Morgunblaðið - 06.01.1982, Page 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 6. JANÚAR 1982
Opið bréf til Kópavogsbúa
Menntaskóli í Kópavogi
Eftir Ingolf A. Þorkels-
son, skólameistara
Álitsgerð fram-
haldsskólancfndar
Á útmánuðum 1978 fór skóla-
nefnd Kópavogs þess á leit við
bæjarstjórn, að skipuð yrði nefnd
til að gera áætlun um uppbygg-
ingu framhaldsskóla í Kópavogi.
Skólanefnd taldi nauðsynlegt, að
nefnd þessi fjallaði m.a. um eftir-
farandi:
1. Endurskoðun á „Heildaráætlun
fyrir grunnskóla í Kópavogi",
einkum nemendaspám og bygg-
ingaráætlun.
2. Hvort og þá hvernig nýta mætti
grunnskóla fyrir framhalds-
skóla.
3. Námssvið, námsbrautir og
námsskipulag framhaldsskóla.
Á fundi sínum 14. apríl 1978
kaus Bæjarstjórn Kópavogs eftir-
talda menn í framhaldsskóla-
nefnd: Andra ísaksson, Hákon
Sigurgrímsson, Pál Theódórsson,
Stefni Helgason og Steinar
Steinsson. Síðar ákvað bæjar-
stjórn að bæta einum manni í
nefndina og var Ásgeir Jóhann-
esson valinn til að taka þar sæti.
Hákon Sigurgrímsson var formað-
ur nefndarinnar. Þessi nefnd skil-
aði ítarlegu áliti í desembermán-
uði 1979.
Meginefni nefndarálitsins er
spá um nemendafjölda á fram-
haldsskólastigi og áætlun um nýt-
ingu húsnæðis og fjölbrautanám í
Kópavogi 1980—1990. Aðalatrið-
um efnis er skipt í fjóra kafla:
1. íbúa- og nemendafjöldi.
2. Nýting húsnæðis.
3. Fjölbrautanám.
4. Áframhaldandi vinna að sam-
ræmingu og eflingu fram-
haldsskólanáms.
I þessum köflum er yfirlit yfir
niðurstöður nefndarinnar. Ein
helsta forsenda fyrir tillögum
nefndarinnar um það, hvernig
leysa skyldi húsnæðismál fram-
haldsskólans, er ný spá um íbúa-
og nemendafjölda. Meginniður-
staða er þessi (orðrétt samkvæmt
álitinu):
„A. Ekki er að vænta umtals-
verðrar fjölgunar nemenda á
grunnskólastigi í Kópavogi á
næsta áratug. Búast má við
svipuðum nemendafjölda og
nú, jafnvel ívið færri nemend-
um.
B. Reiknað er með að Kópa-
vogsbúar á aldrinum 16—19
ára verði um 1170 á næstu 5
árum en fækki síðan og verði
um 1000 að 10 árum liðnum.
C. Gert er ráð fyrir að í lok tíma-
bilsins (þ.e. um 1988) verði um
70% unglinga, 16 til 19 ára, í
Kópavogi við skólanám í ýms-
um framhaldsskólum, þar af
um 45% í Kópavogi en um 25%
annars staðar. Jafnframt er
reiknað með að sem svarar 5%
til viðbótar, eða 50 nemendur
úr öðrum sveitarfélögum muni
stunda framhaldsskólanám í
Kópavogi. í samræmi við þetta
er áætlað að nemendafjöldi í
framhaldsskólum i Kópavogi
verði alls um 500 í lok tíma-
bilsins (450 + 50).“
Um nýtingu húsnæðis segir í
álitinu:
„I stað þess að reisa sérstakar
nýbyggingar yfir framhalds-
skóla verði húsnæðisþörf fram-
haldsskólanáms í Kópavogi á
næsta áratug mætt með því að
nýta og aðlaga húsnæði grunn-
skóla, þ.e. Þinghólsskóla og
Víghólaskóla. Til þess að unnt
verði að losa þessa skóla fyrir
framhaldsskólanám verði
Kársnesskóli, Kópavogsskóli,
Digranesskóli og Snælandsskóli
allir gerðir að heildstæðum
grunnskólum og verði bygg-
ingarþarfir (lokaáfangar) hinna
tveggja síðarnefndu miðaðar við
þetta markmið. Með slíkri til-
færslu verkefna í skólabygg-
ingarmálum bæjarfélagsins frá
framhaldsskólum til grunnskóla
telur nefndin að betur nýtist
þær skólabyggingar sem fyrir
eru í Kópavogi og það fjármagn
sem í skólamannvirki hefur ver-
ið lagt á undanförnum árum.
Jafnframt er heildarskipulag
skólamála í Kópavogi með þess-
um hætti komið í mun betra
horf en áður. Er hér um að ræða
aðalforsendur tillagna nefndar-
innar um þetta atriði."
í kjölfar þessarar yfirlýsingar
nefndarinnar kom svo tillaga
hennar um, að Menntaskólinn í
Kópavogi fengi allt húsnæði Þing-
hólsskóla til afnota haustið 1981
og allt framhaldsnám í Kópavogi
yrði sett undir sameiginlega
stjórn í Víghólaskóla í lok þessa
áratugar.
í þriðja kafla umrædds álits er
fjallað um fjölbrautanám í Kópa-
vogi. Nefndin leggur til, að bætt
verði við nýjum verklegum náms-
brautum í Víghólaskóla og viðeig-
andi framhaldsbrautum við
Menntaskólann svo hann geti
smám saman vaxið í fjölbrauta-
skóla. Tillögur framhaldsskóla-
nefndar um námsbrautir við fjöl-
brautaskólann eru í samræmi við
tillögur byggingarnefndar MK,
sem skýrt var frá í 3. grein. I
fjórða kafla er fjallað um frekari
eflingu framhaldsnámsins, sam-
vinnu við sveitarfélögin á höfuð-
borgarsvæðinu og stofnun sam-
starfsnefndar. Orðrétt segir m.a.
um þetta í álitinu: „Sveitarfélög á
höfuðborgarsvæðinu hafi samráð
sín á milli og við Menntamála-
ráðuneytið um áætlanir, skipu-
lagningu og verkaskiptingu um
framhaldsskólanám, þannig að
þarfir svæðisins í heild séu hafðar
í huga, hagkvæmni gætt og afstýrt
óþörfum tvíverknaði."
Næst á eftir yfirliti um megin-
efni koma greinargerðir um hvern
kafla. Itarlegust er greinargerðin
um íbúa- og nemendaspá, og kom
hún mönnum mest á óvart. Farið
var í saumana á nemendaspá frá
1974, var hún endurskoðuð af
Andrési Kristjánssyni. Endur-
skoðunin leiddi í ljós, að forsendur
fyrri spár voru brostnar, nemend-
um myndi ekki fjölga á næsta ára-
tug. Nefndarmenn létu segja sér
þetta tvisvar og fengu tvo sér-
fræðinga Framkvæmdastofnunar
rikisins (áætlunardeildar) til að
kanna málið nánar. Við þá stofn-
un eru betri möguleikar en annars
staðar til að leysa verkefni af
þessu tagi, og er þess að vænta, að
spá Framkvæmdastofnunar sé
eins traust og mögulegt er um
slíka spá. Skemmst er frá því aö
segja, að athugun sérfræðinganna
staðfesti þær niðurstöður, sem
fengust við endurskoðun Andrés-
ar. Ég tek það skýrt fram, að full-
trúar allra stjórnmálaflokka áttu
sæti í framhaldsskólanefndinni og
álit hennar er einróma.
Oddvitar Alþýðubandalags
og Alþýduflokks snerust
gegn tillögum fram-
haldsskólanefndar
Það skal játað, að ég var ekki
hrifinn af tillögu nefndarinnar um
lausn húsnæðisvandans. Ég var
ekki reiðubúinn að kveða já við
því, að áform um nýbyggingu þá,
sem barist var fyrir árum saman
og virtust í höfn 1978 — yrðu lögð
á hilluna. En mig skorti hreinlega
rök til að vefengja íbúa- og nem-
endaspá sérfræðinganna, þessa
forsendu fyrir lausn húsnæðis-
vanda framhaldsskólans. Og ekki
bætti það úr skák, að þrír nefnd-
armanna, Andri, Páll og Stefnir,
er einnig sátu í byggingarnefnd
MK, tjáðu mér blákalt þá skoðun
sína, að bygging væri úr sögunni.
Erfitt reyndist því að spyrna móti
broddunum. Svo traustar virtust
niðurstöður nefndarinnar. Álits-
gerðin er, sem fyrr segir, ítarleg
og ekki er, að ég tel, unnt að sjá
annað en nefndin hafi vandað verk
sitt.
Bæjarstjórn Kópavogs hafði
sannarlega úr miklu að moða þar
sem voru tillögur byggingarnefnd-
ar MK um framtíðarskipulag fjöl-
brautaskóla og þessi álitsgerð
framhaldsskólanefndar um upp-
byggingu framhaldsnáms í Kópa-
vogi. Ekki skorti því ítarlegar til-
lögur og einróma álitsgerðir, held-
ur vilja og þor til að hrinda þeim í
framkvæmd, þegar til kastanna
kom. Allmiklar umræður urðu um
margnefnda skýrslu framhalds-
skólanefndar, og var m.a. haldin
um hana ráðstefna 1. mars 1980.
Þar voru skoðanir skiptar, eins og
vænta mátti. En þegar lesnar eru
álitsgerðir þeirra starfshópa, sem
fjölluðu um skýrsluna, fæ ég ekki
betur séð en viðhorf til hennar séu
fremur jákvæð. Nú skyldu menn
ætla, að samkomulag hefði tekist
um þessar tillögur framhalds-
skólanefndar — tillögur, sem
gerðar voru einróma af fulltrúum
allra pólitískra flokka.
En sú varð ekki raunin, því mið-
ur. Oddvitar Alþýðubandalags og
Alþýðuflokks snerust öndverðir
gegn títtnefndum tillögum —
einkum þeim er varða lausn hús-
næðisvandans. Ólafur Jens Pét-
ursson, fulltrúi Alþýðubandalags-
ins í skólanefnd, fjallaði um tillög-
urnar í blaðinu „Kópavogur", 2.
tbl. 1980. Þar dregur hann athuga-
semdir sínar við tillögurnar sam-
an í þessi meginatriði:
1. Skýrslu framhaldsskólanefndar
ber miklu fremur að skoða sem
áfangaskýrslu, ábendingar
fremur en fullmótaðar tillögur.
2. Áætlun um nemendafjölda í
Kársnesskólahverfi og Kópa-
vogsskólahverfi virðist byggð á
hæpnum spám um fólksfjölda á
næstu tíu árum.
3. Lítil von virðist til þess að
byggingarhraði á grunnskóla-
stigi geti verið með þeim hætti
að réttlæti að leggja húsnæð-
isvanda Menntaskólans á
grunnskólana.
4. Nefndin kemur með ýmsar
nýtilegar ábendingar um tengsl
framhaldsskólanáms í bænum
við hliðstætt nám í nálægum
sveitarfélögum og þær ábend-
ingar þarf að taka til rækilegr-
ar athugunar.
5. Fyrsti áfangi að því marki að
koma öllu framhaldsskólanámi
undir eina stjórn hlýtur að fara
eftir því hvernig það verður
skipulagt.
6. Nauðsynlegt er að bæjarstjórn
kjósi fjölbrautaskólanefnd sem
vinni markvisst úr hugmyndum
framhaldsskólanefndar og öðr-
um valkostum."
Þessi sex atriði tala sjálf sínu
máli, ekki síst hið sjötta — um
enn eina nefndina til að gera til-
lögur. Sem fyrr segir, skortir ekki
ítarlegar tillögur og skýrslur,
heldur þor til að taka ákvörðun.
Nefndafarganið er skálkaskjól,
flótti frá veruleikanum. Oddviti
Alþýðuflokksins í bæjarstjórn
gerir margnefnda skýrslu að um-
talsefni í Alþýðublaði Kópavogs,
1. tbl. 1980. Þar segir m.a.:
„Framhaldsskólanefndin skilaði
af sér í byrjun desember sl.
Skýrslan fjallar um þrjá megin-
þætti. í fyrsta lagi er fjallað allít-
arlega um nemenda- og íbúaspá í
Kópavogi fram til ársins 1988.
Þessi þáttur er unninn af Fram-
kvæmdastofnun ríkisins og sýnir
„Umrædd tillaga hefur
ekki verið borin undir at-
kvæði í bæjarstjórn. Tillaga
mín, er kynnt var í bæjar-
stjórn í ofanverðum sept-
embermánuði sl„ þess efnis
að byggja yfír fjölbrauta-
skólann, er líka í salti. Aðrar
tillögur liggja ekki fyrir um
lausn málsins. Og enn stend-
ur húsnæðisvandinn í vegi
fyrir því, að unnt sé að koma
á fót fjölbrautaskóla í Kópa-
vogi.“
hugsanlegar breytingar á íbúa-
fjölda bæjarins. Að mínum dómi
er þetta eini þátturinn í skýrsl-
unni sem er virkilega vel unninn,
þó menn geti að sjálfsögðu efast
um niðurstöðuna. Hinir tveir meg-
inþættir fjalla um nýtingu á hús-
næði grunnskólans í þágu fram-
haldsnámsins og hugmyndir um
fjölbrautanám fyrir Kópavogsbúa
á næsta áratug. Hér virðist manni
sem hlutirnir hangi meira og
minna í lausu lofti. Nefndin virð-
ist hafa litið á það sem höfuðatriði
í niðurstöðum sínum, að leysa
húsnæðisvandræði Menntaskólans
í Kópavogi. Það er auðvitað gott
og blessað, en mér finnst sú lausn
sem nefndin bendir á nokkuð vafa-
söm. Ég held að vitlegra sé að leggja
höfuðáherslu á að losa Víghólaskóla
og færa heldur til skólamörkin,
þannig að hluti nemenda úr Aust-
urbæ ljúki sínu grunnskólanámi í
Þinghólsskóla. Það er mikill veik-
leiki í niðurstöðum nefndarinnar,
að eftir nokkur ár muni Þing-
hólsskóli standa auður."
Leturbreytingin er mín.
Þessi yfirlýsing er athyglisverð,
þegar hún er borin saman við um-
mæli hæjarfulltrúans í sama blaði
'1978, en þar gerir hann tillögu um
töku Þinghólsskóla fyrir fram-
haldsnámið. Þessar tilvitnuðu at-
hugasemdir og mótbárur eru, að
mínum dómi, veigalitlar.
Menntamálaráðuneytitf og
meirihluti bæjarstjórnar
vildu leysa vandann
Óþarfi er að rekja þetta frekar.
Samstaða náðist ekki um einróma
álitsgerð framhaldsskólanefndar.
Engin málaferli
við Háskólann,
heldur Braga
Eftir Hrefnu
Benediktsson
I tilefni af frétt í Morgunblað-
inu 16. desember 1981 undir fyrir-
sögninni Mál Kinars Benediktsson-
ar: Gjafabréf Háskólans fyrir Her
dísarvík lagt fram, vil ég að eftir-
farandi komi fram:
Við afkomendur Éinars Bene-
diktssonar eigum ekki í neinum
málaferlum við Háskólann, heldur
við útgáfufélagið Braga hf. Gjafa-
bréfið fyrir Herdísarvík og samn-
ingurinn við Braga hf. eru tvö al-
gjörlega óskyld mál.
Málaferli okkar við Braga hf.
eiga sér nú yfir 40 ára sögu. Bar-
áttan fyrir réttlætinu getur orðið
æði löng, til dæmis fengum við
ekki að sjá samninginn við Braga
hf. fyrr en árið 1978, fjórum ára-
tugum eftir að hann var gerður.
Þegar við höfðum loks fengið að
sjá samninginn við Braga hf., þá
grunaði okkur að undirskrift Éin-
ars Benediktssonar væri fölsuð, og
sá grunur var staðfestur af James
T. Miller í Washington, D.C., ein-
um færasta rithandarsérfræðingi
sem völ er á.
Við vissum að verulega vantaði
á það að samningurinn væri við-
unandi vottfestur. í Útskrift úr
aukaréttarbók Árnessýslu nr. 21,
lagt fram í bæjarþingi Reykjavík-
ur 20/11 1944, er sagt svo frá vitn-
isburði annars vottarins, Bjarna
Jónssonar, oddvita í Guðnabæ:
„Sóknaraðili sýnir í réttinum
vottorð, dags. 19/9 1940, lagt
fram sem réttarskjal nr. 12 í
bæjarþingi Reykjavíkur í aðal-
málinu þann 5/10 sl. Skjalið er
lesið upp í réttinum og sýnt
vitninu. Kannast vitnið við að
hafa undirritað vottorðið og
staðfestir efni þess. Aðspurt
segist vitnið ekki muna, hvort
Einar Benediktsson skrifaði
sjálfur undir sölusamninginn,
sem um ræðir í vottorðinu, eða
handsalaði undirskriftina frú
Hlín Johnson. Kom fyrir, að
Einar fól frúnni ,að undirrita
fyrir sig sendibréf, svo að vitn-
ið heyrði."
Hrefna Benediktsdóttir
„Uannið virðist allt sem við-
kemur samningnum við
Braga hf. benda til þess að
hann geti ekki verið gildur.“
Vottorð frá hinum vottinum,
Önnu Guðmundsdóttur í Beggja-
koti, var líka lagt fram fyrir rétt-
inum:
„Til viðbótar vottorði mínu
dags. 19/9 1940 vil ég undirrit-
uð taka fram, að er ég var beð-
in að skrifa sem vottur undir
sölusamning Einars sál. Bene-
diktssonar á öllum verkum
hans til h/f Braga, þann 17.
janúar 1938, þá virtist Einar
vera búinn að skrifa undir
samninginn þegar ég kom inn
og sá ég því ekki þegar hann
skrifaði undir samninginn. Þó
að ég hafi áður vottað að Einar
sál. hafi skrifað undir samn-
inginn þennan með fullri vit-
und og vilja, þá vil ég þó ekkert
um það fullyrða, þar sem ég tel
mig ekki dómbæra um veikindi
Einars á þessum tíma.“
Þannig virðist allt sem viðkem-
ur samningnum við Braga hf.
benda til þess að hann geti ekki
verið gildur. Við afkomendur Ein-
ars Benediktssonar stöndum {