Alþýðublaðið - 28.11.1958, Qupperneq 2

'VEÐRIÐ: SuSvestan kaldi,
skúrir.
SLYSAVARÐSTOFA Reykja
víkur í Slysavarðstofunni
er opin allan sólarhringinn.
Lseknavörður L.R. (JByrir
vitjanir) er á sama stað frá
kl. 8—18. Sími 1-50-30.
ÍLYFJABÚÐIN Iðunn, Reykja
víkur apótek, Laugavegs
apótek og Ingólfs apótek
fylgja lokunartíma sölu-
búða. Garðs apótek, Holts
apótek, Austurbæjar apó-
iek og Vesturbæjar apótek
eru opin til kl. 7 daglega,
iiema á laugardögum til kl.
4. Holts apótek og Garðs
apótek eru opin á sunnu-
dögum milli kl. 1—4. e. h.
ÍHAFNARFJARÐAR apótek
er opið alla virka daga kl.
9—21. Laugardaga kl. 9i—
16 og 19—21. Helgidaga kl.
13—16 og 19—21.
KÓPAVOGS apótek, Álfhóls-
vegi 9, er opið daglega kl.
9—20, nema laugardaga kl.
9—16 og helgidaga kl. 13—
16. Sími 23100.
★
ÍJAGSKRÁ efri deildar al-
bingis: 1. AtvinnuLeysis-
iryggingar, frv. 2, Skipu-
íagslög, frv. Neðri deild: 1.
Tollskrá o. fl., frv. 2. Bis-k-
upskosning, frv. 3. Verð-
jöfnun á olíu og benzíni,
|rv.
'A'
PÓLSKA sendiráðið hefur
flutt úr húsakynnum sínum
að Túngötu 12. Aðsetur
þess verður framvegis í
Templarasundi 5 (þ. e. a.
s. Þórshamri).
'Á'
VTVARPIÐ í dag: 13.15 Les-
in, dagskrá næstu viku. 15
—16.30 Miðdegisútvarp.
• 18.30 Barnatími: Merkar
! uppfinningar. 18.55 Fram-
: burðarkennsla í spænsku.
! 19.05 Þingfréttir. Tónleik-
I ar. 20.30 Daglegt mál. 20.35
; Kvöldvaka: a) Erindi': Með
! vesturflokk á Eyvindar-
’ .staðaheiði (Hallgrímur Jón
' ásson kennari). b) íslenzk
! tónlist: íslenzkir kvartettar
; syngja (plötur). c) Rímna-
■ þáttur í umsjá Kjartans
: Hj.álmarssonar og Valdi-
; mars Lárussonar. d) Upp-
! lestur: „Við, sem byggðum
1 þessa borg“, bókarkafli
' (Vilhjálmur S. Vilhjálms-
’ ^on rithöfundur). 22.10 Er-
índi frá Arabalöndum, I:
• Sýrland (Guðni Þórðarson
' blaðamaður). 22.35 Dægur-
i lög frá Ítalíu (plötur).
*
FERÐAMANNAGENGIÐ:
1 'sterlingspund . . kr. 91.86
1 USA-dollar .... - 32.80
1 Kanada-dollar .. - 34.09
100 danskar kr. . . - 474.96
löð norskar kr. . . - 459.29
100 sænskar kr. .. - 634.16
100 finnsk mörk . . - 10.25
1000 frans. frankar - 78.11
1,00 belg. frankar - 66.13
100 svissn. frankar - 755.76
1Ö0 tékkn. kr - 455.61
100 V.-þýzk niörk - 786.51
lð00 lírur - 52.30
gyllini ...... - 866.51
4 '• Sölugengi
, 1 Serlingspund kr. 45,70
í 1 Bandar.dollar — 16,32
j 1 Kanadadollar — 16,96
1 )i00 danskar kr. —- 236,30
1 )10O norskar kr. — 228,50
! 1100 sænskar kr. — 315,50
100 finnsk mörk — 5,10
f.ÓOO franskir fr. — 38,86
lOObelg. frankar — 32,90
! £90 svissn. fr. — 376,00
! JiOO tékkn. kr. — 226,67
! 100 v-þýzk mörk — 391,30
f-000 Lírur —■ 26,02
3100 Gyllini — 431,10
u
Isafold sendir frá sér 3 nýjar
bækur eftir sslenzka höfunda
TJT ERU komnar þrjár nýj-l
ar ísafoldarbækur, allar frum-
samdar af íslenzkum rithöfund
um. Eru þær skáldsögurnar
Hrafnhetta eftir Guðmund
Daníelsson og Hinumegin við
heiminn eftir Guðmuhd L.
Friðfinnsson og sjóferðabókin
Sjö skip og sín ögnin af hverju
eftir Sigurð Haralz.
Hrafj.hetta eftir Guðmund
Daníelssan er skáldsaga frá 18.
öld og fjallar um ástir Appo-
loníu Schwarzkopf og Níelsar.
Fuhrmanns arntmanns. Gerist
hún í tveimur aðalköflum, öðr-
um í útlöndum, en hinum á
íslandi., Hefur mikið verð rit-
að um Schwarzkopfmálið svo-
kallaða, en Guðmundur Daní-
eisson gerir það að uppistöðu í
skáldverki sínu. Er þetta fyrsta
skáldsaga Guðmundar, sem
byggð er á sagnfræðilegum
grunni, og mun mörgum leika
hugur á að kynnast, hverjum
tökum hann tekur þetta sér-
kennilega og athygiisverða yrk
isefni. Hrafnhetta er 302 blað-
síður að stærð. Hefst hún í
Kaupmannahöfn 1710, en end-
ar á Bessastöðum 1724
skömmu eftir andlát Appoloníu
Sehwarzkopf.
Hinumegin við heiminn er
þriðja skáldsagan, sem Guð-.
mundur L. Friðfinnsson skáld
Hannes á horninu.
Þeir fuiltrúar, sem þetta gera
eru að fjariægja verkalýSsfélög-
in frá verkafólkinu, sem mynd-
ar þau. Þeir eru að setja óaf-
máanlegan blett á samtök fólks-
ins.
EF NAUÐSYNLECT er fyrir
verkalýðsfélögin að efla menn-
ingarsjóði sína til þess meðal
annars að koma upp félagsheim
ilum fyrir sig — og það er nauð-
synlegt, þá eiga þau að hafa allt
aðra aðferð en þessa. Þau eiga
að heimta til fulls þann rétt, sem
verkalýðurinn á. Eftir að úrslit
eru fengin í því efni, eiga stjórn
ir þeirra að ræða við félagsmenn
ina, sýna þeim fram á að nauð-
syn krefji, að menningarsjóð-
ir séu efldir, og það verði ekki
gert með öðru móti en því að
hækka árstillögin. Tillögur um
það efni á svo að bera undir
fundi félaganna sem samþykkja
síðan eða hafna.
ÖNNUR AÐFERÐ er ósæmi-
leg með öllu. —■ Ef til vill er
búið að ráða þessu máli til lykta
þegar þessi orð mín birtast. Ef
til vill hefur ekki reynst unnt
að forða slysi. En ég get ekki
orða bundizt. Verkafólkið mót-
mælir eindregið þessari aðferð.
Það vill fórna og það vill stöðv-
un á hinni geigvænlegu skrúíu.
Það skilur, að engin björgun
verður ef það gengur ekk) fyrst
fram í björunarstarfinu og hefst
handa. En það vill',ekki að sam-
tök þess gerist mútuþegar. Það
vill ekki afsala sér þeim rétti,
sem alþýðan á — fyrir múíur.
ÉG BIÐ góða verkalýðssinna
hvar í flokki, sem þeir standa,
að forða verkalýðssamtökunum
frá þeirri smán, sem misvitnr
virðast vera að búa þeim. Gang-
ið hreint til verks. Bjargið því
sem bjargað verður. Fórnið fyr-
ir alla þjóðina og um leið sjálfa
ykkur, en framar öllu öðru: —
hyggið þið ekki mútur. Þið haf-
ið engan rétt til að taka við
þeim. Það er siðleysi að nefna
slíkt. Ef þið gerið það, fremjið
þið glæp gagnvart þeim samtök-
um ,sem fólkið hefur trúað ykk-
ur fyrir um sinn.
Guðmundur Daníelsson
og bóndi á Egilsá í Skagafirði
ritar fyrir fullorðna lesendur,
en hann varð upphaflega kunn
ur fyrir tvær bækur handa
börnum og unglingum. Sagan
er 275 blaðsíður að stærð.
Sjóferðabók Sigurðar Haralz,
Sjö skip og sín ögnin af hverju,
er 210 blaðsíður að stærð í
stóru broti og fjallar um ferða-
lög og ævintýri höfundarins,
sem hefur víða farið og í marg’t
ratað um dagana. Sigurður
Haralz er áður kunnur fyrir
bækur sínar lazzaróna, Emi-
granta og Nú er tréfótur dauð-
ur. Þær komu út á árunum
1934—1943, en síðan hefur ekk
ert frá Sigurði Haralz heyrzt
þangað til nú, að hann kemur
með stærstu bók sína og rifjar
upp kynnin við gamla lesend-
ur. —.
.. ~ ------
Víð, sem byggðum
þessa borg ...
Framhald af 5. síSti.
maður á vettvangi samtaka,
til bættra kjara. Þau unnu
börnum sínum stöðu meðal
barna þeirra, sem ríkari voru,
þau menntuðust og urðu þar
sómi stéttar sinnar. Vilhjálmi
tekst mjög vel í stuttu máli að
rekja lífsbaráttu hennar, for-
ustuhlutverki hennar og fórn-
arlund fyrir alþýðusamtökin.
Grettistök Jóhönnu munu
verða minnisstæð á ókomnum
árum, þegar fólk les um fyrstu
ár- og fyrstu baráttu alþýðu-
samtakanna.
Vilhjálmur tekur fulltrúa
frá sem allra flestum stéttum
borgarinnar. Honum tekst ekki
síður að lýsa lífsbaráttu sveita-
drengsins, sem flytur sárfátæk-
ur til borgarinnar og gerist þar
kaupmaður. Þættirnir af Guð-
jóni á Hverfisgötunni og Garð-
ari Gíslasyni er glögg dæmi
þess. Þáttur Guðjóns er mjög
ágætur. Ég var frá því ég var
barn kunnugur Guðjóni, vegna
vináttu hans og föður míns.
Myndin, sem brugðið er upp
af þessum ágæta manni í þætt-
inum Sólskin alla daga er bæði
rétt og sönn. Kjarkur hans til
framtaks og athafna kemur
þar skýrt fram. Glaðværð hans
og starfsgleði er lýst af sönn-
um hug.
Bókin er mjög smekklega
gefin út. Hún er prentuð í
Odda. Nokkrar teiknimyndir
eru í henni af sögumönnunum.
Eru þær teiknaðar af Halldóri
Péturssyni. Er mikil prýði að
þeim og mjög vel til fallið að
hafa teiknimyndir í slíku riti
en ekki ljósmyndir.
Jón Gíslason.
ALÞYÐUBLAÐíu_________________________________________
Crtgefandi: AlDíðuíiuKUUrnni. ititstjörar: Gísli j. Ástþörsson og
Helgi Sæmundsson (-á’ó > . ulltrai ritstjftrnar: Sigvaldi Hjálmars-
son. Préttastjóri: Bjór^ iu Guömundsson. Aug-lysíng-astjóri: Pét-
ur Pétursson. Ritstjóritai símar: 14901 og 149.0.2'. Auglýsingasími:
14906. AfgreitSslusími 1900. Aðsetur: Alþýöunúsiö. Prentsmiðja
AlþýíSublii Gsins Hverfisgötu 8—10
Þrœtt fyrir staðreyndir
HANNIBAL VALDiMARiSSON hefur reynt á Alþýðu-
sambandsþingi að verja athæfi kommúnista fyrir tveimur
arum, þegar þeir notuöu 6—-11 atkvæða meirihluca til þess.
að einoka stjórn heildarsanitakanna. Þjóðviljinn hefur j
gær orðrétt eftir Hanni'bal í Þessu samibandi: „Cg hvaða
svívirðing var það, sem Aiþýðuflokknum var boðin á síð-
asta þingi? spurði Hannibal. Honum var boðið að kjósa
þrjá Alþýðuflokksmenn, þrjá frá Sósíal istaflc-kknum og
þrjá vinstri ALþýðuf.okksmenn, samtais 6 Alþýðuflokks-
menn af 9. Þetta viidi Alþýðuflokkurinn ekki!“
Hannibal Valdimarsson er ágætur ræðumaður, þegar
allt er með felldu, orðfimur, baráttuglaður og rökvís, begar
hann ræður við skapsmuni sína og hefur sæmilegt mái að
sækja eða verja. En hér talar hann eins og bam í áheym
Alþýðusambandsþings. Skýringin er auðvitað sú, að mál-
staður hans er vonlaus með Óllu.
Hverjir voru þessir þrír vinstri Alþýðaflokksmenn,
sem Hannibal talar um í ræðu sinni? Þeir voru liann
sjálfur og tveir aðrir af frambjóðendum Alþýðubanda-
Iagsiins í síðustu alþingiskosnmgum. Hannibal er ekki
of gott að vegsama þetta fólk og lýsa völdum þess og
áhrifum í verkalýðshreyfinunni, þó að enginn þessara
„vinstri AlþýSuflokksmanna“ væri kjörinn fulltréi á
yfirstandandi Alþýðusamhandsþing. En hann gerir sig
að viðundri með því að misskilja þá afstöðu jafnaðar-
manna í verkalýðshreyfingunni að losa Alþýðuflokkinn
við stóran eða lítinn eignarhluta í þessu fólki. I*að er
Alþýðufiokknum óviðkomandi rrteð öllu. Hannibal Valdi-
marsson er þingmaSur c-g ráðherra annars flokks. Hann
er að sjálfsögðu frjáls að þeirri ákvörðun. Eu hann er
ekki tij skipíanna. Og það er barnaskapur að halda því
fram, að þingmaður o-g ráðherra Alþýðuhandalagsins í
Alþingishúsiinu og stjórnarráðinu sé vinstri Alþýðu-
flokksmaður í Alþýðusamfeandi íslands. Hanasifeal sann-
ar einmiít það, sem hann þóttist ætla að afsanna: Jafn-
aðarmönnum var boðið að fá þrjá stjórnarfuHtrúa af níu
á síðasta Alþýðusamlbandsþingi, enda Þótt fylgismun-
urinn þar væri aðeins 6—11 atkvæði.
Það er út af fyrir sig ágæt röksemd hjá Hannibal Valdi-
irjarssyni, að vinstri menn þurfj að sameinast um málefni.
Slíkt stóð til boða á síðasta Alþýðusambandsþingi. En það
var ekki nóg. Ofríki kommúnista hindraði þá samvinnu
um stjórn Alþýðusambandsins, sem nauðsynleg var. Og
aíleiðingar þessa hafa sannarlega komið á daginn. Verka-
lýðshreyfingin fordæmir þetta athæfi, og henni má ekki
verða til þess hugsað, að sagan frá síðasta Alþýðusamibands-
þingi endurtaki sig nú. Sterk stjórn í heildarsamtökunum
er lífsnauðsyn íslenzkrar verkalýðshreyfingar í dag. Og það
er sannarlega málefni, Hvað vill Hanr.ibal Valdimarsson í
þessu efni? Ber að skoða ræðu hans sem yfirlýsingu um,
að hann vilji endurtaka ofríkið á síðasta Alþýðusamihands-
þingi nú, ef hann á þess kost? Vilji hann heiðarlegt og mál-
efnalegt samstarf, þá ætti hann að haga orðum sínum öðru-
vísi en þræta fyrir staðreyndir með þeim árangri að sanna
það, sem hann hyggst afsanna.
Og fulltrúunum á Alþýðusambandsþinginu, sem nú sít-
ur á rökstólum, er hollt að glöggva sig á þessu máli nú
þegar. Þeim ber skylda til að hafa vit fyrir hverjum þeim,
sem ætlar að veikja verkalýðshreyfinguna til að þjóna ann-
arlegum hvötum. Framtíð og velferð heildarsamtakanna
er í þeirra höndum. Verkalýðshreyfingin um land allt
væntir þess, að Þeir geri þá skyidu sína, sem þeir voru til
kosnii'.
Vantar ungling til að bera blaðið til áskrifenda
í þessum hverfum :
LAUGAVEGI
KLEPPSHOLTI.
Talið við afgreiðsluna. — Sími 14-900.
Alþýðublaðið
j? 28. nóv. 1958 Alþýðublaðið