Morgunblaðið - 04.01.1984, Qupperneq 24

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 4. JANÚAR 1984
24
Við ormatínslu úr saltfiski.
47.000 lestir af salt-
fiski fluttar út í fyrra
Kostnaður vegna hreinsunar selorms nam um 100 millj. kr.
„ÆTLA má, að saltfiskframleiðslan
á síðasta ári hafi oröið um 48.000
tonn, en hún var um 60.000 tonn
1982. Þess ber að geta, að árin 1982
og 1981 voru metár í saltfiskfram-
leiöslu um áratugaskeið. Helmingur
þorskaflans á árinu 1982 var unninn
í salt, en 1983 er talið að 44% af
þorskaflanum eða 131 þús. tonn af
298 þús. tonna þorskafla hafi farið til
saltfiskverkunar.
Rúmlega helmingur af fram-
leiðslunni eða 24.520 tonn fóru til
Portúgal og 8.575 tonn til Spánar,
en þessir tveir markaðir ásamt ít-
alíu og Grikklandi voru sem fyrr
stærstu kaupendur að íslenskum
saltfiski," sagði Sigurður Har-
aldsson hjá Sölusamtökum ís-
NÁMSKEIÐ fyrir dönskukennara
verður haldið í Norræna húsinu,
fostudaginn 6. og laugardaginn 7.
janúar nk. og stendur frá kl. 9—17
báða daga.
Fyrirlesari og stjórnandi verður
Merete Biorn, cand. mag., sem
kunn er fyrir gerð kennslubóka í
dönsku fyrir útlendinga, ennfrem-
lenzkra fiskframleiðenda, er hann
var inntur eftir saltfiskframleiðsl-
unni og gangi sölumála.
Alls voru flutt út á árinu 47.435
tonn af saltfiski til 15 landa í 4
heimsálfum. Um þessi áramót eru
litlar sem engar birgðir af blaut-
verkuðum saltfiski og saltflökum í
landinu, en rúmlega 1000 tonn af
þurrfiski, að mestu ufsi.
Afskipanir gengu vel allt árið,
fiskurinn líkaði vel, en afdrifarík
reyndist fyrir saltfiskframleiðend-
ur sú ákvörðun Portúgala sl. vor að
hafna algerlega fiski sem ekki
hafði verið hreinsaður af selormi.
Ætla má að hreinsun selorms úr
fiskinum hafi kostað saltfisk-
framleiðendur um 100 milljónir kr.
ur verður Hanne Marie Winkel,
kennari frá Kaupmannahöfn,
leiðbeinandi á námskeiðinu.
Fjallað verður um notkun
hljómbanda, myndbanda, mynd-
máls og söngtexta í tungumála-
kennslu. Námskeiðið er opið öllum
dönskukennurum á grunnskóla-
og framhaldsskólastigi.
(FrétUtilkynning.)
aukalega og er þá ekki tekið tillit
til aukinnar rýrnunar og hærri
vaxtakostnaðar sem af þessu
leiddi.
Kostnaður vegna selormahreins-
unar og aukinn vaxtakostnaður
framan af árinu vógu þungt í
slakri afkomu saltfiskframleið-
enda á árinu. Þyngst vó þó óhjá-
kvæmileg lækkun markaðsverðs
vegna hágengis dollarans. Stöðug
styrking Bandaríkjadollars gagn-
vart Evrópugjaldmiðlum hefur
valdið kaupendum saltfisks mjög
þungum búsifjum, sem orðið hefur
að mæta með lækkun verðs í doll-
urum. Til marks um styrkingu
dollarans má nefna að frá áramót-
um 1981 hefur dollarinn hækkað
gagnvart portúgalska escudos um
150%, gagnvart peseta um 100%
og lírunni um 80%. Verðbólga í
þessum löndum er á bilinu
12—20% á ári og er því ljóst að
styrking dollarans er langt um-
fram venjulegar verðlagshækkanir
og því er mjög erfið samkeppnisað-
staða saltfisks við innlend matvæli
og matvæli frá öðrum Evrópuþjóð-
um í þessum helztu markaðslönd-
um okkar,“ sagði Sigurður Har-
aldsson.
Námskeið fyrir dönskukennara
Þorsteinn Pálsson, formaður
Sjálfstæðisflokksins:
Vanda útgerðar
verður að hluta
að deila niður
„ÞAÐ er nú ekki komiö svo langt enn, að hægt sé að segja til um
hvers konar skattheimta gæti til komið sem þáttur í lausn á rekstr-
arvanda útgerðarinnar. Það kemur ekki að þessari skattheimtu fyrr
en það er ákveðið, sem talað er um að geti gerzt áður en til hennar
gæti komið,“ sagði Þorsteinn Pálsson, formaður Sjálfstæðisflokks-
ins, í samtali við Morgunblaðið.
í áramótaávarpi sínu í Morg-
unblaðinu segir Þorsteinn meðal
annars, að við núverandi að-
stæður dugi hefðbundin leið
fiskverðshækkunar og gengis-
fellingar ekki til lausnar þessum
vanda. Því verði að einhverjum
hluta að deila honum niður á
þjóðfélagið. Ríkisvaldið sé því
með öðrum orðum.dæmt til þess
að taka vandann að einhverju
leyti á sínar herðar. Fyrr eða
síðar verði að mæta því með
skattheimtu.
Er Þorsteinn var inntur eftir
því í hvaða formi umrædd skatt-
heimta gæti orðið, kæmi til
hennar, sagði hann, að útilokað
væri að segja til um það. Hvort
að það yrði einhver viðbótar-
skattheimta eða hvort eitthvað
yrði skorið niður. Það, sem hann
væri að benda á, væri það að ef
jafna þyrfti þessu áfalli niður á
þjóðarheildina, þá yrði það ekki
gert nema að taka þá peninga af
skattpeningum. Annaðhvort
með viðbótarskattheimtu eða að
dregin yrðu saman einhver þau
útgjöld, sem nú væru ákveðin til
þess að fá fjármagn þannig.
Leystu menn vandann með lán-
tökum kæmi fyrr eða síðar að
því, að skattgreiðendur yrðu að
borga brúsann. Hann væri því
fyrst og fremst að vekja athygli
á því, að ef að hluta til væri far-
in einhver leið af þessu tagi, þá
endaði það með því að fólkið
sjálft þyrfti að borga, það væri
ekki um aðra undankomuleið að
ræða.
Þorsteinn sagði ennfremur, að
nauðsynlegt væri að eitthvað
lægi fyrir í þessum málum áður
en fiskverð yrði ákveðið 1. febrú-
ar og væntanlega yrði unnið að
því af krafti.
Þetta er algjör-
lega óskrifað blað
— segir Kristján Ragnarsson um
lausn á vanda útgerðarinnar
„VIÐ í samstarfshópnum um lausn
á vanda útgerðar og stjórnun fisk-
veiða höfum enn ekkert séð um
þaö hvernig leysa megi vanda út-
gerðarinnar, en mér skilst að þaö
styttist mjög í það. Við fundum
mikið um þessi mál nú, en þetta er
algjörlega óskrifað blað eins og
mál standa," sagði Kristján Ragn-
arsson, formaður og framkvæmda-
stjóri LÍÚ, í samtali við Morgun-
blaðið.
Er Morgunblaðið bar undir
Kristján skoðun formanns Sjálf-
stæðisflokksins, Þosteins Páls-
sonar, um að vandi útgerðarinn-
ar verði ekki leystur með hefð-
bundinni fiskverðshækkun og
gengisfellingu og að til þess gæti
komið að mæta yrði vandanum
með skattheimtu, sagði Kristján,
að hann fagnaði því, að menn
sýndu einhvern skilning á þessu
ástandi. Sér virtist Þorsteinn
hafa sýnt það, að hann gerði sér
grein fyrir því, að þarna væri
óleystur vandi, sem ætti eftir að
fást við og yrði meginviðfangs-
efnið á næstu vikum.
Um sjónvarpsleikritið „Ég er“
— eftir Guðrúnu
Jacobsen
Þegar ég las krítik blaðagagn-
rýnenda um sjónvarpsleikrit Þor-
steins Marelssonar — Ég er —
kom mér í hug hve fólk skyggnir
hlutina á ólíkan hátt, hvort sem
um er að ræða útvarps- eða sjón-
varpsefni, myndverk eða sögubók.
Því er það ekki ósjaldan sem
blaðagagnrýni kemur eins og köld
skvettá framan í mann.
Til að mynda hvað snertir um-
mæli Ólafs M. Jóhannessonar um
verkið í Morgunblaðinu í dag, 28.
desember, þar er hvergi að finna
hinn minnsta samúðarvott með
Sveini skallapoppara, sem Laddi
leikur af slíkri snilld, að það er
eins og hann lifi eigin reynslu.
Ólafur skrifar sýna rýni eins og
púritani af allra verstu sort.
Þarna er andinn að koma yfir
eiginmanninn við samningu á tón-
verki, og hressir sig á einhverju
sterkara en flóaðri mólk til að
halda sér vakandi, þegar eiginkon-
an, kvenrembusvínið, á leiðinni
upp metorðastigann, kemur ask-
vaðandi, rífur andann úr sam-
hengi við semjandann — og
heimtar að hann fari að sofa!
Hún lofar meira að segja að
vera góð ef hann gegnir. Hvernig
góð? Klappar hún eiginmanninum
hlýlega á vangann, býður honum
góða nótt, og lokar síðan hurðinni
hljóðlega á eftir sér? Ónei. Hún
gerir allt vitlaust, svo rifrildið og
það sem því fylgir, augnlos eig-
inmannsins, verður langtum há-
vaðasamara öðrum íbúum hússins
en hin kyrrláta drykkja ektamak-
ans. Jæja. Hið upprennandi sin-
fóníutónskáld ræður sig (eða er
það gustukaverk tengdafólksins?)
kennara við heimavistarskóla úti
á landi.
Meðal annars — þurfa kennarar
úti á landi að vera nokkurskonar
allslagsmenn — vera jafnfærir að
kenna íslenzku, dönsku, ensku,
stærðfræði, náttúrufræði að við-
bættum fótalyftingum Jane
Fonda?
Ég er svo aldeilis hlessa!
Og þá förum við nú aldeilis að
kynnast fleiri rembusvínum en
eiginkonunni. Það eru nú til að
mynda nemendur skólans — mikið
geta nú annars krakkar verið
kvikindislegir þegar þeir eru
komnir í hóp. — En hversvegna
leggja þeir kennarann í einelti,
einu manneskjuna sem á virkilega
bágt í þessum selskap, í stað þess
að læða rottueitri í lýsi skólastjór-
ans, sem er svo þurrkuntulegur og
steinrunninn í skólameistara-
starfinu, að það kviknar ekki einu
sinni á brosi í andlitinu á honum
við tilhugsunina um sameiningar-
átið, sem hann hefur boðið til, með
hreppsnefndinni og öðrum
frammámönnum sveitarinnar,
þegar kella hans og krakki koma
heim af fæðingardeildinni?
Sjerrítertur ráðskonunnar eru
reyndar fyrir bí — í öngum sínum
hefur kennarinn nappað úr búrinu
tveim sjerríflöskum og drukkið sig
fullan. Það er ekki drykkfelldur
maður sem verður fullur af inni-
haldinu úr tveim flöskum af léttu
víni. Ég get fullvissað Ólaf M. Jó-
hannesson um það, að sá maður er
algjör viðvaningur í faginu.
Nú jæja. Sveinn poppari, eigin-
maður, tónskáld, kennari og faðir
lítils drengs sem trúir á pabba,
talar við son sinn í síma áður en
eiginkonan hringir og tilkynnir
honum lögskilnaðinn.
Og ekki ber á öðru. — í samræð-
um barns og föður upplýsist að
það er kominn frændi á heimilið.
Skyldi nýi paþbinn líka vera að
klífa stórstigann með stresstösk-
una sína undir hendinni? Guð
varðveiti þá vesalings barnið, því
fólk á uppleið kann að eta og
drekka án þess að hneyksla ná-
ungann.
„Þennan gaffal og þennan hníf
og þessa skeið í þennan rétt. —
Þetta glas og hitt glasið undir
þennan drykk og hinn drykkinn.
— Það er betra að kunna sig, og
drekka ekki hvítvínið með steik-
inni og rauðvínið með humarnum.
Ættingjar og vinafólk veit hvað
hentar svona fínu fólki til afmæl-
is- og jólagjafa. — Það sem vantar
í seríurnar frá Bing og Gröndal,
nema eitthvert dýrara patent sé
komið á markaðinn — ég veit það
ekki.
Skólastúlka af mölinni og
Sveinn skallapoppari eru rekin úr
skóla og verkið endar opið í báða
enda.
Það væri nú ekki svo vitlaust að
spá í endinn eða upphafið hvað
verður nú um þessa tvo utanveltu-
besefa. — Borgarstúlkan, sem að
sögn skólastjórans, þessa um-
skiptings frá þefaraárunum, er frá
vafasömu heimili, hún hafnar
meðal annars um óákveðið tímabil
í helgarathvarfi konunnar við
Grjótagötu í Reykjavík því vita-
skuld hefur svona lagleg unglings-
stúlka flosnað upp frá heimili sínu
þegar miðaldra móðirin krækti
sér í plastpokamann í Glæsibæ,
líkt og unglingspiltur hrekst að
heiman til frænku eða aldraðrar
ömmu þegar nýr pabbi tekur sæti
hans á heimilinu eftir skilnað for-
eldranna.
Sveinn poppari klárar sig af
tónverkinu sínu þegar hann hefur
fundið öruggan samastað í tilver-
unni — Lífsstoðina — hið nývígða
alkaból, þar sem sumir þeir sem
misst hafa geðheilsu sína um
stundarbil munu ugglaust heimta
hana aftur.
(íuðrún Jacobsen er ritböíundur.