Alþýðublaðið - 02.02.1931, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Alþýðosamtökm
i
Hafnarfirði.
Nýir kaupgjaidssamningar.
Verkamenn og verkakonur fá
kjarabætur.
Víðtal við Þorstein Björnsson
formann verkamannatéiagsins.
Aílþýðubla'ðiö snéri sér til Þor-
steins Björnssonar, form. verka-
mannafélagsins „Hlífar“ í Hafn-
arfirði og bað hann að segja sér
frá hinuni nýju kaupgjaldssamn-
■ingurn, er verkamenn og verka-
konnr og vinnukaupendur hafa
gert með sér par í Firðinum.
Þorsteinn Björnsson.
Við hófuim samnnigaumleitanir
(regar í dezemhermánuði, segir
Þoristeinn, en fyrst nú á föstu-
dagiinn var voru samningar tmd-
jTskrifaðir.
Eru nokkur nýmæli í peim?
Já, mörg, og pau merk. Al-
mennur vinnudagur er .styttur um
1 klst. Verkamemn og verkakonur
fá i/3 st. kaffihlé tvisvar á dag,
auk venjulegs matmálstíma, án
frádnáttar á kaupí. Kaffihlé pekt-
ust varla áður. Næturvinna er af-
numin, og verður pví ekkert unn-
ið frá kl. 10 aö kvöldi til kl. 7
að morgni. Daga fyrir stöi'há-
tíðir verðux ekki unnið nema til
kl. 12 á hádegi, að uindanskildum
laugardegi fyriir páska. 1. mai,
sumardagurimn fyrsti og 19. júni
verða frídagar. 1. maí sem frí-
dagur er nýmæli öll helgi- og
sunnu-dagaviinna er afnumin.
Viunukaupendur eru skyldir til
aö láta félaga ve rk 1 ýðs fé I aganna
„HJífar“, „F;ramtíðariinnar“ og
Sjómannafélags Hafnarfjarðar
sitja fyrir allri vimnu. Enda verð-
um við að sjá Ivo um, að félag-
ar „Hlífar“ beri félagsimerki.
Vmnukaupendur verða að veita
verkakonuim- upphitað hús með
bekkjum og borðum til kaffi-
dirykkju, peir verða enn fremur
að sjá svo uim, að náðhús á
vinnustöðUm séu í fullu standi,
en á það hefir viljað bresta áður.
Þeim er og skylt að greiða kaup
frá þeim tíma, sem fólk er kvatt
tiil verks.
Gerði \erkamannafélagib og
verkakvenniafélagið eklú samn-
inga hvort í sínu lagi við vinna-
kaupendur ?
Jú.
Hafa bæði félögin pá unnið
pessar kröfur fyriir félaga saiía,
sem pú heíiir skýrt frá?
Já, petta giidir fyrix bæði fé-
lögin og stendur, í samningum
beggja.
En kaupið ?
Verkamenn fá 120 í algengri
vinnu, áður var kaupið kr. 1,14.
I eftirvmnu fá peir kr. 2,00.
En verkakonur ?
Þær fá 80 aura fyrir dagvinnu,
áður fengu þær 70 aura. 1 eftir-
vinnu fá pær kr. 1,25, áður fengu
pær að eins 88 aura. —
Hafnfirskjr verkamenn telja
það mikinn sigur, að félagar úr
verklýðsfélögu'num skuli einir
eiga tilkall til allrar vinnu. Það'
er líka mikið í það varið að fá
1. maí samningsákveðinn frídag,
og að nætur- og belgidaga-vinna
er afnumin. Þetta eru kröfur, sem
lengi' hefir verið barist um og
ekki hafa náðst fyr en nú. Sýnir
pað vaxandii þroska hafnfirzks
vjexkalýðs og aukinn samtaka-
skilning hans, enda vex verka-
miannafélagið „Hlíf“ mjög ört. Á
fumdi, sem við • héldum á föstu-
dagskvöldið, gengu 20 nýir fé-
lagar ;iinn, og nú liggja inntöku-
beiðinir hjá stjórninni. Takimark
okkar er líka að enginn verka-
maður standi utan við samtökin.
En nýja íhaldis-verkamannafé-
lagið?
Uss, — góði. Þaö er bara vit-
leysa. Nokkrir gjaldprota-ikaup-
menn og svoieiðis tartaralýður
rottuðu sig saman einn sunnu-
dagsmorgun í býti og röbbnðu
uim að stofua félag, en það varð
auðvitað ekkert annað en ráða-
gerð. Enda hafa nú atvinnurek-
endur sjálfir kyrkt alt slikt í
fæðingunni me'ö pvi að sam-
pykkja að félagar Alpýðuisam-
bandisfélaganna skuli einir fá
\'innu.s Við vissium vel hvaðan
flugan um stofnun pessa félags
var kontin. Hún var komin frá
tiivonandi frambjóðanda ihalds-
'iins í kjördæminu.
Hvaðain sem fréttir berast um
starf verklýðsfélaganna og kjara-
baráttu þefcra eru pær á eina
lund: — Sigurfréttir. Nýir vinn-
iingar, kjarabætur. Það er vottur
nýrrar vakniingar íslenzkrar al-
þýðu, sem er pó ávöxtur nokk-
urra ára látlausrar baráttu Al-
pýðusambandsáins og blaða pess.
Og fréttinniar frá Hafnarfiröi
visa frarn á leið til nýrra afreka
og sigra í baráttu aipýðuinnar
fyrfc bættum kjörum og réttlæti.
; vý 1
Veðrið.
K51|. 8 í jnorgun var 2 stiga hiti
í Reykjavík. Úfliit á Suóvestur- og
Vestúr-landái: Allhvöss . og hvöss
suðaustan- og sunnan-átt, bleytu-
hríð og regn.
Deila
í Mentaskólariwm.
‘Deila nokkur er rilsin upp í
Mentaskólanum mtlli nemenda og
kennara. Reis hún upprunalega
út af franskri stílagerð í 6. bekk
C, ©n snýst nú um það, hvort
miemiendur megi hafa afskifti af
kensluaðferðum eður ekki.
Hafði Pálmi Hannesson skóla-
stjóri ætlað að láta nemendur í
6. hefck C gefa yfirlýsingu uim að
þefc gerðu ekki oftar bekkjarsam-
tök gegn kensiuaðferðum, en að
eins tveir greiddu atkvæði með
yffclýsingunni, en pó ekki skil-
yrðáslaust, en prír á móti, enda
munu þeir hafa talið kröfu
■skólastjóra vera of víðtæka, h;n-
fc sátu hjá. Sagði Pálmi þá að
mál peirra. Gengu þeir pá út og
allir hinir nemendurnir líka.
Á fundi, er nemendur 6. bekkj-
ar C héldu, sampyktu peir til-
lögu pess efnis,, að þeir væru
ekkii á móti franskri stlagerð
sama eðlis og þefcri, sem bekk-
urinn hefði verið látinn gera (20.
jan.), en að pefc vilidu engin lof-
orð gefá um að gera ekki bekkj-
arsamþyktiir (viðvíkjandi kpnslu).
Einnig sampyktu peir að peir litu
svo á að bekknum hefði verið
vákið iV skóla, „unz málið er út-
kljáð“-
Skólastjóra var sent bréf sam-
stundis með sampyktum pessum.
En hann svaraði umsjónarmanni
bekksins skriflega um hæl, að
hann hefði ekki vísað nema þrem
tilteknum nemendum úr kenslu-
stundum, en mættu nemendur
ekki næsta dag, myndi verða lit-
ið svo á sem að pefc, sem ekki
kæmu, gerðu mál hiona þriggja
að sínu m,áli. Myndi petta verða
tekið fyrir og afgreitt á kennaTa-
fundi næsta dag. Þetta skeðd síð-
astliðinn mánudag (26. janúar).
Daginn eftir átti að verða
kennariafundur um hádegiö, en
honum var frestað til kl. 3 eftir
beiðni isendinefndar frá nemend-
um 6. bekkjar C. Lá pá fyrfc á-
ktsskjal undirskrifað af öllum
niemendum bekkjarins nema eán-
um. Var pað nær 4 síður í stóru
broti og var aðalniðurstaðan að
nemenidum pættá það „æði hjá-
kátlegt, að bera tillögu upp fyrfc
bekk og svara meiri hlutanum,
sem fellir tillaguna, með pví, að
vikja honum úr skóla“, og að
bekkurinn muni „aldrei láta
pröngva isér til pess að hafa eng-
in samtök með sér, pegar honum
tinst rétti sínum, hallað og peirra
purfa með“.
Af tálefni pessa satnpykti
kennarafundur, að par sem hann
sé þeirrar skoðunar, að í þessari
deilu sé höfuðatriðið hver eigi
að ráða kenslutllhögun, en það
eiigi eimungis kennarar og skóla-
stjórn að gera, án pess nemendur
geti komið þar við bekkjiarsam-
pyktum,, pá eigi nemendur bekkj-
ariins að vikja úr skóla, nema
peir játi brot sitt og lofi að beita
ekki Siamtökum gegn kenslu
kennaranna né frainkvæmdum §
reglugerðum skólans.
Lauk svo peim degi (27. jan.þ
Díiginn eftir mættu nemendur
6. bekkjar C í kenslustofu sinni.
boðaöir þangað af Pálma Hann-
esisyni skólastjóra. Las hann upp
sampyktir keinnarafundar og
veitti nemendium umhugsunar-
' frest til næsta kvölds (fimtu-
dags). En áður sama dag hafðl
skólastjóri á almiannum skóla-
fundi skýrt mál þetta frá sínu
sjónarmiöi.
Á fundi, er nemendur skólans
héldu kl. 2,40 e. h. penna dag,
var samþykt tillaga þess efnis.
að nemendur mótmæltu kröfum
pehn, er gerðar hefðu verið til
6. bekkjar C, og að ekki væii
nieia ástæða til pess að krefjast
pessa af þessum tiltekna bekk
en af öllum skólanum. Bað fund-
urinn um svar kennarafundar áð-
ur en skóli væri úti næsta dag.
Var ályktuin þessi samþykt með
105 atkv. gegn 4 atkv.
Dagœnn eftir (29. jan,.) var hald-
iinn kennarafundur og sampykt;
tillaga, par sem því var mótmælt.
að ástæða væri til að gera sömu
lcröfu til alls skólans sem tiil 6.
bekkjar C.
Föstudag var enn haldinn
kennaraftmdur. Vax pá komið
svar frá nemendum 6. bekkajr C„.
par sem þefc vilja ganga að fyrri.
hluta af kröfum kennarafundaT.
Undfc þetta höfðu ritað alljr
nemendur nema edinn.
SampyktÍ! kennarafundur að
telja svar petta ófullnægjandii.
Sama dag var haldinn almenn-
ur skólafundur. Stóð hann frá
2,40 til 6 e. h. Samþyktu nem-
lendur ályktun pess efnis, að
hvorki 6. bekkur C né skóla-
nemendur sem heiiid myndu
nokkru sinni láta íneina s-ér rétt-
lát isamtök, ef þeir telji sig örétti
beitta, og að pefc muni með pvf;
að koma ekki í skóla á laugar-
-dag oig mánudag mótmæla með-
ferð kennarafimdar og skóla-
stjóxnar á nxáJinu. Laugardaginn
31. jan. mættu pví ekki neraa um
30 nemendur í skólanum. En á
kennarafundi, er haldinn var
pann dag, var neinendum gefinn
kostur á að koma aftur í skóla
þriðjudagsmorgun að ósekju, pax
með nemendium 6. bekkjar C, ef
þeir gengju að skilyrðixm kenn-
arafundar.
I gær (1. febr.) héldu nemendur
fund- og sampyktu tiMögu, par
sem pei-r endiurtóku, að þeir vildu
ekfci lofa pvi að bind-ast eklti
-samtökum gegn þvi, ef I>efc væru
beittir órétti, en Jýstu jafnframt
yfir pví, að peir vildu ganga
svo lan-gt til samkomulags eins
og pefc sæu sér frekast fært.
Síðar í gær var fundiur með
foreWxum, og aðstandendum nem-
en-da og voru nemendur á fyrri
hluta fundarins. Aðstandendur
þefcra kusiu siðan nefnd til að