Morgunblaðið - 15.05.1973, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 15. MAl 1973
23
Elín Jakobsdóttir
— Minningarorð
ímgrid drottnlngu, clnnlg fyrsta
fonseta íslenzka lýðvoldisins, svo
og á móti ráðherrum erlendum
og inmlendum og mörgum fleiri
embættismönnum. Voru jafnain
irómaðar möttökur allar á því
heimili. Hér væri ekki hálfsögð
saga, ef ekki væri þvi bætt við,
að auk framangreindra „tignar-
ge®ta“ eins og sagt er, bar þar
að garði fjölmarga aðra gesti —
iTmanbæjaæ og utan, böm og
gamalmenni og allt þar á miHi
og aUir fengu „konunglegar við
tökur".
FVú Friðgerður var lengst af
heiisuhraust, og átti auk þess
margs konar öðru láni að fagna
í lifinu, fyrst af öllu vil ég minn
ast eiginmannsins. Það er ekki
ofmælt, þó að ég fuliyrði, að aldr
ei hefi ég þekkt betri eiginmann.
TiEitssemi hans og umhyggja
var sérstök. Gagnkvæm virðing
ag kærieiikur milli hjónanna skip
uðu öndvegi dag hvern. Barna-
lán fylgdi þeim og sú hugulsemi
og aðhlynning, sem Jórunn dótt-
ir þeiirra sýndi þeim öldruðum,
á vart sinn líka. Hér má við
bæta, þau eignuðust góðar
tengdadætur og sonardætur. Frú
Friðgerður var mikill dýravinur
og hélt sérlega af hestum sín-
um, hún reið jafnan í söðli og
setti svip á bæinn sinn þegar
hún hélt til fjalla á fák sínum
í fylgd vina og kunningja. Frú
Friðgerður vann að þvi að rækta
upp fagran skrúðgarð við heim-
ili sitt, þrátt fyrir margvíslegar
erfiðar aðstæður, slæman jarð-
veg, snjðþyngsli með meiru, tókst
sú ræktun með prýði. Það kost-
aði að vísu mikla natni, en sú
vinna sem í það fór var ekki tal
in eftir. Frú Friðgerður vann að
því með öðrum siglfirzkum kon-
um að safna fé til byggingar
sjúkrahúss Siglufjarðar og búa
það tækjum. Þar sem annars
staðar, gekk hún heil að verki,
en vettvangur starfs hennar var
sem fyrr segir fyrst og fremst
heimilið.
Ég, sem þessar línur rita, á
þvl frú Friðgerði Guðmundsdótt
ur mikið að þakka. Nú við leið-
airlok skulu allar þakkir endur-
teknar. Hún auðgaði mig, sem
lítinn dreng, með umhyggju
sinni og kærleika og sýndi mér
til sins hinzta dags vináttu og
vimsemd, fyrir það allt hafi hun
innilegustu þakkir mínar, konu
minnar og barna.
Ég harma það, að löngu fyrir
frarrugerð ferðaáætlun til fjar-
lægs lands veldur þvi að við
hjónin verðum ekki við útför
hennar, sem gerð verður frá
Dónrkirkjunni í dag. Yfir hafið
sendum við hjónin börnum henn-
ar, tengdadætrum og sonardætr-
um innilegustu samúðarkveðjur.
Guð blessi minningu hennar.
Jón Kjartansson.
Friðgerður Guðmundsdóttir
fyrrverandi bæjarfógetafrú á
Siglufirði andaðist á sjúkrahúsi
hér í Reykjavík 9. maí sl. og
hafði átt við vanheilsu að búa
síðustu æviárin. Hún varð 85
ára gömui. Frú Friðgerður var
Vestfirðimigur að ætt, fædd 19.
oktober 1887 og voru foreldrar
hennar hjónin Salóme Gunn-
laugsdóttir og Guðmundur
Bjarnason bóndi á Kirkjubóli i
Korpudal. Sem ung stúlka var
Friðgerður í Kvennaskóla
Reykjavíkur og lærði þar allt
sem að hússtjórn laut.
Árið 1915 þann 15. ágúst gift-
ist hún Guðmundi Hannessyni
yfirréttarmálafærslumanni á Isa
firði, en hann hafði lokið emb-
ættisprófi í lögfræði árið 1909
við háskóla Kaupmannahafnar.
Hann var sonur hjónamna Jór-
unnar Einarsdóttur prests Si-
veirtsens og Hannesar Sigurðs-
sonar bónda á Látrum i Aðal-
vík. Ungu brúðhjónin bjuggu á
Isafirðl og þar fæddist elzta
bam þeirra, Hannes.
Guðmundur var settur sýslu-
maður Barðastrandarsýslu um
hálfs árs skeið árið 1918, en 9.
maS 1919 var harnn Skipaður lög
reglustjóri á Siglufirði og skip-
aður bæjarfógeti þar frá 1. jan.
1920. Siglufjörður hafði hlotið
kaupstaðarréttindi 20. mal 1918
og varð því Guðmundur Hann-
esson fyrsti bæjarfógeti hins
unga kaupstaðar. Fluttust þau
til Siglufjarðar stirax um sumar-
ið 1919, þar sem bæjarfógeti tðk
við hinu nýja embætti. Brátt
reistu þau sér stórt og veglegt
hús við Hvanneyrarbraut, sem
þau fluttu í 1921. Þar voru l’íka
tii húsa skrifstofur embættisins.
Þarna átti eftir að verða þeirra
framtíðarheimili um langan ald
ur.
Ég átti þvi láni að fagna að
vera heimilisföst hjá þessum
mætu hjónum um árabil, kom
þangað haustið 1925 ráðin til
skrifstofustarfa með búsetu á
heimili þeirra hjóna. Starfið á
skrifstofu bæjarfógeta féll mér
afar vel. Guðmumdur Hannes
son var góður húsbóndi, og það
var ómetanlegt fyrir mig, ungl
inginn, að vera til heimilis þar
og undir verndarvæng þeirrar
góðu og göfugu konu Friðgerð-
ar. Ég var þar í sjö ár og á
ég báðum þeim hjónum miklar
þakkir að gjalda fyrir það tíma-
bil.
Börn þeirra hjóna voru fjög-
ur, 3 synir og ein dóttir, yndis-
leg börn, greind, kát og ákaf-
lega prúð í umgengni við alla.
Heimilið var mannmargt; starfs-
fólk á heimilinu, við af skrif-
stofunni og kaupamenn á vorin,
þvd þau hjón höfðu kúabú og
svo var heyjað á stóru túni fyr-
ir ofam bústaðinn.
Frú Friðgerður var matmóðir
alls þessa fólks.
Gestakoma var mikil og gest
risni þeirra hjóna var rómuð.
Bændum úr Héðinsfirði og Úlfs-
dölum og víðar að sem áttu er-
indi við bæjarfógeta, öllum var
veitt. Svo komu lika þjóðhöfð-
ingjar i heimsókn og minnist ég
þar komu dönsku konungshjón-
anna til Siglufjarðar í júní 1926.
Hin opinbera móttaka fór fram
á heiimili bæjarfógetahjónanna
og þótti mönnum það hafa far-
ið fram með miklum glæsibrag
og þann dag skartaði Siglufjörð
ur sínu fegursta veðri. Vinir og
frændfólk kom oig dvaldi lengri
eða skemmri tíma.
ÖBu stjórnaði frú Friðgerður
með þeirri stillingu og geðprýði
sem var henni eiginleg, Hún
var mi’kilhæf húsmóðir, góð eig-
inkona og móðir. Hún hafði
milkið yndi af blómarækt. Trjá-
garðurinn fyrir sunnan húsið
bar þvi glöggt vitni að um
hann var hirt. Sá garður var
staðarprýði og hann var verk
frú Friðgerðar. Að honum hlúði
hún með sínum hlýju og mildu
höndum, en tré, blóm og nytja-
jurtir launuðu henni með því að
vaxa og dafna.
Hún lagði l'íka sinn skerf til
styrktar sjúkrahúsi og kirkju-
málum á Siglufirði og var kjör-
inn formaður I félagsskap, sem
mætar konur höfðu stofnað þar
„Styrktarnefnd spítala og
kirkju“. Félag þetta vann mik-
ið og merkilegt starf fyrir gott
málefni.
Eftir nærri 30 ára óslitinn
embættisferil sem bæjarfógeti
Siglufjarðar sagði Guðmundur
Hannesson embættinu lausu og
fluttist fjölskyldan til Reykja-
víkur og áttu þau ’heima þar að
Blönduhlðíð 6. Þetta var árið
1948.
Mér er óhætt :að segja að
Siglufjörður var Friðgerði og
Guðmundi hjartfólginn staður.
Þau vildu bæði veg Siglufjarð-
ar sem mestan, þess bæjar sem
þau höfðu lifað og starfað fyr
ir í nærfellt þrjá áratugi.
Friðgerður missti mann sinn
14. sept. 1970. Hann dó á spít-
ala í Reykjavík, vantaði hálft
ár í nírætt. Þá höfðu þau lifað
saman 55 ár í hjónabandi sam-
hentar manneSkjur, bundnar
órjúfandi tryggðaböndum. Þau
höfðu orðið fyrir þeirri sáru
sorg að missa yngsta soninn,
Hallgrim, en meðan hann var
við nám í háskðla kermdi hamn
þess sjúkdóms sem ekki varð
læknaður, en þessi umgi og efni
legi maður hélt ótmuður áfram
náml og lauk kandidatsprófi í
læknisfræði við Háskóla íslands
Stuttu síðar dó Hallgrímur að-
eins 26 ára gamall, þann 10.
febrúar 1950. Börnin sem eftir
lifa eru: Hannes lögfræðingur,
kvæntur Guðrúnu Kristjánsdótt
ur, Siggeirssonar. Þau eiga 4
dætur. Garðar fulltrúi kvæntur
Kristínu Bjarnadóttur og Jór-
unn Ásta, fulltrúi hjá Öryggis-
eftirliti ríkisins. Hún bjó með
foreldrum sínum og annaðist
þau á elliárum þeirra.
Börnum Friðgerðar, barna-
börnum og tengdabörnum send-
um við hjónin innilegar samúð-
arkveðjur. Ég kveð Friðgerði
Guðmundsdóttur með hjartans
þökk fyrir tryggðina sem aldrei
brást og bið henni blessunar.
Þórunn Sveinbjarnardóttir.
„Blessuð von 1 brjósti mínu
bú þú meðan hér ég dvel.
Lát miig sjá i ljósi þínu
Ijómann dýrðar bak við hel.“
ÞEGAR maðurinn er orðinn
þreytbur lífdaga — þrekið horfið,
og hin jarðn.eska lifslöngun að
þrotum komin, er ljómi þessara
orða sálmaskáldsins eins og
kyndill v'.ð veginn.
Svo mun og hafa verið hjá þér,
elsku frænka miín. Þó sá maður
þér aldrei bregða og aldrei heyrð-
isit æðruorð af þínum vörum.
Þolinimóð — í sátt við Guð og
menn beiðstu þess, er koma
skyldi.
Það er fegurð falin í þvi að sjá
göfugar sáiir, sem lifað hafa
skeið sitt hér á þessari jörð, og
eru viðbúnar, kveðja þennan
heim. Það minnir á falfegan aft-
anroða, sem sveipar himin, láð
og lög þvíllikum dýrðarljóma, að
hrifning og þakklæti fyilir hug-
ann, og vitundin skynjar, að
bjartur og fagur morgunn er
framundan — morgun lifsins.
Þó að ég sakni þin, frænka
mín, það gera allir, sem þekktu
þtg, þá samgleðst ég þér að vera
laus við fjötra þessa jarðlifs —
fjötra sem voru famir að verða
þér erfiðir.
Þú varst ein af þessum hæg-
látu, hljóðu, en um leið traustu
konum, sem mynda stóran
kjarna þjóðfélagsins — einmitt
þann kjarna, sem er kjölfestan
i öUiu menningar- og mannúðar-
starfi — það sem gefur lífinu
gildi og er sú sterka taug, er
liggiur frá einni kynslóð til ann-
arrar.
Þú varst fyrst og fremst eigin-
kona og móðir, og hafðir allt það
til að bera, svo að því hlutverki
væri fyllilega ski’lað. Og áhuga-
mál þin utan heimilis sýndu vel
þinn innri mann — kirkja og
sjúkrahús — þau orð tala sínu
máli, segja sina sögu.
Það var mikið lán fyrir mig,
þegar ég ungmenni fór úr föður-
húsum, og átti að fara að standa
á eigin fótum, að ég skyldi eiga
kost á því að koma til þin og
manns þins, Guðmundar Hann-
essonar, bæjarfógeta. Það varð
mér á margan hátt dýrmætuir
skóli — vinnan á skrifstofunni
og dvölin á heimilinu. Ég man,
að foreldrar mínir töldu það mik-
ið öryggi oig happ hið mesta. Ég
hygg, að þú hafir verið það sem
kailað er lánsöm kona. — Fagurt
heimiiili — góður og umhygigju-
samur eiginmaður — vönduð og
mannvænileg börn — og þá ekki
sizt ber að minnast á ást og um-
hygigju dótturinnar, sem annað-
iisi ykkur foreddrana, þegar
heittisan þvarr og árin færðust
yfir — allt fram á síðasta dag.
Það er leitun á öðru eins.
Þetta eru einungis fátækfeg
kveðjuorð, sem þó geta ekki
túlkað þær tillfinningar, sem í
brjósti búa, en hjarta skilur
hjaa-ta án orða.
Þú hefur nú eygt „ljómann
dýrðar bak við hel“. Nýtt sumar
er runnið upp. Ég bið þér og ást-
vinuim þínum blessunar Drott-
ins. Ég veiit að „Góður engill
Guðs, leiðir þig áfram — og le'ð-
in Mggiur i átt meira ljóss —
meiri kærteika.
Friður sé með þér.
Hrefna Samúelsdóttir Tynes.
F. 15. maí 1893
D. 5. maí 1973
I DAG er til moldar borin að
Saurbæ á Hvalfjarðarströnd El-
ín Jakobsdóttir frá Syðri-Reykj-
um i Biskupstungum. Hún var
húnvetnskrar ættar, sem ég kann
þó ekki skil á. Slitu foreldrar
hennar samvistum og ólst Elin
upp hjá vandalausum. Var henni
sú minning ekki sársaukalaus, en
vildi litt um það ræða. Ung að
árum fluttist hún til Reykjavík-
ur í atv.nnu- og menntunarleit.
Fyrir 60 árum stóðu ekki mang-
ar dyr opnar fátækum alþýðu-
stúlkum til mennta. Eitt belzta
úrræðið var að ráðast i vist á
fyrirmyndarheimili og nema þar
matreiðslu og annað, siem till
gagns mætti verða með húsmóð-
urstörf fyrir augum.
Elin taldi siðar, að hún hefði
verið mjög heppin að þessu leyti
og kom það sér vel síðar. Árið
1926 urðu þau þáttaskil í lifi
hennar, að hún giftist Einari
Jónssyni á Ferstiklu og bjugigu
þau þar i eitt ár. Þaðan fluttu
þau til Akraness og bjuggu þar
næsta árið. Einar stundaði bygg-
ingavinnu og mátti segja að skipt
hafi sköpum í lifi hans og þeirra
hjóna er Einar slasaðist á höfði.
Slysið varð orsök sjúkdóm®, sem
síðan þjáði hann ævMangt. Lam-
aðist hann og lá rúmfastur um
tveggja mánaða skeið, en náði
þá siðar verutegium bata og taldi
s g færan til vinnu.
En þar sem hugur þeirra EMn-
ar og Einars stóð mjög til bú-
skapar i sveit, réðust þaiu i að
taka tiil ábúðar jörðina Miðhús
í Biskupstunigum. Virtist þá
bjart firamundan í b'.li, en í des-
ember fékk Einar annað lömiun-
artiifelli og nú meira en áður.
Lá hann þá allan veturinn, en
komst á fætur um vorið. Leið
þar næst ár unz þriðja lömunar-
áfallið kom; þá svo alvarlegt, að
um algjöna iömun var að ræða.
Hélzt hún að nokkru leyti ævi-
langt, en þó styrktist Einar það
fljótt, að hann var kominn með
fótavist eftir árið. En vinnufær
var hann ekki eftir það.
Það lætxir að likum, hve þung
byrði var lögð á Elinu á herðar
að annast lamaðan mann og reka
þar að auki búskap um þriggjia
ára stoeið. En enginn heyrði hana
mæla æðruorð, því hún hafði
mik'ð jafiniaðargeð og sterkan
persónufeika. En eftir þetta var
sýnt, að ekki var unnt að halda
búskapnum áfram. Varð að ráði,
að þau færu að Torfastöðum ti'l
þeirra góðkunnu prófastshjóna,
frú Sigurlaugar og séra Eiríks.
Á Torfastöðum dvöldu þau Elín
og Einar um nokkurra ára skeið
og síðar á SeMossi. En árið 1942
fluittu þau aftur i Biskupstung-
urnar, nú að Syðri-Reykjum. Tóik
Elín þar að sér forstöðu mötu-
neytis, sem hinn stórhuga yl-
ræktarbóndi, Stefán Ámason og
kona hans, Áslaug Stefánsdóttir,
ráku fyr.'r garðyrkju- og verka-
fólk gróðrarstöðvarinnar. Mátti
segja að þar væri ekki tjaldað tit
einnar nætur, því sú dvöl stóð í
30 ár með gagnkvæmu trausti og
vináttu.
Mann sinn missti Elin 1966.
Þeim varð ekki barna auðið, en
eina dóttur eignaðist Einar áður
er. hann kvongiaðist, Huldu, nú
búsefita frú í Hafnarfirði. Voru
góð kynni millM þeirra f jöl-
skyldna beggja.
Þó að Elín eignaðist ekki börn
sjálf, naut hún mikils trúnaðar
barna þeirra Syðra-Reykjahjóna;
jafnvel svo að hún fylgdi elztu
dótturinni, Ingveldi Björgu, þeg-
ar hún stofmaði sitt eiigið heim-
ili í Reykjavík. Dvaldi Elín hjá
henni og manni hennar, Einari
Þorsteinssyni, það sem eftir var
ævinnar, utan fjóra siðustu mán-
uðina, sem hún dvaldi á sjúkra-
húsi.
Elín var góðuim gáfum gædd.
Hiédræg var hún fremur og gat
virzt fáiát við fyrstu kynni. En
í vinahópi var hún kát og átti
símar sólskinsstundir. Hún var
trygiglynd og vinföst og mundi
þá vel, sem reyndust henni bezt.
Ég hygg, að hún hefði af heilum
hug tekið undir með Bóliu-Hjálm
ari: „iað guð á margan gimstein
þann, sem glóir i mannsorpáim."
Allir sem höfðu kynni af Ellnu
munu minnast hennar sem mjög
merkrar konu og þvi er hún
kvödd með virðingu og þökk.
Sigurður Jónsson.
Gamlir nemendur árgangur 1953 frá
Gngnftædaskóla verknóms
Við eigum 20 ára afmæli í vor.
Hittumst öll á Hótel Esju fimmtudaginn 17. maí
kl. 20:30.
NOTAÐIR
BÍLAR
Seljum í dag
Saab 99 árg. ’71.
Saab 96 árg. ’71.
Vauxhall Viva De Luxe árg. ’70.
Cortina árg. ’68.
Buich Skylark árg. ’68, V-8, sjálf -kiptur ekinn
44 mílur.
Volkswagen 1600 árg. ’66, ný skiptivél.
Saab 96 árg. ’67.
Taunus 15 M árg. ’68, ekinn 50 þú km
Volvo Amazon árg. ’68.
Volvo 144 De Luxe árg. ’72, ekinn 17. þús. km.
O
BDÖRNSSONAÁO.
SKEIFAN U SÍMI 81S30