Morgunblaðið - 24.01.1973, Qupperneq 17

MORGUiNPBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 24. JANÚAR 1973
LYNDON Baines Johnson.
36. forseti Bandaríkjanna,
lézt í gærkvöldi og bar
dauða hans að þegar
fánar blöktu enn í hálfa
stöng í Bandaríkjunum til
minningar um Harry S.
Truman, fyrrverandi for-
seta, sem andaðist um jól-
in. og tveimur dögum eft-
ir að Richard M. Nixon
var settur inn í forseta-
embættið öðru sinni. Bana
mein Johnsons var krans-
æðastífla.
samlegum orðum um Johnson
látinn, víðtækt umbótastarí
sem hann vann í forsetatíð
sinni, baráttu hans gegn fá-
tækt og þjóðfélagslegu rang-
læti og stjórnmálahæfileika,
sem hann sýndi á löngum
ferli sem þingmaður, foringi
demókrata í öldungadeildinni
varaforseti og forseti.
Nixon forseti sagði að
Johnson hefði verið þróttmik-
ill leiðtogi, hugrakkur mað-
ur, einstæður persónuleiki og
mikiM hæfileikamaður. Nix-
on sagði að enginn hefði átt
stærri drauma o.g fyrir hon-
al'framkvæmdastjóri Samein-
uðu þjóðanna, sagði að
Johnson hefði helgað lif sitt
baráttunni fyrir betra og rétt
látara þjóðfélagi í Bandaríkj
unum. Hubert Humphrey öld-
ungadeildarmaður sagði að
Johnsons yrði minnzt af þeim
sem þjóðfélagið hefði gleymt
eða vanrækt.
Nguyen Van Thieu, forseti
Suður-Víetnams, sagði að þar
yrði Johnsons alltaf minnzt
fyrir það að hann hefði vald-
ið straumhvörfuim í s-tríðinu
og komið til leiðar þróun
sem leiddi til friðar og sátta.
í London sagði George Mc-
Govern ölidungadeiildarm'aður
að Johnson hefði meira gert
en nokkur annar Bandaríkja
forseti til þéss að efla skóla-
kerfið og auka þjóðfétagslegt
réttlæti. Moskvuútvarpið
sagði í stuttri frétt, að sag-
an mundi minnast Johnsons
fyrir beina og takmarkalausá
árás sem hann hefði beitt sér
fyrir í Indökína.
Þingmenn beggja deilda
bandaríska þingsins fara iof-
Reynsla
á þingi
Jolmson og frú er iiann koni til Islands 1963 ásamt herra As-
geiri Ásgeirssyni forseta og frú Dóru Þórhallsdóttur.
Umbótum
hrósað
Auik umbötanna sem John-
son beitti sér fyrir í mann-
réttindamáium, tryggingaimát
um, menntamálum, húsnæðis-
málum og fleiri innanlands-
málum er honum hrósað fyrir
að hafa stuðlað að því að
sameina bandarísku þjóðina
eftir fráfall Kennedys for-
seta. Hann hafði að baki lang
an og glæsilegan feril í full-
trúadeildinni og öldunga-
deilidinni áður en hann varð
forseti. Hann gerþekkti þing
ið og störf þess og sú reynsla
kom að góðum notum þegar
hann varð forseti og beitti
áhrifum sínum til bess að
þingið samþykkti umbóta-
frumvörp hans. Á hinn bóg-
inn gerði þessi reynsla að
verkum að honum féll betur
að vinna að tjaldabaki og
þess vegna hélt hann stað-
reyndum Víetnamstríðsins
teyndum fyrir þjóðinni og
bakaði sér megnar óvinsæld-
ir þegar leið á embættistím-
ann.
Johnson var fyrsti Suður-
ríkjamaðurinn sem gegndi
embætti forseta Bandaríkj-
anna síðan Andrew Joihnson
eftir þrælastríðið og honuim
Johnson og Kennedy.
Lyndon B. Johnson, 36. forseti Bandaríkjanna.
var betur iagið en flestum
öðrum fyrri forsetum að fá
þingið til þess að samþykkja
frumvörp sem hann lagði fyr
ir það. Þetta tókst honum
þótt umbótastefna hans væri
allróttæk á bandarískan
mælikvarða og sagt var að
hann hefði komið í lög mál-
um sem demókratar hefðu
reynt að fá samþykkt frá dög
urn Roosevelts, Johnson var
ekki eins lánsamur í utanrik
isstefnunni. Hann tók í arf
stríðið i IndókLna og eftir yf-
irburðasigur sinn á Barry
Goldwater i forsetakosning-
unum 1964, mesta sigur sem
þá hafði verið unninn í sögu
bandarískra stjórnmála, jóik
hann stórlega hl'utdeiild
Bandaríkjanna í stríðsrekstr-
inum, andstaðan gegn stríð-
inu heima fyrir jókst um affl-
an helming og stríðið leiddi
til þess að lokum að hann
ákvað i marz 1968 að sækj-
ast ekki eftir endiurkosningu
þá um haustið. Sjaldan hefur
bandaríska þjóðin verið eins
sundruð og þá.
Virðist
gleymdur
Vietnamstríðið varð til
þess að Johnson varð að láta
utanríkismálin stöðugt meir
ganga fyrir innanlandsmálum
og stefna hans i Víetnam og
sú ákvörðun hans að senda
herlið til Santo Domimgo 1965
vegna borgarastyrjaldar þar
var af mörgum talin sönnun
þess að hann yæri ekki gædd
ur nauðsynlegri reynsiu og
skarpskyggni í utanriikiismál-
um þar sem hann hefði aðal
lega fengizt við innanlands-
mál á þingferli sinum áður
en harrn varð forseti. Nú er
svo komið að jákvæðu hliðar
stjórnarferi'ls hans eru flegt-
um gleymdar og einblint er á
skuggahliðarnar.
Samkvæmt niðurstöðum
Harrisskoðanakönnunar sem v
var birt daginn sem Johnson
lézt telja aðeins 3% Banda-
ríkjamanna að Johnson hafi
staðið sig vel i Hvíta húsinu
og álíta hann lakari forseta
en Kennedy, Roosevelt, Nix-
on, Eisenhower og Tru-
man. Aðeins Truitnan er
talinn hafa verið lakari en
hann í innanlandsmálum. Af
siðustu sex forsetuim Banda-
ríkjanna er hann talið hafa
minnstu komið til leiðar í ut-
anríkismáluim, haft minnstu
forystuhæfileika, minnst
traust meðal þjóðarinnar og
minnstu vinsældir. Umimæli
þinigmanna um hann látinn
benda til þess að þeir hafa
meira álit á umibótum hans
sem hann kaíiaði breytingar
í átt tit ,,hinis mikla þjóöfé-
'lags“.
Johnson var, fæddur 27.
ágúst skammt frá Johnson
City i Suðvestur-Texas, tók
kennarapróf og stundaði
kennsiustörf þar til hann hóf
stjórnmálaferil sinn 1932, þeg
ar hann gerðist ritari þiug-
mannsins Riohard M. Kle
berg. Hann var kosinn i fuill-
trúadeildina 1937 og hafði þeg
ar vakið athygli Roosevelts
Framhald á bls. 20,
Aðeins einu sinni áður í
sögu Bandarikjanna hafa fán
ar verið í hálfá stöng til minn
ingar um tvo látna forseta
— þegar Thomas Jefferson
og John Adams létust sama
dag, 4. júli 1826, og í fyrsta
skipti í fjörutíu ár er enginn
fyrrverandi forseti á l'ífi í
Bandaríkjunum.
Lík Johnsons verður flutt
til Washington þar sem það
hvíiir á viðihafnarbörum í
þinghúsinu. Kista Johnsons
verður flutt tii þingihússins i
hestvagni og þar fer fram
minningarathöfn. Að lokinni
minningarguðsþjónustu í Was
hington verða jarðneskar leif
ar Johnsons fluttar til Tex-
as og Johnson verður lagður
ti! hinztu hvíldar í fjöl-
skyldugrafreit á LBJ-búgarð
inum í Johnson City.
Johnson fékk skyndilega
hjartaáfall á búgarðinum og
var i skyndi fluttur flugleið
is um 125 kilómetra vega
lengd í sjú'krahús í San Ant
onio, en var látinn þegar
þangað var komið. Johnson
hafði áður fengið hjartaáfall,
fyrst árið 1955, ag átti síðan
atltaf við hjartveiki að stríða.
um hefði ,,ameríski draumur-
inn“ ekki verið slagorð held
ur veruleiki af því hann
hefði lifað hann. Forsetinn
mælti svo fyrir að flaggað
yrði í hálfa stöng á öl'lum
opinberum byggingum í 30
daga til minningar urn John-
son.
Stjórnmálaleiðtogar um all
an heim taka í sama streng
og Nixon. Kurt Waldheim að
J ohnson: U mdeildur f or seti