Morgunblaðið - 16.02.1973, Qupperneq 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 16. FEBRÚAR 1973
Seðlabankastjórarnir á blaðamannafundinum í gær, er nýja gengið var kunngert. Frá vinstri:
Davíð Ólafsson, Jóhannes Nordal og Svanbjöm Frímannsson. — (Ljósm. Mbi.: Ól. K. M.). —
— Krónan felld
Framhald af bls. 1
ir sehillingar 7,54%; eseudos
5,04% og pesetar -^4,42%.
Gengisskránijiig var svöhijóð-
andi kiukkan 15 í gærda.g
1 Bandaríkjadoilar
1 Sterl ingspuiMl
1 Kanadadollar
100 Danskar króreur
100 Norskar krónur
100 fiænskar krónur
100 Finnsk mörk
100 Franskir frankar
100 Belgísfcir frankar
100 Svrssneskir frankar
100 GyHini
100 V-þýzk mörk
100 Liirur
100 Austurriskir soh.
100 Esoudos
100 Pesetar
100 Reikningskrómur — Vöruskiptalönd
1 Rei kn iingsdollar — Vöruskiptalönd
’) Gildir aðeins fyrir greiðsi-
ur tengdar inn- og útfhitningi á
vörum. — ÖIJ gengisskráning
var felld niður frá morgni 12.
febrúar til kl. 15. 15. febrúar.
Seðlabamkinn lét eftirfarandi
greinargerð fylgja þeirri ákvörð
Kaup: Sala:
96.50 96.80
237.10 238.30
97.60 98.10
1.523.40 1.531.30
1.586.85 1.505.05
2.114.10 2.125.10
2.470.55 2.483.35
2.077.10 2.087.901)
235.90 237.10
2.866.90 2.881.80
3.250.15 3.267.05
3.274.80 3.291.80
16.88 16.97
455.70 458.00
282.35 284.35
160.70 161.50
99.86 100.14
96.50 96.80
un, að fella gengi íslenzkrar
kirón u:
„Hinn 12. þ.m. tilkynnti Banda
rikjasf jórn, að hún hefði ákveðið
að lækka gengi dollars um 10%,
og yrði gengisbreyting þessi
þegar virk, enda þött formleg
stofngenigisbreyting biði aðgerða
Bajndarikjaþings. Þessd gengis-
breyting dollarans rnun leiða til
víðtækra gengisbreytiniga í heim-
inum, og er nú í aðalatriðum
Ijóst, hverjar þær verða. Gengi
gjaldmiðla Efnahagsbandalags-
landanna, annairra en Engiands,
Italáu og Irlands, munu verða
óbreytt. Gengi gjalidmiðla sdð-
usitu þriggja landanna verða
fljótandd um sinn, og er aimennt
búizt við því, að það rnuni nokk
uð lækka, en þó minna en doll-
aragengið. Tvö Norðurlandanna,
Svíiþjóð og Finnland, hafa ákveð
ið um 5% gengisiækkun. Jap-
anska yenið mun fl’jóta um sinn,
og er búizt við því, að það hækki
allmikið umfram 10% breyting-
una gagnvart dollar. Utan Evr-
ópu raunu mörg lönd fylgja doll
arabreytingunni.
Vegma þess hve þessar breyt-
ingar eru víðtækar, eru áihrif
þeirra á efnahag IsJenddnga mun
flóknari en þegar um einh'liða
breytingiu íslenzku krónunnar er
að ræða. Samkvæmt útreikning-
um, sem gerðir eru á grundvelli
fyrirl'iggjandi uppl’ýsinga, hafa
gengisbreytingamar erlendis i
för með sér um 5% hækkun á
vegnu meðalgengi íslenzku krón
unnar gagnvart öllum myntum,
ef s.tofingengi hennar er áfram
óbreytt. Þessar gengisbreytingar
eru auk þess óhagstæðar að því
ley-ti, að gengislækkanir verða
einkum á þeim gjaldmiðlium,
sem IsJendingar hafe mestan
hluta tekna sinna í, em 63%
gjaldeyristekna á árinu 1972
voru 1 doHiurum og 13% í pund-
um. Hins vegar er mikill hluti
innfluitniingsins frá löndum, sem
ekki breyta nú gengi sinu. Af
þessu leiðir, að minna fæast nú í
inniflutningd fyrir þær umfram-
tekjur, sem íslendingar afla sér
í dolilurum, en það jafngilldir rým
un á viðskiptakjörum um 2—
3%, eða 700—900 millj. kr. á árs
grundvelli. Er þessi rýmiun við-
skiptakjara öháð þvi, hvaða
ákvarðanir eru nú teknar um
genigi Lslen2Jcu krónunnar.
Með tiM'iti til þess hve mikill
hluti útflutningstekna þjóðarinn
ar er í dolJiurum, er óhjákvæmi-
legit að íslenzka krónan fýlgi
gengi dollarans að verulegu
leyti, ef útflutingsatviinniuvegim-
ir eiga að halda þeim rekstrar-
grundvelli, sem þeir nú hafa.
Má meta þessa gengi'sl'ækkunar-
þörf 7—8% að meðalitali fyrir
allan útflutninginn, en meira fyr
ir suma vöruflokka, t.d. frystar
sjávarafurðir. Við þefcta bætasit
svo viðskiptakjaraáhrif hinna
erlendu gengisbreytinga, sem áð-
ur hefur verið gerð grein fyrir,
svo og almenn óvissa um þróun
greiðslujafnaðar á þessu ári. Að
ölliu þessu athuguðu hefur því
þótt rétt, að íslenzka krónan hald
ist óbreytt gagnvart doJiar.
1 þessiu felst 10% lækkiun á
„Hjálpar-
hönd til
íslands“
NORSK-iislenzka sambandið i
Noregi hefur gengizt fyrir fjár-
6Öfnun undir heitlnu „Hjálpar
höind til lslands“ og hefur til-
kynint Hjálparsitofnun kirkjunn-
ar og Rauða krossi Islands, að
fé það, sem safnas-t, verði sent
þessum aðilum til að verja því
á sem beztan hátt í þágu Vest-
oiannaeyinga.
— Hækkun
Framhahl af fols. 1
sterlingspund um 11,9% og
Bandaríkjadoilar um 9,9%.
Ofangreindar tölur sýna, hve
mikið erlendur gjaldeyrir hefur
hækkað frá þvi i júlímánuði
1971, þ.e. hve miklu fleiri krónur
að hundraðshluta viðkomandi
þarf að greiða fyrir þá erlendu
mynt, sem Seðlabankinn skráir.
— Lofteitrun
Framhald af bls. 32
halda. Um 500 manns eru nú á
Heimaey, þar af um 120 vamar-
liðsmenn og um 70 pípulagninga-
menn. Um 150 menn komu með
varðskipi í kvöld.
Viðhaldsáætlun B er i fullum
gangi og í dag var byrjað að
festa spjöid á öll hús í bænum
og munu björgunar- og viðgerð-
arflokkar merkja við þá 15 liði,
sem eru á viðhaldsáætluninni,
jafnóðum og þær eru fram-
kvæmdar í hverju húsi. Sveinn
Eiríksson, slökkviliðsstjóri á
Keflavikurflugvelli stjórnar þess
um aðgerðum.
Samkvæmt upplýsingum frá
jarðfræðingunum Kristjáni Sæ-
mundssyni og Hauki Tómassyni
var gosið kraftlítið í gær, þar
til klukkan 17, en þá jókst það
nokkuð. í kvosinni norðan við
gíginn var hraunrennsli þá sjá-
anlegt á yfirborði og rann hraun-
áin til norðurs úr gígnum, en
beygði síðan beint til austurs og
rann í sjó fram. Varðskip mældi
90 metra framrás hrauns-
ins á um það bil 400 metra
breiðum kafla á austurströnd-
inni í nótt á móts við Béssa. Mest
af hraun’nu rennur þessa leið i
göngum. Hraunjaðarinn bæjar-
og hafnarmegin er óbreyttur frá
því siem hanin var í fyrradag.
Alimiannavamanefnd Vest-
mannaeyja varar rnenn við að
sofa eina í húsum vegna lofte tr
unarinnar og eru mernn hvattir til
fara ekki að óþörfu i kjallara
húsa. Ef nauðsyn krefur, fari
menn alls ekki einir og athugi áð
ur hvort efldur logi ni©ri við gólf
en þar er mengun mest. Gott er
að nota kert: til þessa og slokkni
ljósið, er mengun hættuleg og
skal t lkynna það í síma 2004 í
Vestmannaeyj'U.m. Vart hefur orð
ið nokkurra v.ægra eitrunarein-
kenna, en bezta meðferð við
þeim er að vera nokkra stnnd úti
Mílliliðalaust til sölu
Vefnaðar- og smávörulager og VERZLUNARPLÁSS
ósamt innréttingum og búðarborðum, selzt saman
eða sitt í hvoru lagi.
Tilboð merkt: „263" sendist blaoinu fyrir 19. þ.m.
við í hreinu lofti. Mest hefur loft
eitrun meelzt í nokkrum húsum.
1 þremur húsum að minnsta kosti
hefur mengunin kom ð upp um
skolpræsi.
Um 75% af loftmengun'nni er
koltvísýringur, um 0,1% er
brennisteánsvetni og veldur það
lykt, sem gefur til kyinna, að
hætta sé á ferðum. I>á eru í þessu
Prófessor Þorbjörn Sigurgeirsso
slökkviliðsmaður, koma upp úr
eyjum, þar sem loftmengtinarinn
loiftstreymi 3,8% af súrefni, 3,6%
af vetni og afgangurinn er köfn
unarefni. Þetta loftstreymi, sem
hér hefur verið rakið í prósent
um, var tekið úr beinu útstreymi
áður en það náðl að blandast and
rúmsloftinu, sem að sjálfsögðu
dregur úr eituráhrifum mengun-
arinnar. Sarnt sem áðnr er nauð
syn að menn sýni ýtrustu varúð.
n (t.h.) og Ástvaldur Eiríksson,
einnm kjallaranum í Vestmanna
ar frá gosinu gætti.
(Ljósm. Mbl.: Sigurgeir)
stoÆnigengi íslenzku krónunnar
gagmvairt gulld. Hins vegar verð-
ur vegin meðalbreyting gagn-
vart öllum myntum aUmikliu
lægri, þar sem doUaragengið
verður óbreytit og ýmis iönd,
sem Island hefur mikil viðs'kipti
við, m'unu líekka gengi sifct nokk
uð. Végna þess, að gengi sterl-
ingspunds og fleiri mynta ér enn
fljótandi, verðiur meðalgengds-
breytinigin ekki áð sivo stöddu
rei’knuð út með neín.ni ná-
kvæmni, en fyrirliggjandi upp-
lýsingar benda til þess, að hún
miuni néma rúmilega 5%.
Þótt sú gengis'breyting, sem
nú hefur verið áJkveðin, sé talin
nauðsy.nleg til þess að koma í
veg fyrir versnandi satmkeppnis
aðstöðu útfliutningsatvinniuve'g-
anna og óhagstæðari greiðsliu-
jöfnuð, hlýfcur hún að hafa í för
með sér ýmis efnahagsil’eg vanda
mál. Er þar fyrst og fremst um
að ræða áhrif hennar til frekari
hæfckunar innlends verðlags oig
þar af leiðandi víxllhækkana
kaupgjalds og verðlags. Er eftir
þessa atburði enin brýnna en áður
að leita lausnar á þeim vanda,
enda stafar hliuti verðhælkkunar-
áhrifa þessarar gengisbre:y tingar
beinlinis af því, að lækkun doll-
arans veldur rýrnun á viðskipta-
kjöruim og dregur þannig úr
rauntekjum þjóðarinnar.“
— Alþingi
Framhald af bls. 14
ingu heilsugæzlustöðva og sjúkra
húsa og verði 85 af hundraði af
kostnaði við byggingu og bún-
að stofnananna.
8. Skilgreint er hvaða þjón-
ustu heilsugæzlustöð á að veita,
en í aðalatriðum er það þannig:
1. Almenn læknisþjónusta,
vaktþjónusta og vitjanir til sjúkl
inga.
2. Lækningarannsóknir.
3. Sérfræðileg læknisþjónusta
og tannlækningar.
4. Heilsuvernd, sem skiptist í
14 sérgreinar.
9. Skilgreint er hvað sé átt við
með sjúkrahúsi. Er það í lögun-
um hver sú stofnun, sem ætl-
uð er sjúku fólki til dagvistun-
ar eða fullrar vistunar og þar
sem læknishjálp, hjúkrun og all-
ur aðbúnaður er í samræmi við
það, sem lögin og reglugerðir,
er um verða settar, krefjast.
Sjúkrahúsum er siðan skipt 1
flokka eftir tegund og þjónustu
og er um 7 flokka að ræða, svæð
issjúkrahús, deildasjúkrahús, al-
menn sjúkrahús, hjúkrunar- og
endurhæfingarheimili, sjúkra-
skýli, vinnu- og dvalarheimili og
gistiheimili fyrir sjúklinga.
10. Gert er ráð fyrir að ráð-
herra skipi nefnd þriggja lækna,
sem hefur það hlutverk að meta
hæfni umsækjenda um stöður
yfirlækna, sérfræðinga og hér-
aðslækna.
11. Gera skal áætlun um þörf
landsmanna fyrir heilbrigðis-
stofnanir til 10 ára í senn og skal
áætlunin endurskoðuð á tveggja
ára fresti.
12. Kveðið er á um skyldu rík-
isins til að sjá um byggingu
stofnana samkvæmt áætlun, en
heimilt er að semja við sveitar-
félög eða einstaklinga um fram-
kvæmdir innan ramma áætlunar.
13. Gert er ráð fyrir lækna-
ráðum við öll sjúkrahús þar sem
3 læknar eða fleiri eru starfandi
og skulu læknaráðin vera stjórn
endum til ráðuneytis um öll
læknisfræðileg atriði í rekstri
sjúkrahússins.
14. Við sjúkrahús skal stofna
sérstök starfsmannaráð sjúkra-
húsa þar sem starfshópar eiga
fulltrúa og er gert ráð fyrir því
að starfsmannaráð kjósi menn i
stjórnir sjúkrahúsanna.
15. 1 lokagreinum frumvarps-
ins er rætt um ýmis málefni,
svo sem samvinnu heilbrigðis-
ráðuneytisins og menntamála-
ráðuneytis um framhalds- og við
haldsmenntun heilbrigðisstétta,
forgöngu ráðuneytisins um sam
vinnu þeirra aðila, sem starfa
að heilbrigðis- og almannatrygg-
ingamál'um, svo og um ferðaiög
lækna, fjarskiptaþjónustu og
fleira.