Morgunblaðið - 04.10.1980, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 4. OKTÓBER 1980
Patrick Gervasoni:
Eg er á móti
W Ri ! JHLJi * Uf V
Ljósmynd Mbl. Kristján
„Étí er kominn af verka-
mannafjolskyldu í Suður-
Frakklandi, en strax i bcrnsku
var mér komið fyrir á upptöku-
heimili ve>;na fata ktar foreldra
minna ok þar var ég til 18 ára
aldurs að ég strauk þaðan. Ék
var óánægður með þá frelsis-
sviptintíu. sem þar rikti ok
stafaði af því að þarna voru
einnin afbrotaunKlinKar. Við
vorum skikkuð til að læra
eitthvað, sem þeim þóknaðist
ok síðan látin vinna við það án
þess að fá nema hluta af því
kaupi. sem við unnum fyrir.
Þarna áttum við að vera til 21
árs aldur. að við yrðum Iök-
ráða, þar til vorum við undir
umsjón dómara sem tók allar
ákvarðanir um framtíð okkar
án tillits til óska okkar,“ sagði
Patrick Gervasoni, er blaða-
maður Mbl. ra ddi við hann á
heimili hér í bæ.
„Eftir strokið reyndi ég að lifa
eðlilegu lífi og ég hafði mikinn
áhuga á lærdómi og bjó því í
námunda við háskóla þar sem ég
vann við það sem til féll og
reyndi svo að stunda sjálfsnám.
Þegar ég varð tvítugur var ég
kvaddur í herinn án þess þó að
vita það, því kvaðningin kom á
upptökuheimilið. Frönsk lög eru
þannig að hafi maður ekki gefið
sig fram samkvæmt herkvaðn-
ingu innan 15 daga telst maður
hafa brotið lög fyrir að óhlýðn-
ast kvaðningunni og þá er lög-
reglan send að leita manns.
Refsing við þessu er 2 mánuðir á
friðartímum en ég var dæmdur í
eins árs fangelsi, og veit ekki
hvers vegna ég fékk svona þunga
refsingu. Eftir þetta var mjög
erfitt fyrir mig að lifa eðlilegu
lífi því ég hafði ekki fengið
skilríki þegar ég var á upptöku-
heimilinu. Hefði ég reynt að afla
þeirra eftir að ég strauk, hefði ég
verið sendur beint til baka og
eftir að kvaðningin kom, gat ég
enn síður aflað þeirra vegna þess
að þá hefði ég strax verið látinn
afplána dóminn.
Tók virkan þátt í
andstöðunni gegn
hernum
Frá 1972 tók ég virkan þátt í
andstöðunni gegn hernum, en
fór huldu höfði þar til 1974, en
þá voru forsetakosningar í
Frakklandi og Giscard D’Esta-
ing, sem þá varð forseti, hafði í
kosningabaráttunni lofað þeim
sem neituðu að gegna herþjón-
ustu og verið dæmdir fyrir það
náðun gegn því að þeir gegndu
herskyldu. í júlí það ár mót-
mælti ég opinberlega með aðstoð
félaga míns. Við fórum upp í
kirkjuturn í borg nokkurri með
stóran borða sem á voru rituð
mótmæli gegn hvers kyns herj-
um og herþjónustu og krafizt var
náðunar fyrir alla þá sem neitað
höfðu að gegna henni. Fyrir
vikið vorum við handteknir og ég
dæmdur í 45 daga fangelsi og til
þess að vera undir eftirliti í
sama tíma. En eftir fangelsun-
ina var ég fenginn herlögregl-
unni, sem er ólöglegt, því þessir
aðiljar eiga ekki að vinna saman.
Eftir fangelsunina átti að sleppa
mér lausum og láta síðan her-
lögregluna um að hafa upp á
mér.
Strauk úr
herfangelsinu
Þá var farið með mig til
Marseille og ég settur þar í
fangabúðir, en áður en ég yrði
leiddur fyrir herdómstól, tókst
mér að strjúka og var þannig
orðinn liðhlaupi. Ég var dæmdur
fyrir það 1976, en veit ekki hvaða
dóm ég hlaut, en refsingin fyrir
liðhlaup á friðartíma er frá 6
mánuðum upp í 3 ár. Ég komst
svo til annarrar borgar, þar sem
ég hélt baráttunni áfram og í
maí 1975 fór ég í hungurverkfali
í kirkju í þeirri borg, ásamt 26
aðstoðarmönnum mínum. Þetta
olli miklu uppþoti og lögreglan
handtók allan hópinn. Er á
lögreglustöðina var komið, sögð-
ust allir heita Patrick og síðan
tókst að valda slíkri ringulreið
að mér tókst að sleppa.
Eftir þetta fór ég í leynum til
Parísar þar sem ég lifði í felum
til 1979, reyndi að lifa eðlilegu
lífi og hætti öllum opinberum
mótmælum. Eftir að hafa reynt
að lifa þannig i 3 ár undir
stöðugum ótta við handtöku og
fangelsun ákvað ég að hverfa úr
landi og reyna að komast eitt-
hvað, þar sem ég gæti lifað
eðlilegu og óttalausu lífi. Ég fór
þvi um Belgíu og Holland til
Danmerkur og óskaði þá eftir
því við franska sendiráðið í
Kaupmannahöfn að fá persónu-
skilríki, en því var synjað. Þá
leitaði ég skriflega eftir því við
íslenzka sendiráðið að fá hæli á
íslandi, en fékk ekkert svar. Ég
vissi að ég gæti ekki fengið að
vera í Danmörku og þegar ég var
farinn að óttast að danska lög-
reglan hefði hendur í hári mínu
og að ég yrði framseldur, tók ég
þá ákvörðun að láta slag standa
og fara til íslands og freista þess
að fá hæli.
Herinn fyrst og
fremst ætlaður til
ihlutunar innan-
lands
Hvers vegna neitaðir þú að
gegna herþjónustu?
Ég hef alltaf verið á móti
herþjónustu og neitað að gegna
henni, fullkomlega meðvitaður
um afleiðingarnar. Ég er á móti
herþjónustunni af pólitískum
ástæðum og lít á herinn og
herþjónustuna sem tamninga-
stöð, þar sem einstaklingurinn
er brotinn niður og honum
innrætt hlýðni við yfirvöld og
herinn reynir að villa um fyrir
mönnum, hvað það er sem þeir
eigi að verja. Hermaðurinn er
sviptur öllum séreinkennum sín-
um og hann þannig gerður að
auðsveipara verkfæri í þágu
hersins, þegar svo vill verða.
Hermönnum eru bönnuð öll
stjórnmálaafskipti, en á sama
tíma bannar herinn öll dagblöð,
sem ekki styðja ríkisstjórnina.
Herinn gegnir ekki því hlutverki
að verja landið utanaðkomandi
hættum, heldur er hann notaður
til íhlutunar innanlands í þágu
stjórnarinnar og þjálfaður í því
að snúast gegn borgarastyrjöld.
Ég er á móti öllum herjum,
her gætir aðeins hagsmuna
fárra manna, en hins vegar gæti
ég hugsað mér annars konar
samfélag, þar sem fólkið sjálft
annnaðist varnir sínar og í
slíkum vörnum tæki ég fúslega
þátt.
Lög frá 1963 heim-
ila undanþágu frá
herþjónustu vegna
trúar- og heim-
spekiskoðana
Hvernig geta menn losnað
undan herskyldu í Frakklandi?
Það eru til lög frá 1963 sem
heimila mönnum að neita að
gegna herþjónustu af samvizku-
ástæðum, það er heimspeki- og
trúarástæðum, en stjórnmála-
legar ástæður eru ekki þar með
taldar. Þessi lög má hins vegar
ekki birta og hver sá sem uppvís
verður að því getur orðið að sæta
refsingu. Ég álít að þarna sé
verið að brjóta í bága við
stjórnarskrána vegna þess að
samkvæmt henni skulu öll lög
birt og öllum á að vera kunnugt
um þau, enginn getur skotið sér
undan refsingu með því að segj-
ast ekki hafa þekkt lögin. Vegna
þessa er mörgum, sérstaklega
lægri þjóðfélagshópum, ókunn-
ugt um þessi undanþágulög og
mér var til dæmis alveg ókunn-
ugt um þau, en það hefði ekki
skipt neinu máli fyrir mig vegna
þess að stjórnmálaskoðanir
nægja ekki til undanþágu.
Þeir sem hafa notfært sér
þessi lög hafa verið látnir gegna
þegnskyiduvinnu í tvö ár og á
þeim tíma njóta þeir mjög
skertra félagslegra réttinda og
fá lítið kaup.
Efast um að
frönsk yfirvöld
geti krafizt fram-
sals
Hvers vegna hafa Frakkar
ekki krafizt þess að þú verðir
framseldur?
Mér er ekki kunnugt um það,
en ég held að það sé vegna þess
að afbrot mitt er annars eðlis en
glæpir og því sé það mjög erfitt
fyrir frönsk yfirvöld að krefjast
framsals og ég efast um að þau
geti það. Ég held að þeim sé
mjög illa stætt á því að krefjast
framsals vegna neitunar her-
skyldu. Eina afbrotið, sem ég hef
raunverulega framið, er fölsun
skilríkja og það getur varla verið
nóg til að krefjast framsals.
Annars veit ég þetta ekki með
neinni vissu og vel getur verið að
síðar verði þess krafizt.
Framtíð mín er í
höndum íslenzkra
stjórnvalda
Hvað bíður þín ef þú verður
sendur úr landi?
Verði ég sendur til Frakklands
bíður mín fangelsun í 2 til 3 ár
og síðan verð ég undir eftirliti í 5
ár eða meira. Mín bíður dómur
vegna óhlýðni, liðhlaups, þátt-
töku í mótmælum og fölsun
persónuskilríkja. Hvort þetta
verður, er í höndum íslenzkra
yfirvalda.
Ég hef þegar fengið loforð um
vinnu, en bíð eftir atvinnuleyf-
inu, ég hef engin réttindi fengið
til þess að lifa eðlilegu lífi enn
sem komið er, en vona að svo
verði sem fyrst. Ég vil fá að lifa
sjálfstæðu lífi eins og venjulegt
fólk og bjarga mér sjáifur. Þegar
ég kom hingað var ég fullur
bjartsýni og vonar. Það var því
mikið áfall þegar ég var hand-
tekinn og til stóð að mér yrði
samstundis vísað úr landi, en svo
fann ég fyrir stuðningi fjölda
fólks, sem var fúst til að liðsinna
mér og nú hef ég öðlazt vonina
að nýju.
- HG