Morgunblaðið - 24.01.1973, Page 13

. MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUU 24. JANÚAR 1973
13
HAMFARIRNAR I YESTMANNAEYJUM
Danmörk:
Fáir atburðir vakið
slíka samúð og athygli
Eldgosið aðalfréttaefni
danskra fjölmiðla
Kaupmarmahöfn, 23. jan.
FYRSTU fréttimar um eld-
gosið í Vestmannaeyj'um bár-
ust dönsku þjóðinni með
íyrstu morigiuinfréttuim út-
varpsims kl. 7 í morg-un. Á
þann fréttatímia er talið að
1.4 milljónir Dana htostí.
Vakti fréttin gifurlega athygli
og birtist síðan i fréttatima
útvarpsins kl. 8, kd. 9 og sér-
stakri frétt a útsendjnigu kl.
11 f.h. EnnÆremur i hádegis-
fréttuim kl. 12,30. Var i ölluim
f réttatírmmum aðaMréttin
fréttin uim eldgosið í Vest-
mannaeyjum og björgunar-
startfið þar.
Útvarpið birti fréttir sínar
um atburðinn með samtöium
vlð þá Stefán Baldursison og
Siigiurð Sigurðsson hjá frétta-
stofu íslienzka útvarpsins og
Sverri Þórðarson fréttaritara
Ritzau í Reykjavik. Einnig
kom Matthías Johannessen
ritstjóri, sem er staddur hér
í Kaupmannahöifn fram í
þremur fréttasending.um með
ýtarlegar frásagnir frá Vest-
mannaeyjum. í fréttasiending
unni var einnig skýrt frá því,
að björgunarsveitar danska
rikisspítaians — Rigshospital
ets katastrofekorps — hefðu
kl. 8 um morguninn haft sam-
band við Sigurð Bjarnason
sendiherra íslands og boðið
islenzku ríkisstjórninni að
senda fudikomnar hjálpar-
sveitir til Vestmamnaeyja.
Sendiherrann sendi þá strax
skeyti um þetta til utanríkisi-
ráðuneytisins og hringdi upp
Siigurjón Siigurðsson lögreglu
stjóra og tjáði honum tilboð
danska rikisspítalans hér um
tafarlauisa aðstoð. Taldi lög-
regiustjórinn þess ekki þörf.
Sendiherrann hefur borið
fram inniHegar þakkir fyrir
hið danska hjálpartilboð. Hef
ur danska útvarpið skýrt ýtar
lega frá þvi. Matthias Johann
essen skýrði nákvæmlega frá
öllium aðstæðum i Vestmanna
eyjum og þýðingu þeirra fyr-
ir islenzkt atvinnulíf. Óhætt
er að fullyrða að fáir atburð-
ir hafa vakið aðra eins at-
hygli og samúð í garð íslands
hér i Danmörku og þessar
stórkostlegu náttúruhamfar-
ir í Vestmannaeyjum og
vandamál fólteins þar og ís-
lenzku þjóðarinnar í heild.
Óttuðust margir í fyrstu, að
um manntjón yrði að ræða,
þar sem kaupstaðurinn liigg-
ur svo nálægt eldstöðvunnm.
Síðan hefur mönnum létt, er
það spurðist, að flestu fólki
hefði verið bjargað frá eyjun-
um og þeir sem enn eru þar
séu ekki í lífshættu. Er það
talið meðail stórafreka, að
slíkt skyMi takast.
Útvarpið hefuir birt samtal
við prófessor Noe Nygaard
jarðfræðing um eldgos á ís-
landi fyrr oig siðar. Einnig
hefur það birt umsagnir pró-
feissors Sigurðar Þórarinsson-
ar um atburðinn i Vestmanna
eyjum.
Fjöldi fólks hetfur í da.g leit
að frétta uim atburðina hjá ís-
lenzka sendiráðinu hér. Sið-
degisblöðin hafi birt stórar
fyrirsagnir um eldgosið á for
síðum sínum.
Danska sjónvarpið hafði kl.
9 í morgun sérstaka útsend-
ingu um Vestmamnaeyjar og
atburðina þar. Sjónvarpið
sendi í dag sérstakan leiðang-
ur til íslands.
í kvöldfréttum sjónvarps-
ins, sem voru í 35 minútur og
voru óvenju langar, var fjal'l-
að um eldgosið í 20 mánútur.
M.a. voru sýndar áhrifamikl-
ar kvikmyndir af atburðinum.
Vakti aðöáun Dana, hve vel
skipulagt björgunarstarf ís-
lendinganna var.
Vinabær Vestmamnaeyja,
Fredrikshavn, hafði sam-
band við ísilenzka sendiherr-
ann og spurðist fyrir um,
hvort bærinn gæti ekki hafið
söfnun fyrir Eyjabúa.
— Fréttaritari.
Þúsundir á f lótta undan
hraunstraumnum
Frásögn norskra blaða
og útvarps af eldgosinu
Osló, 23. janúar.
Frá blaðamanni Morgunbiaðs-
ins, Sigrúniu Stefánsdóttur.
NORSKA ríkisútvarpið skýrði
frá því í morgunfréttum í dag,
að gos væri hafið í Helgafelli.
Var sagt frá neyðarútkalli ís-
lenzka útvarpsins til skipa í ná-
grenni Vestmannaey ja og til
þess að undirstrika hversu alv-
ariegt ástandið væri, var það
tekið fram, að skip sem voru
allt að 22 tíma siglingu í burtu,
voru hvött til þess að fara til
aðstoðar við brottflutning á
fólki frá eyjunni. Hefur útvarpið
skýrt frá framgaugi mála í öll-
um fréttatímum í dag og haft
upplýsingar frá mismunandi
fréttastofum. Klukkan 17.00
hafði fréttamaður frá norska út-
varpinu flogið yfir gosstaðinn
og sagði hann frá ástandinu. ÖIl
morgunbiöðin hér í Osló voru
komin í prentun, þegar fréttirn-
ar bárust hingað, en þau blöð,
sem komu síðar um daginn,
höfðu frásagnir af þessum þess-
um ógnvekjandi atburði.
Efst á forsíðu kvöldútgáfu
Aftenpó-stsins er frétt um at-
burðina í Vestmamnaeyjum und-
ir titlinum: „Þúsundir á flótta
unidan hraunstraumnnm.“ f frétt-
inni er skýrt frá í aðalatriðum,
hvernig gjá myndaðist í Helga-
feli og hraum og aska strejnmdu
í átt að bænum. Einnig er slkýrt
frá þvi, að aðeims 300 af 5000
íbúum eyjarinnar væru eftír á
staðnum og væiru þeir tilbúnir
til brottferðar, hvenær sem
væri. í fonsíðunni var eiinnig
mynd, sem tekin var i nótt við
Vestmannaeyjar. — Inmi í blað-
Daily Telegraph:
--- Bretar ættu að afla
EDLENT s^?nings NATO ríkja
— ef flotaaðgerðir skyldu reynast
nauðsynlegar við ísland
15 mánaða
barn lézt
á flótta
Berlín, 23. jan. AP.
FIMMTÁN mánaða baa-n
beið bana, er foreldrar þess
flúðu með það tU Vestur-
Berlínar frá Anstur-Þýzka-
landi. Er talið, að það hafi
kafnað af loftleysi í kassa,
seim fjölskyldan hafðt látið
loka sig inni í og flytja á
vörubílspalli yfir landamær-
in. Enga áverka var á barn-
inu að sjá en málið er nú í
rannsókn.
Flóttatilraumium frá Aust-
ur-Þýzkalandi heldur stöðugt
áfram þrátt fyrir aukið
stjámmiálasamiband A-Þjóð-
verja við önmur ríki. A-þýzk
stjómvöld hafa heitið því að
taka til athugunar að slaka
ofurlítið á taumunum á A-
Þjóðverjuim í sérstökum til-
vikum. Samningar A- og V-
Þjóðverja hafa nær eingöngu
orðið til þess að auðvelda
ferðir V-Þjóðverja austur fyr-
ir tjald — en efttíki gagn-
kvæmt.
f EINKASKEYTI til Morgun-
blaðsins frá AP í gær segir frá
meginatriðum ritstjórnagreina
um landhelgismálið í tveimur
brezkum íhaldsblöðum, Daily
Mail og Daily Telegraph.
Daily Maii skrifar, segir AP:
„Fisftdmenn okkar eru áreittir
á höfum úti af smáflota dverg-
ríkis — og hvað gerum við?
Senduim dráttarbát . . . Kannski
er ekki enniþá þörf íhlutunar
vopnaðra her.sikipa flota hennar
hátigmar í þessari ömurlegu
deilu. Til þeirra verður að grípa
ef ekkert aninað dugar — en
vii'suilega ætti að bdða mieð slik-
ar ráðstafanir unz örþrifaráða
er þörf.
Daiiy Telegraph siegiir: Deilian
er arfar fl'óikin og erfið viðuneign
ar. Þeir þættir, sem gera hana
svo flókna er m. a. ástandið í
stjórmmáluim og efinaibagsmál'um
íslands. Ríkisstjómðn er sam-
steypustjórn, sem efttíki er altitof
föst í sessi. Eniginn stjórn.mála-
filökkur í landimr er niægi'ega
sterkur til þess að mynda stjórn
einn sér. Lúðvík Jósepssynd og
kommún istafiokki hans yrði etkk
ert kærara en að geta storkað
Bretium svo, að þeir gripu tii
Eotaaðgerða. Sliik ráðstöfun yrði
vatn á mylftu þeirra í baráttunni
fiyrir því að losna við hina rmkil
vægu eftírlitsstöð i Kefiiavík.
Bretar ættu að aff.a sér stíiðn-
ings annarra NATO ríkja, ef svo
skyldii fara, að flotaaðgerðir
reyndust nauðsyntegar.“
Aðalfrétt Stokk-
hólmsblaðanna
— ÞETTA var aðalfrétt sið-
degisblaðanna í Stokkhólmi,
sagði Hrafn Gunnlaugsson í
sftmaviðtali þaðan í gær um
frásögn biaða og annarra
fjölmiðJa af náttúruiiamför-
unum i Vestmannaeyjum. —
Aftombladet segir þanniig frá
þessu með risafyrirsögn þvert
yfir forsíðuna efst. Bæði í
útvarpi og sjónvarpi var sagt
frá þessu hvað eftir anmað í
dag. Það er ijóst, að hér er
litið á það, sem gerzt hefur
í Vestmarmaeyjum sem stór-
tiðindi.
Togara-
menn
hugðust
hjálpa
London, 23. janúar
Einkaskeyti til Morgunblaðsins
frá AP.
ÞRJÁTlU brezkir togarar yfir-
gáfu fiskimið sín við norðaustur
strönd fslands snemma í morgun
til þess að aðstoða við brottfftutn-
ing fóllcs frá Vestmannaeyjum.
Var frá því skýrt af samtökum
brezkra togaraeigenda, að togar-
arnir hefðu dregið inn veiðar-
íæri sin, eftdr að þeir hefðu heyrt
neyðarmerki frá fólki í Vest-
mannaeyjum. Togararnir hefðu
snúið aftur til veiðisvæðanna efit
ir að tilkynnt hafði verið af ís-
lenzku strandgæzlunni, að eklki
væri þörf llieiri skipa til fólks-
filutninga.
inu er atburðurunm gerð ítar-
lega Skil í máli og myndum.
Þar er m.a. viðtal við Thore
Siggerud í norsk polarinstitutt,
þar sem hann segir m.a. að jarð-
fræðingar hafi lengi búizt við
gosi á því svæði Atlentshafs-
hryggsinis, sem ísland steindur á.
Skýrir hann nákvæmlega frá
ýmsuim fyrri gosum á íslandi
og jarðsögu landsins.
„Skip utan við suðurströnd ís-
lands voru snemma í morgun
beðtn um að sigla til Vest-
manmaeyja til þess að flytja
5000 eyjaskeggja til lands eftir
hraungos, sem hófst í eyjunni
í nótt“. Þanndg hafst stór frétt
á forsnðn Dagbladet í dag.
Verdens Gang gaf hins vegar
út aulkaútgáfu og er öll fiorsíða
blaðsins og heil opna inni í blað-
inu eingöngu með efni firá Vest-
mannaeyjum. „7000 ísilendingar
á fftótta undan hraunstraumd“ er
forsíðutátill blaðsdns og undir
honum er mynd sem tékin er
af hraunstraumnum þar sem
hann rennur til hafs.
fréttir
í $tuttu máli
Svissneski frankinn
á að fljóta
Zúrich, Sviss, 23. jan.
AP—NTB.
SVISSNESKA stjórnin til-
kynnti i dag, að gengi sviss-
neska frankans yrði fyrst um
sinn látið fljóta. Var þessi
ákvörðun tekin eftir fund
stjórnarinnar með banka-
stjórn þjóðbankans eftir að
hann hafði tilkynnt að ekki
yrði lengnr stntt með kaup-
um undir gengi dollarans.
Eru þessar ákvarðamir af-
leiðingar mikiJlar dollarasölu
í Svdss í gær, sem varð til
þeæ að dollarinn er nú kom-
in-n niður í 3.70—3.71 sviss-
neska franka í staðinm fyrir
verðgildið 3.84—3.85 sv. fir.
sem ákveðið var á alþjóða-
lega fjáirmálafuindi'num í des-
ember 1971.
Þetta þýðir í raun hækk-
uin á gengi svissneska frank-
ans og lækkun á gengi doll-
arans.
Morðingjar Cabrals
handteknir?
Abidjan., Fílabeinsströnd-
inni, 23. jan. NTB.
SEKOU Toure, forseti
Guineu, sagði frá því í út-
varps\’iðtali, sem fréttamenn
í Abidjan heyrðu í dag, að
þeir, sem myrt hefðu afriska
byltingarleiðtogann, Amilcar
Cabral, hefðu einnig rænt
nokkrum af nánustu sam-
starfsmönnum hans, en mönn-
um úr sjóher Guineu hefði
tekizt. að ná þeim á hafi úti
um tólf kiukkustundum eftir
ránið.
Sekou Toure sagði, að
portúgaLskir nýlendúhermenn
hefðu ræm>t mönnumim — og
myrt Cabral — og hefðu þeir
verið að fftytja meninina til
partúgölsku Guineu er þeir
voru stöðvaðir og handteknir
— og fluttir aftur tii Cona-
kry, þar sem þeir sitja nú í
varðhaldi að sögn forsetans.