Morgunblaðið - 07.11.1971, Blaðsíða 12

MGRGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 7. NÓVEMBER 1971
44
Valdaránið
/
i
Póllandi
FVamJiald af bls. 31
þess vegna væri það óviður-
(kvæmilegt með öllu að hiutast
til i*m framkvæmd slíkra ráð-
stafana, og einkum sæti það illa
á stjórn aranars ríkis.
Kreml tók hér að sér
að framkvæma hið póli-
tiska boðorð Hitlers um „stór-
lygina", sem alveg snýr sann-
fleikanum við. Og ekki nóg með
það. Nú vefengir Ráðstjómin
einnig rétt samaðila sinna að
Yalta-samþykktinni til þess að
láta sig varða augljós brot á
henni, með þeirri auvirðilegu
undanfærslu, að þetta sé „inn-
anlandsmálefni Póllands".
Kosningaúrslitin voru til-
kynnt á þá leið, að stjórnar-
flokkamir hefðu fengið 394
þingsæti af 444. Bændaflokk-
urinn fékk 28 þingsæti og aðr-
ir minni fiokkar þau, sem eftir
voru.
Þegar hér var komið sögu,
var Bændaflokkur Póliands í
raun og veru dauður, en þó var
rödd hans á þingi enn ekki með
öllu þögnuð. Þegar þingið kom
saman 4. febrúar, flutti Mikol-
ajczky svohijóðandi yfiriýs-
ingu:
„Þessi samkoma, sem kaliar
sig þjóðþing, var sett á lagg-
irnar með kosningasvikum og
©fbeldi, en er ekki kjörin að
viija þjóðarinnar".
Hinn virðulegi leiðtogi
póiska jafnaðarmannaflokks-
ins Zygmunt Zulawski, sem
stofnað hafði óháða jafnaðar-
mannaflokkinn, sem ekki vildi
lúta Moskvu, stóð upp og
kvaddi sér hijóðs. í grípandi
og átakanlegri ræðu rakti
hann síðan, hvemig Lublin-
nefndin — verkfæri Moskvu
— hefði áfanga eftir áfanga
eyðilagt og að engu gert hvem
snefil lýðræðis og almennra
mannréttinda í landinu.
Á næstu sex mánuðum full-
komnuðu kommúnistar þetta
verk sitt í Póhandi. Sá hluti
Socialistaflokksins, sem hiýtti
forustu Osobka-Morawski,
sem þó var hlynntur Moskvu,
barðist um stund gegn þvi að
vera steypt saman við komm-
únistaflokkinn. Joseph Cyran-

kiewicz, aðairitari fiokksins og
forsætisráðheira eftir að
Osobka-Morawski hafði orðið
að þoka úr þeim sessi í janúar
1947, barðist og um skeið gegn
nauðungarsamsteypu við komm
únistaflokkinn og dró máiið á
langinn í nálega heilt ár. Hann
var boðaður í heimsókn
til Moskvu í janúar 1948 og
reyndist auðsveipari eftir heim
komu sína. 1 marz sama ár til-
kynnti hann, að hann hefði fali
izt á samsteypuna, sem raun-
verulega þýddi endalok flokks
hans og stefnu. Nýi flokkur-
inn, sem kommúnistar voru ger
samlega einráðir I, hlaut nafn-
ið: Hinn sameinaði verka-
mannaflokkur Póllands.
Sumarið 1948 hafði Kommún-
istaflokkurinn krafizt við-
tækra hreinsana á meðal jafn-
aðarmanna, en þá dundi á
hann sú ógæfa, að sjáifur varð
hann að gripa til fyrstu „stór
hreinsunafinnar" innan eig-
in vébanda, samkvæmt fyrir-
skipun frá Moskvu — sem vit-
anlega tjóaði ekki undan að
færast. Wladislaw Gomulka,
einum af svæsnustu og harðvit
ugustu starfsmönnum Polit-
buro, var skyndilega vikið úr
stöðu sinni sem vara-utanrikis-
ráðherra, rekinn úr flokknum
og litlu síðar tekinn höndum og
ákærður fyrir Titoisma. Hann
er að vísu nú kominn aftur til
ríiðdUa valda í Póllandi og bað
ar sig í náðarsóKnni frá
Moskvu. En þrátt fyrir þá sól-
dýrð hvilir skugginn af fyrir-
litningu pölsku þjóðarinnar á
manninum og öllum ferli hans.
Hann verður pólsku þjöðinni
alltaf Gomulka úr Politburo —
og það er medra en nóg.
Eftir samsteypu floíkka jafn-
aðarmanna og kommúnista
voru enn gerðar gagngerðar
breytingar á stjóminni. Hver
einasta staða, sem nokkru máli
skipti, var nú skipuð kommún-
ista. Þó íékk forsætisráðherr-
ann Cyrankiewicz að halda
stöðu sinni. Þótti hentugt og
hagkvæmt út á við að geta
bent á hann sem tákn þess, hve
lýðræði væri í hávegum haft í
Póllandi. Vera má og að hann
hafi notið þess, hve ómetanlega
þjónustu hann hafði látið
Moskvu í té.
Gersamleg undirokun Pól-
lands var fullkomnuð árið
1949, þegar Sovétmarskálkur-
inn Konstanty Rakossovsky
var fluttur til Póllands og gerð
ur að landvamaráðherra oig
yfirmanni pólska hersins. 13.
nóv. 1956 kom sú fregn, að
hann hefði sagt af sér. Senni-
lega verið lítt vart síðan Posn-
an-uppreisnin var bæld niður
fyrr á árinu, og frá íornu fari
hatursmaður Gomulka, sem nú
er forsætisráðherra.
Stanislaw Mikolajczyk og
nokkrum öðrum lýðræðissinn-
uðum stjómmálaleiðtogum
tókst að flýja land 1947, og
losnuðu þannig úr þvi þjóðar-
fangelsi, sem lýðveldið pólska
var þá orðið. En langflestir
andstæðingar kommúnista áttu
ekki því láni að fagna
að sleppa úr landi. Þeir voru
„likvirteraðir" af pólitisku lög-
reglunni, eins og það heitir á
hinu fina máli kommúnista. Það
þýðir, að þeir voru sjálfir
ásamt þúsundum af fylgismönn
um sinum hundeltir, teknir
höndum, píndir, hengdir eða
skotnir eða fengu að dragast
upp i þrælabúðum, þar sem
Sovét-Rússland, „föðurland
verkamannsins", þrælkar til
dauða fimmtán til tuttugu millj
ónir saklausra manna.
Það hæfir vel að enda þessa
sögu ofbeldis, blekkinga og
svika með því að tilfæra hér
símskeyti, sem Stalín sendi
Roosevelt Bandaríkjaforseta í
júní 1944:
„Yður er kunnugt um skoð-
anir Sovét-stjórnarinnar og við
Verzlunarmannafélag Reykjavíkur
heldur áríðandi félagsfund að Hótel Sögu,
Súlnasal, mánudaginn 8. nóv. 1971 kl. 20.30.
DAGSKRÁ: Kjaramálin.
Verzlunarmannafélag Reykjavíkur.
Viljum ráða
byggingaverkamenn
nú þegar. Mötuneyti á staðnum.
Upplýsingar á vinnustað í símum 82340 og 82380.
BREIÐHOLT h.f.
leitui hennar t43 þess að gera
PóMand eterkt, sjálfstætt
og lýðræðislegt I stjómarhátt-
um, ennfremur hvers eðlis af-
staða þessara þjóða er hvorr-
ar til annarrar, vingjam-
leg skipti þeírra og varanlega
vináttu, sem er sá grundvöll-
ur, sem Sovét-stjómin byggir
á“.
Þetta var símað á með-
an Stalin og Sovét-Rússland
þurfti á hjálp að halda — og
var veitt hjálp alls hins frjálsa
heims.
Siðan komu aðrir ttmar,
og Sovét-Rússland þóttist ekki
hafa þörf fyrir „vingjarnleg
samskipti og varanlega vin-
áttu“, heldur kúgun og ofbeldi.
Hér hefur verið sögð saiga
hdns kommúniska vaidaráns
í tveimur rikjum, PóUandi og
Ungverjalandi, eins og hún
blasir við á yfirborðinu. Osögð
er aftur á móti hin innri saga
aJira þeirra hörmunga, volæðis,
undirokunar, grimmdar og of-
beldis, sem dylst að baki henni.
En þess hörmungasaga á sér
hliðstæðu í öllum ná-
igrannalöndum austan Sovét-
Rússiands. Vinnubrögð komm-
únista eru hvarvetna hin sömu,
enda byltingartæknilegar að-
íerðir þeirra þrautsamræmdar,
og markmiðin hvarvetna hin
sömu. Það er Sovét-imperial-
isminn, tillitslausari, harð-
skeyttari og illvigari en nokk-
ur önnur heimsvaldastefna, sem
kunnugt er um, að upp hafi
komið. Þjóðir Póllands og Ung-
verjalands hafa á mjög eftir-
minnilegan hátt sýnt heiminum
það á þessu ári, hvernig þær
una hlut slnum undir Sovét-
okinu. En jafnframt þvi, sem
Sovét-Rússland ber niður írels
isbaráttu þessara þjóða og er
á góðri leið með að drekkja
ungversku þjóðinni í sinu eig-
in blóði, er af fullu kappi ver-
ið að reyna að leiða sams kon-
ar örlög yfir aðrar þjóðir, sem
enn standa utan járntjalds.
Það er þess vegna sem þörf
er á, að smáþjóð, eins og Is-
lendingar, viti nokkur deiii á
þessari sögu. Glöggir menn
munu ekki þurfa langan tima
til þess að átta sig á þvi, að
í vinnubrögðum kommúnista
hér á landi og raunar í við-
brögðum annarra íslenzkra
stjórnmálaflokka hérlendis, má
finna hliðstæður þeirra at-
burða, sem leiddu bölið yfir
ungversku þjóðina.
Hér er hugsandi mönnum því
þörf á að stinga fótum við.
Árvekni, stöðug gát, og vilji
til þess að fóma ein-
hverju, eru gjöldin, sem þjóð
þarf að greiða fyrir frelsi sitt,
ef hún vill varðveita það. Það
kostar sjálfsfórn og aga að
temja sér þegnskap hins frjálsa
manns, og einarða höfnun á
samstarfi og trúnaði við
þá, sem sjálfir eru reiðubúnlr
til að bera ok þrælsins
og líta ekki glaðan dag íyrr
en þeir eru búnir að koma því
á herðar annarra.
STOBDTSALA
á þúsundum para af kven- og karlmannaskófafnaði
hefst í fyrramálið og stendur aÖeins þessa viku
seljum kvenskó í miklu úrvali trá kr. 295.- parið
Karlmannaskór margar gerðir kr. 495.- 595.- 695.- 795.- parið
Skóbúð Austurbœjar Laugavegi 103