Tíminn - 20.07.1965, Side 14

ÞRIÐJUDAGUR 20. júlí 1965
14
TÍMINN
Olafur Helgason
bóndi, Helgastöðum
Fæddur 20. 1. 1882.
Dáinn 24. 9. 1964.
10. maí síðastliSinn var ég und-
irritaður staddur á Norðfirði og
tók mér far með strandferðaskip-
inu Heklu heim til Eskifjarðar.
Ég hafði herbergispláss á skipinu
en var mestan tímann á þilfari
því veður var fagurt og gott sýni
inn yfir landið. Siglt var sem leið
liggur út Norðfjarðarflóa og fyrir
Norðfjarðarhorn og blasti þá við
sjón minn Sandvíkin, sem nú er
fyrir löngu komin í eyði, en þang-
að átti ég mörg spor í æsku og
fullorðins árum í heimsókn til
frænda og kunningja. Þegar fyrir
Gerpi kom opnaðist innsýn í Vaðla
víkina, þar sem ég er fæddur og
á mín ævispor, eða nánar sagt 68
ára ævidvöl. Nú er þetta fagra
og mér kæra byggðarlag líka að
fara í auðn. Nú eru þar aðeins tvö
býli sem búið er á, af fimm sem
áður voru, og mannfjöldi 1 á móti
10, þegar flest fólk var þar í
minni tíð.
Það þykir ef til vill mörgum
undarlegt að ég skuli byrja minn-
ingarorð um látinn samferðamann
á þann hátt sem ég nú geri en
til skýringar á því vil ég aðeins
segja þetta.
Ólafur heitinn var fæddur í
Vaðlavík og þar og í Sandvík átti
hann sín fyrstu barns og lífs-
göngijíPOi' ásamt mörgum góðum
barnsminningum.
Áfram líður ferðafleyið inn í
Reyðarfjörðinn. Á ströndinni aust
an megin blasa við sjón eyðijarð-
irnar, svo sem Krossanes og Karls-
skáli en þar var á liðnum tíma
eitt mesta og blómlegasta bú á
Austurlandi og ef til vill víðar.
Nú er komið það langt inn á
fjörðinn að öll býlin á strönd
IJelgustaðahrepps koma í ljósmál,
s>ar sem annars staðar fækkar
fólkinu stöðugt, ýmist með þeim
hætti að aldraða fólkið kveður
þennan heim og það unga flytur
í önnur byggðarlög.
Margir bíða og bjartar minn-
ingar eru tengdar við þetta byggð-
arlag, en einhvern veginn er það
svo að á þessari stund eru þær
allar fastbundnar við eitt heim-
ilið, og það er Helgustaðir. Um
mánaðarmótin september og okto
ber 1964 var á þessu heiinili sam-
ankomið það fólk úr sveitinni,
sem að heiman gat farið og einn-
ig frá nærliggjandi byggðarlögum
til þess að kveðjá hinztu kveðju og
felgj a til grafar .gó^bói
saiúfgi^aniln^ig^^ ?"|j|3rttlejjga
Ég hef ekki séð nein minning
ar orð um hann í dagblöðum og
því kom mér í huga þegar ég stóð
á þilfari skipsins sem áður er sagt
frá, að skrifa um hann fá minn-
ingarorð, þó að ég sé sízt til þess
fær af öllum hans mörgu og góðu
eftirlifandi samferðamönnum hér
um slóðir. Þó skal nú reynt að
tjalda því sem til er.
Ólafur var fæddur 20. janúar
1882 að Kirkjubóli í Vaðlavik, son-
ur hjónanna Helga Ásmundsson-
ar og Þuríðar Iljálmarsdóttur er
þá bjuggu þar. Systkini Ólafs voru
fimm og eru nú á lífi af þeim,
systur tvær, Halldóra og Svein-
laug. Ólafur var tekinn í fóstur
af móðursystur sinni Ólöfu og
Gunnlaugi Björgólfssyni, manni
hennar sem voru í húsmennsku
á Kirkjubóli er hann fæddist en
Móðir okkar og fósturpióðir
Sigríður Sýrusdóttir
sem andaðist að helmili sfnu, Ártúni, Hellissandi b. 15. b. m. verð-
ur iarðsungin að Ingjaldshólskirkju fimmtudaginn 22- júlí kl. 2 s.d.
Blóm og kransar vinsamlegast afþakkað.
Börn og fósturbörn.
Þökkum auðsýnda samúð við andlát og jarðarför eiginmanns míns
og föður, .
Sigmundar Einarssonar
Gröf, Reykholtsdal
Kolbrún Árnadóttir og börn.
Innilegar þakkir færum við öllum þeim, sem sýndu samúð sína og
einlæga vináttu við fráfall okkar elskulegu vinu og frænku,
Jórunnar Sigurðardóttur
Erla Óskarsdóttir,
'Friðrik Áísmundsson,
Elín Þorsteinsdóttir,
Þórodda og Svanhvít Loftsdætur.
stuttu síðar flytzt hann með þeim
í Sandvík og með þejm dvelur
hann þar til 12 ára aldurs, en
þá flytja fósturforeldrar hans að
Karlsskála og þar byggja þau sér
hús er nefnt var „Gunnlaugshús"
(en síðar Kambar.) Nokkru eftir
það missti Ólafur fóstru sína og
frænku en dvelur hjá fóstra sín-
um áfram og vinnur sér og hon-
um og heimilinu allt sem hann
getur til gagns og gleði bæði á
sjó og landi þar til hann stofnar
sitt eigið heimili.
Árið 1905, 12. júní gekk Ólafur
að eiga eftirlifandi konu sína, Guð-
nýju Önnu Stefánsdóttur ættaða
hér úr Reyðarfirði. Þau höfðu því
er Ólafur lézt (1964) lifað sam-
an í rúmlega 59 ár í farsælu og
kærleiksríku hjónabandi í gegn-
um gleði og sorgir sem lífið hér
á jörð hefur oftast í för með sér.
Ég gætj nefnt þó nokkur dæmi
þessum orðum mínum til stað-
festu, um kærleiksríka sambúð
þeirra Ólafs og Guðnýjar en læt
hér nægja aðeins eitt. Við Ólafur
heitinn störfuðum nokkur ár sam-
an í hreppsnefnd og eitt sinn að
afstöðnum hreppsnefndarfundi í
Breiðuvík urðum við samferða inn
í Helgustaði. Það var komið fram
á nótt og bað ég hann því um
gistingu, sem hann taldi velkom-
ið, pó kotungslegur yrði viðurgern-
ingurinn því konan sin væri ekki
heima og væri búinn að vera fjar-
verandi í nokkum tíma. Er ég
hafði þegið góðgerðir hjá honum
í eldhúsinu segir hann vjð mig:
Heldurðu að þú getir gert þér
að góðu að sofa á legubekk, sem
er í herbergi okkar hjónanna? Ég
sagðist nú ekki mundu hafa mikið
á móti því. Þegar við komum inn
í herbergið segir Ólafur: „Ég er
að vona að ég sofi betur í nótt
þegar ég hef þig héma hjá mér.
Ég hef átt bágt með svefn þess-
ar nætur sem liðnar eru síðan
konan mín fór að.heiman. Ég Hefi
nú ekki haft orð á þessu við óvið-
komandi menn nema þig, vona að
þú munir ef til vill, ekki .sízt
skilja það, Vilhjálmur minn.“ Ég
svaraði því hiklaust játandi. Um
þetta einkamál hans fóru okkur
nokkur orð á milli, sem ekki
verða sögð hér, en að þeim end-
uðum var ég þess fullviss, að heim
ilislífið allt og hjónabandið var
hans og þeirra beggja himnaríki
á jörðu.
Fyrsta búskaparárið bjuggu þau
hjónin í „Gunnlaugshúsi" en flutt-
ust þá til Eskifjarðar og dvöldu
þar í rúmt ár en þá fékk Ólafur
byggingu á Helgustöðum og þar
hefur heimili þeirra verið síðan.
Þar hafa þau búið farsælu og
myndarlcgu búi milli 50 og 60
ar. Sem dæmi um búskapar og
ræktunaráhuga Ólafs og fólksins
hans vil ég geta þess að hann
kom að Helgustaðartúni illa rækt-
uðu og að mestu leyti kargaþýfðu,
en þegar hann fór þaðan sína
síðustu för, þá er það að mestu
eða öllu orðið slétt og véltækt
samfara mikilli stækkun ásamt
góðri og nýttri garðrækt. Einnig
starfaði hann að myndarlegri sjáv
arútgerð um nokkur ár og minn-
ist ég þess síðar. __
Þeim hjónum Ólafi og Guðnýju
fæddust sjö börn er öll komust
til aldurs, en fáar lífsins rósir eru
án þyrna því þrjá drengina sína
urðu þau að kveðja er þeir dóu
langt fyrir aldur fram. Ólafur heit
inn átti margar sólríkar sælustund
ir í lífinu en varð líka að þola
skúra hryggðar og harma. Þyngst
mun honum hafa orðið sú harma-
bylgja er á heimilinu skall árið
1923, er vélbáturinn hans og
þeirra Helgustaðamanna, Kári,
fórst með fjórum mönnum, öllum
af heimilinu. Þar varð hann að
sjá á bak syni sínum Gunnlaugi
tæpra 17 ára ásamt bróður sínum
Eiríkj og einnig mági, Hallgrími.
manni Sveiniaugar og síðast töld
um ungum fóstursyni Gunnlaugs,
Valgeir. Stuttu eftir þetta sorg-
lega slys mætti ég Ólafi á förn-
um vegi. Ég hafði þá fyrir fáum
dögum flutt nokkur kveðju- og
minningarorð á ungmennafélags-
fundi í Helgustaðahreppi eftir
hina látnu góðu félaga, sem hann
þá þakkaði mér innilega fyrir.
Mér varð það þá ljóst, að það er
ekki öllum gefið sem honum að
taka slíkum harmi með þeirri ró
og stillingu sem svo ríkulega kom
í Ijós hjá honum á þessari sam-
talsstundu, sem var upplýst af
hans sterku guðs trú, von og kær-
leika.
Að nokkrum árum liðnum, 1936
—1938 verður hann og þau hjón
að kveðja hinztu kveðju tvo dreng
ina sína, Þór og Eggert. Svo ekki
var langt á milli sorgarskúranna
á lífsbrautinnj.
Mörg trúnaðarstörf voru Ólafi
falin á hendur fyrir sveit sína
og nágrenni svo sem hreppsnefnd-
ar- og búnaðarfélagsstörf, einnig
var hann lengi í stjórn Kaupfé-
lagsins Bjarkar, Eskifirði og reynd
ist hann hinn góði og trúi þjónn
við allt og öll málefni. í daglegri
viðkynningu streymdi frá honum
hinn hressandi, lýsandi og lífg-
andi vorblær gleðinnar og á mann
fundum og samkomum var hann
sannur fulltrúi heilbrigðrar gleði
og skemmtunar. Mér eru í því
sambandi sérstaklega minnisstæð-
ar samverustundir okkar í vega-
vinnu og víðar, hann sem verk-
stjóri og ég sem verkamaður.
Hann var einn af þeim fáu verk-
stjórum sem ég hefi unnið með
sem var sívinnandi með okkur
verkamönnum sínum, hress og
glaður með græskulaust glens og
gamanyrði á vörum og kom þar
í ljós vinnugleði sú sem hann átti
alla ævi í svo ríkum mæli. Og
þegar komið var í tjaldstað að
loknu dagsverki var ekki síður
hugarljúft að heyra hann tala um
verkefni komandi dags. Vinnu-
gleði Ólafs var honum sannarlega
lýsandi ljósgeisli allt hans líf, því
þrátt fyrir vanheilsu á síðustu ár-
um, var hann á degi hverjum við
einhver störf og meira að segja
bar hann ljá í gras allt að síð-
asta sumri sem hann lifði og
hafði fótavist til síðasta dags.
Áður en ég lýk þessum minn-
ingarorðum ætla ég að víkja ör-
fáum orðum að mér sjálfum
það ef til vill eigi ekki við). Það
fer nú að kvölda á lífsdegi mín-
um þar sem bráðum eru nú 76
æviár að baki. En þegar kvöldkul
ævinnar leggst á hugann, þá er
gott að ylja sér við góðar minn-
ingar um látna og lifandi menn
og konur. Mér hefur farið ljúfur
ylur um lífæðar, huga og hjarta
þær stundir, sem ég hefi verið
að taka þessi orð saman. Við að
rifja upp minningar, sem ég á
um hinn látna samferðamann og
atvinnufélagsbróður, hefi ég yljað
mér ríkulega við arineld þeirra
minninga, sem ég á um hann og
heimili hans og eru mörgum sinn
um fleiri en hér hafa verið sagð-
ar. Einnig vona ég að svo verði
þeim ástvinum hans sem eftir
lifa, konu hans, börnum og öldr-
uðum systrum.
Að endingu er svo mín síðasta
kveðja til Ólafs heitins svohljóð-
andi:
Lifðu sæll við ljóssins lindir,
lífsins Guðs á dýrðarbraut.
Minninganna mæru myndir,
mínum huga er blóma skraut.
Ritað á hvítasunnuhátíð 6—7.
júní 1965.
Vilhjálmur Jónsson.
HERAFLI RÚSSA
Framhald af 5. síðu
ur hálfur fjórði kílómetri á
lengd og eru þær þvi naumast
miðaðar við þarfir flugflota
Ghana einvörðungu. Ef í nauð-
irnar ræki væri fljótlegt að
komasr þangað frá hvaða yf-
irráðasvæði Sovétrikjanna sem
vera skyldi. Eða er ef til vill
víðar um að ræða jafn stórar
framkvæmdjr?
Á því leikur enginn efi, að
Sovétmenn vilja sýna bæði Kín
verjum og Bandaríkjamönnum
svart á hvitu að þeir séu stað-
ráðnir í að gegna sínu hlut-
verki í hinum nýja heimi. Vald-
hafarnir í Moskvu eru ekki
samningsbundnir við þá á nokk
urn hátt. Allt fer eftjr því,
hvaða skilning forustumennirn
ir leggja í hagsmuni Sovétríkj-
anna á hverjum tíma gagnvart
hinum stórveldunum tveimur
eða stefnu þeirra.
SOVÉTMENN þora ekki að
verða eftirbátar hinna, hvorki
hvað tæki né aðferðir snertir.
Sýnilegt er, að þróunjn síðustu
árin hefur ráðið miklu um
ákvarðanir þeirra. í þessu sam-
bandi er eftirtektarvert, að það
eru einmitt Rússar, sem hafa
knúið á með að koma upp
loftvarnareldflaugum í Norður-
Vietnam, látið Norður-Viet-
nömum í ,té orrustuþotur af
nýjustu gerð og hraðað afhend
ingu þeirra. Taljn er brýn nauð
syn að sýna áhrif sín og hæfni
til aðgerða gegn bandaríkja-
mönnum og einnig Kínverjum.
Sovétmenn geta komið á vett
vang hvar sem er í heiminum.
Þeir vilja sýna, að í hern-
aðartækni standi þeir Banda-
ríkjamönnum á sporði og hafj
yfir að ráða tækjum, sem Kín-
verjar neyðast til að vera án
enn um langa hríð. Tilgangur-
inn er fyrst og fremst að hafa
áhrif á pólitísku forustuna,
jöfnum höndum í Washington
og Peking.
NAUTABANI
Framhald af bls. 9
geðshræring, einna líkast þvl
að ímynda sér að standa inni
í eldfjalli, hitlnn ægilegur og
loftið eins og hlaðið rafmagni.
— Dvínar ekki áhugi Spán
verja á nautati?
— Nei, þetta er svo mikill
partur af þjóðarsálinní. í aug-
um Spánverja er ekkert til í
heiminum, sem jafnast á við
sólheit sunnudagssíðdegi með
nautaati. Það er hátindur alls
sjónarspils.
G. B.
REYKUR
Framhald af 16. síðu.
segja, að leit bar engan árangur,
en síðdegis í dag var talið full-
víst að hér hefði verið um að
ræða bátinn Faxa, EA 11, sem var
á ferð á þessum slóðum fyrir há-
degið í dag. Bátur, sem fór fram
hjá honum um þetta leyti, tilkynnti
að rokið hefði hressilega úr reyk
háf hans og er gátan sennilega þar
með ráðin.
ÍÞRÓTTIR
Framhald af 12. síðu
inn á rétta braut með því að
byggja upp unglingalandslið.
Þetta hafa aðrar þjóðir gert með
góðum árangri og þykir ekkert
sjálfsagðara en að byggja upp
knattspyrnuna á þennan hátt.
fsl. unglingalandsliðið hóf æf-
ingar s.l. vetur, en því miður
hefur það ekki getað æft sem
skyldi í sumar vegna leikjafarg-
ans, sem hefur truflað æfingar
mjög mikið. Þetta atriði þarf
knattspyrnuforystan að athuga.
Það má ekki ganga svo langt í
kappleikjum, að ekki sé hægt að
halda uppi æfingum — bæði hjá
félögum og eins íandsliði.
ítarlega verður sagt frá leikj-
um unglingalandsliðsins hér á sið
unni, — í föstudagsbláði og
þriðjudagsblaði.