Morgunblaðið - 31.03.1983, Side 25

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 31. MARZ 1983
25
verkinu með hverri sýningu, en
í kvikmynd er atriðið komið
inná eitthvert band og maður
getur engu breytt. Það er ekkert
hægt að taka aftur. Ég hef ekk-
ert séð af myndinni, nema ör-
litla búta óklippta og óhljóð-
setta svo kannski verður þetta
rokna sjokk og ég get ekki neit-
að því að það er töluverður fiðr-
ingur í mér fyrir frumsýning-
una.“
— Hvernig bauðst þér hlut-
verkið? >
„Kristín hringdi í mig frá
París og bauð mér hlutverkið.
Mér leist strax vel á hugmynd-
ina og sló til og er skítfegin. Það
var afskaplega gaman að vinna
við gerð myndarinnar. Kristín
er svo makalaus. Hún dáleiddi
mig dálítið. Ætli hún sé ekki
bara garlakerling eins og
krakkarnir segja. Hún hefur
svo óbilandi trú á því sem hún
er að gera og kjark og vissu. Ég
held það búi í henni óvenjulegur
frumkraftur, og það var alveg
sérstök reynsla að vinna með
henni. Hún hefur svo krefjandi
áhrif á mann að mann langar til
að gera vel fyrir hana. Ég held
hún hafi ekki látið fara neitt í
gegn, sem hún var ekki full-
komlega dús við,“ sagði Þóra.
- O -
Arnar Jónsson hefur nokkra
reynslu í því að leika í kvik-
myndum þar sem hann hefur
m.a. leikið Gísla Súrsson í Út-
laganum. Arnar segir:
„Þegar ég las handritið að
myndinni, greip ég andann á
lbfti. Það fór eitthvað af stað
inní mér, eitthvað fór að titra.
Það er sjaldan, sem ég hef orðið
svona spenntur fyrir verki, en
þó ætti að drepa mig get ég ekki
skýrt í hverju það lá. Ég las
handritið í einum spretti eins
og spennandi skáldsögu. Sam-
starfið við gerð myndarinnar
var mjög gjöfult og Kristín fær
góða einkunn. Ég held>hún sé
óvenjulega góður leikstjóri mið-
að við reynslu og ég held það sé
mikils af henni að vænta í
framtíðinni."
Um hlutverkið, soninn, sagði
Arnar:
„Það er heilmikið að gerast í
lífi þessa manns. Hann á í
ákveðnu uppgjöri og leit og
hann hleypur dálítið út og suður
í þeirri leit sinni. Hann er flókið
fyrirbæri eins og við öll. Hann
er ósamkvæmur sjálfum sér
eins og við öll. Einhver hluti af
honum er nútíma Galdra-
Loftur. Seilist nokkuð langt eins
og hann. Kannski á hann sínar
fylgjur, sér kannski sýnir,
kannski hefur hann lifað alla
tíð í svolítið lokuðum heimi.
Móðirin lokar hann kyrfilega í
æsku. Hann fer til sjós, sem er
aftur lokaður hringur. Síðan
flýr hann inn í myrkur leik-
hússins, sem er líka nokkuð
lokaður heimur."
Var erfitt að leika hann?
„Já. Það var helvíti erfitt.
Sumpart af því að hann hafði
lag á að skreppa ofurlítið und-
an. Ég hélt ég ætti hann vísan á
einhverjum stað þar sem ég
gæti gengið að honum, en þá var
hann flúinn og skildi ekki einu
sinni eftir miða. Svo þetta var
heilmikil leit fyrir mig líka.“
- O -
Á hjara veraldar er frumraun
Helgu Jónsdóttur leikkonu á
hvíta tjaldinu. Hún segir:
„Þetta var feikilega skemmti-
legt verkefni og gerði miklar
kröfur. Ég þurfti virkilega að
taka á, reyna á þanþolið og það
er það sem maður vill gjarna,
spenna bogann og reyna dálítið
á sig. Að leika í kvikmynd er
ólíkt leik í leikhúsi. Maður er á
nýjum og nýjum stað, það er
ólík aðstaða hverju sinni og
maður þarf að læra fljótt að að-
lagast umhverfinu og láta það
ekki trufla sig. Ekki missa ein-
beitinguna út í veður og vind —
hvernig svo sem viðrar. Ég man
sjaldan eftir að mér hafi verið
eins kalt á tánum síðan ég var
lítil og oft fannst mér ég vera
frosin í framan þegar kom að
nærmyndunum. Ég vona að það
sjáist ekki en ég get hlegið að
því innra með mér.
Eins og áður sagði eru Arnar
og Helga systkini og þau leika
systkini í myndinni. „Það hefur
alla tíð farið vel á með okkur
Arnari," sagði Helga. „Þau eru
náin systkinin í myndinni og
það höfum við Arnar alltaf ver-
ið. Það hefur líka sína kosti að
þekkja þann sem maður leikur á
móti.“
Um myndina segir Helga:
„Án þess ég hafi séð hana í
heild, held ég að myndin sé
mjög metnaðarfull og ég vona
að hún eigi eftir að vekja at-
hygli sem listrænt verk. Mér
fannst það mjög þess virði að
taka þátt í gerð myndarinnar og
ég er afskaplega spennt að sjá
hana.“
- O -
Taka myndarinnar Á hjara
veraldar er skrifuð á Karl
óskarsson. Hann er 26 ára,
lærður í London International
Film School, lauk þar námi
fyrir þremur árum og hefur síð-
an fengist fyrst og fremst við
auglýsingagerð. Margir kannast
eflaust við auglýsingu hans frá
tískuversluninni Blondie og
Flórídana-auglýsinguna í sjón-
varpinu. Hann var kvikmynda-
tökumaður myndar Hrafns
Gunnlaugssonar, Okkar á milli,
svo Á hjara veraldar er hans
önnur kvikmynd. Til greina
kemur að hann verði kvik-
myndatökumaður myndarinnar
Atómstöðin, sem Þorsteinn
Jónsson vinnur að eftir sam-
nefndri bók Halldórs Laxness.
Karl segir:
„Ég stóð mig oft að því í miðri
töku myndarinnar að fá það á
tilfinninguna að ég væri að
yrkja ljóð. Nokkuð sem ég hef
aldrei fundið áður.
Stíllinn í kvikmyndinni lá í
því að blanda saman heitu og
köldu ljósi til að mynda drama-
tískar aðstæður."
Um íslenska kvikmyndagerð,
sagði Karl: „Eftir þriggja vikna
ferð til Los Angeles, sem einn af
vfimm manna hópi íslendinga,
sem þangað fór til að kynna sér
kvikmyndagerð í Bandaríkjun-
um og sérstaklega þá hugsun,
sem þar ríkir í kvikmyndagerð,
var ég virkilega ánægður að
koma heim og vera Islendingur
og nota myndina virkilega sem
tjáningartæki. Ekki hagstjórn-
artæki eða tæki til að græða
peninga með. Alltaf þegar ég
kem hingað heim finnst mér.
þessir örfáu íslensku kvik-
myndagerðarmenn sem hér eru
mega vera nokkuð ánægðir með
að starfa hér heima. Við erum
svolitlir lukkunnar pamfílar
ennþá. Við höfum orðið allt til
að bera til að geta skilað frá
okkur hundrað prósent vinnu.
Aðstaða okkar hér heima er
mjög fersk. Til samanburðar
get ég nefnt að ég hitti mann úti
í Los Angeles, sem lokið hafði
góðu prófi frá kvikmyndadeild
UCLA en hann starfaði sem
leiðsögumaður í lítilli járn-
brautarlest, sem ók um Uni-
versal-City, upptökuborg Uni-
versal-kvikmyndafyrirtækisins.
Kristín er mjög ferskur and-
blær inn í kvikmyndaheim
okkar íslendinga. Ég reikna
með að þessi fyrsta mynd henn-
ar eigi eftir að vekja töluverðar
umræður og verða sterkari
punktur í íslenskri kvikmynda-
sögu en margir hafa búist við
fyrirfram. Mín tilfinning fyrir
myndinni liggur einna sterkast
í þeim orðum að ég hef gefið
henni hálft ár af lífi mínu,“
sagði Karl.
- O -
Hljóð í íslenskum kvikmynd-
um hefur oftar en ekki þótt
heldur gallað og hafa samtöl
verið af þeim sökum óskýr. Sá
sem sér um hljóðið í Á hjara
veraldar er Sigurður Snæberg.
Hann lærði leikstjórn og hand-
ritagerð í New York. Eftir að
hann lauk námi hélt hann til
Hollywood og vann þar um
nokkurt skeið sem hljóðmaður
og klippari og tíndi þar upp
ýmsa fróðleiksmola frá sér
lærðari mönnum, sem hann
vann með. Sigurður segir:
„Hingað til hafa það verið
samtölin, sem hafa verið óskýr í
nokkrum myndum. Hjá mér var
þetta tiltölulega einfalt svo ég
veit ekki hvað hefur verið svona
erfitt við þetta hjá öðrum. Ég
notaði alltaf bara einn míkra-
fón út alla myndina, svo það má
kannski segja að flókið mál hafi
verið gert einfalt. Míkrafónninn
skilaði þessu öllu á sinn stað.
Leikhljóð í myndinni eru allt
frá venjulegum hurðaskellum
og fótatökum til hljóða sem eiga
rætur að rekja til innviða
mannsins. Við unnum hljóðið
með hreinum snillingum úti í
London, hjá Cinelingual, sem er
sama fyrirtæki og hljóðsetti
mynd Stuðmanna, Með allt á
hreinu.“
Svo sagði Sigurður: „Mér hef-
ur fundist íslensk kvikmynda-
gerð svolítið á rangri hillu. Ég
er á móti því að gera myndir
eftir bókum verðlaunahöfunda
eða eftir fornsögum. Leikstjóri
er þá alltof skuldbundinn til að
fylgja bókinni og færir raunar
bara verk úr einu formi í annað."
Við náum ekki að þroska þenn-'
an miðil, sem kvikmyndin er,
nema við gerum okkar eigin
handrit." _ q _
Sigurjón Jóhannsson sá um
sviðsmynd í Á hjara veraldar.
Hann segir: „Leikmyndirnar
eru byggðar upp á völdum töku-
stöðum víðs vegar um bæinn, í
íbúðum, sem við fengum að at-
hafna okkur í og breyta að veru-
legu leyti eftir þörfum handrits
hverju sinni. Heimili móðurinn-
ar til dæmis verður að gefa
ákveðinn blæ, umhverfið lýsir
persónunni og æviskeiði henn-
ar. En íbúð móðurinnar er sett
saman úr íbúðum, sem eru á
fjórum stöðum í Reykjavík,
stofan í Breiðholti, eldhúsið í
miðbænum, svefnherbergið í
vesturbænum og áhorfandinn
verður að trúa því að þetta sé
sama íbúðin. Og Það er nokkuð
snúið að ná því.
Best væri að hafa upptökusal
og reisa þar leikmynd hverju
sinni, en samt tel ég vissan
ávinning að þessu. Það eru viss-
ir hlutir, sem maður myndi
kannski missa af í upptökusal,
sem maður hefur betri stjórn á
með þessu fyrirkomulagi.
Vettvangi við útitökur er nátt-
úrulega breytt ef með þarf.
Leikstjórinn vildi til dæmis
símaklefa á ákveðinn stað við
höfnina, þar sem enginn síma-
klefi var. Svo þangað var fluttur
einn. Þar sem tekið var í kaffi-
stofunni í Iðnó var skipt um
stóla fyrir upptökur því þeir
sem fyrir voru þóttu ekki henta.
Yfirleitt halda menn að það sé
bara mætt á staðinn og filmað
hvað sem er. Það er mikil vit-
leysa."
- O -
Helgi Gestsson sér að mestu
leyti um bókhald og fram-
kvæmdastörf. Hann segir að
myndin komi til með að kosta
um fjórar milljónir sem honum
finnst nokkuð vel að verki stað-
ið, því það er nokkuð undir upp-
haflegri áætlun. Kostnaðarsam-
ast við myndina sagði Helgi
vera launa-, tækni- og fjár-
magnskostnað auk ýmiss ann-
ars kostnaðar. Kvikmyndin er
fjármögnuð ósköp svipað og
aðrar kvikmyndir íslenskar.
Liðlega þriðjungur fjármagns
er fenginn að láni hjá banka- og
peningastofnunum, leikarar og
starfslið lána hluta launa sinna
og ýmis annar kostnaður kemur
til greiðslu eftir frumsýningu.
Sagði Helgi að í kringum 65
þúsund manns þyrftu að sjá
myndina ef ná á upp í kostnað
hennar, sé söluskattur og kostn-
aður við innlenda dreifingu tal-
inn með.
Tónlist myndarinnar er í
höndum Puccinis, Verdis,
Wagners, Hjálmars H. Ragn-
arssonar, Jóns Leifs og Oxzmá,
svo eitthvað sé nefnt. Söngvarar
eru Kristján Jóhannsson, Sieg-
linde Kahmann, Engel Lund,
Sigríður Ella Magnúsdóttir,
Ólöf Kolbrún Harðardóttir og
Garðar Cortes. — ai.
Ný íslensk kvikmynd frumsýnd:
ijaraAveraldar
Samantekt: Arnaldur Indriðason