Morgunblaðið - 04.10.1975, Page 13

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 4. OKTOBER 1975
13
Lrna Friðriksson, reyndist vera gömul kýr,
urnar voru farnar að slitna nokkuð.
ngsjálfír?
um með i Frakklandi eru orðnir
mjög vel tamdir og kunna vel
við sig. Eins og flestir vita, þá
tala þeir sitt eigið mál og þeir
'eru einstakiega skemmtilegir.
Nú þegar hefur vísindamönn-
um sædýrasafnsins I Nissa
tekist að nema um 40 orð af
þeirra tungumáli. Við erum
með sérstaka míkrófóna i
vatninu, sem nema hljóð-
bylgjur hvalanna, en þær eru á
mjög hárri tíðni. Þarna I Frakk-
landi segja háhyrningarnir hve-
nær þeir vilja borða, við vitum
einnig hvenær þeir verða
hræddir, Ef þeir eru í vondu
skapi, láta þeir vita af þvi og ef
þeir eru ekki í góðu formi til að
sýna listir sinar, láta þeir okkur
vita. Enn vantar samt mikið á,
að við höfum náð valdi á máli
dýranna, en það kemur hægt og
hægt og vísindamennirnir eru
sífellt að læra fleiri orð,“ sagði
de La Grandiére.
Nú barst talið að hvar
háhyrningurinn væri við-
kvæmastur viðkomu og sagði
de La Grandiére að augun væru
viðkvæmasti blettur hvalsins.
Þau væru mjög útstæð í sjónum
og mætti ekkert koma við þau,
ef það gerðist hlypu þau enn
meira út og skepnan yrði blind.
Ennfremur er öndunarholan
mjög viðkvæm og hvalurinn er
þeim eiginleikum gæddur, að
ef hann verður mjög hræddur
getur hann lokað fyrir hana,
þannig að hann drepst.
„Það er mjög algengt að tann-
hvalir fremji sjálfsmorð. Dæmi
um það er t.d. grindhvalurinn,
sem oft gengur á land í Fær-
eyjum. Fyrir hverri fjölskyldu,
sem er mjög samhent, fer einn
stór tarfur og ef hann er veikur
eða orðinn of gamall, en
háhyrningur getur orðið 25—30
ára gamall, þá á hann það til að
synda á land og allur hópurinn
á eftir honum. Reynt hefur
verið að draga uhga hvali út úr
vöðum þeim, er ganga á land,
en það þýðir ekkert. Þeir synda
á land um leið og þeim er
sleppt," sagði hann.
De La Grandiére sagði, að í
fyrra hefðu þeir haft mögu-
leika á að ná háhyrningum, en
þeir hefðu verið of gamlir. Þeir
væru að sækjast eftir ungu
dýri, u.þ.b. 3,5 m að lengd. Þá
mætti vara sig á að drepa ekki
forystudýrið. Ef það gerðist
fengju hin dýrin taugaáfall og
syntu sem óð væru um allan sjó
og sum dræpust. Stærstu dýrin
gætu orðið 10—11 metra löng
og vel yfir 3 tonn að þyngd.
Að lokum sagði hann, að enn
væri alltof lítið vitað um
lifnaðarhætti háhyrningsins,
sem talin væri vitrasta skepna
jarðarinnar, næst á eftir
manninum. Þeir væru eigin-
lega of gáfaðir tii þess að hægt
væri að ná þeim. Það væri t.d.
tiltölulega mjög auðvelt að
góma höfrunga, sem þó þættu
mjög gáfaðir. .
Háhyrningurinn kippir 1 nælontögið....
... og hér er hann dreginn inn á dekkið.
I
hefðu ekki komið frá minnihiuta-
flokkunum, heldur úr innstu herbúð-
um Sjálfstæðisflokksins. Því væri
vart unnt að væna minnihlutaflokk-
ana um að hafa komið þessari sögu á
kreik. Þá lýsti Kristján tillögu sinni
um, að frestað yrði að gefa út bygg-
ingarleyfi handa Ármannsfelli og
kvað það eðlilegt á meðan rannsókn
færi fram.
Slúður og slefberar
Albert Guðmundsson hóf mál sitt
með því að hann treysti því að málið
fengi eðlilegan framgang í Sakadómi
Reykjavfkur, en lýsti þvf að hann
vildi jafnframt gera nokkrar athuga-
semdir við málflutning þeirra, sem
talað hefðu á undan honum. Hann
kvað Sigurjón Pétursson hafa talað
um pólitfskt vald, en hann kvað
meirihlutaflokk sjálfstæðismanna
hafa pólitiska ábyrgð á stjórnun
borgarinnar og undan þeirri ábyrgð
myndu þeir ekki skjóta sér. Hann
kvað lóðanefnd ekki vera undan-
skilda og yfirleitt væru allar ákvarð-
anir ! stjórnun borgarinnar pólitfskar
að meira eða minna leyti. Sfðan
spurði Albert — hvað væri óeðlilegt
við það, að borgarstjóri gæfi undir-
mönnum sfnum, embættismönnun-
um, fyrirskipun um ákveðna af-
greiðslu mála. Albert sagðist hafa
stýrt hinum umdeilda borgarráðs-
fundi og á honum hefði legið frammi
listi yfir umsækjendur og hann talið
eðlilegt, að Ármannsfell fengi lóðina,
vegna þess frumkvæðis, sem það
hefði haft um skipulagningu lóðar-
innar. Það hefði minnihlutanum hins
vegar ekki fundist og vildi ekki að
menn nytu slfks. Sagði Albert, að
það væri sjálfsagt að gefa ein
staklingum enn meira tækifæri f
framtfðinni til þess að hafa áhrif á
skipulag borgarinnar. Sá, sem fær
góðar hugmyndir, á að fá að koma
þeim á framfæri og ætti þá sá hinn
sami að fá að njóta þeirra. Þá ræddi
Albert um lóðaúthlutun á gatnamót-
um Sigtúns og Kringlumýrarbrautar.
Hann sagði, að þessari lóð hefði
upphaflega verið úthlutað til
Steinars heitins Jóhannssonar, en
dánarbú hans hefði sfðan afsalað sér
henni. Þá hefðu borgaryfirvöld farið
yfir aðra umsækjendur um lóðina,
sem ekki fengu, þegar henni var
fyrst úthlutað og það fyrirtæki sem
hefði fengið lóðina nú, væri
þjónustufyrirtæki við útveginn i
Reykjavfk, sem hefði sótt um lóðina
áður. Albert sagði, að sjálfstæðis
menn væru ekki f vörn vegna þessa
máls og þeir hefðu skotið máli sfnu
til sakadóms til þess, að minnihlut-
inn gæti sannað sekt meirihlutans,
sannað það fleipur, sem þeir hefðu
blásið upp að undanförnu. Hann
kvað það ótæka aðferð f lýðræðis-
rfki, er menn hrópuðu á andstæðing
sinn og segðu: Þú ert glæpamaður,
þar til þú sannar sakleysi þitt. Ef
ykkur tekst ekki að sanna ykkar mál
— sagði Albert við minnihlutann
sitjið þið eftir sem fleiprarar og
slúðurberar.
Albert Guðmundsson kvaðst aldrei
áður hafa staðið Kristján Benedikts-
son að ódrengilegum málflutningi —
hann hefði áður verið drengilegur
andstæðingur. Hann kvaðst þvi nú
harma það, er vitnað væri i lokaða
fundi sjálfstæðismanna og frá þeim
skýrt opinberlega, án þess þó að
allur sannleikurinn um þá kæmi
fram. Þetta kvað hann þó ekki koma
sér á óvart, þvf að þetta væri háttur
þeirra Alþýðubandalagsmanna að
segja aidrei allan sannleikann. Al-
bert kvað Davið Oddsson hafa verið I
sfnum fulla rétti, er hann spurði um
sannleiksgildi þess slúðurs sem
vinstri blöðin hefðu blásið upp, en i
þeim skrifum kvað hann hafa vantað
öll svör — enda hentaði það ekki
pólitfskum tilgangi slefberanna að
skýra frá öllum sannleikanum.
Albert Guðmundsson kvað það
rétt, að upplýsingar skipulagsstjóra
og framkvæmdastjóra Ármannsfells
stönguðust á um það, hvort arkitekt-
inn hafi verið ráðinn til borgarinnar
eða ekki. Hann benti jafnframt á, að
minnihlutaflokkunum hafi ekki dott-
ið i hug að slá á þráðinn til við-
komandi arkitekts til þess að spyrja
um hið sanna f málinu. Það hafi þeir
ekki gert, vegna þess, að það þjón-
aði ekki þeim pólitfska tilgangi, sem
þeir þurftu á að halda i málflutningi
sfnum. Albert sagðist ekki vera
vanur að sparka aftur f menn, sem
spörkuðu f hann, en nú fyrst hefði
hann orðið fyrir barðinu á pólitfskum
ódrengskap. Þá ræddi Albert um þá
rannsóknarnefnd, sem reynt hefði
verið að mynda f borgarstjórn og að
minnihlutaflokkarnir hefðu ekki
getað sætt sig við skipan nefndar-
innar eftir stjórnskipulegum hætti,
sjálfstæðismenn hefðu ekki mátt
eiga þar meirihluta og formaðurinn
hefði ekki mátt vera sjálfstæðis-
maður. Og hann spurði minnihluta-
fulltrúana, hvort þeir hefðu i sjálfu
sér trúað þvf, að Sjálfstæðisflokkur-
inn væri tilbúinn til þess að afsala
sér þeim trúnaði, sem kjósendur
hefðu lagt honum á herðar. Slikt
myndi Sjálfstæðisflokkurinn aldrei
gera — hann myndi axla þá ábyrgð
sem kjósendur hefðu falið honum
Lokaorð Alberts voru þau, að full-
trúar minnihlutans ættu eftir að fá
tækifæri til þess að sanna dylgjur
sinar, „og ef ykkur tekst það ekki,
verðið þið að sætta ykkur við að vera
kallaðir slefberar." Hann sagðist
hlakka til að mæta minnihlutafull-
trúunum við vitnaleiðslur i Saka
dómi Reykjavíkur.
Fjölmennari nefnd óhæf
Markús Örn Antonsson talaði næst-
ur og sagði, að skipulagsbreyting
hefði leitt til þess, að hin umdeilda
lóð hefði komið til úthlutunar. Leitað
hefði verið eftir umsóknum, sem fyr-
ir lágu en áður hefði verið tilkynnt
með auglýsingu að lóðir vfðs vegar i
borgarlandinu kæmu til úthlutunar á
árinu, f Breiðholti og á nokkrum
öðrum ótilgreindum stöðum. Markús
Örn sagði það skoðun sfna, að yfir-
leitt ætti að auglýsa lóðir, en þær
aðstæður gætu komið upp, að það
væri nauðsynlegt að gera það ekki.
Ármannsfell hefði lagt vinnu i það að
skipuleggja lóðina og þvf hefði sér
fundizt eðlilegt, að fyrirtækið fengi
lóðina.
Þá ræddi Markús um tillöguna um
7-manna nefnd, sem sæi um tillögur
um lóðaúthlutanir til borgarráðs.
Hann kvað þessa nefnd myndu
kynda undir enn meiri pólitfskum
ágreiningi, en við núverandi skipulag
kvað hann meirihluta umsókna af-
greiddan án ágreinings. Hann kvað
Sigurjón Pétursson hafa kvartað
undan þvi, að ekki væri unnt að gera
athugasemdir við lóðaúthlutanir fyrr
en þær væru komnar á ákvörðunar-
stig; spurði siðan, hvort Sigurjón
hefði aldrei i raun reynt að afla sér
upplýsinga hjá embættismönnum
borgarinnar áður en mál næðu svo
langt, þvf að ef hann hefði ekki gert
það, hefði hann verið að bregðast
skyldu sinni sem kjörinn borgarfull-
trúi. Hann kvað allt gert til þess að
gera starf lóðanefndar tortryggilegt
og kvaðst mótfallinn tillögunni um 7
manna nefnd m.a. vegna þess. að
svo fjölmenn nefnd væri óhæfari til
þess að gegna þeim trúnaði, sem
nauðsynlegur væri. I umsóknir væri
óskað eftir ýmislegum persónuleg-
um upplýsingum um hagi fólks.
Markús Örn mælti siðan fyrir tillögu
um að tillögunni um 7-manna nefnd-
ina yrði vfsað frá.
Vitnað í þjóðsögu
Sigurjón Pétursson tók þá aftur til
máls og kvað hann ástæðuna til
þess, að sjálfstæðismenn vildu ekki
breyta tilhögun um lóðaúthlutanir
vera þá, að þeir óttuðust að þeim
gæfist þá ekki tóm til að sletta góðri
lóð i hinn eða þennan gæðinginn —
ef jafnræði ætti að rikja meðal borg
aranna, yrðu völd meirihlutans
minni. Sigurjón ræddi þvf næst um
ósamræmi f frásögn framkvæmda-
stjóra Ármannsfells og skipulags-
stjóra og sagði Ijóst, að einhver
segði ekki allan sannleikann.
Björgvin Guðmundsson skýrði frá
þvi, að hann hefði leitað til bygg-
ingafróðra manna, sem hefðu tjáð
sér, að verðmæti fbúðar á þeim stað,
sem Ármannsfellslóðin væri.væri um
það bil einni milljón króna hærra en
fyrir sambærilegra ibúða f Breiðholti.
Ibúðirnar væru 23 og þvi væri Ijóst,
að Ármannsfelli væru færðar 23
milljónir með lóðinni. Sagði hann
það þá ekki skritið, þótt fyrirtækið
gæti lagt eina milljón í húsbygginga-
sjóð Sjálfstæðisflokksins — en hann
tók jafnframt fram, að hann væri
ekki að futlyrða að þar væri samband
á milli. Þá sagði Björgvin, að það
væri ekki rétt, sem segði f bréfi
sjálfstæðismanna til saksóknara
rfkisins, að ekki hafi náðst sam-
komulag um rannsóknarnefnd i
borgarstjórn. Þó kvaðst hann ekki
vera óánægður með þau málalok.
Hann sagði, að svo virtist sem meiri-
hlutinn i borgarstjórn ætlaði ekkert
að læra á þessu máli.
Þá kvaddi Guðmundur G. Þórarins-
son sér hljóðs og lýsti i upphafi máls
slns stuðningi við tillögurnar þrjár.
Hann sagðist ekki ætla að ræða
Ármannsfellsmálið i smáatriðum. þar
sem Sjálfstæðisflokkurinn hefði
valið þá leið að senda málið i saka-
dómsrannsókn og hann treysti þvl,
að þar kæmi sannleikurinn i Ijós.
Hann kvað óþægilega mikið benda
til sektar sjálfstæðismanna, en ef
þær um það bil 1% likur, sem bentu
til sakleysis i málinu væru hinar einu
réttu — kvað hann nóg komið af
málinu
Guðmundur kvaðst hafa hugsað
mikið um málið og hóf hann siðan að
skýra frá tveimur hugdettum sinum.
Hann vitnaði i Þorvaldssögu viðförla
og skýrði frá afstöðu Þórdisar spá-
konu, er hún valdi fé úr höndum
Áskels nokkurs. SEðan sagði
Guðmundur, að það væri trúa sin að
illa fengið fé, vekti illt umtal — en
hann hefði viljað trúa þvi, að Sjálf-
stæðisflokkurinn hafi viljað berjast
fyrir góðum málstað. Því næst skýrði
Guðmundur frá þjóðsögu sem al-
þekkt væri um öll Norðurlönd um
kirkjusmiðinn. sem bóndinn fékk til
þess að smíða kirkju. Venjulega átti
bóndinn að gjalda kirkjusmiðina með
einhverju honum mjög kæru, augun-
um, soninum, sólinni o.s.frv. Hann
sagði, að kirkjan gæti verið t.d.
stöðuveiting — kirkjusmiðurinn
sjálfstæðishúsið og engu likara væri
en Sjálfstæðisflokkurinn hefði sett
augun að veði eða jafnvel sólina.
Hann kvað þjóðsóguna nú ganga
aftur i nútimanum og mikið lægi nú
við fyrir Sjálfstæðisflokkinn að finna
nafn kirkjusmiðsins.
Markús Öm Antonsson tók þá aftur
til máls og kvað það hafa verið mjög
eðlileg viðbrögð að leita i gamlar
umsóknir eftir aðila, sem byggja ætti
á lóðinni. Þá fjallaði Markús um
viðhorf Björgvins Guðmundssonar til
málsins og benti m.a. á, að hann
hefði beitt sér fyrir þvi að Breiðholt
h.f. hefði fengið ákveðna lóð.
Framhald á bls. 5.