Morgunblaðið - 17.06.1979, Blaðsíða 1

Sunnudagur
17. júní 1979
Bls. 33-64
y •;■ * '
■
*• •• *

lÍMI ill
m ' I 1 >'4 4 I 1 l'f 4 í:
í m - 4 ,i i m ■% m ^ % % t\
% i % m m m %%***':
* *
ii

enginn nútíma stjórnmálaleiðtogi
hefur megnað að gera.
Brottför páfa frá Póllandi var
lokin á dýrðlegri krossferð, en
fyrir Jóhannes Pál páfa yfir-
skyggði þó blær dapurleika. Hann
veit hversu ólíklegt það er, að hann
muni nokkurn tíma koma heim til
föðurlands síns aftur, nema hann
yrði þá fyrsti páfinn sem segði af
frjálsum vilja af sér þegar elli
mæðir. Hann fór í kirkjugarðinn,
þar sem faðir hans, móðir og
bróðir eru grafin, sér vel meðvit-
andi um að þar muni hann ekki
hviia sjálfur, í þessum grænu
undirhlíðum Karpatafjallanna og í
Tatra, sem honum þótti svo vænt
um, heldur yrði hvílustaður hans
hráslagalegar grafhvelfingar St.
Péturskirkjunnar í Vatikaninu.
Á níu dögum gerði páfinn öflun
mannréttinda meira gagn í Aust-
ur-Evrópu en bæði Helsinki- og
Belgrad-ráðstefnúrnar samanlagð-
ar. Hann hefur fengið fólkið til að
trúa á vonina um að það muni í
fyrirsjáanlegri framtíð fá frelsi til
að segja hug sinn, til að gefa út á
prenti það sem það vill og gagn-
rýna leiðtoga sína.
Með þá von gróðursetta í hjört-
unum mun fólkið nú hafa hugrekki
til að taka saman höndum í þeim
tilgangi að brjótast út úr þessari
Pílagrímsferð Jóhann-
esar Páls páfa II til
föðurlands síns, Pól-
lands, lauk án tíðinda.
Samt hefur þar með
orðið í Austur-Evrópu
einhver breyting, sem á eftir að
hafa mikil áhrif í framtíðinni.
Síðasta heimsóknardag páfa flutti
hann messu í geysistórum
skemmtigarði á mörkum gömlu
Krakár-borgar, að viðstöddum
fjórum milljónum áheyrenda, að,
því er ætlað var.
Tök þau er Jóhannes Páll páfi
hefur á messunni eru mjög áhrifa-
rík. Ógnarsterk. Með einni Iítilli
bendingu getur hann vakið fólkið
upp í móðursýkiskennt klapp og
með annarri náð steinhljóði. Hann
er fyrsti maður af þessari kynslóð,
sem býr yfir slíku valdi. Kærleiks-
vald hans nær langt út yfir alla
pólitík.
Hvern dag í Póllandi flutti páf-
inn milljónum áheyrenda æ ljósari
boðskap um að þeir skyldu halda
persónulegri reisn sinni og sið-
gæðisvitund. Mannréttindin, þar
með málfrelsi, yrði að virða, sagði
hann.
Páfinn hitti fjölmarga leiðandi
pólska andófsmenn, sem flestir
tilheyra hópi kaþólskra mennta-
manna. Fundirnir voru aldrei til-
kynntir fyrr en daginn eftir. Pólsk
yfirvöld sem höfðu neitað mörgum
þessara manna um vegabréf til að
vera við vígslu páfa, gátu ekkert
gert til að koma í veg fyrir að þeir
hittu hann nú.
En hvað gerist nú, þegar páf-
inn er farinn? Pólverjar vita það
— eins og líka aðrar Aust-
ur-Evrópuþjóðir svo sem Tékkó-
slóvakía, Austur-Þýzkaland og
hlutar af Sovétríkjunum — að þeir
geta veitt stjórnvöldum mótstöðu
með því að nota afl trúar sinnar.
Þetta hlýtur að leiða til harðari
afstöðu milli ríkis og kirkju, og þar
sem Sovétríkin eiga í hlut, hugsan-
lega til árekstra. „Manneskjan er
frjáls og skynsöm mannvera. Hann
eða hún eru ábyrgar vitsmunaver-
ur. Hann eða hún geta og verða,
fyrir kraft persónulegrar íhugun-
ar, að læra að þekkja sannleikann.
Hann eða hún geta og verða að
velja og taka sína ákvörðun." Þetta
var- boðskapurinn, sem páfinn
veitti fólki sínu á síðasta degi
heimsóknarinnar.
Hann tæpti ekki á neinu, sem
mátti túlka sem hvatningu til
Hann predikaði ekki flóknar
guðfræðilegar kenningar. Hann
hallaði sér að einföldum grundvelli
trúar, vonar og kærleika. Með þeim
boðskap aflaði hann stuðnings
milljónanna á þann hátt sem
gráu og oft dapurlegu tilveru sem
það býr nú við. Vonandi munu
þessar byltingakenndu breytingar
á viðhorfi, sem fylgja í kjölfarið,
verða að veruleika án blóðsúthell-
inga eða pólitísks píslarvættis.
(Observer, 11. júní Krakow,
Sue Masterman og
Anton Koene).
Boðskapur pafa
Krem
fólksins um að gera uppreisn gegn
stjórnvöldum, sem það hlýtur að
starfa undir og búa við. í stað þess
vó hann, dag eftir dag, að grund-
vellinum sem kerfi þeirra byggist
á.