Morgunblaðið - 21.12.1971, Qupperneq 10

10
MORGUNBLAÐH), ÞRIÐJUDAGUR 21. DESEMBER 1971

Ég hef ætíð haft sérstakan
áhuga á þjóðsögum
Rætt við Hafstein Guðmundsson, sem nú gefur út
Rauðskinnu hina nýrri, þriggja binda verk
16 bindi. Hafsteinn
liÓKAÚTGÁFAN Þjóðsaga
gefnr nú út Rauðskinnu hina
nýrri, þriggja binda verk, ails
1086 blaðsíður. Rauðskinna
hin nýrri hefur að geyma þjóð
sögur og sagnir, eins og eldri
útgáfan, svo og þjóðhætti til
sjávar og vinnu á sjávarjörð-
um, átrúnað og dultrú. I»á er
lýst klæðnaði, matvenjum,
hátíðahöldum, íþróttum, svo
og útviktunardögum og laun-
urn nianna.
I þessa heildarútgáfu er
bætt ýmsu öðru efni, sem
ekki var í eldri útgáfunni.
Verkinu fylgir nú ítarleg
nafnaskrá. Höfundur Rauð-
sldnnu er séra Jón Thoraren-
sen, sem hóf söfnun þessara
fræða árið 1927 og koniu út
alls 12 hefti frá árinu 1929—
1961.
Rauðskinna hin nýrri er í
þremur bindum, öll i ekta
skinni, og er ekkert til útgáf-
unnar sparað. Verkið er selt í
bókaverzlimum, en einnig í
áskrlft hjá útgáfunni og með
afborgunarkjörum.
Morgunblaðið átti tal
við Hafstein Guðmundsson.
forstjóra Þjóðsögu, i tilefni
útgáfu þessa ritverks og ræddi
við harrn uim hina miklu þjóð-
sagnaútgáfu hans, sem telur
nú alls
sagði:
Hafsteinn Guðmundsson
með Rauðskinnu hina nýrri.
— Ég hóf útgáfu þjóðsagna
árið 1954 er ég stofnaði fyrir-
tæki mitt. Ég hef ætið haft
sérstakam ábuga á þjóðsögum
og öðrum íslenzikum fræðum
og mér var vel ljós áhu-gi ai-
mennings á hinum þjóðlega
þætti bókmennta okkar. Þess
vegna sneri ég mér sérstak-
lega að útgáfu þjóðílegs fróð-
leiks.
— Fyrsta verkefnið var
þjóðsögur Jóns Árnasanar,
stórt og mikið verk, sem varð
alls 6 bindi með nafnaskrá og
atriðaorðas'krá.
— Næsta verkefni var Grá-
skinna hin meiri í búningi
þeirra Sigurðar Nordals,
prófessors, og Þórbergs Þórð-
arsonar. Það safn óx um helm
ing í búningi þeirra og frá þvi
sem áður var, varð tvö stór
bindi.
— Þriðja verkefnið var
Gríma hin nýja, sem Þor-
steinn M. Jónsson, hinn þjóð-
kunni bókasafnari og skóla-
stjóri, sá um útgáfiu á. Það
urðu alls 5 bindi. Nú er svo
komin út Rauðskinna hin
nýrri þrjú bindi.
— Þjóðsögur þær og sagnir,
sem ég hef nú nefnt, voru
allar uppgengnar þegar ég
hóf útgáfu þeirra á ný. Ég
taldi nauðsynlegt, að þjóðin
Olafur G. Einarsson, alþm.:
Útreikningar fjármála-
ráðherra á skattbyrði
vefengdir
FJÁRMÁLARÁÐHERRA hefur
bæði á Aiþingi og í fjölmiðlum
birt dæmi um breytingar á skatt-
byrði einstaklinga við skatta-
lágabreytingar þær, sem boðað-
ar hafa verið með framlögðum
frumvörpum ríkisstjórnarinnar
um það efni.
Við umræður á Alþingi í síð-
ustu viku lýstum við tveir þing-
menn Sjálfstæðisflokksins, Geir
Hallgrímsson og undirritaður,
hver breyting yrði á skattbyrði
einstaklinga milli áranna 1971 og
1972 ef frumv. yrðu að lögum.
Þar sem útreikningar okkar
stangast algjörlega á við út-
reilkninga ráðherrans hef ég far-
ið þess á leit við hann að lagðar
yrðu fram forsendur fyrir út-
reikningum hans.
Fjármálaráðherra, og raunar
etnnig félagsmálaráðherra, hafa
sífellt borið því við, að útreikn-
ingar þeirra væru gerðir i tölvu
Reiknistofnunar Háskólans, án
frekari skýringa.
Ekki verður vefengt hér að
Reiknistofnun Háskólans og
tölva hennar hafi reiknað rétt,
en á það legg ég áherzlu, að
tölvan skilar aðeins útreikning-
urn eftir upplýsingum, sem
henni eru látnar í té. Á þeim
upplýsingum ber rikisstjómin
aQa ábyrgð og getur á engan
hátt skotið sér bak við tölvuna
í þeim efnum.
Fjármálaráðherra hefur góð-
fúslega orðið við þeirri ósk að
birta grundvöllinn fyrir útreikn-
ingunum, með „tölvuútskrift", og
! hefur f jármálaráðuneytið gefið
út fréttatilkynningu um efnið.
Komið hefur í ljós, eins og
okkúr Sjálfstæðismenn grunaði,
að maðkur er í mysunni. Grund-
vallarmunur er á reikningsað-
ferðum og margar skekkjur eru
í útskrift tölvunnar, sem senni-
lega stafa af röngum upplýs-
ingum, sem henni eru gefnar.
Verður hér vikið að nokkrum
atriðum, sem mestu máli skipta,
varðandi samanburð á útreikn-
ingum ráðherrans og okkar en
ekki verða upp taldar allar þær
skekkjur, sem er að finna í
tölvuútskriftinni, enda ekki
ástæða til þess á þessu stigi.
1. Otreikningar ráðherra sýna
ekki breytingu á skattbyrði ein-
staklinga milli áranna 1971 og
1972. Þeim er ætlað að sýna
mismun á sköttum skv. nýja
kerfinu annars vegar og gamla
kerfinu hins vegar, ef núverandi
ríkisstjóm hefði notað það við
skattlagningu 1972.
Þá hefur ríkisstjórnin þegar
gert ráð fyrir 40—50% hækkun
skatta á einstaklingum, ef hún
hefði notað gamla kerfið. Sá
grundvöllur er síðan notaður til
samanburðar við nýja kerfið og
er ekki að undra þótt hann sýni
ekki verulegar skattahækkanir.
I okkar útreikningum er
reiknuð út breyting á skattbyrði
milli áranna 1971 og 1972 eftir
þeim reglum sem giltu í Reykja-
vik við álagningu 1971 annars
vegar og hið fyrirhugaða kerfi
hins vegar.
2. Þegar meta á breytingu á
skattbyrði við fyrirhugaðar
skattalagabreytingar verður að
taka alla þá skatta irm í dæmið,
sem fyrirhugað er að breyta.
Það er ekki nægilegt að reikna
með þeim sköttum, sem lækka,
heldur verður einnig að reikna
með sköttum sem hækka.
Fyrirhuguð er stórhækkun
fasteigriaskatta, en ráðherra
lætur hjá líða að reikna með
þeim hækkunum í samanburði
sínum. Er það gert vísviitandi
eða er um að ræða mistök?
3. Eins og áður segir hefur
fjármálaráðherra látið frá sér
fara dæmi um skatta einstakl-
inga, bæði í fjölmiðlum og á Al-
þingi. Þá hefur hann lagt fram
útreikninga tölvu Reiknistofnun-
ar Háskólans. Það er ekki einu
sinni svo vel, að þessum útreikn-
ingum, sem hann hefur lagt
fram, beri innbyrðis saman.
í Tímanum 17. des. sl. birtust
m.a. átján dæmi um útreikninga
á sköttum miðað við ákveðnar
nettótekjur og fjölskyldustærð-
ir, sem höfð eru eftir ráðherra.
Þá hefur ráðherrann dreift til
fjölmiðla útreikningum Reikni-
stofnunar Háskólans, þar sem er
að finna fjölda dæma um skatta
mismunandi fjölskyldustærða.
Samtals eru dæmin 171 talsins
og birtist hluti þeirra í Timan-
um 19. des sl.
Af þeim átján dæmum, sem
áður voru nefnd, er aðeins hægt
að finna tvö sambærileg dæmi i
tölvu Reiknistofnunarinnar, að
því er varðar tekjur og fjöl-
skyldustærð. 1 hvorugu dæm-
anna ber Tímanum 17. des. sam-
an við tölvutöflumar.
Dæmi eru hjón með eitt bam
og 450 þús. kr. nettótekjur og
hefði aðgang að öllu þessu
efni, ekki sízt yngri kynslóð-
ir, svo fólkið gæti leitað fanga
í þessum mikla bókmennta-
þætti íslenzlku þjóðarinnar.
Sjálfum finnst mér hér óþrjót
andi brunnur fyrir alla þá er
listum unna og þá er hafa
gleði af því að skyggnast inn
í hugarfylgsni íslenzku þjóð-
arinnar á umliðnum öldum.
— Verkið, sem nú er kom-
ið út, Rauðskinna hin nýrri,
er búið að vinna á þriðja
ár og hefur verið reynt að
gera það svo vel úr garði,
sem kostur er, bæði að ytri
búningi og innri frágangi. —
Höfundur, séra Jón Thoraren-
sen, hefur sjálfur séð um
efni og prófarkalestur.
— Efni hefur verið bætt við
frá fyrri útgáfu, en sérstak-
iega ber að nefna ítarlega
nafnaskrá, sem fylgir nýja
verkinu, og er hún tekin sam-
an af Jóni Bjömssyni, rithöf-
undi. Útlit bókanna hef ég
sjálfur séð um eins og á öll-
um útgáfubókum minum. —
Bækumar eru prentaðar og
bundnar í Prenthúsi Haf-
steins Guðmundssonar.
— Af öðrum útgáfum Þjóð-
sögu en ég hef minnzt á, má
enníremur geta um skrá um
allar þjóðsögur og skyld rit,
sem hafa komið út á íslenzku,
og var hún samin af Stein-
dóri Steindórssyni, skóla-
meistara á Akureyri. Skráin
er mjög þarft rit, enda vin-
sæl meðal bókamanna.
— Þá gefur Þjóðsaga út Við
burði líðandi stundar í máli
Séra Jón Thorarensen.
og myndum, sem er mikil og
dýr útgáfa, og ýmis fleiri
verk má nefna, t. d. Hrafn-
kelssögu og Freysgyðlinga
eftir Hermann Pálsson, lektor
í Edinborg.
— Prentaraverkfallið tafði
mjög útgáfu Rauðskinnu
hinnar nýrri og ennfremur
fleiri rita, sem ég hafði ætlað
mér að koma á markað nú
fyrir jólin.
— Ég hef ætlað Þjóðsögu
mikið framtíðarverkefni, en
það er svo margþætt, að ég
get ekki rakið það nánar nú.
Samt vil ég geta tveggja
stórra þjóðsagnasafna sem
eru í undirbúningi. Annað er
þjóðsögur Sigfúsar Sigfússon-
ar, sem Ámi Bjömsson, cand.
mag. er að vinna að, en hitt
er útgáfa á þjóðsögum Ólafs
Davíðs.sonar er út komu hjá
forlagi Þorsteins M. Jónsson-
ar á sinum tí ma

M
Ólafur G. Einarsson
hjón með tvö böm og 300 þús.
frádrætti fyrir hvert bam. Hins
vegar, þegar reiknaðir eru
„skattar skv. frv.“ er reiknað
með fullum persónufrádrætti fyr-
ir hvert bam. Engin breyting er
ráðgerð i frumv. varðandi þetta
efni. „Skattar skv. frumv.“ eru
því reiknaðir út á röngum for-
sendum. Er það gert vísvitandi
eða er um mistök að ræða?
Af þvi, sem hér hefur verið
sagt er Ijóst, að full ástæða er
til fyrir rikisstjómina að láta
yfirfara þessa útreikninga áður
en hún birtir fleiri, sem stang-
ast á hver við annan og eru auk
þess rangir i veigamiklum atrið-
um.
Ekki þykir mér ástæða til að
hrekja hér frekar útreikninga
þá, sem ráðherrann hefur lagt
fram, en ég hef lagt til að ráð-
herra leggi útreikninga sina og
kr. nettótekjur. okkar fyrir ríkisskattanefnd,
Fyrra dæmið (450) Tíminn 17. des. Reiknisstofnun Háskólans Síðara dæmið (300) Tíminn 17. des. Rei’knisstofnun Háskólans (Fjárhæðir I þúsundum króna) Skattar skv. frv. 140 142 46 42 Skattar skv. núg. lögum 136 139 59 58
1 útreikningum Reiknistofnun- ar Háskólans á sköttum ein- stæðra mæðra með börn á fram- færi virðist persónufrádráttur rétt reiknaður, þegar reiknaðir eru út „núverandi skattar", þ. e. reiknað er með hálfum persónu- sem geri á þeim samanburð og athuganir, sem síðan yrðu birtir opinberlega. Ráðherra hafði á Alþingi góð orð um að verða við þeirri ósk og vænti ég þess að hann hlutist tll um að þeirri at- hugun verði hraðað.
Töluvert
um kvef
SAMKVÆMT skýrslu 12 læfcna
er töluvert um kvefsótt, háls-
bólgu, iðrakvef og lungnakvef í
borginni og hefur tilfellum fjölg-
að í vikunni, sem skýrslan nær
til miðað við vikuna á undan.
Skýrslan er frá vikunni 28. nóv-
ernber til 4. desember. 1 einstaka
ti’lfelli er um aðra sótt að ræða;
skarla'tssótt, hlaupabólu o. fl.
Hljóðnemum
stolið
FJÓRUM hljóðnemum var stolið
í kjallara Hótel Borgar á laugar-
dag. Verðmæti hvers hljóðnema
er um 20 þúsund krónur. Á
sunnudag handtók rannsóknar-
lögreglan mann um fertugt, sem
við yfirheyrslu í gærmorgun við-
urkenndi þjófnaðinn og skilaði
þýfinu. Sagðist hann hafa farið
niður í kjallara Borgarinnar í
áfengisleit og loks tekið hljóð-
nemana fjóra með sér, frekar en
snúa tómhentur aftur.