Alþýðublaðið - 17.09.1920, Page 1

Greíið tit al A.lþýðufLokknum,
1920
Porselakosning íPrakklandi
Deschanel segir af sér.
Khöfn, 16. sept.
„Echo de Paris“ segir, að De-
schanel Frakkaforseti athendi Mille-
raad í dag lausnarbeiðni sina.
Forsetaefni af flokki Millerands
Jounart og snótherji hans þing-
forsetinn Péré.
ferí ^Bunisos.
Khöfn, 16. sept.
Símað er frá Kristianfu, að A-
íimndsen hafi komið til Nome 28.
júlí og haidi nú áfram ferðinni frá
Wrangeleyjurmi að ísaum og bíði
svo ; eftir því að frjósa inni, svo
skipið reki með ísnum þvert yfir
;pólinn.
JSrlendl iMiyM.t.
Khöfn 16. sept.
Sænskar krónur (100) kr. 148,50
.Norskar krónur (100) — 100,50
Bollar (1) — 7.33
Pund sterling (1) — 25.47
Frankar (100) — 48,00
tÞýzk mörk (100) — I2,IO
Rússar.
Skólar og stjórn.
Aiþýðumentun í Rússlandi var
®jög bágborin áður en verklýðs-
stjórnin komst tii vaida, og sáu
foringjarnir fljótlega, að einhver
versti þrándur f götu þeirra var
fáfræði lýðsins og hjátrú sú sem
Prestarnir höfðu alið upp í honum
öldum saman. Ýmsir hafa haidið
því fiam, að einmiít þetta hafi
stutt stjórnina, svo hún gat enn
Föstudaginn 17, september.
betur komið ár sinni fyrir borð,
en slíkt er bábilja. Þeir, sem
gengust fyrir byltingunni og stofn-
uðu verklýðsiýðveidið rússneska,
voru mentamennirnir — hinir víð-
sýnni; menn, sem höfðu' sett sér
það mark og mið að bæta kjör
fjöldans og afmá rangiætið af
jörðunni. Þeir höfðu umgengist
mestu stjórnmálamenn heimsins
og numið þjóðhagsfræði og stjóra-
fræði, ekki einungis af bókum,
heidur líka af reynzlunni. Þeir
voru heldur engir aukvisar, sem
Iétu bugast ef í móti blés.
Á stríðsárunum komst öll kenzla
á ringulreið í Rússlandi, miklu
raeira en annarsstaðar, og þegar
verklýðsstjórnin tók við var alt í
rústum. Fyrsta verk hennar var
því að reyna að koma skipulagi
á skóiahaldið, og henni tókst það.
Einkum var lögð stund á það,
að auka aiþýðumentunina sem
mest. — Um barnauppeldið hefir
áður birzt grein hér í blaðina. —
Skólar voru settir á stofn víða
um ilandið, sem eingöngu vora
ætlaðir alþýðu manna. Kenzlan
var ókeypis og víða alt „frítt“.
Aðsókn að þessum skólum var
strax geysimikil og hefir stöðugt
vaxið. Útskrifast nú á hverjum
mánuði þúsundir manna, karlar og
konur, ^em eru þess albúin að
hefja baráttuna við erfðafjánda
aiirar sannrar mentunar og Iífs-
gleði — auðvaldið.
Flestir þeir, sem í skóla þessa
ganga, hafa engrar kenzlu notið
áður, nema lítisháttar í barnaskói-
um — ef skóia skyldi kalia, því
á keisaratímunum hafði ríkið einka-
sölu á áfengi og notaði þá oft
barnakennarana til þess að selja
„vökvann“, fór þá oftast svo, að
kennarinn var drykkfeldur og fé
gjarn og hugsaði þá meira um
það, að koma út víninu, en kenna
krökkunum. Þau lærðu því frekar
að drekka í skólunum, en að lesa
og skrifa, og kom það bezt í ljós
þegar farið var að kalia menn í
herinn. Áfengissölu var hætt á
213. tölubl.
fyrstu stríðsárunúm og helst það
bann enn, og hefir verklýðsstjórnin
fremur hert á því, en dregið úr
því. Hún veit sem er, að eitthvert
bezta vopn auðvaidsins er það,
að ræna alþýðuna ráði og rænu
með áfenginu. Og verkalýðurinn
finnur þetta Hka og viðurkennir.
Þess vegna berjast jafnaðarmenn
um allan feeim fyrir útrýmingu
áfengis, að það kemur hvarvetna
fram sem sannur frumkvöðull fá-
tæktar og hverskonar bölvunar
og helst dyggilega í hendur við
mammon til þess að eyðileggja
mannkynið og afmá það af jörð-
inni.
Meðai skóla þeirra er settir hafa
verið á stofn er verklýðsháskólinn
í Moskva. Hann tók tU starfa fyr-
ir 8 mánuðum síðan og er sóttur
mjög af alþýðu manna. Kenslan
er innifaiin í þriggja mánaða náms-
skeiði í kagnýtum fræðum, og
þriggja mánaða námsskeiði í bók-
fræðum. Einnig er kend efnafræði,
eðlisfræði, líffræði, þjóðhagsfræði,
saga jafnaðarmenskunnar og saga
verkiýðshreyfingarinnar í Rúss-
landi og annarsstaðar. Þá Iæra
menn iíka stjórnfræði og lögfræði
og grundvaliaratriði jafnaðarstefn-
unntr og starfræksiu ráðfyrirkomu-
iagsins (sovjetfyrirkomulagsins) f
öllum greinum þess.
Má nærri geta hver styrkur
verklýðsveldinu er að skólum
þessum og starfi þeirra, enda eru
menn alment, þeir er til þekkja,
þess fullvísir að engin hætta sé
á að stjórnarfyrirkomulag Rúss-
lands breytist þó stjórnarskifti
yrðu. Til þess er alt of mikil
festa komin á stjórnarfarið.
Knattspyrnan í gærkvöldi fór
svo, að Víkingar unnu Val með
2:0 og hlaut þar með bikarinn.
Eru ýms ágæt efni í ungiinga-
deildunum, sem innanskamms munu
bæta upp mannatap eldri deild-
anna.