Alþýðublaðið - 26.10.1958, Blaðsíða 5

Sunnudagur 26. október 1958
AltýSublaðiS
FYRSTI SUNNUDAGUR
I VETRI.
í DAG er fyrsti sunnudagur
vetrarins. Margs góðs er að
minnast frá sumrinu, og vér
biðjum guð að halda hendi
sinni yfir oss í myrkri vetrar-
ins. íslenzkur vetur er og verð
ur íslenzkur vetur, enda þótt
vér séum margra hluta vegna
foetur undir það búnir að verj
ast hörku hans en forfeður
vorir.
HAUST.
UNDIRRITAÐUR varði síð-
asta kvöldi sumarsins til að
*■." -—-------------:--;<P
12 mílna fiskveiði-
iandhelgi við
12 MÍLNA fiskveiðitakmörk
komu inn í umræður á danska
þinginu í dag. Það var einn af
þingmönnum Grænlendinga, •—
Augo Lynge, sem bar fram til-
lögu um 12 mílna fiskveiðilög-
sögu við grænland til þess að
forðast ofveiði. Hélt hann því
fram m. a-, að stór hluti norska
flotans, sem fiskaði við Græn-
la'nd, veiddj inni á fjörðum, ■—
langt innan við þriggja mílna
takmctkin. Heiimtaði hann
einnig, að stærri og hraðskreið.
ari skip til landhelgisgæzlu við
Grænland.
sjá leikritið Haust eftir Krist-
ján Albertsson. Þetta er miklu
betra leikrit en af hefur ver-
ið látið, og skilur mikið eft-
ir. Það er orðin tízka, og hún
leiðinleg, að hreyta skætingi
að íslenzkum leikritaskáld-
um, og full ástæða til að ótt-
ast, að þröngsýni og merki-
legheit leikdómara, blaða-
manna og alls almennings
valdi því fyrr eða síðar, að
napurt haust haldi innreið
sína í íslenzk leikhús, ef þau
á annað borð eiga að vera ís-
lenzk. Gætum þess, að flest
hin erlendu leikrit, sem vér
sjáum, eru margprófuð, meitl
uð og hefluð, áður en þau
koma hér á svið, en íslenzku
leikritin eru hrá, ef svo má
að orði kveða, — og efast ég
ekki um, að Haust yrði betra
Íeikrit, og losnaði við' ýmsa
vankanta, ef höfundurinn
fengi tækifæri til að endur-
taka tilraun sína á öðru leik-
húsi og byggja þar á reynslu
sinni af þessarri sýningu. —
íslenzkar tilraunir til leikrita
gerðar hygg ég, að standi lítið
að baki mörgum fi’umsmíð-
um, er birtast á leiksviði er-
lendis. — En þetta var útúr-
dúr. —
KOLI) SÁL.
LEIKRITIÐ hefur yfirleitt
verið túlkað þannig, að það
væri árás eða gagnrýni á ein-
ræðisstefnur nútímans, og
því ber ekki að neita. En
hugsun höfundar ristir dýpra.
Einræðisherrann er maður,
sem haustið hefur setzt að í.
■— Hjarta hans er orðið kalt,
og það þarf ekki pólitískt ein-
ræði til þess, hugur manns
kólni, og verði svo að segja
forhertur gagnvart hinum
hlýrri tilfinningum manns-
hjartans. Það getur einnig
gerzt meðal þeirra, sem eiga
minna undir sér en heil ríki.
ÖLLUM HAFÍS VERRI
ER HJARTANS ÍS.
ÞANNIG yrkir Hanp.es Haf-
stein, en hann kemur einnig
auga á það afl, sem bræðir
ísinn. Hann segir:
Öllum hafís verri er
hjartans ís,
sem heltekur skyldunnar
þor.
Er hann grípur þjóð, þá er
glötunin vís,
þá gagnar ei sól né vor.
En sá heiti blær,
sem tií hjartans nær,
frá hetjanna fórnarstól
bræðir andans ís,
þaðan aftur rís,
fyrir ókomna tíma — sól.
HETJANNA FÓRNARSTÓLL
— KROSSINN.
MARGAR hafa hetjur lifað á
þessari jörð, og frá fórnarstól-
um þeirra kemur sá blær,
sem bræðir ísinn og kuldann
af hjörtum mannanna. Ein er
þó sú hetjan, sem hæst ber,
— hann, sem á krossinum lét
sitt líf. Megi hans „heiti blær“
— andi hans og áhrif ná tök-;
um á oss, einnig í hretum og’’
hríðum vetrarins. Sé hjartað
kalt og tilfinningalaust, er til
Íítils að hlakka til sólar og
vors, að vetri loknum.
Jakob Jónsson.
Háskólahálíðin
Framhald af 12. síðu.
þágu Háskólans Og rakti störf !
hans. Rektor kvað hann hafa 1
unnið þrekvirki í fræðigrein j
sinni ,en í sögu háskólans, —
sagði rektor, verður hans ek-ki ■
síður minnst sem stórhuga leið
toga og framkvæmdamanns. — j
Það leikur ekki á tveim tung
um, sagði hann, að háskólinn í ,
núverandi mynd, á honum j
meira að þakka en öðrum, sem
farið hafa með mál hans fyrr
og síðar .
HREYFING KEMST Á
BYGGINGARMÁLIN.
„Hreyfing komst á bygging-
armál Háskólans á árinu“, -—
sagði rektor og sagði frá því að
í kjallara háskólans væri nær
fullgert húisnæði fyrir lyfja-
fræði lyfsala °g lífeðlisfræði,
hinar tvær riýju deildir skólans.
Þá tekur tannlæknaskólinn til
starfa eftir áramót, í hinu nýja
húsnæði Landsspítalans og verð
ur þá unnt að fjölga nemend-
um deildarinriar um helming.
Ofan á aðra álmu íþróttahúss-
ins er nú verið að byggja og
verða þar kennslustofur fyir
efnafræði og eðlisfræði. Þá er
unnið að innréttingu á húsnæði
skólans við Hlemmutorg, sem
ætlað er undir Náttúrugripa-
safn og undirbúningi að kvik-
myndahúsi háskólans við Haga
torg mlðar vel. Þar mun rísa
eitt veglegasta samkomuhús
bæjarins, sagði rektor, og það
er ósk mín og von, að unnt verði
að minnast hálfrar aldar af-
.mæli skóians árið 1961 i hinum
nýju húsakynnum. ' ■
798 STÚDENTAR í
HÁSKÓLANUM.
Þá sagði rektor frá því að 182
nýstúdentar hafi innritazt í há-
skólann í haust, en síðastliðiS
vor brautskráðust frá skólanumi
73 kandídatar. Nemtendur há„
skólans í vetur eru skráðir 789.
Rektor gat þess að í haust
væru liðin 50 ár frá því að laga
skólinn tók til starfa. Ræddi
hann um störf deildarinnar og
tilkynnti að Laga- og viðskipta-
deild skólans hefði ákveðið aö
sæma próf. Ólaf Lárusson nafn
bótinni dr. juris honoris causa.
Síðan tók Ólafur Jóhannesson
forseti deildarinnar til máls og
fór viðurkenningarorðum um
kennslustörf próf. Ólafs og rit-
störf hans. Síðan þakkaði próf.
Ólafur Lárusson fyrir auð-
sýndan heiður.
Merkjasala Sjálfs- i
hjaraar er í dag
í DAG er fvrsti merkjasöluc
dagur Sjálfsbjargar, félags fatl
aðra. Sjáifsbjörg er eins og’
nafnið bendir til félag manna.
er á emhvern hátt hafa fatlaðst,
af ýmsum orsökum. 4 Sjálfs-
bjafgar félög eru nú starfandi,
í Reýkjavík, á Siglufirði, á Ak-
urej'-ri, á ísafirði. En stofnun
félaga á fleiri stöðum er í und
irbúningi. Öll eru félögin stofn.
uð á þessu ári.
Framhald af 1. siðu.
ness og Vélstjórafélag Kefla-
víkur. Fyrir voru í samband-
inu: Sjómannafélag Reykjavík-
ur, Matsveinafélag SMF, Sjó-
mannadeild Verkalýðs- og sjó_
mannafélags Kelfavíkur og Sjó
mannadei£d ‘ Verkalýðsfélags
Grindavíkur.
104
B A R N A G A M A N
ROBINSON
Eftir Kjeld Simonsen
Þegar Robinson náði
kér aftur, sá hann að
það var bara lamadýrið
góða, sem svo dyggilega
hafði fylg.t honum eftir.
Þegar hann var að
gafna saman vopnum
sínum og áhöldum, sá
hann sér til mikillar
gleði, að hann var stadd
ur rétt hjá íaufbyrgi
því, sem lamadýrin hans
héldu sér í. Og laufbyrg-
ið var ekki langt frá bú-
stað hans.
Dauðþreyttur lagðist
hann til svefns, en hann
vaknaði aftur með and-
. 'fi 4
fælum. Hann heyrði kail
að í sífellu: Robinson!
Robinson! Hann varð al-
veg forviða. Og það leið
þó nokkur stund áður en
hann uppgötvaði, að það
var vinur hans páfa-
gaukurinn, sem kallaði.
— Vesalngs Robinson!
kallað páfagaukurinn í
sífellu. Svo oft hafði
hann heyrt Robinson
tauta þessi orð við sjálf-
an sig, að hann kunni
þau nú orðið utan að.
Hress í bragði hélt
Robinson af stað heim á
leið. Hann skyldi dytta
' að bústað sínum og
( hafa hann fyrir fastan
samastað framvegis.
Hann. ætlaðl að raða
trjárn fyrir innganginn,
svo að honum yrði síð-
ur veitt athygli. Svo
skyldi hann grafa leyni-
göng, svo að hann gæti
flúið, ef á þyrft að
halda, t. d. ef óvinirnir
umkringdu hann.
I. árg.
Ritstjóri: Vilbergur Júlíússon
24. tbl.
WiIIiam Saroyan:
ÞAÐ er skoðun ömmu
minnar, guð blessi hana,
að allir menn eigi að
vinna. Og hún sagði við
m:g við borðið fyrir
stuttu síðan: „Þú, verð-
ur að læra einhverja
iðn, læra að búa til nyt-
sama hluti, úr leir, tré,
málmi eða klæði. Það
er ekki rétt fyrir ungan
mann að kunna ekki ein
hverja heiðarlega iðn.
Getur þú smíðað nokk-
ið til einfalt borð, stól,
urn hlut?.Getur þú bú-
flatan disk, feppi eða
kaffikönnu? Getur þú
nokkuð?“
Og amma mín leit á
mig með gremju.
„Ég veit,“ sagði hún,
„að 'þú ert sagður vera
rithöfundur og óg býst
við að þú sért það. Þú
rey.kir nógu mikið til
þess að vera eitthvað, og
allt húsið er fullt af
reyk, en þú verður að
læra að þúa til gagn-
lega hluti, hluti, sem
hægt er að nota, og sem
eru sýnilegir og áþreif- j
anlegir.
„'Einu sinni var kon-
ungur í Persíu,“ sagði
amma rnín, „og hann
átti son, sem varð ást-
fanginn af dóttur hiarð-
manns nokkurs. Hann
fór til föður síns og
sagði: „Herra, ég elska
dóttur hjarðmannsins,
og ég vil fá hana fyrir
konu.“ Og konungurinn
sagði: „Ég er konungur,
og þú ert sonur minn,
og þ'egar ég dey tekur
þú við ríki mínu. Hvern
ig getur það átt sér stað,
að þú eigir dóttur hjarð
manns fyrir konu?“
Og sonurinn sagði:
„Éo- veit það ekki, en ég
vejt, að ég elska þessa
stúlku, og ég vil að hún
verði drottning mín.“
Ko.nungurinn sá, að
ást sonar hans var frá
guði og hann sagði: ,,Ég
skal sendi sendiboða til
hennar.“ Og hann kall-
aði til sín sendiboða og
sagði: „Farið til öóttur
hjarðmannsins og segip
hanni, að sonur minn
elski hana og vilji iá.
hana fyrir konu.“
Og sendiboðinn fór tjl
dóttur hjarðmannsins .
og sagði: „Konungsson-
urinn elskar þig og vill
fá þig fyrir konú.“ Qg
stúlkan sagði: „Hvaða
vinnu stundar hann?’
Og sendiboðinn sagðb
..Hvað, hann er sonu'r
sjálfs konungsins. Hann
gerir ekkf neitt.“ Og‘
stúlkan sagði: „HajAt.
verður að læra aé
vinna.“ Og sendiboðinú
sneri aftur til konungá-
ins og sagði honum þac.
sem dóttir hjarðmanns-
ins. hafðj sagt.
Konungurinn sagði
við son sinn: „Dóttir
hjarðniannsins óskar ef1;
ir að þú lærir einhverja
iðn. Langar Þig til þess
að hún verði konan
þín?“ Qg konungssonúr
| inn sagði: „Já, ég vil
j læra að vefa stráteppi.14'
Os konungssyninum