Morgunblaðið - 27.09.1972, Page 3

Morgunblaðið - 27.09.1972, Page 3
MORGUÍNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 27. SEPTEMBER 1972 3 Gunnar Rytgaard skrifar frá Kaupmannahöfn: Breytt viðhorf eftir nei Norðmanna 21% gengisfelling í Danmörku? NEI Norðmanna mótar þegar í stað allar umræður um aðild Danmerkur að Efnahagsbandalaginu. Úr- slitin komu stjórnmála- mönnum að vísu ekki á óvart, en þau minna ó- þyrmilega á að andstæðing ar aðildar fá í hendui sterkt vopn í baráttu sinni. Þar að auki aukast líkur á að aðildin verði felld i þjóðaratkvæðagreiðslunni 2. október. Enmþá bendir eklkert til þess að úrslitiin fari á þann veg. Síðasta skoðanakönnuin Gaii- ups frá því snemmia í imóinuð- inum sýnir að 49% danskra kjóænda voru þá fyligjandi áð ild, 33% voru á móiti og 18% tóku eikki afstöðu. Þá var for- semdan sú að Norðimenm sam- þykktu aðiidina. Ef Norðmenn feJlldu aðiiddna ætluðu 44% að samþyk'kja aðild, 36%. að greiða atkvæði gegn aðild og 20% „vissu ekiki'“. f dag sagði forsitöðumaðuir Gallups í Dan- mörku, Asger Schuktz, að áistæða væri til að ætla að þess ar tölur mundu standast. En hann bætir því við að þessu geti verið öðiru vísi farið, þvi að málin horfðu öóru vísi við þegair menin þurfi að taka af- stöðu nú þegar „nei“ Norð- manma er staðreynd og umræð ur um málið standi emn yfir, en, þegar memm þur.ftu að taka aflstöðu á fræðilegum grund- velli. Ljóst er að stjónnmálamemn óttast að sveiflumar verði meiri em Gallup gerir ráð fyr- ir. Eimmig er óttazt að áhrifin í efnahagamálum verði meiri en virðist í fljótu bragði. — Krag forisætisráðherra sagði strax í mótt að nei Norðmiamma hefði í för með sér þrýsting á dömsku krónfuma, af þvi að fólk óttaðist gemgisfelJingu ef að- ildin yrði felld í þjóðarat- k væðagrei ðisl ummi. Til að hamla gegtn þessum þrýstimgi var strax í morgun haldinm fumdur stjómarinnar og landsbamkans og þar var ákveðið að stöðva öil gjald- eyrisviðskipti til 3. október. Foringi íhaidsflokksine, Erik Mnm-Hansen, skýröi frá því i dag. að sú gengisfeHimg krón- ummiar, sem búizt væri við að stjómim gerði að vemleika, ef aðildin yrði felld, yrði 21%. Orsökin er halli á greiðslujöfn uði, sem mundi leysast að nokkru ieyti með aðild að EBE. Úrslitin í Noregi höfðu einmig mikil áhrif á viðskipti með siktuldabréf og hlutabréf í kaup höllum í dag, emda em mimmi líkur en áðuæ að Danir sam- þykki aðildima. Verðlækkunin var 1—1% stig, þanmig að vextir hækkuðu um nokkur brotabrot af einuim hundraðe- hluta. — Rytgaard. i*' I»að var létt yfir ráðherrum Br atte.Us þegar norska stjórnin k om til fnndar í gærmorgun, en alvarleg mál voru tekin til meðferðar þegar dymar lokuðust á eftir Ijósmyndurum. Seierenervaar vi har vunnet - Bratteli gaar Osló, 26. septemiber. SÍÐASTLIÐNA nó'tt vakti norska þjóðin og beið. Að lokinmi þjóð- aratkvæðag rei ðslu um hugsam- tega aðild Noregs að EBE hdðu Norðmenm í ofvæmi eftir svari þjóðarinmiar. Um íniðmiætti var emm óljóst, hvað verða mumdd og stiuitt mdlii bross og tára hjá mesta áhugafólkimu. Einum tíma seimma var það lj óst, að Norð- memm höfðu vali ð að segja nei. Fljótilega mátti heyra fóllk á göt- ummi syngja: Seieren er vaar seieren er vaar vi har vumnet og Bratteli gaar. Stumdarfjörðuinigi fyrir kl. 1 i mótt lýsti fommaður Folkebeveg- ellsem imóti EBE því yfir að hreyf- iinigin hefðd leyst verkefni sitt. Sköimmu síðar kom yfirlýsimg frá forsætisráðlherramum, Trygve Braitteli, um að stjórnim mumdi segja af sér. Næstu vikur munu því bjóða upp á mikla spennu í immamrikisstjórmimáluiin Noregs. Sigrún Stefánsdóttir skrifar frá Osló Stórþimgið kernur samam rnæst- kcxmiamdi þriðjudag og þá þegar miumu stjórnir ailira flókka hafa ræt,t stjórmarskipti. Kl. 21.00 í gærkvöidi var kjör- stöðum lokað og samitámiis birtu útvarp og sjónvarp fyrstu töl- urnar frá talmdmgu atkvæða. Þær tölur komu frá mimmstu kjör- dæmiiimim í Norður-Noiregi og sýndu þar yfirgnæfamdi fylgi amdstæðinga EBE, í þess-um kjör- dæmum voru hlutfallstölurmar 28,4% með og 71,6% á móti. — Koimu þeissar tölur emigum á óvart því að vitað var að Folke- beyegelsein og aðrir amdstæðimg- ar aðildar áttu mjög mikið fylgi á þessum slóðum. Þegar leið á kvöldið tóku nýj- ar tölur að streyma imm og skömmu eftir miðmæfti stóðu málim þammdig að fylgjendur imm- göm'gu höfðu fengið 53% greiddra atkvæða og amdstæðimgarmir 47%. Þetssar tölur ollu mifcilli bjartsýmd í röðum fylgjemda og m. a. var försíða fyrstu morgun- útgáfummar af Aftenpostimum helguð sigri flokksims. Þar sagði m. a.: „Ljóst er nú að Noreguf verður aðili að EBE í jamúar 1973“ — en sigurvíman varð skamimdíf og aðeims eimum tíma síðar, eða kl. rúmtega 01 stóðu tölurnar þanmig að nei-fólkið hafði 52% greiddra atkvæða. — Ástæðan fyrir þessum snöggu sveiflum var sú, að í byrjun bár- ust aðaltega tölur frá minmstu kjördæmiumum, sem flest voru á móti inmigömgu. Mi'.li kl. 22.00 og 24.00 streymdu imm tölur frá Osló, Bergen og þéttbýlum svæð- um krdmigum Osló, þar sem já- fylgjendur áttu sér tryggam meirihliuta. Tafaiingim gefck vel á þessum stööum og lauk á tiltölu- lega stuttum tíma. Síðam fóru afltur að herast tölur frá svæð- um, þar sem andstæðimgar voru í mieirihlruta og varð þá fljótlega Ijóst, að hverju steflndi. Um ki. 03 hættu útvarp og sjómvarp sendingum, — Þá var talmingu lókið í 591 af 607 kjördæmum lamdsins. Höfðu þá 46,4% atkv. íallið á jáhliðima og 53,6% á nei- hliðina. Kl, 2.30 í dag var búið að telja í 601 af 607 kjördæmum og voru þá 46,1% atkvæða á já- hliðimmi, em 53,9% á meihliðinmi. Kjörsófcn var aðeims um 75%. Aðöllega var það tvemmt sem kom mömmum á óvart í þessum kosningum. í fymsta laigi var það him dræma kjörsókn og í öðru lagi himm mdkli murnur á afstöðu fólks á þéttbýlum og direifbýlum svæðumn. í íámennustu svedtarfé- lögum lamdsims féll allt að 90% atkvæða á móti immgömgu, en t. d. í Os-ló voru um 70% fylgjamdi inmigömgu. — Hvað kjörsófcnina smertir höfðu sérfræðimigar spáð metlþójttitöku, Það brast eims og áður hefur kcwnáð fram, og fimna miemn helzt þá skýringu á máil- imu að þrýstimgurimm á fólkið hafi verið of mikiiJ. Eimfcum á þetta við fólaga Verkamammaíflofcksims, sem staðið hefur klofimm í þessu máli. Þeir áttu hið erfiða val milli áframhaldandi vaida flofcksims og óvissummar. Mil1i þess sem sjónvarp og út- varp semdu út nýjar tölur voru tekim viðtöl við helztu frammá- menm beggja aðdla. Þar kom gireimálega í ljás, að mikils tauga- ástyrks gætti í þeirra röðum. Eftir að úrslit voru kunn, eagði forsætisráðherramm, Trygve Bratt eli í viðtaii, að hamm væri ekki bitur yfir úrslitumum. Ég heá lært að taka hlutumum eims og þeir koma fyrir, sagði hanm, Em að öðru leyti vildi hamn ekki ræða um, hvað koma mumdi í norskum stjórmmáium, em gaf þó í skym, að erfiðir tímar væru framumd- am. Per Boiten, fynrverandi for- sætisráðherra, tek hims vegar á als oddi, emda hafði bamm fyrir- fram verið svartsýnm. Hamin sagði, að úrslitim hefðu komið sér mjög á óvart. Um mýja stjórn vildi hamm e'kki ræða að svo stödidu og neátaði að svara spum ímgu um það, hvort hamm væri IE5IÐ DncLEcn væm.tanlegt forsætieráðlherraeífmi Miðflokksims. Formaður Mið- flokfcsimis, John Auisterheim, hef- ur hims vegar lýst því yfir, að flokkurimm sé viðbúimm að taka við þeirri ábyrgð, sem kummi að verða lögð honium á herðar. — Það stórfenglegasta við úr» slitin er, að himir aionemmiu norsku borgarar hafa tekið mál- im í simar hemdur, sögðu Hams Borgen og Arne Haugestad hjá Fol'kebevegelsem, eftir siguiriinm. Þeir bættu siðan við, að það væru dreifbýlishéruðin, sem hefðu bjargað Noregi. Formaður j á-hreyf ingarimmaf, Reidar Carlsem, sagði, að það væri efasemdafólkið og léieg þátf taka í atkvæðagreiðslummi, eem hefðu orðið tii þess, að úrshtim urðu þeim í óhag. í dag eiru norsk dagblöð að vomum mjög upptekin af fram- vimdu mála, og eiru fréttasíðúr og leiðarar svo til eimgöngu helguð EBE. I leiðara símum í dag, segir Aftenposten að það verði verk- efini andstæðimga EBE í Noregi að reyma að hefja samnimgavið- ræður um vi ðski pt asáttmála við Efnahagsbandalagið. — Nú eiru það þeir, sem verða að stamda í broddi fylkingar og bera ábyrgð- ima, segir í leiðaramum. Úrsiitin hér í Noregi mumu vekja aiheims- athygli, því að Noregur hefur fram ti, þessa verið talinm traust- ur meðiimur vestræms lýðræðis. Nú erum við að útilofca okkur frá því og það gerir úrsiitin í nótt enmþá hörmuiegri. Dagblaðið segir í leiðara sím* um. að úrslit næturinmar hafi dregið fmam í dagsljósið greini- legan klofning þjóðarinmar. Bæir hafi staðið á móti dreifbýli. Blað- ið heldur því fram að heppilegt hafi verið að þjóð'im sagði mei, því að naumur sigur fyrir fylgjemd- ur immgöngu hefði haft óheilla- væniegar afieiðimgar í för með sér. Við vonium, að öidurmar lægi fyrr eftir þenman sigur amdstæð- irnga inmgömigu, em þær hefðu gert við nauman sigur fylgjemda imm- gömgu í EBE, eagði í leiðarantim. < <■„

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.