Morgunblaðið - 18.05.1973, Qupperneq 17

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 18. MAÍ 1973
17
Lionssamtökin gefa
Landakoti augntæki
LIONSSAMTÖKIN hér á
landi afhentu i g-ær augndeild
St. Jósefsspítalans dýrmæt
angnrannsóknatæki að gjöf.
Markar sú stórg.jöf þáttaskil
í sjónverndunarmálum hér á
landi.
Eitt af aðalstefnuimál'um
hinnar allþjóðlegu Lions-
hreyfingiar er aö hlynna að
s j ánv e r n d unarmálu m. Dag-
a.na 15.—16. apríl í fyrra
gengust Lionissamtökfim fyrir
sölu rauðu fjaðrariranar og
söfnuðust aills 5.2 miiMjórair
krónia. Ákveðið vair að verja
þeim peiniiraigum tii kaupa á
augmranraisóknatækj'um og fer
hróðurpanturimn till Landa-
kats, en nokkur tæki á sjón-
yerandunarstöðvar úti á lands-
byggðirairai.
Tækin voru pöntuð frá
Banidarilkjurauim, Englandi og
Sviss og eru þau nú flest
komin til landsins, en síð-
ustu tækin koma í ágúst
1974.
Meðal þeirra tækja, sem
færð voru St. Jósefsspítalan-
um að gjöf eru, glákuprófun-
artæki, augnþjálfunartæki,
sem þjálfa saman augu rang-
eygðra barana, frystitæki, sem
notuð eru við margar meiri-
háttar sikurðaðgerðir, og raf-
magns og diathermitæki.
Einnig fékk sjúkrahúsið að
gjöf rafsegul tdl að ná járn-
fMsurn inraan úr auga.
Eins og augndeildin er rek-
in í dag takmarkast starí-
Priorinmmni á Landakoti afhent gjafabréf Lionssamtakanna.
semi hennar við legusjúkl-
inga. En nú hefur húsnæði
fengizt fyrir sjónvemdunar-
deild að Öldugötu 17, og
verða þau tæki, sem deildm
félkik að gjöf notiuð þar.
Verkefni sjónvemdunar-
stöðvarinnar verður einkum
að fylgjast með þekn sjúki-
imgum, sem útslkrifast af
spítalanum, og starfa að
glákuirannsóknum, en gláka
er þrisvar sinnum algengari
hér en í öðruim löndum. Að
öðru leyti er það undir heil-
bri^teisstjórninni komið,
hversu víðtæk starfsemi sjón-
verndunardeildarinnar verð-
ur.
Þegar augndeildin tók til
starfa fyrir tæpum fjórum ár
um, byrjaði hún starfsemi
sSraa illa búin tækjum, en með
hjálp Lionshreyfinigarmnar
hefur uppbyggirag deildarinn-
ar gengið vel.
í tilefni af afhendiragu tækj
amma þakkaði dr. Guðmund'ur
Bjömsson, yfirlæknir augn-
deildarmnar St. Jósefsspí'tala
gjöfina og saigði m. a. „Hin
yfirgripsmikla fræðslustarf-
semi, sem Lionsfélögin og
augnilæknar stóðu fyrir
skömmu áður en landssöfraun
in (15.—16. apríl 1972) átti
sér stað, náði til fólksins og
bar jákvæðan áramgur. Sú
hreyfing, er þá komst á sjón-
vernduraarmál var og hvati
til þess að heilbrigðisstjómin
tók að viinraa að þessum mál-
um og gefa þessum þætti al-
menmrar heilsugæzlu meiri
gaum en áður, og nú er svo
komið að árangur af þessu
fram'taki ykkar Lionsmamna
er að koma í ljós og einstakl-
ingshyggja að vikja fyrir fé-
iagshyggju.“
— Landhelgisdeilan
Franihald af bls. 1.
sagt, að flestir togaraskip-
stjóranna hefðu neitað að
hlýða fyrirskipunum um að
snúa við, fyrr en bein skip-
un hefði komið um herskipa-
vernd.
SNt’NIB VIÐ?
„Togaramir hafa alMr snúið
aftur á fslandsmið og eru þegar
komnir þangað," sagði Charles
Hudson, formaður Sambands
brezk ra togameigenda, er Morg-
unblaðið ræddi við hann í gær-
kvöldi. Hudson var þá nýkominn
af fundi, sem J. A. Godber, sjáv-
arútvegsráðherra átti með full-
trúum brezka fiskiðniaðarins 1
Hull. Hudson sagði að brezka rik-
isstjórnin hefði gefið skipstjórun
um loforð um herskipavernd, ef
íslenzka landhelgisgæzlan gerði
eitthvað það, sem stofnað gæti
mannslífum í hættu eða reyndi
að fara um borð í brezkan tog-
ara. Hann sagði að togaramir
hefðu snúið við áður en þeim
barst þetta loforð ríkisstjórnar-
innar. J>að hefðu þeir gert um
miðjan dag í gær og „við erum
staðráðnir í þvi að halda áfram
veiðum okkar innan 50 mílnarnna
og þurfum við herskipavernd, fá-
um við hana.“
Fundur Godbers með fuMtrúum
fiiSkiðnaðarins stóð fram undir
klukkan 20 í gærkvöldi, en áður
en hann hófst höfðu fulltrúar
fiiskiðnaðarins sjálfir þinigað um
málin. Jaok Evaras, formaður yf-
innanna á Grimsbytogurum hafði
fullyrt við Mbl. í gær að það
væri ákveðið að togaraaskipstjór-
arnir myndu ekki snúa aftur,
nema rikisstjórnin lofaði her-
herskipavernd. Samkvæmt um-
mælum Hudsons hér að framan,
hlýtur því stjómin að hafa gef-
ið loforð um að senda freigátum
ar inn fyrir 50 mílurnar, sé tal-
iin nauðsyn á nærveru þeirra. Áð
ur en Godber fór til fundar við
full’trúa fiskiðnaðarins sat hann
fund með Edward Heath, forsæt-
isráðherra og Tweedsmuir barón-
ess u, aðs toðarutanríkiisráðherra.
ÞRIÐJA FBEIGÁTAN
J. A. Godber fiutti ávarp í út-
varpið i Hull 1 gærkvöldi og þar
lýsti hann þvi yfir að stjórnin
myndi senda nýja freigátu á fs-
iandsmið, sem búin væri þyrlum,
sem gætu flogið yfir fiskimiðin
og fyl'gzt með atburðum. Hann
kvað þó freigátuna sjálfa ekki
hafa fyrirskipun um að faraa inn
fyrir 50 mílurnar.
Jaok Evans sagði að brezka
stjórnin og togaraeigendur væru
nú að fá togaraskipstjórana til
þess að snúa við og hefðu þeir
fengið skipun þar um. Hann
kvaðst þá ekki vita sjálfur, hvort
skipstjórarnir myndu hlýðnast
þessari fyrirskipun. I>að væri
gjörsamlega undir þeim komið,
hvort togaramir færu aftur til
ísiands eða ekki.
Á íslandsmiðum verða þá þrjár
freigátur og samkvæmt þeim
upplýsingum, sem Mbl. aflaði sér
í gærkvöldi mun Godber hafa
sagt að hann vonaði að þótt þrjár
freigátur yrðu við 50 milurnar,
þyrftu þær ekki að fara inn fyr-
ir linuna.
I>á hafði Mbl. samband við skip
herrann á Othelio, sem liá þá við
Langanes og veitti aðstoð brezk-
um togaraa, sem var með biilaða
vél. Skipherrann sagði, að í hans
augsýn væru engir togarar og
hann vissi ekki hvar þeir væru.
taugarnar gáfu sig
„Vissutega kom ákvörðun
brezku skipstjóranna um að
hverfa af íslandsmiðum, ef þeir
fengju ekki herskipavern.d, mjög
á óvart hér í Grímsby,“ sagði
Jón Olgéirssom, ræðismaður Is-
landls í Gtimsby í samtali við
Morgunblaðið í gærkvöldi.
„Þessi ákvörðun skipstjóranna
er vei Skiljanleg, því þeir hafa
varla haft fcíma til að fá sér svefn
blund undanfarið. 1 verajutegum
veiðiferðum standa þeir þetta
18—20 tíma í sólarhr., era upp á
síðkastið, sérstakiega eftir að fór
að birta á Islamdsmiðum hafa
þessir menn ekkert sofið meðan
veiðiferð stendur vegna hræðslu
við varðskipin, og eiga um leið
á hættu að troílið verði skorið
aftan úr skipunum þeirra, þess
vegna finnst mér og fleirum ekki
nema eðlilegt að taugamar hjá
þessum mönnum gefi sig," sagði
Jóra.
Hann sagði, að í Grimsby Even
ing Telagraph í gærkvöldi hefði
verið viðtal við James Nunn,
einn af framámönnum togara-
manna, en hann var meðal ann-
ars í sendinefndimni með lafði
Tweedsmuir á döguraum. 1 sam-
talinu sagði Nunn: „1 rauninni
er brezka stjórnin búin að viður-
kenna 50 mílna fiiskveiðiland-
heligi Islands, — það eina sem
getur komið í veg fyrir fulinaðar
sigur íslands á næstunni, er að
brezka stjómin sendi herskip
iim fyrir 50 mílna mörkin. Sjó-
menn geta ekki fiskað við þess-
ar aðstæður.
Þá spurðum við Jón, hvort
það væri rétt, að samtök togara-
eigenda hefðu sent skipstjórun-
um skeyti og skipað þeim að
snúa við til Islands aftur, ’gegn
því að þeir fengju herskipa-
vernd. Jón sagðist vita að þetta
skeyti hefði verið sent, en hann
sagðist vita að togaraskipstjór.ar
væru með þessu skeyti komnir í
enm meiri taugaspennu og reynd
ar væri það svo, að þeir hefðu
ekkl svarað þessu skeyti, og því
vitesi enginn hvort þeir sneru
við eða héldu áfram heimferð-
inni, sem þeir helzt óska og þá
meðal annars til að bera saman
bækur sinar.
Ennfremur sagð'i Jón, að menn
væru orðnir hvekktir á yfirlýs-
in.gum rikiisst.jórnarimnar. Stjórn
in segði mú á hverjum degi að
herskip yrðu send til verandar
ef nauðsyn krefði, en ekkert
værai gert. Því spyraði fóiik: Á
eirahver að láta lífið, áður en
eitthvað er gerat? — Godber
hefði meðal annars sagt í dag,
að enn vaTi ekkii bein ástæða að
senda herisikip á íslandsmið og
þættii togaramönnum það furðu-
tegt. Það værai nú vitað að sitjórn
im myndi foraðast í lenigstu lög
að senda herskip iran fyrir land-
helg.i islands.
Að lokum sagði Jón, að hann
teldi, að togaramenn gerðu
enn eiiraa tilraun tsil veiiða á ís-
landismiðum uindir þessum
kiiiingumstæðum. Ef það tækist
ekksi væru veiðar Breta á is-
landsimi'ðum senraitega úr sög-
unrai. Hvað tæki við? Togaram-
ir m>"ndu að öllum líkindum
reyna fyrir sér við Norður-
Skotland, Færeyjar, í Hyiitaihaf-
irau, Noraeg og Græmland.
TIL FÆREYJA OG I ÍSHAFIÐ
La ndhelg Lsgíe zl u n n i báraust
skýrsLur fra varðsikipunium, sem
voru á togaramiðunium í fyrra-
kvöild og sögðu þau þá, að
braezkir togaraslkipstjórar væru
nú örðnir lanigþraeyttir á af-
slkiptateysd brezfkra yfirval'dia.
Seint um kvöldið símiuðu Skiip-
stjórarnir til Sambands brezikra
togaraeigenda og samikvæmt fraá-
sögn Landheligisgæzliumniar gáfu
þeir frest til kluikikan 04 i fyrri-
nótt. Ef braeZk stjórnvöl d hefðu
þá eltki gefið fyrirheit uim her-
slkipavemd, hótuðu slkipstjórarn-
ir að yfiragefa hin uimdieiidu
svæði við ísland og sigla ými'st
til heimahafnar eða-á öniraur mið.
Um fcaCisstöðvar heyrðist að
raotokr'ir skipsl jöranna hugðust
fara til veti'ða norðuir i íshaf, en
ftestir ætliuðu á miðin við Fær-
eyjar.
f fyrrinótt tólku srvo síkipstjór-
aranir að ókyrrast, er eklkert
svar barst frá braeaku raiikisstjórn-
irahi og loks ákváðu skipstjór-
amir að sigla út fyrir 50 milina
mörkin. Um kliukkan 07 í gær-
morgun táldist Laradlheligisgæzl-
unni til að 40 til 46 brez/kir tog-
arar væru að yfiragiefa miðin úti
fyrir Norðausturlandi, þar sem
þeir hafa veríð að vraiðum urad-
arafarna daiga. Tffl marlks um
þetta má og geta þess að fllug-
vél, sem fór frá Aikureyiri og
flaug yfir miðin sá eragan togaraa
á ieið sinni, þrátt fyrir taisverða
leiit að þeim.
Samkvæmt AP-skeyti, sem
Mbl. barst í gær, sraerau allir
brezldr togarar heim á leið og
höfðu þeir „misst móðinra“ eins
og það er orðað í skeytinu.
Talismaður Laradhelgisgæzliunn-
ar sagði, að ef til viHI
gæti skýrinigin á þesisiu vter-
ið sú, að togara'slkipstjór-
amir hefðu búið við fiskleysi
undainfama daga oig þvi hefðu
þeir talið veiðar á þessu svæW
tilgangslausar. Samkvæmt skeyt
inu frá AP, hljóðaði skeyti skip-
stjóranna til Sambands togaraeig
enda á þá leið að útilokað hafi
verið að veiða við þær aðstæður,
sem skapazt hefðu og vegna stöð
ugrar ágengni varðskipa fslend-
inga. Þeir kröfðust herskipa-
verndar innan 12 klukkustunda
og samikvæmt skeytinu rann
frestur þeirra út klukkan 15 í
gær, en þrátt fyrir það, héldu
þeir af stað af miðunum all-
löngu áður en fresturinn rann
út, þar sem þeir fengu engin við
brögð frá London. f AP-skeytinu
segir að ekki sé vitað til þess,
hvort skipstjórarnir séu að fara
frá íslandsmiðum með það fyrir
augum að snúa þangað ekki aft-
ur, eða hvort hér sé aðeins ver-
ið að gera tilraun til þess að
þvinga brezku ríkisstjórnina tiil
þess að senda herskip á vettvang.
16 MANNA
„ÞORSKASTRfÐSNEFND"
1 öðru einkaskeyti til Mbl. frá
AP er sagt, að ólíklegt sé talið
að ríkisstjóminni verði stætt á
því að hafa freigátur sínar utan
50 milnanna úr því sem kbmið er.
Fréttastofan segir að l'íkur bendl
til, að togaraskipstjóramir fái
Franih. á bls. 30