Morgunblaðið - 05.02.1977, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 5. FEBRUAR 1977
21
Samtal vid Kar/ Schiitz rannsóknariögregiumann:
Grein Árni Johnsen
ÞÝZKI rannsóknarlögreglumaðurinn Karl
Schiitz sem unnið hefur að rannsókn Geirfinns-
málsins ásamt íslenzkum rannsóknarlögreglu-
mönnum, heldur af landi brott í dag. í tæpa 7
mánuði hefur Karl unnið að rannsókn málsins
og eins og Pétur Eggerz túlkur Karls og aðstoð-
armaður hans sagði, hefur verið unnið allar
helgar auk virkra daga og oft til miðnættis.
Morgunblaðið ræddi við Karl I gær um nokkur
atriði í rannsókn Geirfinnsmálsins, m.a. um
bakgrunn þeirra sem hafa játað á sig morðið á
Geirfinni, fikniefnaneyzlu afbrotamanna og
atriði tengd morðinu á Guðmundi Einarssyni.
Fer viðtalið hér á eftir:
GEIRFINNSMÁLIÐ - BAK-
GRUNNUR OG ÁSTÆÐUR
Stórt afbrot á íslandi
Við spurðum Karl Schútz fyrst að þvi hvert væri álit hans á
glæpamáli sem Geirfinnsmálinu, miðað við að hér væri i raun
um að ræða nýja tegund glæpa á íslandi
„Þetta er ákaflega stórt afbrot miðað við ísland." sagði
Schutz. „en samanborið við afbrot úti i hinum stóra heimi er
um miðlungsstórt afbrot að ræða Við þekkjum hryðjuverkin
manndrápin og mannránin með hræðilegum morðaðferðum
og þvingunum m a til þess að ná peningum út úr fólki En ég
get ekki séð annað en þetta sé mjög stórt og alvarlegt afbrot á
íslenzkan mælikvarða Eitthvað það hryllilegasta i málinu
finnst mér vera það að fórnarlambið ér algjörlega saklaus
maður, sem hefur alltaf lifað heiðarlegu lifi Hann verður fyrir
þeirri óskaplegu ógæfu að það verður ruglingur á mönnum,
mistök og glæpurinn er framinn."
„Hver er bakgrunnur þeirra sem fremja glæpinn?"
Viðar, Erla og Sævar eru sakhæf, en um Guðjón getum við
ekki sagt, þvi geðrannsókn á honum er ekki lokið
Spurningin hvað er geðveiki getur hins vegar verið marg-
slungin Maður kemst i vimu, ennþá sterkari en með áfengi,
og það er spurningin um það hvort maður getur ekki eftir sem
áður verið ábyrgur gerða sinna Það er einnig spurning hvort
langvarandi neyzla á þessum efnum getur leitt til geðbilunar
Það má bera saman að hægt er að neyta svo mikils áfengis að
maður geti tæpast talist sakhæfur, en það skiptir miklu máli
um mann i sliku ástandi hvort hann hefur vald á vilja sinum og
hvort hann gerir sér grein fyrir þvi að það sem hann gerir
kunni að vera refsivert Úrskurður á sliku er dómsmál
I sambandi við Geirfinnsmálið tel ég að ástand afbrota-
mannanna hafí verið þannig að þeir hafi gert sér grein fyrir þvi
sem þeir voru að gera þegar þeir framkvæmdu verknaðinn
Ef maður skipuleggur afbrot og tekur síðan inn lyf, áfengi
eða fikniefni til þess að hleypa sér i ákveðinn ham, þá hefur
hann að minu mati unnið augljóslega til refsingar, þvi
ákvörðunin er tekin i eðlilegu ástandi
Það má einnig geta þess að það er staðreynd að öll aukning
fikniefnanotkunar og misnotkun lyfja og áfengis leiðir til þess
að afbrotum fjölgar til muna, nú menn geta orðið brjálaðir
bara af 4 glösum af vodka "
Nú liggur fyrir játning á morði Geirfinns Einarssonar og
Guðmundar Einarssonar, en jarðneskar leifar þeirra hafa ekki
fundist. Við spurðum Schútz að þvi hvernig þýzk dómsvöld
tækju á slikum málum
„Þegar játningin og sannanir eru á veikum grunni og ekkert
lik er fyrir hendi, þá er ekki dæmt Aftur á móti þegar
fullkomin játning liggur fyrir varðandi glæp og öllum ber
saman, bæði sakborningum og rannsóknarmönnum, þá er
hiklaust hægt að ákæra án liks. ef það liggur fyrir að morð
hefur verið framið "
Ástæðan fyrir aðdragandanum
að morðinu.
„Er stórt smyglmál tengt Geirfinnsmálinu?"
„Ég held að þessu megi svara á tvo vegu. í fyrsta lagi hefur
stórt umrætt smyglmál ekkert með þetta mál að gera, en i örðu
lagi, þá hélt Sævar að i Keflavik væri geymt mikið smygl og
hann var að sækjast eftir þvi í ferð þeirra félaga Einmitt sá
grunur hans um ólöglegt áfengismagn i Keflavik er ástæðan
fyrir aðdragandanum að morðinu, þvi þeir voru að reyna að
afla sér upplýsinga um það hvar þetta áfengissmygl væri
geymt og siðan ætluðu þeir að stela því."
Telja hagstætt að líkin
finnist ekki
,,Nú hefur það komið fram í rannsókn Geirfinnsmálsin að
jarðneskar leifar hans séu grafnar i Rauðhólum Hefur ekkert
komið fram um það hvar jarðneskar leifar Guðmundar Einars-
sonar eru niðurkomnar?"
..Afbrotamennirnir virðast vera þeirrar skoðunar að það sé
hagstætt fyrir þá að likin finnist ekki Þeir telja beinlínis að þeir
geti hlotið ávinning af þvi ef líkin finnast ekki, en það þýðir
ekki þar með að við séum hætti að leita að likunum Það er
frost i jörðu nú og undir slikum kringumstæðum þyrftum við
að nota sprengiefni við leit Slíkt kynni að vera skaðlegt við
Framhald á bls 22
Óhamingjusöm æskuár
„Ef til vill er ástæðuna að finna þar? Það gildir sama um
Sævar og Kristján Viðar, að þeir hafa báðir átt mjög óham-
ingjusama æsku. Um talsverða áfengisnotkun er að ræða hjá
foreldrum beggja á heimilum þeirra ög þeir voru mjög ungir
þegar þeir voru algjörlega á sjálfs sin vegum. Sérstaklega
gildir þetta um Kristján Viðar Hann vantaði tengsl við fjöl-
skyldu sina á föðurhlið og i rauninni getur Kristján Viðar
aðeins fundið tilfinningatengsl til ömmu sinnar Þótt ganga
megi út frá þvi að hún hafi aðeins viljað honum það bezta,
hafði hún hvorki kraft né þrek til þess að hafa taumhald á svo
böldnum unglingi sem Kristjáni Viðari 15 ára gamall varð
Kristján Viðar algjörlega á eigin vegum, borðaði yfirleitt á
veitingastöðum og greiddi fyrir með matarmiðum sem hann
fékk hjá Félagsmálastofnun Reykjavikurborgar
Sævar er ákaflega ungur þegar vandræði koma í Ijós í
sambandi við fjölskyldu hans og það leiðir síðan til þess að
hann er að nokkru leyti alinn upp á upptökuheimilum Strax í
æsku var hann hættur að sofa heima og stundum svaf hann
úti undir beru lofti, jafnvel í mannlausum ibúðum Sævar
hefur aldrei alla sína ævi haft neina fasta atvinnu. Eiginlega
hefur hann komizt yfir þá peninga sem hann hefur haft á milli
handa i gegn um margs konar afbrot Það má segja um Sævar
að hann hafi alltaf haft augu og eyru opin fyrir þvi hvar
mögulegt væri aðframkvæma auðgunarafbrot.
Sævar komst mjög ungur inn í viðskipti á fíkniefnum og
lyfjum, en það er einkennilegt að Sævar hefur aldrei neytt
fíkniefna sjálfur svo nokkru nemi Maður verður að líta á
Sævar sem þann mann sem hefur skipulagt afbrotin almennt.
Hitt er svo að það kemur margt til í sambandi við það
hvernig til afbrota kemur Það á sinn þátt i þvi hvers konar fólk
afbrotamenn umgangast og einnig skiptir máli hvers konar
tilhneigingar hafa erfst frá foreldrum Eiginlega virðist það
sem þeir hafa fengið i arf ekki hafa verið of jákvætt
Þekkti Kristján Viðar ekki áður
Guðjón Skarphéðinsson hefur allt annað baksvið en Sævar,
Erla og Kristján Viðar. Hann er á allt öðru plani og hann er allt
öðruvisi alinn upp Sem sagt, allt önnur manngerð Viðerum
mjög ánægðir með það að eftir að Guðjón kemur ! yfirheyrsl-
ur. hefur hann ekki beitt ósannindum, heldur skýrt rétt frá, en
það er annað en sagt verður um hina aðilana
Við erum einnig ánægðir með að Guðjón hefur aldrei gert
tilraun til þess að bera rangar sakir á aðra. Hann er greindur •
og klókur en það er ákaflega óeðlilegt að maður með hans
menntun og bakgrunn hafi samband við mann eins og Sævar.
Það er rétt að geta þess að Guðjón þekkti Kristján Viðar ekki
fyrir afbrotið, en Guðjón kynntist Sævari fyrst þegar Sævar var
nemandi hans
Það verður að vera hlutverk dómstóla að skera úr um hvort
Erla á sök eða ekki Hún virðist aðeins hafa verið nálægt þegar
afbrotið var framið, en tengsl hennar í þessu efni eru þau að
hún hefur lengi búið með Sævari og þau eiga barn saman."
Fíkniefna- og
lyfjanotkun afbrotamanna
„Tengist fikniefna-og lyfjanotkun Geirfinnsmálinu?"
„Að visu hafa þeir neytt fiknilyfja, að Sævari frátöldum, en
ekki notað sterkari lyf eins og heróin eða slikt Þeir hafa reykt
talsvert mikið af hassi. en það er tæpast hægt að tala um að
það hafi breytt persónuleika þeirra Aftur á móti hafa þeir fyrir
utan fikniefnanotkun, misnotað talsvert lyf og þá gjarnan með
þvl að taka bæði uppörvandi lyf og slævandi Uppörvandi lyf
eins og anfetamin og slævandi eins og hið svokallaða mebba
Meðal þeirra hefur verið notuð sem mókmeðal i óhófi.
ÞEGAR við spurðum Karl Schiitz að þvf
hvort hann hefði verið beðinn um að rann-
saka fleiri mál á fslandi, hló hann við og
sagðist ekki hafa hugsað sér að setjast að á
fslandi, allt tæki einhverntfma enda.
Ljósmyndir Mbl. RAX.
samsetning lyfja sem er kölluð „krossinn", en það er sambland
af uppörvandi og slævandi lyfjum, t.d anfetamini og sterkum
svefntöflum. Að hve miklu leyti notkun þessara lyfja getur
breytt persónuleika manns er vfsindamanna að gefa útskýring-
ar á
Það er í rauninni hvorki hægt að svara játandi né neitandi
hvort notkun þessara efna er tengd glæpnum Kristján Viðar
að minnsta kosti, hafði tekið einhver lyf nær því daglega um
langt skeið, en það er atriði sem fagmenn verða að segja til um
hvort maður getur komizt í það ástand að verða ekki sakhæfur.
Aftur á móti hefur það komið í Ijós við geðrannsókn að Kristján