrúi þeirra sérathugasemd við
orðalag í niðurstöðum skýrslunn-
ar.
í GATT-ráðinu eiga sæti full-
trúar 54ra rikja af 80 sem aðild
eiga að tolla- og viðskiptasam-
komiulaginu, sem nú orðið gengur
jafnan undir skammistöfuninini
GATT (Geneoral argreement on
Tairiffa and Trade).
I9LENZKA kristniboðið hefur
haft þrenin hjón og eina hjúkr-
umahkonu starfandi í bænum
Gidole í Suður-Eþíópíu, þar sem
norska kristniboðið hefur reist
sj úkrahús. Er Jóhannes Ólafs-
sonar læknir þar og stjómandi
sjúkrastarfsims í héraðinu. Tvenn
hjónanna, sem stairfað hafa þar,
hafa nú horfið heim. Kjellrún
og Skúli Svavarsson dvelja í
hvíldarleyfi eitt ár hér heima.
Margirét Hróbjarfesdóttir er nú
í Noregi, og mun Benedikt Jason-
arson, maður hennar, koma
þangað nú í haust.
Vegna þessa hefur orðið mikill
ðkortur á starfskröftum, og
ákvað því stjórn Kristmiboðs-
sambandsins, að annar heima-
— fþróttir
Framhald af bls. 20.
ráða í sambandi við eflsta sæt-
ið, en það sjónarmið heflur ver-
ið ofan á hér, að setja elkki af
sér þá tekjiuimöguileiika, sem úr-
slitaleikir eru.
.— Svo við snúum okikur frá
peningamálunum að knattspyrn
unni sj'álfri. — Hvernig hefutr
þér fundizt 1. deildar keppnin
í ár?
— Mér finnst keppnin hafa
verið anzi skemmtileg og mikil
barátta bæði um eflsta sætið og
einnig á botninum, allt mótið út
í gegn. Veðrið hefur verið mun
betra en í fyrra, leikirnir
skemimtiliegri og aðlsókn meiri.
Eins og svo aft áður, hefiur það
flarið svo, að það lið sem leiðir
nmótið flraman af, hreppir ekki
hinn eftirsót a titiil í ÍOkin.
— Hvernig lízt þér á úrslita-
leikinn við Eyjam,enn?
— Mér Mzt vel á hann. Þetta
verður hörikuleikur og vonandi
skemimtileguir. Ég held að Kefl-
víkingar séu vel u.ndir átökin
búnir. Þeir hafa aefl. ve'l í sum
ar undir handleiðisLu okkar
ágæta þjtálfara, Einars Helga-
sonar frá Akureyri og ég hef
ferú á því, að þeir standi sig á
sunnudaginn og vinni leikinn.
— Fjölmenna Kefilvíikingar til
úrslitaleiksins?
— Já, ég geri ráð ílyrir því að
alilir ferðafærir Keflviíkingar
fari á leikinn.
— Hafið þið gert einhverjar
sérstakar ráðlstafaniir tll að
flyijia flóLkið tll leiksins?
— Það verða gerðar ráðstaf
anir til að flytja alla þá, sem
viija komast til að sjá leikinn
og v:ð stililum inn á það, að okk
ar KÓR verði þarna mjög sterk
ur.
ENN STOLIÐ
LISTAVERKUM
Padua, ítaliu: Mjög merki-
legu málverki eftir ítalska
meistarann Tintoretto var stol
ið sl. nótt úr þorpskirkju
skammt frá Padua. Er þetta
hinn síðasti af fjölmörgum
listaverkastuldum á Italíu
undanfarnar vikur og er lög-
reglan sannfærð um að sami
glæpahringurinn standi á bak
við öll ránin.
starfsmanna þess, Benedikt Am-
kelsson, guðfræðingur, skyldi
sendur suður eftir til þess að
taika að sér kennslustörf þau,
sem Benedikt Jasonarson hefur
annazt. Er ráðgert, að Benediikt
Arnikelsson verði þar um eiins árs
skeið, eða meðan Sikúli Svavars-
son, kristniboði, dvelst hér heima
í hvíldarleyfi og heldur samkom-
ur og kynnir kristniboðið, eftir
því sem kostur er.
Kristniboðssambandið heldur
kveðjusamikomu fyrir Benediikt
Arnkelsson í húsi K.F.U.M. og K.
að Amitmanmsstíg annað kvöld
sunnud. kl. 8,30.
— Kosningarnar
Framhald af bls. 17. -
sem eru einfaldlega óánægðir
og leita eftir einhverju nýju.
Réttarsambandið fær sitt
tækifæri vegna stefnu flokks-
ins til mála er varða afstöðu
Danmerkur til Efnahags-
bandailagsins. Réttarsamband
ið er eini borgaraflokkurinn,
sem beitir sér gegn aðild
Dana að bandalaginu. Vinstri
flokkurinn og íhaldsflokkur-
inn eru ákveðnir stuðnings-
fiokkar aðildar, en í Róttæka
vinstriflokknum eru skiptar
skoðanir. Sósíaldemókratar
eru einnig dálítið reikulir,
þótt svo flokksleiðtogarnir,
Jens Otto Krag og Per Hækk
erup og margir stuðningsmenn
þeirra séu hlynntir aðild
Dana. Með öðrum orðum: Það
eru gömlu flokkarnir fjórir,
sem yfirleitt styðja aðild
Danmerkur að Efnahagsbanda
laginu.
I,EIÐINLEG
KOSNINGABARÁTTA
í sósíalistíska arminum er
um ýmsa andstæðinga mark-
aðsaðildar að velja. Sósialist-
iski þjóðarflokkurinn, Vinstri
sósíalistar og Kommúnistar
eru á móti henni og má sér-
staklega búast við því að Sós-
íalistíski þjóðarflokkurinn
taki eitthvað af atkvæðum frá
Sósíaldemókrötum þess
vegna.
Borga<ralegir kjósendur,
sem af mörgum ástæðum geta
verið andvígir aðild Dana að
EBE, eiga færri möguleika.
Réttarsambandinu, sem frá
fornu fari er dæmigerður frí-
verzlunarflokkur, hefu.r orðið
það eðlileg afstaða að snúast
gegn uppbyggingu skrif-
finnskukerfis Efnahagsbanda-
lagsins. Þessi afstaða kann að
vera hið stóra tækifæri þess
flokks eftir margra ára vist
utan þingsala. Höfuðatriði í
stefnu flokksins var áður fyrr
alltaf kennisetningin um full-
an ja>rðeignaskatt, sem bygg-
ist á kenningum Bandaríkja-
mannsins Henry Georgé. Er
hér átt við lóðagjöld, sem sam
kvæmt upprunalegu hugmynd
unum átti að taka yfir alla
skattlagningu.
KRAG EÐA BAUNSGAARD?
Það á sinn þátt í að draga
úr spennu, að möguleikarnir
á nýrri stjórnarmyndun eru
ekki svo miklir. Af hálfu
stærstu flokkanna snýst bar-
áttan um það. hvort Krag eða
Baunsgaa-rd myndi stjórn.
Það þýðir, að þeirra áliti, að
annaðhvort haldi þriggja
flokka stjórnin áfram með
áframhaldandi meirihluta á
þingi — en þó minni meiri-
hluta en áður — eða til komi
sósíalistiskur meirihluti, sem
leggi grundvöll að minnihluta
stjórn undir forystu Jens Otto
Krag. Krag hefur lýst þvi yf-
ir, að hann vilji vera frjáls,
það er að segja án þess að hafa
samvinnu við Sósíalistíska
þjóðarflokkinn eða Vinstri-
sósíalista. Sósíalistíski þjóðar
flokkurinn vísar einnig stjórn.
arsamvinnu á bug og segir, að
hann geti ekki gengið inn í
stjórn, sem flytji Danmörku
undir sósíaldemókratískum
yfinráðum Inn í Efnahags-
bandalagið.
Af baráttuástæðum reikna
stóru flokkarnir ekki með
öðrum möguleikum. En Kristi
legi þjóðarflokkurinn og
Réttarsambandið geta spilað
þarna inn í og fengið úrslita-
áhrif varðandi þingmeiri-
hiuta. Báðir flokka-rnir eru I
grundvallaratriðum andvígir
svokallaðri „blokka póiitík“
og vilja beita sér fyrir sam-
vinnu á eins breiðum grund-
velli og hægt er. Helzt vilja
þeir koma á sambandsstjórn
að svissneskri fyrirmynd. En
þei.r vita vel, að slík stjórn er
ekki stjórnmálalega hugsan-
leg. Og þeir gera sér varla
sjálfir fulla grein fyrir þvt,
hvað þeir þá vilja. Formaður
Kristilega þjóðarflokksins,
Jacob Christensen yfirlæknir,
vísa.r hins vegar ekki á bug
þeim möguleika að styðja sós
íaldemókratíska stjóm, ef
sjónarmið flokks hans mæta
þar skilningi.
Það gefur einnig nokkra
vísbendingu, að Jens Otto
Krag hefur ekki lagt sig eins
mikið fram og stjórnmála-
menn borgaraflokkanna um
að kasta rýrð á Kristilega
þjóðarflokkinn. Hilmar Bauns
gaard og aðrir forystumenn
Róttæka vinstriflokksins
hafa hins vegar sagt beinum
orðum, að þeir muni ekki
sitja í stjórn, sem eigi stöðu
sína undir Kristilega þjóðar-
flokknum.
„NÝ SÓSÍALÍSK
TILRAUN“?
Viðkvæmasta atriðið fyrir
Jens Otto Krag er hræðslan.
við sósíalista. Forystumenn
borgaraflokkanna slá þvi
föstuð að annaðhvort setjist
þeir aftur við stjórnvölinn eða
Krag taki við með „nýja sós-
íalistíska tilraun". í fjórtán
mánuði, árin 1966—’67 höfðu
sósíalísku flokkarnir meiri-
hluta og Krag hafði þá for-
ystu fyrir minnihlutastjórn
Sósíaldemókrata, sem einkum
naut stuðnings Sósíalíska
þjóðarflokksins.
En sérstaklega er Krag þó
sakaður um að vilja mynda
stjórn með atkvæðafylgt
Vinstri sósíalista. Flokkur
Vinstri sósíalista er andþing-
ræðislegur flokkur. Forystu-
menn hans hafa sagt í sjótt-
varpi, að þeir muni nota hugs
anleg þingsæti sín til þesa að
grafa undan þjóðstjórnimni
innan frá. Af öðrum áistæð-
um hafa þeir ekki áhuga á að
komast inn i Þjóðþingið.
Þau öfi, sem geta leitt til
óvænbra úrslita í þjóðþings-
kosningunum næstkomandi
þriðjudag eru því annars veg
ar þreyttir borgaralegir kjós-
endur, sem líta svo á að flokk
ar þeirra hafi svikið þá, bæði
í efnahagslegum- og siðferði-
legum málum — og hins veg
ar sósíaldemókratískir and-
stæðinga.r aðildar Danmerk-
ur að Efnahagsbandalaginu,
sem beina atkvæðum sínum
yfir til Sösialíska þjóðar»
flokksina.
GATT-ráðið:
10 % tollurinn
verði afnuminn