Morgunblaðið - 29.09.1979, Síða 39

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 29. SEPTEMBER 1979
39
Minning:
Gísli Guðmundsson
kirkjubóndi Hvalsnesi
Fæddur 12. mars 1904
Dáinn 8. sept. 1979
Þegar ég frétti lát þessa mæta
manns, Gísla bónda á Hvalsnesi,
og hvernig viðskiinað hans við
okkar heim bar að, komu mér í
huga þessi orð biblíunnar: „Nú
lætur þú Herra þjón þinn í friði
fara.“
Já, hann Gísli fór sannarlega í
friði Guðs úr þessari veröld okkar.
Seinnipart nætur er hann vaknaði
af svefni og fann að nú var ekki
um að ræða lengri tilvist hér,
kvaddi hann sína elskulegu eigin-
konu, er hafði alla þeirra sam-
verutíð verið hans frábæra stoð og
styrkur, faðmaði hana að sér og
þakkaði henni fyrir allt og allt um
leið og hann sagði veikum rómi, að
nú væri þetta sitt síðasta. Ör-
stuttri stund síðar hneig hann út
af í faðmi konu sinnar.
Gísli G. Guðmundsson var
fæddur í Kiapparkoti á Miðnesi
12. marz 1904, flutti 2. ára gamall
með foreldrum sínum að Norður-
koti þar skammt frá.
Foreldrar hans voru hjónin
Guðmundur Gislason, Eyjólfsson-
ar, fæddur í Oddakoti í Landeyj-
um 1868, og Gróa Bjarný Einars-
dóttir, fædd að Hópi, Grindavík,
1873. Guðmundur Gíslason var
seinni maður Gróu Bjarnýjar.
Fyrri maður hennar var Gestur'
Sigurðsson, fæddur í Garðinum.
Foreldrar hans voru Sigurður
Þorsteinsson og Lísibet Jónsdótt-
ir, er bjuggu þar á Miðhúsum,
Gauksstöðum, og Brekkugerði.
Þau Gróa Bjarný og Gestur eign-
uðust tvö börn, Einar, ógiftur, býr
í Norðurkoti, og Lísebet, ekkja
Alberts Bjarnasonar, skipstjóra,
býr í Keflavík. Hjónaband þeirra
hjóna varði mjög skammt. Gestur
Sigurðsson drukknaði þann 6. júní
árið 1900 er hann var við hand-
færaveiðar á seglskútunni Guð-
rúnu frá Reykjavík.
Foreldrar Gróu Bjarnýjar voru
Einar Jónsson, sonur Jóns Haf-
liðasonar, hreppstjóra á Hópi,
Grindavík, og hans konu, Gróu
Þórðardóttur. Þau voru bæði af
grónum Suðurnesjaættum.
Fyrri kona Einars Jónssonar,
móðir Gróu Bjarnýjar, var Sigríð-
ur ísleifsdóttir, Guðmundssonar
frá Götum í Mýrdal. Hún var
systir Guðmundar ísleifssonar,
kaupmanns á Háeyri, tengdasonar
Þorleifs Kolbeinssonar ríka á
Háeyri. Einar Jónsson og Sigríður
bjuggu í Tjarnarkoti skammt frá
Flankarstöðum á Miðnesi. Þau
eignuðust auk Gróu 2 syni. Sigríð-
ur dó þrítug að aldri árið 1882.
Einar giftist nokkru síðar
Margréti Hannesdóttur, æjtaðri
frá Presthúsum í Mýrdal. Þau
bjuggu í Endagerði. Eignuðust
þau 5 börn. Þrjú þeirra komust til
fullorðinsára.
Einar Jónsson, afi Gísla á
Hvalsnesi, drukknaði af þilskipinu
„Bluebell" þann 26. sept. 1889, er
það rak upp á austanverðan Gerð-
hólmann í austanroki og brotnaði
þar í spón.
Þau Guðmundur og Gróa í
Norðurkoti eignuðust 3 börn. Var
Gísli þeirra elstur. Hin voru Sig-
urður Ragnar, fæddur 1907, nú
látinn. Eftirlifandi kona hans er
Ingibjörg Ólafsdóttir, búsett í
Keflavík. Margrét, fædd 1909,
látin. Eftirlifandi maður hennar
er Ólafur Gíslason. Þau bjuggu í
Keflavík.
Gísli G. Guðmundsson ólst upp
hjá foreldrum sínum í Norðurkoti.
Vandist hann fljótt til verka á
landi og á sjó, fór ungur að sækja
sjóinn á mótorbátum frá Sand-
gerði. Hann var einn þeirra er
sótti fyrsta vélstjóranámskeiðið
er haldið var í Keflavík og var
hann svo um árabil mótoristi
(vélstjóri) á bátum frá Sandgerði.
Vann við ýmis störf í landi þegar
sjór var ekki stundaður. Þegar
Gísli var 27 ára gamall árið 1931,
veiktist hann af berklum. Varð þá
að fara á Vífilsstaðahælið og
dvaldi þar í tæp 2 ár. Fékk dágóða
heilsu, fór þá aftur að stunda
sjóinn og vinna á sumrin við
heyskap o.fl., en eftir rösklega eitt
ár varð hann að fara aftur á
Vífilsstaðahælið, kom þaðan al-
kominn 1937. Var Gísli aldrei
heilsusterkur eftir þau veikindi er
hann fékk.
Gísli G. Guðmundsson var ung-
ur maður þegar hann fór að taka
þátt í félags- og menningarmálum
Miðnesinga. Hann var einn af
stofnendum Ungmennafélags Mið-
nesinga og lék í mörgum leikritum
hjá því félagi. Hann var einn af
stofnendum Slysavarnadeildar-
innar Sigurvonar í Sandgerði og
lengi gjaldkeri hennar og siðar
gerður heiðursfélagi hennar.
Stofnfélagi Lionsklúbbs Sand-
gerðis. Einnig átti Gísli sæti í
hreppsnefnd og skólanefnd um
nokkurt skeið, og nú síðustu árin
frá 1970, eftir að Magnús Pálsson
mágur hans lést, var hann í stjórn
Sparisjóðs Keflavíkur.
40 ára gamall fór Gísli í raf-
virkjanám hjá Aðalsteini Gísla-
syni rafvirkjameistara í Sand-
gerði. Lærði hann það sem með
þurfti á einum vetri í Iðnskólan-
um og varð þriðji efstur, aldurs-
forseti nemendanna. Hafði hann
áður unnið nokkuð lengi hjá Aðal-
steini við það fag. Upp frá því
vann Gísli lengst af sem rafvirki
meðan heilsa leyfði og þegar
rafmagn var lagt í Hvalsnes-
kirkju, vann Gísli það verk, en
Aðalsteinn rafvirkjameistari gaf
efnið.
Hvalsnes er stórt nafn hér á
Suðurnesjum. Ber þaðan hæst yfir
land og lýð nafn séra Hallgríms
Péturssonar. Þar hafa margir
lærðir og leikir setið um aldaraðir.
Þegar ég var barn og unglingur,
bjuggu þar hjónin Páll Magnús-
son, bóndi og formaður, ættaður
undan Eyjafjöllum, og hans koná,
Guðlaug Eyjólfsdóttir, ættuð úr
Hvolshreppi. Guðlaug var alsystir
Guðfinnu móður Finnboga föður
míns. Þau hjón eignuðust 3 börn,
tvo syni og eina dóttur. Elsta barn
þeirra var Magnús, hinn velþekkti,
fjölhæfi merkismaður, sem nú er
látinn fyrir tæpum áratug.
Salómon Eyjólfur, er drukknaði
ungur að árum í fiskiróðri á
Austfjörðum, og dóttirin Guðrún
Sigurrós, sem nú kveður sinn
ástvin og eiginmann.
Gísli og Guðrún gengu í hjóna-
band 3. ágúst 1935. Höfðu þau því
verið gift hjón í rösk 44 ár, þegar
leiðir skildu í bili. Þau eignuðust
tvær dætur. Heitir eldri dóttirin
Guðlaug. Hennar maður er Tómas
Grétar Ólason, þau eiga 4 dætur
og búa á Borgarholtsbraut 73 í
Kópavogi, og Iðunn Gróa, maður
hennar er Hjálmtýr Guðmunds-
son, þau eiga 3 dætur og einn son
og búa í Hraunbæ 78 í Reykjavík.
Auk þeirra systra ólst upp á
Hvalsnesi Sveinn Sveinsson frá
2ja ára aldri, frændi Guðrúnar, og
Halldóra Þórðardóttir er fæddist
þar.
Einn allra merkasti þáttur í
lífsstarfi Gísla á Hvalsnesi var
starf hans og umhyggja við kirkj-
una sína þar á staðnum. Frá 1940
var hann meðhjálpari í kirkjunni,
safnaðarfulltrúi var hann á fjórða
tug ára. Mætti hann á öllum
héraðsfundum Kjalarnesprófasts-
dæmis að undanteknum einum, en
þá fékk hann ekki fundarboð fyrr
en eftir að fundurinn var afstað-
inn. Gjaldkeri kirkjugarðssjóðs
Hvalsneskirkju var hann um
langa tíð.
Þeir eru orðnir margir gestirnir
sem komið hafa í Hvalsneskirkju
á þeim nær 5 áratugum sem þau
Guðrún og Gísli hafa þar ráðið
húsum. Flestir hafa þeir farið
fróðari en þeir komu eftir að hinir
margfróðu gestgjafar þar, þeir
Magnús og Gísli, höfðu sagt þeim
ýmislegt um sögu staðarins, kirkj-
unnar og byggðalagsins. Fjölda
þessa fólks hefur verið boðið inn á
heimili þeirra hjóna Gísla og
Guðrúnar og þegið þar af rausn
þeirra og vinskap, bæði í orði og á
borði. Þá má ekki gleyma honum
Magnúsi, bróður Guðrúnar, er
byrjaði 14 ára gamall að syngja í
kirkjunni. Þegar Þorlákur Bene-
diktsson í Akurhúsum í Garði
hafði verið organisti þar í 2 ár,
sagði séra Friðrik Rafnar, prestur
á Útskálum, eitt sinn er hann
messaði á Hvalsnesi við þau syst-
kini, Guðrúnu og Magnús, að nú
yrðu þau að taka að sér organista-
starfið í kirkjunni. Þetta var
snemma árs 1918. Þá var Magnús
26 ára gamall, ólærður á slík
hljóðfæri. Hann tók ákvörðun og
fór að æfa sig með einhverri
tilsögn er hann fékk hjá öðrum og
lék hann á orgel kirkjunnar í
fyrsta sinn við jarðarför 3 kvenna
þar af Miðnesi er létust úr
„spönsku veikinni" haustið 1918,
en í janúar 1919 lék Magnús við
fyrstu messugjörð í kirkjunni
sinni og þaðan í frá í nærfellt 45
ár — við næstum allar athafnir.
Gísli var hinn síglaði og
skemmtilegi maður, einatt tilbú-
inn með grín og gamansemi á að
hitta. Við þau tækifæri var brosið
hans sérlega skemmtilegt og er
minnisstætt. Margar skemmtileg-
ar sögur og sagnir kunni hann
bæði í lausu og bundu máli.
Sjálfur bjó hann til vísur að mér
er sagt. Eru einhverjar þeirra til
eftir hann. Bókamaður var Gísli,
las sér til ánægju þjóðlegan fróð-
leik og skrifaði nokkuð af því tagi
er hann kunni í blöð og bækur
öðruirv til ánægju aflestrar. Gísli
lærði lítilsháttar bókband, vann
dálítið við það af og til um margra
ára skeið. Fórst honum það vel úr
hendi sem allt annað er hans
vöndugheit fóru hug og höndum
um.
í nær tvo áratugi hafa leiðir
okkar Gísla legið saman á héraðs-
fundum Kjalarnesprófastsdæmis.
Þar var Gísli sífellt lífrænn þátt-
takandi. Hafði vakandi áhuga og
skilning á öllu sem málefni kirkj-
unnar varðaði. Kom hann þar oft
með snjallar, en nýstárlegar til-
lögur og flutti sitt mál mjög vel.
Er mikill sjónarsviptir af þeim
ágæta heiðursmanni úr okkar
hópi. Það voru traust frændsemis-
og vináttubönd milli heimilis for-
eldra minna og Hvalsnesfjölskyld-
unnar. Guðrún, blessuð frænka, er
nú orðin ein eftir af eldri stofnin-
um. Virðist sá yngri taka í arf
kosti foreldra sinna og frænda.
Ég vil færa Gísla, vini mínum,
miklar þakkir fyrir hans góðu
viðkynningu og samskipti okkar
sem voru einatt heil og sönn frá
hans hendi eins og maðurinn var
sjálfur.
Guð blessi minningu hins mæta
manns, Gísla B. Guðmundssonar.
Innilegar samúðar- og blessun-
arkveðjur til Guðrúnar frænku,
dætranna og fjölskyldna þeirra,
systkina Gísla og annarra ætt-
ingja.
Guðmundur A. Finnbogason
Kveðja frá sóknarnefnd Hvalsn-
essóknar.
I dag er til moldar borinn Gísli
G. Guðmumdsson frá Hvalsnesi.
Hann andaðist að heimili sínu
laugardaginn 8. september s.l.
Gísli fæddist að Norðurkoti í
Miðneshreppi 12. marz 1904 og
ólst þar upp hjá foreldrum sínum
til fullorðinsára. 3. ágúst 1935
giftist hann eftirlifandi eiginkonu
sinni Guðrúnu Pálsdóttir frá
Hvalsnesi og stofnuðu þau heimili
þar og hafa búið þr síðan og var
Gísli jafnan kenndur við Hvals-
nes.Gísli og Guðrún eiga tvær
dætur, Guðlaugu sem gift er
Tómasi Grétari Ólasyni og Iðunn
sem gift er Hjálmtý Guðmunds-
syni og eru barnabörnin átta.
Gestrisni var mikil á heimili
þeirra Gísla og Guðrúnar. Gísli
var margfróður enda víðlesinn,
var hann manna fróðastur um
sögu Hvalsneskirkju, og miðlaði
hann gestum af fróðleik sínum en
Guðrún stóð fyrir rausnarlegum
veitingum. Á Hvalsnesheimilinu
líður manni vel.
Gísli gegndi ýmsum störfum
fyrir sveitarfélag sitt, en lengst og
mest starfaði hann fyrir Hvals-
neskirkju. Hann var kirkjuhald-
ari, meðhjálpari og hringjari var
hann einnig í mörg ár. Safnaðar-
fulltrúi var hann í fjöldamörg ár.
Sóknarnefnd Hvalsnessóknar
vill þakka honum samstarfið og
öll hans störf sem hann innti af
hendi af sérstakri trúmennsku allt
til dauðadags enda þótt hann væri
oft heilsuveill, en það var hann
seinni hluta ævi sinnar.
Við vottum eiginkonu hans
dætrum og öðrum ættingjum inni-
lega samúð. Guð og gæfa fylgi
þeim á ófarinni ævibraut.
F.h. sóknarnefndar
Hvalsnessóknar.
Halldór Thorlacius.
Hinn 8. sept. vöknuðum við við
þær fréttir að elsku afi okkar
hefði dáið rétt undir morguninn.
Hann hafði oft óskað þess að fá að
fara skyndilega og án þess að líða
mikið, helst heima. Góður Guð lét
þessa ósk hans rætast og er það
okkur huggun í sorginni. Oft hafði
afi verið veikur og legið á sjúkra-
húsum, en alltaf með jákvæðri
hugsun og sterkri trú sinni komist
aftur á fætur. Og meira að segja
keyrði hann bílinn sinn fram á
síðasta dag.
Margar góðar minningar eigum
við um afa. Hann var léttur í lund,
opinn fyrir öllum nýjungum og
hafði mikinn áhuga á öllum fram-
förum. Og þó að það væru sextíu
ár á milli hans og okkar krakk-
anna, skildi hann okkur mjög vel.
Hvort sem við vorum tíu ára í
vandræðum með að prjóna á
dúkkurnar okkar, eða sautján ára
og langaði á dansleik eða í bíltúr,
alltaf leysti hann málin þannig, að
allir urðu ánægðir. Hann hvatti
okkur ávallt til dáða í hverju því
er við tókum okkur fyrir hendur.
Sérstakan áhuga hafði hann á
söng og tónlist og áttum við
margar ógleymanlegar ánægju-
stundir við orgelið í stofunni hjá
afa og ömmu. Við eigum honum
mikið að þakka, ekki síst við eldri
systkinin, sem áttum heima hjá
afa og ömmu fyrstu árin okkar.
En mest af öllu viljum við þakka
honum fyrir góða og hlýja hug-
ann, sem við fengum að njóta.
Hann kenndi okkur að finna að
bezt er að vera Guðs barn, en
trúin á Guð var númer eitt í lífi
hans og einkenndi öll hans störf.
Orðatiltækið „ef Guð lofar" var
honum afar tamt. Við vonum að
við höfum visku til að notfæra
okkur það sem hann kenndi okkur
og getum látið eins gott af okkur
leiða og hann.
Við gætum skrifað heila ritgerð
um gerðir og líf afa, en eins og
hann sagði sjálfur er best að hver
þekki hann og muni eins og hann
kynntist honum. Við biðjum bóðan
Guð að geyma hann og að styrkja
elsku ömmu, sem hefur staðið eins
og hetja við hlið afa í gegnum
árin.
Við kveðjum hann með einu af
versunum sem hann kenndi okkur
og kallaði alltaf síðan, versið
hennar Klöru, og erum sannfærð
um að bænin hans hefur ræst.
LegK ég nú beði lfi og (tnd
ljúH Jesú 1 þina hönd.
Seinaat þegar ég aofna fer
sitji Guðs englar yfir mér.
Klara, Gísli, Sigrún
Kolbrún.
Guðmundur Axelsson
múrari—Minning
Skært geta letftrin logaA.
Liðin og myrkvuð Ar
blrtaat 1 blárri mððu,
sem bro« i gegnum tár.
Bak við heilaga harma
er hlmlnninn alltaf blár.
D. StefánsHon.
Hann var fæddur 14. marz 1915
í Melgerði við Akureyri. Næstelzta
barn hjónanna Lilju Hallgríms-
dóttur og Axels Guðmundssonar,
er lengst bjuggu í Stóra-Gerði í
Hörgárdal.
Alls urðu börn þeirra 6, og eru 4
á lífi. Stefanía og Sigríður, er
búsettar eru í Kópavogi, og Ingvar
og Lilja, búsett í Reykjavík. Ein
systirin, Anna, andaðist 1942,
aðeins tuttugu og þriggja ára að
aldri, en hún var fædd sama
mánaðardag og Guðmundur.
Snemma þurfti Guðmundur að
fara að vinna fyrir sér, en þau
störf, er hann fékkst við um
ævina, voru aðallega vegavinnu-
störf framan af, búskapur og
múrverk. Vegna dugnaðar og
vandvirkni við hið síðastnefnda
hlaut hann múrararéttindi og
starfaði sem slíkur æ síðan.
Hamhleypa var hann til allra
verka og var ekkert lát á því
meðan hann lifði.
Guðmundur kvæntist þýskri
konu, Anný Gústafsdóttur, sem
reyndist honum frábær lífsföru-
nautur. Þau eignuðust 5 efnileg
bðrn, Axel, Lilju, Ragnheiði, Loga
og Olgu, sem enn er ófermd.
Dætrum Annýar frá fyrra hjóna-
bandi, Hönnu og Guðrúnu, gekk
hann í föðurstað. Guðmundur var
alltaf vakinn og sofinn að hugsa
um heimilið og vinna því allt hið
bezta. Hann var það sem sagt er,
drengur góður, vildi ætíð rétta
hjálparhönd, þar sem hann vissi
að þess væri þörf, og þá ekki alltaf
af miklum efnum.
Alltaf þráði hann norður í sveit-
ina sína, en örlögin höguðu því
þannig, að hann bjó lengst af á
Suðvesturlandi, síðustu 10 árin í
Keflavík. Þar undi Guðmundur
sér vel og hefði átt áð geta farið að
hægja á sér með vinnu og njóta
árangurs erfiðis síns. En þá veikt-
ist hann skyndilega og andaðist á
Grensásdeild Borgarspítalans
hinn 21. september eftir stutta en
stranga legu, 64 ára gamall.
Konu hans, börnum og öðrum
venzlamönnum votta ég og fjöl-
skylda mín innilega samúð, og
óska Guðmundi mági mínum
góðrar ferðar á ókunnum leiðum.
Þorbjörg Guðmundsdóttir.