Morgunblaðið - 13.07.1975, Side 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 13. JULI 1975.
Lambakjötsréttir
KÓTILETTUR
MEÐ
HRÍSGRJÓNUM
8 kótilettur
3 matsk. smjör
salt og pipar
2 laukar
'A bolli hrísgrjón
2 matsk. tómatpuré
Kótiletturnar brúnaðar í smjör
inu. Laukurinn skorinn í hringi
og brúnaður. Hvort tveggja sett
í eldfast fat, kryddað, hrís-
grjónin sett yfir, 1 bolla af soði
og tómatpuré hellt yfir.
Alpappir settur yfir og soðið í
ofni í um það bil 1 klst, eða þar
til hrísgrjónin eru soðin.
KÓTILETTUR
MEÐ BRAGÐ-
BÆTTU SMJÖRI
8 kótilettur
1 tsk. salt
pipar.
Kótiletturnar grillsteiktar í 5
mfn. á hvorri hlið, kryddaðar.
Þær eru síðan bornar fram með
bragðbættu smjöri og græn-
meti.
BRAGÐBÆTT
SMJÖR:
100 gr. smjör, l'A matsk. smátt
skorið sellerf, 'A tsk. sítrónu-
safi, salt.
Smjörinu blandað saman við
kryddið, búnar til litlar kúlur,
sem bornar eru fram með kóti-
lettunum. Einnig er mjög ljúf-
fengt að bera fram með kótilett-
um hvítlaukssmjör, en þá ei
hvftlauksdufti blandað saman
við smjörið og búnar til kúlur á
sama hátt.
LAMBAKJÖT
1 POTTI
l'A pund frampartur
4—5 laukar
'A pund sveppir
2 matsk. smjör
l'A matsk. hveiti
tómatar, súputeningar, salt og
pipar, hvítlaukur, sítrónusafi.
Kjötið er haft í fremur litlum
bitum, sem eru brúnaðir, síðan
laukurinn og sveppirnir. Allt
sett í pott, vatni hellt yfir.
Kryddað og sósan jöfnuð. Látið
krauma þar til meyrt, sítrónu-
safa hellt yfir. Tómatar soðnir
með síðustu 10 mínúturnar.
LAMBAHRYGGUR
MEÐ
BEARNAISE-
SÓSU
1 hryggur
2 tsk. salt
'A tsk. pipar
'A tsk. hvftlauksduft
'A bolli hvítvín
smjör
sellerí
Hryggurinn kryddaður vel með
salti, pipar og hvítlauksdufti,
kryddinu nuddað á hrygginn.
Sellerfinu stungið inn í hrygg-
inn á mörgum stöðum. Hrygg-
urinn settur í ofnskúffuna,
smjör sett ofan á hann, steiktur
og soðinn, hvítvíninu hellt yfir.
Borinn fram með Bernaise-
sósu, steiktum kartöflum,
grænmeti og blaðsalati.
LAMBALÆRI
10 kartöflur
2 laukar
1 'A tsk. salt
Lambslæri
2 matsk. smjör
niðurskorið sellerí
2 tsk. sinnep, 1 tsk. pipar, 1 tsk.
hvítlauksduft.
Kartöflurnar afhýddar og
laukarnir, settir í ofnskúffuna,
salti stráð yfir. Nuddið salti á
lærið, blandið saman smjöri,
sellerí sinnepi, pipar og hvít-
lauksdufti og setjið yfir kjötið.
Lærið sett á grind yfir ofn-
skúffunni og steikt í um það bil
2 klst.
LAMBAKJÖTS-
RÉTTUR
l'A pund frampartur
1 pk grænar baunir
4 gulrætur
blómkálshöfuð
‘A pund litlir laukar, 1 ‘A tsk.
salt, 'A tsk. pipar, smjör, sellerí.
Kjötið, sem er haft í litlum bit-
um, er brúnað, sett í pott ásamt
öllu grænmetinu, vatni hellt
yfir. Soðið f ofni þar til meyrt.
Smátt skorið sellerí sett yfir,
áður en rétturinn er borinn
fram.
MIÐJARÐARHAFS-
LAMBASTEIK
fyrir 4—6.
1 framhryggur
3—4 hvítlauksrif
nokkur lauf af rosemary
olía eða bráðið smjörlíki,
salt og pipar
'A peli kjötkraftur, soð, eða
súputeningur og vatn.
Með beittum hnífi eru gerðar
skorur í kjötið alveg inn áð
beini. I hverja þeirra er stungið
hálfu hvítlauksrifi og rosemary
laufi. Kjötið penslað með olíu
eða bræddu smjörlfki, salt og
pipar stráð á og ‘síðan sett í
álpappír eða steikarapoka inn f
ofn. Seinni helming steikingar-
tímans e>- flett ofan af kjöt-
stykkinu. Soðinu hellt yfir,
þegar 15 mín. eru eftir. Borið
fram meö kartöflum og græn-
meti.
Hvít-
laukur
HVÍTLAUKUR
Margir kynnast fyrst hvft-
lauk á ferðalagi í Miðjarðar-
hafslöndum, eða annars staðar
á suðlægum slóðum, og verða
annað tveggja stórlega hrifnir
af bragðinu eða geta alls ekki
fellt sig við það. Þar er sjaldn-
ast nokkuð mitt á milli.
Mörgum fellur þetta sérkenni-
lega bragð vel og vilja gjarnan
ftafa það í sem flestum réttum.
Þeir eru líka margir, sem hafa
haft orð á, að hvítlaukslykt úi
vitum manna í þessum löndum
sé hvimleið, ekki sízt ef ferðazt
er með troðfullum almennings-
farartækjum, eins og t.d. með
Metro f París.
Sagt er, að nota megi hvít-
laukssafa til að líma saman
glermuni, og það eru, og hafa
verið til alls konar sagnir um
ágæti hvítlauks.
Hinir fornu Grikkir og Rónr-
verjar notuðu hann sem mót-
eitur gegn slöngubiti, glæpa-
mönnum var gefinn hvítlaukur
til að bæta innrætið, verka-
mönnum til að auka mátt þeirra
og hermönnum til að auka hug-
rekkið.
I Bretlandi á miðöldum var
álitið, að hvítlaukur væri ágæt-
ur sem vörn gegn varúlfum og

blóðsugum. Á 17. öld var hvft-
laukur notaður í baráttunni við
farsóttir og f fyrri heims-
styrjöldinni var safi úr hvítlauk
notaður til að bera á sár til að
koma f veg fyrir fgerð.
Ef til vill hefur hvftlaukur
lækningamátt eins og svo marg-
ar aðrar jurtir. En nú er til svo
margt handhægara til þeirra
nota og sem hefur auk þess það
fram yfir, að lyktin er ekki eins
sterk og af hvítlauk. I ýmsum
hlutum Evrópu er þó enn talið,
að eitt hvftlauksrif á dag bægi
sjúkdómum frá. Hvað sem því
lfður, þá nægir eitt hvftlauksrif
á dag áreiðanlega til að halda
fólki f hæfilegri fjarlægð frá
manni!
Það eru margar aðferðir við
að kreista hvftlauksrif, t.d. að
leggja það á undirskál, gjarnan
með dálitlu af salti á, og nota
svo hníf (ekki oddhvassan) til
að þrýsta á. Bezt er að forðast
trébretti til að skera laukinn á,
þvf erfitt er að ná lyktinni burt.
Hvftlaukur geymist vel á
köldum stað, með góðri loft-
ræstingu. Hvítlauksduft, hvft-
laukssalt og rifinn hvftlaukur f
glasi geymast f marga mánuði í
skáp, þar sem er kalt og þurrt.
Mörg ráð hafa verið gefin til
að reyna að losna við lyktina,
sem óhjákvæmilega fylgir hvít-
lauksáti. Eitt er það, að gleypa
heilan negul áður en maður
neytir nokkurs, sem hvítlaukur
er f, annað að maula kaffibaun
á eftir hvítlauknum, enn eitt að
tyggja steinselju eða þurr te-
lauf. Bezta ráðið er lfklegast að
sjá til þess, að þeir sem verða
nálægt manni að mat loknum,
bragði sjálfir hvftlauk f ein-
hverri mynd og verði sam-
dauna!
AÐ NOTA
HVÍTLAUK VIÐ
MATARGERÐ
Sjálfsagt er að nota hvítlauk
varlega f fyrstu meðan verið er
Kartöflur
KARTÖFLU-SOUFFLÉ
125 g kartöflur
30 g smjör
30 g hveiti
1 matsk. rifinn ostur
2 egg, 2 matsk. rjómi
Ætlað fyrir 3.
Kartöflurnar soðnar í saltvatni,
síðan stappaðar með smjörinu,
hveiti, lauk, salti og pipar bætt
í. Eggjarauður og rjómi hrært
saman og sett út i kartöflurnar
og síðast vel þeyttar eggjahvft-
urnar. Sett í litlar eins
skammta skálar og bakað f
meðalheitum ofni (350°F) f
u.þ.b. 30 mfn. Borið fram með
soðnu grænmeti eða græn-
metissalati.
BOLOGNESE
KARTÖFLUR
250 g kartöflur
1 lítill laukur, saxaður
1 rif hvítlauk
30 g smjörlfki
salt og pipar
125 g hakkað kjöt,
1 matsk. tómat-puré
að venjast bragðinu. Hvftlauks-
bragð fer mjög vel í öllum
réttum, þar sem tómatar eru
notaðir. Það má segja, að í þeim
réttum, þar sem laukur er til
bragðbætis, sé hvftlaukur það
líka. Hvítlaukurinn er þakinn
þunnri himnu, sem auðvelt er
að ná af og koma þá I ljós
margir hlutar misjafnlega stór-
ir, sem kallast rif. En það er
einmitt eitt slfkt rif, sem notað
er f flestum uppskriftum, en
ekki allur laukurinn.
1 salat nægir oftast að nudda
skálina að innan með hvftlauks-
rifi,
Varast ber að frysta matvæli
með hvítlauk í, þvf að bragðið
breytist við geymslu til hins
verra.
HVÍTLAUKSBRAUÐ
Venjulegt snittubrauð skorið
niður að skorpu, en hún látin
halda sér svo brauðið sé heil-
legt. Báðar hliðar sneiðanna
eru smurðar með hvítlauks-
smjöri, álpappfr vafið utan um
brauðið, sem sfðan er sett inn f
ofn og hitað f 20 mín. Borið
fram í pappírnum til þess að
það haldist heitt.
HVÍTLAUKSSMJÖR
125 g smjör,
1 matsk. söxuð steinselja
1 rif hvftlauks,
örlítið salt.
Smjörið hrært með steinselj-
unni. Hvítlauksrifið kreist og
ásamt saltinu hrært saman við.
Hvítlauksbrauð er gott með
súpum og ýmsum pottréttum.
Framhald á bls. 37
1 lítil dós niðursoðnir, hýðis-
lausir tómatar,
rifinn ostur
Kartöflurnar hálf-soðnar (með
hýði eða án) og síðan skornar f
sneiðar. Lagðar í lög f eldfast
mót. Laukurinn og hvítlauksrif
brúnað í smjörlíki, kjöthakki og
kryddi bætt í og brúnað. Tómat-
puré og tómötum bætt í og látið
krauma f 20 mín. Þessu er sfðan
hellt yfir kartöflurnar, sett inn
í ofn og bakað f u.þ.b. 20 mín.
Rifinn ostur og grænmetissalat
borið með.
BASONAISE-
KARTÖFLUR
fyrir 4.
450 g kartöflur
2 tómatar
2 tsk. tómat-puré,
1 hvítlauksrif
salt og pipar
1 lítill grænn pipar
30 g spegepylsa, kjötbúðingur
eða eitthvað líkt því
60 g smjörlíki brætt
30 g brauðmylsna
í þennan rétt þarf helzt að nota
stórar erlendar kartöflur, og þá
ættu að vera 4 f þessari upp-
skrift. Skornar f tvennt eftir
lengdinni. Hýðið tekið af í heilu
lagi. Kartöflurnar skornar f
smábita og hálfsoðnar I söltu
vatni, látnar á sigti svo vatnið
renni vel af. Hýðið tekið af
tómötunum, skornir í litla bita
og blandað saman við tómat-
puré, hvítlauk, pipar og salt.
Piparávöxturinn skorinn f
tvennt og kjarninn tekinn burt,
brytjaður smátt og soðinn f salt-
vatni f 5 mfn. Pylsan brytjuð.
Blandað saman kartöflum,
tómötum, pipar, pylsu og
bræddu smjörlíki eða smjöri
sett f kartöfluhýðið, raspi stráð
yfir og bakað inni f ofni f u.þ.b.
30 mín.
KARTÖFLUR OG
SVEPPIR
fyrir 4.
4 harðsoðin egg
400—500 g kartöflur
125 g sveppir
30 g smjörlfki
4 tómatar
125 g hraðfrystar grænar
baunir
'A peli mjólk,
125 g rifinn ostur
Eggin skorin í sneiðar, kartöfl-
urnar afhýddar hráar og skorn-
ar í sneiðar. Sveppirnir skornir
í sneiðar og brúnaðir. í vel
smurt eldfast fat er sfðan sett f
lög kartöflur, egg, sveppir,
tómatar og baunir, efst haft lag
af kartöflum. Mjólk hellt yfir
og rifnum osti stráð á. Bakað
við góðan hita í 30 mín. Borið
fram með tómatsósu og salati.