Morgunblaðið - 23.03.1980, Blaðsíða 10

42
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 23. MARZ 1980
,EINU SINNLVAR
VER«LD
FORNAR ASTIR
Kommarnir
vingast aft-
ur við álfana
Alda hjátrúar og hindurvitna
ríður nú yfir í sveitahéruðum Kína.
Eru töfralæknar oft kvaddir til
þess að reka illa anda úr sjúkling-
um og fólk tilbiður forna vætti. Af
opinberri hálfu hefur þetta verið
látið afskiptalítið, enda stjórnvöld í
Kína næsta skeytingalaus í trú-
málum.
Blaðafregnir af töfralækningum
og jafnvel grimmúðlegum særing-
um benda til þess að á 30 ára
valdaferli kommúnista hefur ekki
tekizt að uppræta dultrú í Kína,
sem á sér óralanga sögu. I blöðum
hefur verið skýrt frá því, að
ofurkapp hafi verið lagt á að fá fólk
til að láta af hjátrú á þessu
tímabili. Hins vegar er þess ekki
getið að mikill fjöldi töfralækna,
særingamanna og spámanna hafi
lifað menningarbyltinguna af og
séu komnir á stúfana að nýju.
Nýlega var frá því skýrt að bændur
hefðu verið staðnir að því að
tilbiðja myndir af Maó formanni,
Sú Enlæ og Zhu De, föður Rauða
hersins.
Eftir að Maó formaður lézt og
ýmsir af dyggustu stuðnings-
mönnum hans á vinstri vængnum
urðu að láta í minni pokann í
valdabaráttunni, upphófst í Kína
MAO: bændur hafa verið staðnir að
þvi að tiibiðja myndir af honum.
frjálslyndisskeið. M.a. gerðu hinir
nýju valdhafar sér far um að sýna
umburðarlyndi í trúarefnum, eink-
um gagnvart helztu trúarbrögðum
heims svo sem kristni og Múham-
eðstrú. Hins vegar hafa þeir ekki
látið af hinni viðteknu andúð á
„hjátrú frá tímum lénsskipulags-
ins“, en með því hugtaki er átt við
hinar ýmsu myndir kínversks
átrúnaðar, Búddhatrú og taó, en í
iðkun þessara trúarbragða fyrir
byltinguna fólst dýrkun ýmissa
yfirnáttúrulegra hluta, svo og álfa
og púka.
Samkvæmt nýrri refsilöggjöf
Kínverja er saknæmt að stunda
töfralækningar og annað í þeim
dúr í ábataskyni og jafnframt að
færa sér í nyt hjátrú til að fremja
„gagnbyltingarlegt athæfi". Getur
það varðað allt að 7 ára fangelsi.
Þó eru dæmi þess að fórnarlömb
særingarmannanna hafi hreinlega
verið drepin.
Fyrir skömmu átti skelfilegur
atburður sér stað á eyjunni Hain-
an. Þar ætlaði norn að lækna veika
stúlku og aðferðin var sú, að hella
yfir hana paraffin-olíu og kveikja í
henni. Nornin strauk yfir brenn-
andi hár stúlkunnar með sópi og
söng um leið gaidraþulu. Þar með
ætlaði hún að reka út illa anda sem
hafði tekið sér bólfestu í stúlkunni
og var valdur að sjúkdómi hennar.
Stúlkan skaðbrenndist og mun
aldrei fá bót meina sinna, en
-nornin bíður dóms.
Skammt frá Sjanghai bíður önn-
ur norn dóms. Hún var staðin að
því að kyrkja veika konu, sem hún
hafði ætlað að lækna með töfrum.
Kvaðst hún hafa ætlað að hrekja á
brott anda apa, sem verið hefði í
líkama konunnar og valdið veikind-
um hennar.
- RICHARD PASCOE
CHARLOTTE: leiðir börnin inn í undraheim ævintýranna
Lykillinn að
barnshjartanu
Jóakim litli var ekki einn og
yfirgefinn þegar hann sofnaði.
Hann heyrði sem í fjarska rödd
sem sagði honum söguna um gæsa-
stúlkuna: „Heitt var í veðri og á
grænni grundinni blikaði á blóð-
berg og vorrósir og ótal önnur
blóm.“
„Það er mjög fallegt hérna,“
sagði hann. „Ég er svo þreyttur að
ég vildi helst . . .“ og án þess að
komast aftur til meðvitundar
kvaddi Jóakim litli þennan heim.
Þetta geðist fyrir 40 árum og
enn minnist Charlotte Rougemont
Jóakims litla þegar hún segir
söguna um gæsastúlkuna. „Það eru
einhverjar minningar tengdar öll-
um ævintýrunum sem ég segi,
alvarlegar eða skemmtilegar. dap-
urlegar eða hugljúfar. Sum þeirra,
eins og ævintýrið um gæsastúlk-
una, minna mig á einhvern sem er
löngu látinn. Þegar ég segi sögurn-
ar vakna þessar minningar hjá
mér.“
Charlotte Rougemont hefur
fremur óalgengt og öfundsvert
VINNUGALLINNI
Ef þú ert með hálsbindi áttu
auðveldar með að verða þér úti
um vinnu en ella; ef þú ert kona
sem vonast eftir frama í starfi,
skaltu gæta þess að ganga ekki
of mikið í buxum. Ef maðurinn,
sem verður fyrir svörum í veð-
lánafyrirtæki, er í gallabuxum
er eins víst að hann siglir undir
fölsku flaggi og láttu hann
umfram allt ekki komast yfir
peningana þína.
Þessar voru m.a. niðurstöður
könnunar, sem breska neytenda-
tímaritið Which gekkst fyrir, og
birtar voru nú nýlega. Könnunin
snerist um það hvernig fólk
ætlast til að annað fólk sé klætt
við vinnuna.
Teknar voru nokkrar ljós-
myndir af karlmanni, Harvey að
nafni, og á myndunum var hann
klæddur upp á ýmsan máta. A
einni myndinni var hann mjög
vel til fara, í stífpressuðum
jakkafötum, á annarri var hann
í velktum fötum og ópressuðum
og á þeirri þriðju í gallabuxum
og í rúllukragapeysu.
Stúlkan Anneke var einnig
mynduð í alls konar múnder-
ingu: í pilsi, í buxum og jakka, í
gallabuxum, í fallegri dragt, í
nankinsbuxum og loks í peysu og
pilsi.
Þegar atvinnurekendum voru
sýndar myndirnar reyndu þeir
allir að réttlæta fordómafullar
skoðanir sínar með því að vitna
til þess sem „viðskiptavinirnir
ætluðust til“ og til þess að
komast að því til hvers við-
skiptavinirnir ætluðust raun-
verulega voru hópi venjulegs
fólks sendar myndirnar og jafn-
framt var að því spurt hvernig
fólk ætti að vera til fara í
vinnunni. ,
EINKfl-
Forstjórar brugðu
fyrir sig fordóm-
um viðskiptavin-
Kvenfólkið spjarar sig betur buxnalaust
Niðurstöðurnar voru þær m.a.,
ýmsum til mikillar hrellingar,
að karlmaðurinn á myndunum
var álitinn betri starfsmaður en
konan og gilti þá einu hvernig
hann var klæddur — og maður
nokkur, sem aðeins fékk í hend-
ur myndir af konunni, skrifaði
aftur og sagði að þeim hefðu
orðið á mistök. Hann hefði verið
spurður um réttan klæðaburð
arkitekts og bankastjóra en
þrátt fyrir það hefðu þeir sent
honum myndir af konu!
Nær öllum bar saman um að
klæðaburður skipti miklu máli
fyrir framavonir manna og ár-
angur í starfi. Hins vegar voru
líka allir á því, að fólk ætti að
klæðast þægilegum fötum. í
þessu felst nokkur mótsögn
vegna þess, að þetta sama fólk
hafnaði umsvifalaust þægi-
legustu fötunum: losaralegum
buxum, opnu hálsmáli og galla-
buxum.
hvergi betur en í hálsbindinu.
Hálsbindi er eitthvert gagnlaus-
asta og óþægilegasta skraut sem
menn hafa fundið upp á e.t.v. að
nasahringnum einum undan-
teknum. Þrátt fyrir það virtust
allir líta á það sem lykilinn að
allri velgengni. Jafnvel maður-
inn, sem var í gallabuxunum, en
með bindi, var tekinn fram fyrir
hinn, sem var í jakkafötunum en
bindislaus.
Mótsögnin kristallast þó KATHARINE WHITEHORN
starí með höndum: hún er sögu-
maður. og segir ævintýri. Það er
hennar eiginlega atvinna ef marka
má simaskrána í Hamborg.
Charlotte, scm nú er að verða
áttræð að aldri, vann árum saman í
sjúkrahúsi áður en hún komst að
því hve vel henni lét að segja sögur
og ævintýri. Eftir það hafði hún
alltaf eintak af Grimms-ævintýrum
við höndina þegar hún var að
hreinsa tilraunaglösin og tækin.
Læknarnir og hjúkrunarkonurnar
létu það gott heita og raunar voru
þau hlynnt þessum óvisindalega
þætti í starfi Charlotte, enda leið
ekki á löngu þar til vanaviðkvæðið
var: „Á þessari stofu blóðsýni, á
þessari magaskoðun og á þessari
ævintýri, annars mun ekkert
ganga.“
Charlotte kann utan að_ 120
ævintýri og hún segir að þau séu
sannkallað fjörefnafóður fyrir sál-
ina. Henni líkar best að ævintýrin
séu um fólk og í mestu uppáhaldi
eru sögurnar sem þeir Grimms-
bræður söfnuðu.
Nú á dögum virðast hvorki
foreldrar né ömmur og afar hafa
mikinn tíma til að segja börnunum
sögur, að leiða þau sér við hönd inn
í draumalandið þar sem prinsar og
prinsessur, nornir og draugar,
dvergar, álfar og risar ráða
ríkjum. „Ef fólk bara skildi hvað
það getur veitt börnunum mikla
ánægju með því að lesa fyrir þau
gömlu ævintýrin,“ segir Charlotte,
„ánægju scm þau eiga eftir að
njóta alla sína ævi“.
Þó að ótrúlegt sé þurfti Char-
lotte einu sinni að segja skattayf-
irvöldunum eitt af gömlu ævintýr-
unum sínum. Snemma á sjötta
áratugnum barst henni bréf þar
sem hún var kvödd til viðtals á
skrifstofu skattstjóra og skyldi þar
skorið úr um það hvort hún ætti að
greiða veltuskatt. Charlotte var
fenginn listi með nöfnum ýmissa
atvinnustétta og beðin að benda á
þá stétt sem hún teldi sig til.
„Listamaður, kannski?“ sagði hún.
Fulltrúi skattstjóra var heldur
vantrúaður á svip: „Það geta allir
sagst vera listamenn, en að sýna
það og sanna er annað mál."
Carlotte rifjaði í flýti upp fyrir
sér öll ævintýri sem hún kunni og
fyrr en varði var hún farin að segja
söguna um töfrakistilinn sem fyllt-
ist af peningum jafnóðum og úr
honum var tekið. Sem sagt ágætis
ævintýri fyrir skattheimtumann
enda hló hann hjartanlega og allt
tal um veltuskatt var þar með úr
sögunni.
Á sínum 40 árum sem sögumað-
ur hefur Charlotte sagt ævintýrin
sin á spítölum, skólum, barnaheim-
ilum, upptökuheimilum og kvenna-
fangelsum, á kvenfélagafundum og
í afmælisveislum. Hún hefur farið
um Þýskaland þvert og endilangt,
um borgir og bæi, og allt sem á
daga hennar hefur drifið skrifar
hún samviskusamlega i dagbókina
sína, hvort gömlu ævintýrin hafi
fallið í góðan jarðveg á þessum
stað eða hinum eða kannski bara
farið fyrir ofan garð og neðan.
— MAREN WAMSER