Morgunblaðið - 27.09.1983, Page 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 27. SEPTEMBER 1983
flfargtiitltffifeife
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 230 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 18 kr. eintakiö.
Keppinautar
í Kanada
Fiskveiðum Kanadamanna,
helstu keppinauta okkar ís-
iendinga á Bandaríkjamarkaði
og raunar víðar, hefur verið lýst
í fjórum greinum hér í blaðinu.
Hefur ekki fyrr verið gerð jafn
ítarleg úttekt á stöðu fiskveiða
Kandamanna í íslensku dag-
blaði. Það eitt hlýtur að vekja
menn til umhugsunar um það,
hvort íslenskir aðilar hafi al-
mennt gert sér nægilega glögga
grein fyrir því sem er að gerast
við Atlantshafsströnd Kanada.
Stóru kanadísku útgerðar- og
fiskvinnslufyrirtækin glíma nú
við mikla fjárhagserfiðleika.
Þeir eiga ekki rætur að rekja til
þess að aflinn minnki heldur
einkum hins að vaxtakostnaður
við birgðahald og fjárfestingu
hefur farið út fyrir viðráðanleg
mörk í þeirri efnahagslægð sem
nú er vonandi að ganga yfir í
Norður-Ameríku. Of snemmt er
að segja fyrir um það hvaða
áhrif vandræðin núna hafa á
framtíðarstöðu stórfyrirtækj-
anna sem eru helstu keppinaut-
ar okkar. Hitt er víst að þessi
fyrirtæki stefna að því að laga
fiskveiðar og vinnslu að mark-
aðsþörfum og ætla að ná for-
ystu á þorskmarkaðnum að því
er varðar magn, verð og gæði.
Enginn vafi er á því að
þorskveiðar Kanadamanna
munu stóraukast á næstu árum
og hlutfallslega meira en áður
mun berast á land af þorski sem
veiddur er undan strönd Labra-
dor, norður-þorskinum svo-
nefnda, en hann er hættulegasti
keppinautur íslandsþorsksins
vegna útlits og gæða. Töluvert
magn af lélegum sumarþorski
mun þó ávallt verða dregið á
land í Kanada, en höfuðkapp
verður á það lagt að hann spilli
ekki áliti kanadísks gæðaþorsks
og íslendingar geti ekki til ei-
lífðarnóns selt fyrir hæst verð
til bestu bandarísku kaupend-
anna á þeirri forsendu að gæði
íslensku framleiðslunnar séu
jöfn og góð og afhending á vörr
unni sé ávallt í samræmi við
þarfir kaupandans.
Hvað svo sem líður áformum
Kanadamanna hljóta íslend-
ingar að leggja höfuðkapp á að
viðhalda því forskoti sem þeir
hafa haft á bandaríska fisk-
markaðnum. Kannski reynist
það óvinnandi verk og eitt er
víst að það krefst mikillar ár-
vekni á öllum stigum fiskveiða
og fiskvinnslu, svo og við sölu-
mennsku og markaðsöflun. í
samkeppninni við Kanadamenn
skiptir mestu að átta sig á því
hvað fyrir þeim vakir, þeir líta
hvorki á verðlagsstefnu fslend-
inga né til styrkja úr kanadíska
ríkissjóðnum þegar þeir meta
eigin stöðu gagnvart okkur.
Þeir líta á gæði, verð og eftir-
spurn.
Þótt Kanadamenn og íslend-
ingar keppi á fiskmörkuðunum
og ekki síst í Bandaríkjunum
eiga þeir fjölmargt sameigin-
legt. Það er hvorugum til góðs
að stunduð sé fisksala á hafi úti
á blautverkuðum kanadískum
saltfiski til Portúgala. Hitt er
báðum kappsmál að fiskneysla
aukist sem mest, neytendur
verði fengnir til að snæða fisk í
stað kjöts. Kanadamenn ætla að
gera átak í þessu skyni og ætti
að kanna rækilega af hálfu ís-
lenskra stjórnvalda hvort ekki
sé ástæða til að endurvekja
samstarf fiskveiðiþjóðanna við
Norður-Atlantshaf um kynn-
ingu á fiski í Bandaríkjunum.
Ellert
í frí
egar Ellert B. Schram vék
úr sæti á framboðslista
Sjálfstæðisflokksins haustið
1979 fyrir Pétri Sigurðssyni
stóð meðal annars í Reykjavík-
urbréfi Morgunblaðsins: „En
vissulega er það óvenjulegt nú á
tímum, þegar nær öll stjórn-
málabarátta virðist mótast af
eigingirni þeirra, sem í henni
taka þátt, að einn maður skuli
rísa upp og ekki velta því fyrir
sér hvað flokkurinn geti gert
fyrir hann, heldur hvað hann
geti gert fyrir flokk sinn.“
Ekkert er einleikið í stjórn-
málum. Nú hefur Ellert B.
Schram lýst því yfir að hann
ætli ekki að setjast á Alþingi
heldur taka sér ótímabundið og
launalaust frí frá þingstörfum.
Rökin sem hann færir fyrir
þessari ákvörðun eru þau helst
að hann hafi ekki fengið þær
vegtyllur á vegum þingflokks
sjálfstæðismanna sem hann
vænti og sig vanti skrifstofu og
síma í húsakynnum alþingis.
Ellert B. Schram hefur greini-
lega gleymt fleygum orðum
John F. Kennedy, Bandaríkja-
forseta: Spurðu ekki hvað þjóð-
in getur gert fyrir þig heldur
hvað þú getur gert fyrir þjóð-
ina. Skortur á vegtyllum og
skrifstofuaðstöðu eru ekki hald-
bær rök hjá kjörnum þing-
manni fyrir því að taka ekki
sæti á alþingi.
Ávarp forseta fslands:
Litróf samtíðarinnar
er fátækara að Gunnari
Thoroddsen gengnum
Hér á eftir fer ávarp forseta íslands, frú
Vigdísar Finnbogadóttur, vegna fráfalls dr.
Gunnars Thoroddsen, fyrrverandi forsæt-
isráðherra:
„Dr. Gunnar Thoroddsen var forsæt-
isráðherra okkar íslendinga þegar ég tók
við embætti forseta íslands. Við höfðum
hvorugt þekkt hitt áður nema af af-
spurn. Þegar í upphafi samstarfs okkar
varð mér ljóst að Gunnar Thoroddsen
átti býsna stóra gjöf að gefa: djúpa
þekkingu á sögu og þjóðmálum okkar og
einlægan kærleika til lista okkar og vís-
inda. Frásögn hans af stöðu helstu mál-
efna þjóðfélagsins, eins og þau komu
honum fyrir sjónir, var jafnan skýr og
hnitmiðuð. Hann var kennari af guðs
náð og mér þykir vænt um að hafa sagt
honum það upphátt. Þar á móti var hann
hógvær og lét lítið yfir.
Dr. Gunnar Thoroddsen var mikið
prúðmenni í allri framgöngu og því góð-
ur lærimeistari á þeirri nöf sem við nú-
tímamenn lifum við að tengja saman
fortíð og nútíð.
Litróf samtíðarinnar er fátækara að
Gunnari Thoroddsen gengnum."
Ávarp forsætisráðherra:
Einn áhrifamesti
og merkasti stjórnmála-
maður þessa lands
Hér fer á eftir ávarp Steingríms Her-
mannssonar, forsætisráðherra, er hann
flutti, er fréttin um lát dr. Gunnars Thor-
oddsen var birt í Ríkisútvarpinu:
„Góðir íslendingar.
Gunnar Thoroddsen fyrrverandi for-
sætisráðherra er látinn. Með honum er
genginn einn áhrifamesti og merkasti
stjórnmálamaður þessa lands. í meira
en 50 ár var Gunnar Thoroddsen meðal
fremstu forystumanna í íslenzkum þjóð-
málum. Um hann lék oft gustur eins og
vill vera um menn, sem hafa ákveðnar
skoðanir og fylgja þeim fast eftir.
Gunnari Thoroddsen kynntist ég að
sjálfsögðu bezt í ríkisstjórn þeirri, sem
hann myndaði 8. febrúar 1980. Þá hafði,
þrátt fyrir miklar tilraunir, mistekizt að
mynda þingræðisstjórn. Honum tókst þá
að sameina um þá mannúðarstefnu, sem
ætíð einkenndi störf Gunnars Thorodd-
sen, flokka og menn, sem í mörgu höfðu
annars ólíkar skoðanir. Samstarfið við
Gunnar Thoroddsen var ánægjulegt og
lærdómsríkt. Þar kynntist ég manni,
sem ætíð var reiðubúinn til þess að
hlusta á sjónarmið annarra, leitaði
ævinlega leiða til sátta, en tók sínar
ákvarðanir þegar þurfti og stóð við þær.
Gunnari Thoroddsen á íslenzka þjóðin
mikið að þakka.
Eiginkonu Gunnars Thoroddsen, Völu
Ásgeirsdóttur, og fjölskyldu votta ég
dýpstu samúð.
Steingrímur Hermannsson.“
Dr. Gunnars
Thoroddsen minnst
á SUS-þingi
DR. GUNNARS THORODDSEN, fyrrverandi forsæt-
isráðherra, var minnst í upphafi fundar á þingi Sam-
bands ungra sjálfstæðismanna sl. sunnudag. Geir H.
Haarde, formaður SUS, minntist dr. Gunnars og risu
þingfulltrúar úr sætum, en síðan var gert hlé á störfum
þingsins í minningu hins látna forystumanns.
Dr. Gunnar Thoroddsen var einn af stofnendum
Sambands ungra sjálfstæðismanna og Heimdallar,
félags ungra sjálfstæðismanna í Reykjavík. Hann
var formaður Heimdallar árin 1935—1939 og for-
maður Sambands ungra sjálfstæðismanna árin
1940-1942.
Þing Sambands ungra sjálfstæðismanna sendi frú
Völu Thoroddsen, ekkju Gunnars, skeyti, þar sem
ungir sjálfstæðismenn vottuðu henni samúð sína.
Dr. Gunnar Thoroddsen