Morgunblaðið - 11.06.1972, Qupperneq 2

MORG'rUNBLAÐŒ), SU'NNUDAGU'R 11. JÚNÍ 1972
Verður Kýpur skipt?
rrw/
iS&b THE OBSERVER
Eftir Herman Goult

NIKOSIA— Gruniur manina
fier vaxandi á Kýpur urn að
grísku og tyrkneaku stjórn-
irnar hafi náð leyndlegu gam-
kwanulagi um skiptingu eyjar-
innar, sem binda mundi enda
á sjálfstæði hemmar og koma á
beirnni stjóm frá Aþeimi og
Ankara yfir hinum tveimur
þjóðarbrotum á eynni.
Deilan milli Makariosar
Kýpurforseta og Papado-
poulosiar forsætisráðherra
Grikfclands, sem hófst í febrú-
ar, er gríska stjórndn sendi úr-
slitakröfur um meiri háttar
breytingar á Kýpuretjóm, er
að ná hámarki sínu. Og það
er greinilegt, að Papadopoulos,
sem er ekki aðeiras forsætis-
ráðherra heldur einmig utan-
ríkisráðherra og ríkisstjóri í
Griklklandi, hefur haft betur.
Hann krafðist þess, að
Makarios viíki úr sæti utan-
ríkis-, innanríkis-, og mennta-
málaráðherra sínum og
skipaði í þeirra stað menn vin-
veitta stjómdnnd í Aþenu.
Þessir þrír menn hafa allir
verið ákafir stuðningsmenn
Enosis — saimeininigar adlrar
Kýpur og Grikklands, og hef-
ur þetta valdið grunsemdum
meðal grískra Kýpurbúa um
raunveru'egar ástæður fyrir
úrslitaköfum Grikkja.
Um tíma harðneitaði hinn
gríski Kýpurforseti þessum
kröfum og kvað uppbyggingu
hinmar sjálfstæðu ríkisstjóm-
ar Kýpur vera innanríkismál
Kýpurbúa og mundi hann
ekki taka við neinum utanað-
kamandi skipumum, hvaðan
svo sem þær kæmu. Á undan-
fömum vikum hefur Makarios
hins vegar látið undan.
Fyrst var utanríkisráð-
herranns Kyprianou, látinn
hætta. Hann lagði fram af-
sagtnarbeiðni sína „vegna &í-
fellds þrýstings frá stjómdnni
í Aþenu“. Eniginn eftirmaður
hefur enn verið tiinefindur og
fer fjármálaráðherrann, And-
reas Patsalidies, nú með utan-
ríkismál. Makarios hefur gert
kunmiugt, að hanin miuni nú í
júní gera miklar breytingar á
stjóm sinni. Innanríkisráð-
herrann, Komodromos, mun
víkja, edns og Papadopoulos
krafðist og enda þótt margir
vilji að menntamálaráðherr-
ann, Petrides, sitji áfram,
kæmi engum á óvart, þótt
hanm yrði sömuleiðis látinn
víkja. Talið er, að aðeins tveir
ráðherrar í tíu manna stjórn
Makariosar mund sitja áfram
— Patsalides og dómsmála-
ráðherrann, George Ioannidea.
Skipting eyjarinnar hefur
mætet ilda fyrir meðal gríiskra
Kýpurbúa aldt frá því eyjan
hlaut sjá/Iifstæði sitt frá Bret-
um í ágúst 1960, alveg á sama
hátt og Bnosis hefur verið
tyrkneskum Kýpurbúum höf-
uðáhyggjuefini. En svo virðist
sem stjórnimar í Aþenu og
Arukara séu farnar að telja, að
þetta sé eina ledðin til lauanar
Kýpurvandamállinu.
Stungið hefur verið uppá,
að svæðið norðan línu, sem
dregin yrði firá aiustri til
vesturs gegnum Nikosíu,
lyti Tyrkjum og afgangurinn
Grikkjum.
Fyrir fjórum árum, í júní
1968, hófust viðræður í Niko-
síu miili fulltrúa beggja aðila
— mest fyrir áhrif Bibiamo
Osorio-Tafall, hins sérlega
fulltrúa aðalritara Samednuðu
þjóðanna á Kýpur — sem
miðuðu að því að minnka
skoðanamun og gera uppkast
að nýrri stjómarakrá fyirir
lýðveldið á eynini.
í þeim viðræðum skýrðust
hims vegar aðeinis ágreindnga-
atriðin og afstaðan harnaði á
báða bóga, en Tyrkir höfmuðu
algerlega hugmyndinnd um
EnoaÍ3 og Grikkir visuðu á
bug kröfu hins tyrkneaka
minnihluta um aukdð sjálf-
ræði. Þessum viðræðum var
hætt í september sd.
Hafi stjórnik' Grikklands og
Tyrklands í raun og veru
komaið sér saman um sikiptki*gu
eyjarinmar, en sú lausn er
eitur í beinum Grikkja á
eynini, þótt tyrkneski minni-
hlutinn líti á þá lausn sem þá
eiinu omögulegu, er erfitt annað
en að líta svo á, að Kýpur-
búar geti sjálfum sér um
kennt.
Þeir hafla þrákelknislega
meitað að sætta sig við sjálf-
stæði sitt eem Kýpurbúar.
Öfgafull þjóðemisstefna hef-
ur verið á báða bóga og fáni
lýðveldisins fyrirlitinn og að-
eins flaggað á stjómarbygg-
ingum. Fánar Grikklands og
Tyrklandis hafa blaktað ann-
ars staðar.
En verst af öllu er það, að
frá því ófiriður brauzt út fyrdr
átta og hálfu ári hefur ný
kynslóð lært í skólum beggja
þjóðarbrota að hata og tor-
tryggja hitt þjóðarbrotið, og
það torveldar vondr um firam-
tíðarsambúð.
Hinn nýi aðalflramkvæmda-
Framh. á bls. 19
Stjörnurnar streyma aö:
André Previn og Mia
Farrow koma í dag
STÖRU stjörnurnar, sem leika á
Uistaliátíðinni, streyma nú til
landsins. I dag kemnr hljóm-
André Previn.
Blaðskák
Akureyri —
Reykjavík
Svart: Taflfélag Reykjavíknr
Ma.Tmíg Ólaf son
ögmundnr Kristinsson.
Hvitt: Skákfélag Akureyrar
Gylfl Þórhallsson
Tryggvt Pálsson.
27. Bcl—a3 —
27. — HJ8—f7
sveitarstjórinn André Previn,
sem ætlar að stjórna Sinfóníu-
hljómsveit fslands á lokatónleik-
nniim. Og nú er það vitað að í
fök nieð honum verður kona
hans, kvikmyndaleikkonan fræga
Mia Farrow. Bæði ætluðu að
koma á síðustu Listahátíð, en
varð ekki af. Þau koma með BEA
flugvél kl. 13.50 til Keflavíkur.
Vladiniir Ashkenazy og Þómnn
kona hans komu heim í gær frá
London, en hann leikur með
Menuhin á mánndag og með
John Shirley Quirk á þriðjudag.
Shirley Quirk kom líka í gær.
Einnig Andre Watts, sem leikur
á lokatónleikiinum, og á einleiks-
hljómleikum í Austurbæjarbíói.
Amdré Pnevdm er mjög frægur
hljómsveitaratjári, þó*tit ungur sé
að árum, og hefur lagt sfu*nd á
fjödbreytta tónilds*t, samdi tdil dæm
is tómlist við 30 kviikmynddr og
samdi og fil'Uitti aiuk klassisikrar
Mia Farrow.
tónilisitar létta músifc og jass. En
1960 sneri hann sér nfflr eim-
göngu að hljómsveitarstjórn og
er að'ailhljómsvedrtarstjóri Simfón-
íuhljómsveitar Lundúna. Kona
hans, Mia Farrow, er ístandimg-
um kunn úr kvilkmynd'Um, m. a.
var myndin Rosemarys Baby
sýnd hér. Hún hefur nú aifitur
tekið upp kvilkmyndaileiik, sem
hlé varð á þegar hún eiignaðdst
tvibura með André Previm.
ísleifur Konráðsson
málari látinn
ÍSLEIFUR Konráðsson málari
andaðist sl. föstudag, eftir stutta
sjúkdómslegu. ísleifur fæddist á
Stað í Steingrímsfirði 5. febrúar
1889 og var því 83 ára, er hann
lézt. ísleifur stundaði ýmis störí
framan af ævi, en lengst stund
aði hann verkamannavinnu hjá
Ríkisskip. Hann byrjaði að mála
Konsert á þaki
Hljómskálans
LÚÐRASVEIT Reykjavilkiur miun
í dag, sphinudaig, kl. 3.30 leiika
fyrir borgarbúa á þaki Hlijóm-
skálans, ef veður leyfir. Við það
tæki'færi immu eiginkonur lúðra
sveitarmanna hafa köikubasar í
skálamum tid styrktar lúðrasveit-
inni. Sveitin hefur ofit leiikið fyr-
ir vegfarendur á AustiurveWi, en
þetta miun í fyrsta sinn, s>em
leikið verður á þáki Hlljómiskál-
Félagsstarf eldri horgara;
Sumarferðir fyrir aldraða
byrja á Listahátíð
Margar aðrar ferðir fyrirhugaðar
FÉLAGSSTARF fyrir eldri borg-
ara í Reykjavik byrjar siimar-
ferðir sínar á skoðunarferðum á
sýningar og ópem og leiksýn-
ingar Listahátíðar. En sumar-
ferðimar hafa imdanfarin ár ver
ið ákaflega vinsælar og mikil
þátttaka, að því er Helena Hall-
dórsdóttir tjáði Mbl. Ferðimar
á Listahátíð verða á mánudag og
miðvikudag.
Á mániudiag verður lagt af stað
finá Allþingdshúsin'U að MyndlMsit-
airtnúisi á Mtiiklatúni og sikoðuð
nionræin iruád'verikiaisýniinig, Þaðan
er ekið til Bústaðakirkju, þar
sem sýnd verður óperan Nóaflóð
efitdr Bemjamín Briitten, sem hefst
kl. 5. Fargjald er 60 kr., aðgang-
ur að máílveT,kasýningunni er
ókeypis, en að óperunni 100 kr.
Á miðviikudag verður sikoðun-
arfierð fyrir eldri borgana í Kjar-
valshúsi á Seltj amamesi, þar
sem er sýning á marunamyndum
Jóhannesar Kjarvals og lagt af
stað frá sama stað kl. 2. Fargjald
er 50 kr., en aðgangur ólkeypis.
Kl. 8 e.h. er Þjóðdeikhúsferð og
horft á Sjálfstætit flóllk eftir Hall-
dór Laxness og er aðganigur 175
kr.
Aðrar ferðir fyrir aldraða borg
ara í sumair eru 8 talsins. Farlð
verður tiil Hveragerðis 19. júnd
og komið í Garðynkjuskóla rílk-
iisin.s að Reykjum oig í gróðurtiús
í Hveragerði og búizt við gosi í
Grýtu. Er fargjald þar 175 kr. og
lagf af stað efitir hádegi.
Miðviikudaginn 21. júnii eru
fyrinhugaðar skoðumarfierðir í
kirkjiur í Reykjavík og leikið á
orgelin í 2—3 kinkjum. Ferðdnni
lýkur með kaffidrykkju og kvik-
imiyndasýndngu í Féliagsheimi'li
Langhol't skiirkju. Fargjöld er 100
kr. og farið að venju fná Al-
þingiisihúsiiniu W. 1.
Framhald á bls. 31
iywíí^;v rty
rúmlega sjötugur að aldri, þá
hættur að vinna erfiðisvinnu. —
Fyrsta sýning hans var haldin
1962, en sýningar hans urðu alls
átta hér innanlands. Nýléga voru
verk hans sýnd í Stokhólmi.
ísleifur sótti mjög efni í mynd
ir sínar í íslenzka þjóðtrú og ferð
aðist víða um landið og málaði
þjóðsagnastaði.
Málverkasýning
á Akureyri
1 GÆR, 10. júrni, opnaði Hjállm.
ar Þorsteinsson frá Akranesi
aðra máilyierkasýnimgu síma í
Landisbankasalnium á Akureyrt.
Sýnir hann þar um 25 vatmsliiita-
og pastelmyndir, og um 20 oílíiu-
má'verk. Sýnimgin verður
til 17. júwl.
opin
Aukasýning
á danska
ballettinum
MIÐAR á sýningar Konunglega
danska ballettsins á Listahátíð
seldust fljótlega upp. Fyrsta sýn
ingin var í Þjóðleikhúsinu í gær-
kvöldi kl. 20 og önnur sýning
verður kl. 3 í dag.
Þar sem margifi urðu frá að
hverfa hefur verið ákveðíö að
hafa aukasýningu á ballettinum í
Þjóðleikhúsinu kl. 3 á morgun,
mánudag.