Morgunblaðið - 23.07.1975, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 23. JULl 1975

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiSsla
Auglýsingar
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthias Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6, simi 10 100.
Aðalstræti 6, simi 22 4 80.
Áskriftargjald 700,00 kr. á mánuði innanlands.
j lausasölu 40,00 kr. eintakið
Undirnefnd fulltrúa
deildar Bandaríkja-
þings, sem fjallar um fisk-
veiöar, samþykkti í fyrra-
dag fyrir sitt leyti frum-
varp um útfærslu fiskveiði-
lögsögu Bandaríkjanna í
200 sjómílur. Ýmsir nefnd-
armanna gerðu sér vonir
um að þingið mundi af-
greiða þetta mál endanlega
fyrir nk. áramót. Leggja
þeir höfuðáherzlu á skjótar
aðgerðir, ekki sízt af þeim
sökum, að talið er að stór-
virkir austur-evrópskir og
japanskir fiskveiðiflotar
séu í þann veginn að
hreinsa upp bandarísk
fiskimið. Á síðasta þingi
samþykkti bandaríska öld-
ungadeildin svipað frum-
varp með tveimur þriðju
atkvæða. Að vísu hafa rík-
isstjórnir Nixons og Fords
verið andvígar einhliða út-
færslu og viljað bíða niður-
stöðu hafréttarráðstefnu
Sameinuðu þjóðanna, en
hvorttveggja er, að þær
niðurstöður verða síðar á
ferð en búizt hafði verið
við, og að fylgi meirihluta
hafréttarráðstefnunnar
við 200 mílna sjónarmiðið
virðist ótvírætt.
Meginröksemd fylgis-
manna 200 mílna fiskveiði-
lögsögu í Bandaríkjunum
er hin sama sem réð
ákvörðun um tafarlausa út-
færslu hér, þ.e. ofsókn í
fiskistofna og brýn nauð-
syn skjótra verndunarað-
gerða. Þörfin var aðeins
enn brýnni hér sökum þess
hve fiskveiðar og fisk-
veinnsla er ríkur þáttur í
atvinnu- og afkomuöryggi
landsmanna, raunar for-
senda byggðar í landinu
við sambærileg lífskjör og
nágrannaþjóðir hafa.
Meðalársafli þorsks, sem
er helzti nytjafiskur okkar,
var um 400.000 lestir sl.
áratug. Árið 1974 var afl-
inn kominn niður í 370.000
lestir þrátt fyrir nýju fiski-
skipin, stóraukna veiði-
tækni og útfærslu í 50 sjó-
mílur. Fiskifræðingar
telja, að fái þorskstofninn
skilyrði til að ná eðlilegri
stofnstærð á ný, geti hann
gefið af sér hátt í 500.000
lesta árlegan afrakstur eða
allt að 100.000 lestum
meira á ári en meðalafli
liðins áratugs.
Svipuöu máli gegnir um
flesta fiskistofna botn-
lægra tegunda, sem hafa
verið uppistaðan í afla á
íslandsmiðum. Þeir eru
ýmist full- eða ofnýttir.
Röksemdir Bandaríkj-
anna um ofsókn fiskveiði-
flota á mið þeirra minna
okkur á eigin reynslu,
minnkandi stofnstærð
nytjafiska, minnkandi afla
og afrakstur. 1 eina tíð
vóru grálúðuveiðar á línu
fyrir Norðurlandi all-
nokkrar. Floti A,-
Evrópuþjóða hefur sótt
fast 1 þennan stofn, utan 50
mílna markanna, þannig að
grálúðuveiði okkar hefur
skroppið saman í V* af því
sem hann áður var. Stað-
reynd er, að um verulega
ofveiði grálúðu hefur verið
að ræða á þessu svæði. Rétt
er og að minna á að göngu-
þorskur frá Grænlandi,
sem var veigamikill þáttur
í þorskafla okkar áður fyrr,
er nú hverfandi sökum of-
veiði.
Ýmsir nytjafiskar okkar,
svo sem ufsi, karfi, loðna
og síld, fara um hafsvæði,
sem verða innan væntan-
legrar 200 mílna fiskveiði-
lögsögu annarra þjóða, sem
og væntanleg alþjóðleg
hafsvæði. Samstarf um
fiskvernd og skynsamlega
nýtingu fiskistofna verður
því óhjákvæmilegt, ef
stefna á að raunhæfum ár-
angri. Þessi þáttur málsins
verður að vera höfuðatriða
hugsanlegra viðræðna við
aðrar þjóðir um fiskveiði-
mál. En fyrst og fremst
verða Islendingar þó að líta
í eigin barm og treysta á
sjálfa sig varðandi fisk-
vernd á íslandsmiðum, og
stefna að eðlilegri stofn-
stærð og hámarksnýtingu
nytjafiska sinna. Útfærslu
fiskveiðilögsögu okkar i
200 mílur fylgir aukin
ábyrgð okkar sjálfra í
þessu efni, sem við þurfum
að vera menn til að rísa
undir.
Viðhorf á alþjóðavett-
vangi til fiskveiðilögsögu
og nýtingar fiskistofna
hafa tekið miklum breyt-
ingum á fáum árum. Þessi
breyting kom m.a. fram í
þróun mála á hafréttarráð-
stefnu Sameinuðu þjóð-
anna og breyttri afstöðu
einstakra ríkja, t.d. í fisk-
veiðinefnd fulltrúadeildar
Bandaríkjaþings, sem vitn-
að var til hér að framan.
tslendingar eiga sinn stóra
þátt í þessari þróun.
Stjórnmálamenn, embætt-
ismenn og sérfræðingar
okkar hafa verið leiðandi í
umræðum og stefnumörk-
un um fiskveiðilandhelgi á
alþjóðlegum vettvangi.
Formaður fastanefndar
okkar á hafréttarráðstefnu
Sameinuðu þjóðanna,
Hans G. Andersen amb-
assador, á þar ekki lítinn
hlut að máli. Hann hefur
verið sérstakur ráðunaut-
ur islenzkra stjórnvalda i
þessum efnum allt frá und-
irbúningi og aðdraganda
fyrstu útfærslu okkar úr 3
i 4 sjómílur. Þjóðin stend-
ur í mikilli þakkarskuld við
alla þá, sem stuðlað hafa að
breyttum alþjóðlegum við-
horfum til þessa stærsta
lífshagsmunamáls íslenzkr-
ar þjóðar.
Breytt afstaða og hugs-
anleg útfærsla á fiskveiði-
lögsögu annarra þjóða
skiptir okkur mjög miklu
máli. Fylgi aðrar þjóðir í
kjölfar okkar í þessu efni
verður vígstaða okkar
sterkari og eftirleikur auð-
veldari. Af þessum sökum
vekur afstaða fiskveiði-
nefndar fulltrúadeildar
Bandaríkjaþings eftirtekt
og er óumdeilanlega stuðn-
ingur við málstað okkar á
alþjóðavettvangi.
Stuðningur við 200
mílna fiskveiðilandhelgi
Hugsanir
Martins litla
Bear, 9 ára
Martin Bear heitir níu ára gamall drengur sem á heima í
San Francisco en dvaldist nýlega í nokkra mánuði hjá
ættingjum sínum í New York og kveðst hafa gífurlegan
áhuga á stjórnmálum. Þegar Martin litli var í New York
sendi hann nokkur bréf til áhrifamikilla stjórnmálamanna í
Washington. Hér fer á eftir útdráttur úr bréfunum sem
Martin sendi og svörunum sem hann fékk.
Teikningin sem Martin
litli sendi þingkonunni
Bellu Z. Abzug: ,.Þú
varst vondur og færð
ekki að horfa á sjón-
varpið í kvöld." Frú
Abzug hafði komið
mikið við sögu í yfir-
heyrslum dómsmála-
nefndar fulltrúadeildar
bandarlska þingsins I
fyrra er áttu mikinn
þátt í þvl að Nixon
ákvað að segja af sér.
— 0 —
Kæri Kennedy öldungadeildarþing-
maður:
Ég sé I blöðunum að Nixon var
alltaf að blóta þegar hann var
forseti. Mér finnst að hann ætti að
þvo munninn úr sápu. Hvað finnst
þér? '
Þinn vinur,
Martin Bear
Kæri Martin.
Þakka þér kærlega fyrir að
skrifa mér. Ég er auðvitað sam-
mála þér í því að við eigum ekki
að tala Ijótt og það á jafnt við um
forsetann og þig og mig!
Ég sé að bréfinu frá þér að þú
hlýtur að standa þig mjög vel I
skólanum. Ég bið að heilsa kenn-
ara þínum og bekkjarbræðrunum
og svo þakka ég þér aftur fyrir að
skrifa mér.
Þinn einlægur,
Ted Kennedy.
— o—
Kæra Abzug þingkona
Þegar við vorum I skólanum I
dag var okkur sagt að skrifa ein-
hverju frægu fólki sem okkur llkar
vel við og spyrja það um eitthvað
Heldur þú að Catfish Hunter
standi sig vel með Yandee-liðinu f
ár?
Þinn vinur.
Martin Bear
Kæri Martin:
Ég ákvað að blða með að svara
bréfinu frð þér þangað til Base-
ball-tlminn byrjaði fyrir alvöru.
Catfish Hunter er lika einn af
uppáhalds-leikmönnum minum.
Ég held að hann sæki sig þegar
hann hefur vanizt Yankee-liðinu
og verði því meiri stoð en hann er
núna.
Með fylgir bók sem segir frá
Þjóðþinginu og þvi hvernig lög
okkar verða til. Kannski langar þig
að sýna bókina foreldrum þinum
og vinum þínum i skólanum.
Þakka þér kærlega fyrir að
skrifa mér og ég vona að þú skrifir
mér aftur. Kannski hittumst við á
baseball-keppni á Skealeikvang-
inum i ágúst þegar þingið er ■
sumarleyfi. Þinn vinur,
Bellaz Abzug.
— 0 —
Kæri Buckley öldungadeildarmaður:
f skólanum i dag urðum við að
skrifa einhverjum sem okkur líkar
vel við og einhverjum sem okkur
likar ekki vel við. Þú ert sá sem
mér likar ekki vel við. Ég held að
þú sért heimskur.
Þinn vinur,
Martin Bear,
•
Kæri Martin:
Ég hef alltaf mikinn áhuga á að
kynnast skoðunum ungs fólks i
kjördæmi mínu. Þakka þér fyrir að
skrifa mér.
Þinn einlægur,
James L. Buckley.
— 0 —
Kæri Javits öldungadeildarmaður:
Viltu vera svo vænn að setja lög
sem gera 11. april að opinberum
fridegi. Mér finnst það vel til
fundið af þvi að í april eru engir
góðir frídagar nema á páskum.
Svo á ég lika afmæli 11. april.
Þinn vinur,
Martin Bear,
Kæri Martin:
Þakka þér fyrir bréfið þar sem
þú baðst um að 11. aprf, afmælis-
dagur þinn, yrði gerður að opin-
berum fridegi.
Það er hægara sagt en gert,
Martin, að koma á opinberum frí-
degi. Einu mennirnar sem þjóðin
hefur heiðrað þanning eru George
Washington og Abraham Lincoln.
Meira að segja er afmæla þeirra
minnzt sameiginlega á forsetadeg-
inum ár hvert. Við höfum nokkrir
reynt að koma á opinberum frfdegi
i afmæli Martin Luther Kings og
okkur hefur ekki tekizt það enn.
Það væri gaman ef við gætum
heiðrað fleiri Amerikumenn á
þennan hátt og gefið fri frá vinnu
og skólanum á flniri dögum, en ég
er hræddur um að fyrst verðir þú
að sýna að þú sért mikilmenni í
anda Lincolns. Washingtons og
Dr. Kings áður en liklegt sé að það
verði hægt. Ég vona að þér takist
það og að einhvern tíma verði 11.
aprfl minnzt sem dags Martin
Bears.
Þinn einlægur,
Jacob K. Javits.
— 0 —
Kæri Humprey
öldungadeildarmaður:
Ég sá þig t musterinu okkar i
New York. Þú komst of seint og
varst simasandi. Af hverju talarðu
svona mikið?
Þinn vinur,
Martin Bear.
P.S. Taktu þetta ekki of nærri
þér. Rabbiinn (þ.e. Gyðinga-
prestur) talar Ifka mikið.
Kæri Martin:
Eitt það skemmtilegasta við að
vera öldungadeildarmaður á
Bandarikjaþingi er að fá bréf frá
ungu fólki eins og þér. Mér finnst
afar ánægjulegt að vita að ég á
marga góða unga vini sem vilja
segja mér frá skoðunum sinum og
hugmyndum.
Ég vona að áhugi þinn á landi
þínu og stjórn haldist. Bráðum
verður þú nógu gamall til að kjósa
Framhald á bls. 21