Morgunblaðið - 12.08.1973, Blaðsíða 17

16
MORGUNBLAÐIÐ — SUNNUDAGUR 12. ÁGÚST 1973
MORGUNBLAÐIÐ — SUNNUDAGUR 12. ÁGÚST 1973
17

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
Áskriftargjlad 300,00 kr.
1 lausasölu
hf. Árvakur, Reykjavik,
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson,
Styrmir Gunnársson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6, sími 10-100.
Aðalstrætí 6, sími 22-4-80.
á mánuði innanlands.
18,00 kr. eintakið.
TVffikla furðu hefur vakið,
hversu óstinnt helzta
málgagn ríkisstjórnarinnar,
dagblaðið Þjóðviljinn og
Lúðvík Jósepsson, sjávarút-
vegsráðherra, hafa tekið
þeirri þróun í fiskveiðilög-
sögumálum, sem átt hefur
sér stað á alþjóðavettvangi
að undanförnu. En aðstæður
eru nú þær, að verulegar
líkur eru á, að allvíðtæk
samstaða verði um 200 sjó-
mílna fiskveiðilögsögu meðal
þjóða heims. Þegar íslending-
ar ákváðu að færa landhelg-
ina út í 50 sjómílur höfðu
nokkur ríki þegar helgað sér
svo víðtæka lögsögu.
Þegar hópur forvígismanna
í sjávarútvegi sendir svo
áskorun til ríkisstjórnarinn-
ar, þar sem farið er fram á,
að hún lýsi þegar yfir, að Is-
lendingar muni krefjast 200
sjómílna fiskveiðilögsögu á
hafréttarráðstefnu Samein-
uðu þjóðanna, sem væntan-
lega tekur til starfa á næsta
ári, er því jafnvel haldið
fram, að með þessu sé verið
að rjúfa þjóðareiningu um
landhelgismálið. Kommúnist-
ar hafa og gert ítrekaðar til-
raunir til þess að gera áskor-
un þessa tortryggilega og
segja í málgagni sínu í gær,
að hún muni ekki miklu
breyta.
arskjalsins, án samráðs við
einn af þeim, er þá þegar
höfðu undirritað. Einn af for-
göngumönnum þessarar á-
skorunar, Magnús Sigurjóns-
son, sagði á hinn bóginn í
samtali við Morgunblaðið í
gær að hér væri um misskiln-
ing eða misminni að ræða,
því að öllum, er hlut áttu að
máli, hefði verið gerð grein
fyrir þessari breytingu.
í samtalinu bendir Magnús
Sigurjónsson ennfremur á, að
ekki hafi reynzt mögulegt að
ná samstöðu um að skora á
stjórnvöld að útiloka með
öllu hugsanlega möguleika á
bráðabirgðasamkomulagi um
lausn landhelgisdeilunnar. Af
á hafréttarráðstefnunni, að
þeir myndu helga sér 200
sjómílna fiskveiðilögsögu.
Þá bendir Magnús Sigur-
jónsson einnig á, að menn
hafi eðlilega ólíkar skoðanir
á aðgerðum til þess að ná
virkum yfirráðum yfir land-
helginni. Margir vilja alls
ekki semja til bráðabirgða
um lausn deilunnar. Rök
þeirra eru m.a. þau að
skammt sé að bíða þess, að
svo víðáttumikil fiskveiði-
lögsaga hljóti viðurkenn-
ingu að alþjóðarétti. Þeir eru
þó eflaust fleiri, sem gjarn-
an vildu binda endi á þessa
deilu með bráðabirgðasam-
komulagi. Þeir, sem leggja
áherzlu á, að þessi leið verði
EINSTRENGINGSLEG
VIÐBRÖGÐ
í gær gerði Þjóðviljinn
ennfremur enn eina tilraun-
ina til þess að draga fjöður
yfir mál þetta með því að
halda fram, að ein málsgrein
hefði verið felld niður úr
upphaflegum texta áskorun-
þeim sökum hafi setning þar
að lútandi verið felld niður í
samráði við alla aðila, enda
hefði tilgangur áskorunarinn
ar einvörðungu verið sá að
vekja athygli á nauðsyn þess,
að íslendingar lýstu yfir því
farin, benda réttilega á, að
Bretar geta með þeim veiði-
aðferðum, sem þeir beita nú,
eyðilagt heilu fiskislóðirnar
og gjöreytt mikilvægum
fiskstofnum með gegndar-
lausri veiði á ungfiski.
Rétt er og eiðlil<|gt að rök-
ræður fari fram um heppi-
legastar og skynsamlegastar
aðgerðir í þessum efnum.
Mikilvægt er einnig, að
ákvarðanir séu ekki teknar á
grundvelli tilfinningaróts,
heldur séu þær reistar á
skynsamlegri yfirvegun með
það eitt í huga, að íslending-
ar nái því lokatakmarki
í fiskveiðilögsögumálunum,
sem að hefur verið stefnt.
Það er í fyllsta máta eðli-
legt, að þeir, sem standa að
200 sjómílna áskoruninni,
vilji leiða þennan ágreining
hjá sér, til þess að ná fullri
samstöðu um meginefni
áskorunarinnar. Enginn hef-
ur haldið því fram, að íslend-
ingar ættu að hörfa og hætta
við 50 sjómílna lögsöguna
vegna hinna nýju viðhorfa
eins og kommúnistar hafa
gegn betri vitund reynt að
telja fólki trú um. Þessi kyn-
legu viðbrögð sýna það eitt,
að þeir eiga erfitt um vik að
aðlaga stefnu sína og aðgerð-
ir nýjum og breyttum við-
horfum á alþjóðavettvangi.
Áskorunin um 200 sjómílna
fiskveiðilögsögu frá forvíg-
ismönnum í sjávarútvegi var
í sjálfu sér ekki gagnrýni á
ríkisstjórnina. En furðuleg
viðbrögð sjávarútvegsráð-
herra og talsmanna hans
gagnvart þeim nýju viðhorf-
um, sem upp hafa komið í
þessum málum, eru hins veg-
ar verulega gagnrýnisverð og'
landsmenn hljóta að átelja
þá skammsýni og þann ein-
strengingshátt, er þar kem-
I ur fram.
j Jóhann Hjálmarsson
Menning á Skáni
Karl H. Bolay
NÝTT niorrsent tímiarit hefur göngu
sína í haust. Það mun fjalla um bók-
mennfiir, listir og mienningarmál á
Norðurlöndum. Aðaliáhersla verður
lögð á að veita upplýsimgar uim það,
sem er að gerast í þessum efnium.
Tímaritið, sem gefið verður út í Sví-
þjóð, nefnist Vania? og riitstjórar þess
eru þrír: Bo Skjöfld, bttrtniur leiikrita-
hÖfuindur; Helmer Láng, Rimbaud-
þýðandi og Karl H. Bol-ay, skáld og
bókavöi'ðui'. Alii'ir eru þessflr menn bú-
settir á Skáni og eiga það sajmeigin-
liegt að vilja dragia úr hiwu fyrirferð-
armiikla Stakkhólmisvafldi i sænskum
menninigia.rmálium. Þegar ég hitti Karl
H. Bolay nýlega í Sviþjóð saigðd hann
að sænsk timiariit og blöð væru orðin
svo gagosýrð af kommúnÍBma og
marxísku dekiri að höifundar, sem
ekk væru á þessari Mimu ferugju ekki
inini með riitsmíðar sínar. Sjálfur
sagðist Bolay vera sósíafiisti, en hon-
um ofbyði þessi þróun. Skýrasta
dæmið var að hans mati menniingar-
stefna Dagens Nybeter uondir rit-
stjóm Olofs Laigeraramitz.
Karl H. Bolay fæddist í Saarbrúck-
en árið 1914. Faðir hanis var fransik-
ur, en móðirim þýzk-pólisk. Fyrsta bók
haos var skáldsagan Kathrin, gieif'tn
út í Magdeburg 1941. Fyrsba ljóðabók
hans Krone des Lebens kom út í Róm
1943. Bolay er sainnkailaður heimis-
borgari. Hamn hef'ur búið í lömidum
eims og Fraikikilianidi, Itaiiu, Sviss og
Austurríiki. Á ítaliiuárum sínum
kynmitist hanin Saivatore Quiasimodo
og þýdd ljóð hans á þýsku: Tag um
Tag (1950). 1 upphafi sjötta áratuig-
ar fluttíst Bolay tdl Finnliamds og lauik
þar háskó'ianámi. Hann varð bóka-
vorður í Helsiinigfors, samdi skiáldsög-
ur og orti Ijóð á fininsku og þýddi
bækur Vá mös Linma á þýsku. Árið
1957 settist Bolay að i Svíþjóð og hef
ur verið bókavörður á ýmisum stöð-
um, seinast i Höigianas, þar sem hanm
er yfirbókavörðuir. Eftir Bolay hatfa
komið úit nokkrar lijóðabækur á
sæmsku, em sú bók hans, sem mesta
athygli héfur vakið, er ritgeirðarsafm-
ið Rflv kulitiurbarriáremia! (1970), em
í því deilir hann á maniniimigarste'fnu
Svia af mikiiM hörku og skarps'kyggni.
Ég hafði mjöig gaman af að liesa þesisa
bók, kymmast því hvernóig víðsýnn
Evrópumiaður lýsflr Svíþjóð sem
m'ennimgarliega vanþróuðu landi og
bendir á leiðir till úrbóta. Hið virðu-
lega mermiinigarmálairáð sæmskju riik-
isstjórnarinna'r (Kulturrádet) heifur
nú gert möng sjónarmið Boflays að
sin'um í umfan'gsmiklu riti, sem það
hefur gefið út um mienniingasrsiteifinu
fra'mtíðari'nmiair. Bolay er á margan
hátt braiutryðjiamidi í bók'asafmsmál-
um, enda er bókasaifinið í Höganas og
önmur bókasöfn í umdæm'i Bolays al-
hliða menniingarstofmanir. Bók-
mennifiaikyninfeiigar, umræðufundiir,
listsýniinigar, tónlistarkvöld, leiksýn-
intgar, brúðufleikhús, er meðal þess,
sem boðið er upp á. Eiitt af því, sem
Bolay fjallar um í ádrepu sirmi á
sæns'kt menmimigairi'íf, er hræðsilian við
innflytjeindur í hópi rithöfunda. Hamin
bend'r tifl dæmis á að Peter Weiss
hafi mætt tómlæti sem sæmskur rit-
höfunidur, en eftir að hann varð fræg-
u-r erlendis naut hann loks sannmæl-
is í Svíþjóð. Bolay nefndir liifca dæmd
um það áhuigalieys', sem eistn'esfcum
riithöfumduim hefiur verið sýnt í Sví-
þjóð. Hamin tefcuir til umræðu fullyrð-
imigair sænskra gagmrýnenda uim að
aðeins sæntskfædd; r rithöfiundar hafi
næga þekfcimigu til að skriifa á sænsfcu.
Dæmi uim hið gaiginstæðia neifnir Bolay
Edith Södergram, sem var i þýskum
skóla í St. Pefiersburg, orti fyrst á
þýsfcu, en gerðist siðan skáfldkana á
sænsbu og varð brautryðjandi
sænsks módemisma i IjóðlCst. Elmer
Difctomius var jafinvígur á fimmstou oig
sænsflcu.
Það er að mörgu lieyti táknrænt að
maður eins og Karl H. Bolay skuli
best átfia sig á þörfimnii á norræmu
tímariti, þar sem allar skoðamir eilga
að fá að mjóta sín og upplýsinig á að
sitja i fyrirrúimii fyrir himium hviim-
leiða klikudrætti, sem svo víöa er
áberaindfl í miemniimigarllifiiiniu. En þedir
félagar Bo Skjöfltí, Helmer Láog oig
Karl H. Boiay hafa fleira á prjóniun-
um. Þeir haifia ásamt fleiri góðum
mönmium seitt á Stofm bókaútgáfu,
Ereimit-Press, sem hefur þann tiigamg
að gefa út verk utnigra og efnilegra
höfunda, bætour, sam útgefteindiur hafa
ekki treys-t sér táfl að gefa út vegwa Mt-
ils fjánhaigisliegs áviminiingis. Fleiri
bæk'U-r miurnu komia út hj'á Eremdt-
Press, til dæmiis verk erliemdra riit-
höfuinda í sæniskri þýðimgu og er til
dæmiis væntiamlieigt Ijóðasafm effiir
auistur-þýska sfcáldið Reiner Kumze í
þýðingu Heiimers L&nig og Kari H.
Bolays. Staddur hei-ma hjá Karii H.
Bolay í Vifcen fékfc ég að sjá fyrstu
bófcfea, sem Eremit-Press giefur út,
nýkomna úr prenitsmiðjuniná. Það er
ljóðabók efti-r mýtt skáld Esse Jams-
som. Bókfe mefinflst Symhöiga'r ag er
mynd-skreytt aif Börje Clae®son.
Lj'óst er að Kairl H. Bolay hefur átt
þát't i að blása nýju iif.i í sænskt men-n
ingairlíf, eða kainmski væri réttara að
talia um skániskt miemintaigariif í því
saimbandi. Auk timaritsims Vamá? ag
bókaúit.gáfuinmar Eremdt-Press hefur
hamm í samvimnu við Skánes Kultuir-
centrum, rithöifundafélög ag ýmsa
aðra aðdfla á Skémd skipul.agt allþjóð-
Franihald á bls. 31.

Reykjavíkurbréf
-----Laugardagur 11. ágúst-
Austurstræti —
göngugata
I dag (sunnudag) verður
Austurstræti lokað fyrir allri
bifreiðaumferð og gert að svo-
nefndri göngugötu um tveggja
mánaða skeið. Takist þessi til-
raun vel, má gera ráð fyrir að
Austurstræti verði göngugata til
frambúðar enda þótt ætlunin sé,
að bílaumferð verði leyfð þar í
vetur. Þetta er í fyrsta skipti
sem tilraun er gerð með göngu-
götu í Reykjavík, en slík stræti
hafa mjög rutt sér til rúms í
stórborgum erlendis og njóta
mi'killa vtosælda. Fáir munu ef-
ast um, að svo verði einnig hér.
Á fyrri helmingi þessa tveggja
mánaða tímabils verður umferð
strætisvagna leyfð um Austur-
stræti, þar sem Strætisvagnar
Reykjavikur töldu mikil vand-
kvæði á að breyta leið vagnanna
um miðbæinn. Óneitanlega hefði
verið æskilegra, að öll umferð
vélknúinna farartækja hefði ve»
ið bönnuð allt tilraunatimabilið,
því að hætta er á, að strætis-
vagnaumferðfe valdi því, að
göngugatan fái ekki í upphafi
þann svip, sem að er stefnt. En
síðari mánuðinn verður gatan
lokuð strætisvögnum og fæst þá
væntanlega fuli reynsla af Aust-
urstræti, sem göngugötu.
Nokkrar áhyggjur hafa komið
upp hjá verzlunareígendum við
Austurstræti vegna þessarar til-
raunar, ekki sizt sökum skorts á
bifreiðastæðum í miðbænum,
sem orðinn er mjög alvarlegur.
En skortur á bifreiðastæðum er
ekki síður mikill i miðbæjum er-
lendra stórborga, þar sem göngu-
götur eru og þrátt fyrir það
hafa göngugötur orðið mikll
lyftistöng verzlunum við þær göt
ur. Fyrirfram verður að ætla, að
reynslan verði sú sama hér og
ekki kæmi á óvart, að þessi til-
raun þætti gefast svo vel, að
fleiri götum í gamla miðbænum
yrði lokað fyrir bílaumferð. Mið
bærfen mundi þá breyta mjög
um svip og áreiðanlega til hins
betra. Borgarstjórinn í Reykja-
vík, Birgir Isl. Gunnarsson, á
þakkir skilið fyrir það frum-
kvæði, sem hann hefur átt í
þessu máli.
Mega kaup-
félögin ein
byggja
frystihús?
Hvar sem komið er um landið
verður vart ávaxtar þess mikla
góðæris, sem þjóðin býr nú við.
Fróðir menn telja, að áratug-
um saman hafi árferði ekki verið
jafn gott og nú og öll ytri skil-
yrði hin hagstæðustu. Verðlag á
frystúm fískafurðum á Banda-
ríkjamarkaði hefur hækkað
jafnt og þétt á þessu ári. Verð-
lag á loðnuafurðum hefur allt að
þvl fimmfaldazt á tæpu ári. Mið-
að við það aflamagn, sem fékkst
á loðnuvertíðinni I vetur og það
verðflag, sem nú er á loðnu gæti
; næsta loðnuvertíð tryggt þjóð-
inni jafn miklar gjaldeyristekjur
og frystar fiskafurðir á einu ári.
| En ævintýrin gerast viðar en
í loðnunmi. Þegar ferðazt er um
, Strandir og við blasa eyðibýli og
þorp, sem eru að leggjast i auðn
vaknar sú spurning, hversu lengi
en-n verði búið í þessum hluta
landsfes. Fn ekki er allt, sem
sýndst. Við nánari athugun kem-
ur í ljós, að á Ströndum gerast
ævintýrin líka, þótt hljótt fari.
Grásleppuveiði er þar ótrúlega
mikil. 1 vor er sagt, að tveir
bræður hafi á tveimur mánuð-
um veitt grásleppu og selt hrogn
in fyrir 3 mdlljónir króna. Fleiri
| dæmi munu vera um slík upp-
grip. Á Ströndum eru etoniig
I margvísleg hlunnindi, sem gefa
mikið í aðra hönd, bæði seíur og
rekaviður. Þess vegna er óhætt
að fullyrða, að meðan slíkir
tekjumöguleikar eru fyrir hendi
leggjast þessi fögru héruð ekki
í eyði. Hins vegar verður það æ
algengara, að menn búi fyrir
sunnan að vetrarlagi en nýti
hlunnindin á vorin og sumrin.
Engin rikisstjóm er svo slæm,
að hún geti með öllu eyðilagt og
gert að engu þau miklu uppgrip,
sem fylgja góðærinu. Hins vegar
er leitt til þess að vita, að þegar
tækifærin eru svo mörg sem nú
og hugur í mönnum til uppbygg-
Arnarfell hið niikla er fagurt fjail með allgrónum Isliðum og tvö failleg gil eru vestan við það.
ingar hvar sem er á landfeu,
skuli annarleg sjónarmið ráða-
manna verða tid þess að bregða
fæti fyrir framtak athafna-
manna. Hér að ofan var spurt,
hvort kaupfélögin ein mættu
byggja frystihús. Þessari spurn-
ingu er ekki varpað fram að
ástæðulausu.
Á ferð um Austfirði fyrr í
sumar kom i ljós, að markvisst
er stefnt að því af vtastri stjóm-
inni að koma í veg fyrir að
einkaframtaksmenn fái aðstöðu
tid að byggja upp atvinnufyiir-
tæki. Hvarvetna er unnið að þvl
að endurbæta og byggja upp fisk
vinnsdustöðvar til þess að taka
á móti þeim mikla afla, sem hin-
ir nýju og glæsilegu skuttogarar
flytja að landi. En svo bregður
við, að opinber lánafyrirgreiðsla
fæst tæpast til frystihúsa, nema
kaupfélagið á staðnum standi
fyrir byggingunni.
Þegar Framsóknarmenn stjóm
uðu landinu árum saman hér áð-
ur fyrr voru vinfiubrögð þeirra
þessi. Þeir gerðu allt, sem þeir
gátu til þess að halda einka-
framtaksmönnum niðri og veittu
kaupfélögunum forréttfedi fram
yfir aðra. Ætla hefðu mátt, að
þetta væri liðfe tið, en svo er
ekki. Framsóknarmenn vdrðast
engu h-afa gleymt og ekkert hafa
la;rt. Þeir misnota nú valdaað-
stöðu sína í htaum ýmsu opfe-
beru sjóðum á hinn herfilegasta
hátt. Einkaaðilar skulu enga fyr-
irgreiðsto fá til þess að byggja
upp atvinnufyrirtæki. Það eru
forréttindi kaupfélaganna.
Meðan F ramsó kna rm enn mis-
nota va)da;ið öðu sína með þess-
um hætti si't.ia kommúnistar við
hiið þeirra í rikisstjóminnii og
beita áhrifum sínum til þess að
þrengja hag e nkafyr'rtækja í at
vfenulífi með stjórnvajldsákvörð-
unum. Það er með ýmsum hætti
hægt að drepa einkaframtakið
niður og auka itök rikisvaldjsins
í atvinnulífinu. Finnst mönnum
ekkert skrýtið, að í mesta góð-
æri í áratugi, skuli fllest meiri-
háttar atvtonufyrirtækl í land-
inu rekin með halla eða búa við
þröngan hag. Hin ytri skllyrði
eru góð en við stjórnvölinn sitja
menn, sem ýmist stjóma með sér
hagsmuni kaupfélaganna í huiga
eða með það markmið fyrir aug-
um að koma einkarefestrinúm
fyrir kattarnef. Hér þurfa allir
þeir, sem trúa á frámtak og
frelsi efestakrngstas að snúast
til varnar, sameinaðir gegn
þe'irri sókn, sem nú er hafin gegn
framtaki athafnamanna í atvinnu
liffeu.
Staða dreif-
býlisins
Þótt annarleg pólitísk sjónar-
mið núverandi valdhafa bregði
skugga á þá mikta uppbyggingu,
sem nú er í landinu, er ekki hægt
annað en dást og gleðjast yfir
þeim mifcla framkvæmdahug,
sem hvarvetna rikir. Á Höfn í
Hornafirði eru tugir nýrra íbúð-
arhúsa í byggingu og nýtt frysti
hús, sem kosta mun 200 milljönir
— að sjálfsögðu á vegum kaup-
félagsiins. Þó er þessi blómlega
byggð tal-andi tákn um það,
hverju heiðarlegt samstarf sam-
vinniufyrirtækis og einkaaðila
getur fengið áorkað. En furðu-
legt má það teljast að yfirvöld
hér í Reyfcjavík skuli ekki hafa
gert ráðstafanir til þess að koma
upp nauðsynlegum leiðbeiningar
tækjum í himni erfiðu innsigl-
ingu í Hornafjarðarhöfn. Þar
haía hinir verstu skipsskaðar orð
ið og óverjandi að veita ekki
nauðsynlegt fjármagn till þess að
gera fensiglinguna eirns trygga
ag mögulegt er.
Bæði Breiðdalsvík ög Stöðvar-
fjörður eru fámenn byggðarlög í
uppgangi, sem hafa samefeazt
um kaup á japönskum skuttog-
ara. Slík samvinna er til fyrir-
myndar og mun áreiðanlega gef
ast vel. I Breiðdalsvik er Svanur
Sigurðsson, skipstjóri, traustur
forystumaður í atvfeniulifi stað-
arins. Slíkir menn skipta sköp-
um ótrúlega víða í sjávarpláss-
um út um landið. Líklega er
Borgarfjörður eystri með feg-
urstu byggðum á landinu. Sú
mi'kla uppbygging, sem er á
fjörðunum fyrir sunnan hefur
ekki náð þangað. Mesta hags-
munamál Borgfirðinga er ný
hafnargerð, sem líklega ræður
úrslitum um framtíð byggðarfen
ar þar. Nú eru framkvæmdir
hafnar fyrir nokkrum vilkum og
vænta'niega verður nýja höfnfe
til þess að glæða þessa fögru
bvggð nýjum líískrafti.
Austfirðir hafa greinilega að
fufllu náð sér eítir það mi'kla
áfall, sem hvarf sildarinnar varð
bygigðunum austur þar. Á síldar
árunum varð Seyðisfjörður
stærsti síldarbær á landtou og
áfalilið kannski einna mest þar.
Bn þess sjást ekki merki í dag.
Hiins vegar búa Seyðfirðingar
við óviðunandi öryggLsleysi í sam
göngumálum. Seint í júnií var
með naumfedium hægt að kom-
ast yfir Fjarðarheiði. Við, sem
búum í þéttbýlinu hér suðvestan
la-nds eigum stundum erfitt með
að skilja sífelldar kröfur dreif-
býlfefes um vegabætur — en við
sfciljum það, þegar við kynn-
umst þvi af eigin raun.
Óhfl'kað má fullyrða, að fá við-
fangsefni eru stærri í okkar þjóð
Mfi um þessar mundir og á næstu
árum en þau að jafina aðstöðu-
muninn milli þeirra, sem búa i
þéttbýld og dreifbýli. Þessi ó-
jafna aðstaða kemur hvarvetna
fram. í samgöngumálum, skóla-
mál'um, heiilbriigðismálum, menn-
fegarmálum, jafnvel í verðlagi
nauðsynjavara, sem er hærra út
um land en á höfuðborgarsvæð-
inu vegna flutningskostnaðarins.
Hér þarf að gera stórátak, eMa er
hætta á, að fólfcið i dreifbýltou
og þéttbýlinu vaxi hvert frá
öðru. Og til þess má ekki koma
að í raun búi tvær þjóðir á ís-
landi, fólk með gerólik Mfsvið-
harf, áhugamál og jafnvel óMk-
an hugsunarhátt.
*
Utlendingar
í óbyggðum
Furðu gegnir, að þegar farið
er um óbyggðir íslands má það
teljast til undantekninga, ef
ferðamaður hittir þar fyrir ís-
lendcng. Hvar sem farið er um
óbyggðir, um Kjalveg, Sprengi-
sand, Herðubreiðarlindir, Öskju
og víðar, verða útlendingar á
leið manna, fyrst og fremst Þjóð
verjar, sem sýnast hafa fiekið
mikflu ástfóstri við Island og þá
sérstaklega óbyggð'r landsins.
Það er skrýtið, að útlendingar
skuii fremur kunna að meta
töfra óbyggðanna og heillandl
umhverfi en Islendfegar sjá'lfir.
Vafalaust á þeim eftir að
fjölga, sem leggja leið sína ura
öræfii lands'ns, en það má ekki
verða til þess að skemma þau.
„Menntagiin“ má ekki halda inn-
reið sfea með tiiheyrandi pylsu
og kóksölu. Þau verður að varð-
veita óspillt. Þó hljóta hindr
mifclu gróðurlausu sandar að
efla á'huga manna á að græða
upp landið, að sá í sandana og
graiða þá upp. Hér er mikið verk
að vfena, sem veita þarfi miklu
fjármagni til.
Ferðafélag Islands hefur unn-
ð merkilegt starf með byggingu
sæluhúsa á hálendinu og greiða
þar með fyrir því, að ferðalangar
geti kynnzt þeim töfraheimi,
sem öræfin hafa að geyma.