Alþýðublaðið - 28.08.1920, Page 1

Alþýðublaðið
Greíið tit af Alþýðuflokkimm.
1920
Laugardaginn 28. ágúst.
196. tölubl.
Hver stjórnar lslandi?
Fiskhringurinn eða Iandsstjórnin?
með óþreyju að fá að sjá hvort
það er sú stjórn sem þingið hefir
sett sem ræður, eða hvort það er
fiskhringurinn sem í raun og veru
stjórnar íslandi.
Það er óþarfi að fara mörgum
orðum um það, hvern skaða Iands-
menn bíða af peningakreppu þeirri
er nú stendur. — Aukin dýrtíð í
iandinu er afleiðingin, og við
hvern dag er líður vex erlendis
upphæð skulda þeirra, sem fallnar
eru í gjalddaga og kaupmenn eiga
að borga. En afleiðing af því, að
þeir geta ekki borgað, hlýtur óhjá-
hvæmilega að verða lánstrausts-
missir erlendis, en því meira sem
lánstraust einstakra kaupmanna
þverrar, því meira eykst auðvitað
peningakreppan.
Það er því mjög áríðandi að
tekið sé sem fyrst föstum tökum,
til þess að ráða fram úr kreppunni.
En alt skraf, li'kt og það sem
ráðherrarnir tveir láta birta eftir
sig í síðustu Lögréttu, um að við
eigum fyrirliggjandi ísl. vörur fyrir
50 milj. króna, en skulduin ekki
nema 25 milj. kr., er skraf út í
Softið, á þessu stigi málsins, því
allir vita að við eigum fyrir skuld-
Það er handbært fé í útlönd-
utn sem okkur vantar, og það er
Undsstjórnarinnar að ráða fram úr
því, hvernig við eigum að fá það,
°g ráða frsm úr því strax.
Það hefir áður verið minst á
það hér í blaðinu, að stjórnin
þyrfti að reyna að útvega lán er-
^ndis, en hvort sem það tekst
eða ekki, þá er nauðsynlegt að
^eozku afurðirnar (og þá fyrst og
ífemst fiskurinn) séu seldar eins
^jótt og hægt er, en það er ber-
s3mi!egt, að það er aðeins hægt
gera með því móti, að salan
Se tekin úr höndum eigenda vör-
Usit!ar og sett undir sérstaka nefnd,
^Paða af hinu opinbera; en í
nefnd má enginn fiskhrings-
eiga sæti, og enginn sem
'r ^dir áhrifum frá íslandsbanka
(en það er eðlilega svo að segja
hver maður sem þar er skuldugur).
AUar ráðstafanir til þess að
bæta úr peningakreppunni eru kák,
þar til búið er að koma á þessari
fyrstu og sjálfsögðustu ráðstöfun.
Það er bersýnilegt, að t. d. hagur
fiiskhringsmannanna annarsvegar
og hinsvegar hagur allra annara
kaupsýslumanna og alls aimenn-
ings geta hér ekki farið saman.
Hagur fiskhringsmannanna er í
því falinn, að fá sem mest fyrir
vöru þá er þeir eiga, án tillits til
þess, hvað Iengi þeir halda lánsfé
því, er nú stendur í fiski þeirra.
En hagur almennings og hagur
allra annara kaupsýslumanna en
þeirra, sem eru í fiskhringnum,
krefur að fiskurinn sé seldur jafn-
ótt og boð fæst í hann, sem svar-
ar til framleiðslukostnaðar hans
nii (án tillits til hvað fiskhrings-
mennirnlr hafa gefið fyrir hann)
og ef peningakreppan heldur lengi
áfram, getur svo farið, að peninga-
neyðin krefjist þess, að fiskurinn
sé seldur undir því verði sem nú
er framleiðslukostnaður.
Vitanlega er við öfluga að etja,
fyrir landsstjórnina, þar eð fisk-
hringsmennirnir, þó fáir séu, eru
nokkrir af helstu auðmönnum
landsins, en þeir aftur studdir af
íslandsbanka, að svo miklu leyti
sem stuðningur getur verið að
banka með bankastjórum, sem
auglýstir hafa verið vísvitandi
ósannindamenn um fjárhag bank-
ands, svo sem nú ér kunnugt
orðið um bankastjórana í íslands-
banka. En samt mun þetta ekki
vera erfiðara fyrir landsstjórnina
en það ætti að vera að þora ekki
að gera rétt, þó auðugir séu í
móti, og skal landsstjórnin vita,
að almenningur bíður þess nú
Bæft ör peDingárepnni?
Ólafur Friðriksson fékk vinar-
orð frá íslandsbanka í gær, fimnt
stefnur til sáttanefndar. í einni
þeirra er ekki tekið fram, hvað
stórrar upphæðar bankinn gerir
kröfu til í skaðabætur fyrir að
þurfa að heyra sannleikann, en f
hinum er farið fram á 100 þús. kr.
skaðabætur í hverri, eða samtals
400 þús. kr., auk málskostnaðar.
íslandsbanki er svo sem ekki í
vandræðum með, hvernig hann.
eigi að komast úr kreppunni! —
En skyldi hann ekki ætla að lána
þessar 400 þús. kr. til fiskbrasks?
Sýning Rikarðs.
Þrjár lágmyndir eru á sýningu
Ríkarðs, sem kærkomnar munu
verða almenningi, því af þeim
geta menn fengið smærri myndir
úr eiri eða „kalipasta".
Hallgrímsmyndin er gerð að
mestu eftir gömlu málverki af
Hailgrími, sem farið er mjög að
láta á sjá;J má óhætt segja, að
mynd þessi sje sú bezta, sem enn
hefir sést af þessu frægasta sáima-
skáldi voru, og mun mörgum það
gieðiefni að geta nú fengið þessa
mynd í staðinn fyrir hina ófull-
komnu og stirðlegu mynd, sem
hingað til hefir verið til af skáldinu.
Jónasarmyndin er og gersemi,
og miklu eðlilegri en sú mynd,
er hingað til hefir verið til af
náttúruskáldinu mikla. Þar er ágæt
tækifærisgjöf.
Myndin af Sveinbirni tónskáidi
- er og vangamynd og svo lík, að