Tíminn - 22.08.1965, Blaðsíða 2

2
TÍMINN
SUNNUDAGUR 22. ágúst -965
- frægastí leík-
ari Frakklands

ii.

Einn af helztu þjóðarhelgi-
dómum Frakklands er rúm-
lega fertugur, grannholda, frem
ur lágvaxinn maður, sem ba’k
við grímu hversdagsins sker
sig, hvað útllt og látbragð
snertir, í engu úr milljónum
franskra miðlungsborgara.
Þessa dag grímu leggur hann
á kvöldin til hliðar í búnings
herberginu í Iitla leikhúsinu
sínu við Lýðveldístorgið í
hjarta Parísarborgar, og fram
á sviðið gengur Bip: Snjóhvítt
andlit, þar á stór lifrauður
munnur og tvö dapurleg augu,
stækkuð með kolsvartri strika
umgerð, yfir þeim rísa svartar
MMjjjpHi
. wálÉll
íbjúgar brúnir.
Marcel Marceau, frægasti og
dáðasti leikari Frakklands .mæl
ir aldei orð af vörum á leik
sviði og segir þó fram marga
dramatíska sögu á svo áhrifa
mikinn og Listrænan hátt með
augunum og höndunum einum
saman, að áhorfandinn heyrír
jafnt sem sér látbragðsleikna
frásögn hans. Þeim íslending
um, sem séð hafa Marcel Marce
au á sviði eða leik hans í kvik
myndinni „Les enfants du
Paradis", mun eins farið og
þeim alþjóðlega áhorfenda-
skara, sem á síðari árum hafa
kynnzt list Marceaus á leik-
ferðum hans um hálfan heim
inn. Engum mun nokkru sinni
líða slíkur viðburður úr minni.
„Les enfants du Paradis" er
ekki einungis ef til vill fræg
asta kvikmynd, sem Frakkar
hafa nokkum tíma skapað (og
það er vissulega mikið sagt)
vegna þess að hún er sigur-
hrós fransks anda yfir kúgun
og ytri niðurlægingu — en
myndin var gerð 1944, þegar
járnuð hermannastígvél Þjóð
verja glumdu enn taktfast gegn
um breiðgötur Parísar og ógn
arstjórn og kvalaþorsti herra-
þjóðarinnar náði hámarki sínu
á franskri grund —, heldur
ekki síður af þeirri ástæðu, að
Marcel Marceau kom þar í
fyrsta sinn fram í sviðsljós
frægðarinnar, sem staðgeng-
111 Marcel Carnés, er fór með
aðalhlutverkið. Marcel Marce-
au stóð þá á tvítugu. Pantó-
míma eða látbragðsleikuí er
ævaforn listgrein, sem hafði
þegar náð mikluni þroska riieð
Grikkjum. Eiris og ÖH 'rnik-
il og söpn list er patómíman
eínföld, — eða virðist a.m.k.
vera Það í fljótu bragði —
en listrænn tjáníngarkraftur
hennar stendur í öfugu hlut
falli við einfaldleika leikaðferð
anna. Látbragðsleikur, sem sér-
hver velskólaður sviðsleikari
verður að kunna meiri eða
minni skil á —helzt meiri, er
listgrein, sem sérstaklega heiðr
ar áhorfendurna með því að
höfða á óvenjulega sterkan hátt
til hugmyndaauðgi og hugsana
starfsemi hvers og eíns. Mót-
leikari hins sýnilega einmana
míma í miðljósi hins stóra,
auða sviðs, er með svörin á
hraðbergi í huga og hjarta hvers
einstaks áhorfenda. Leikhúss-
salurinn allur er eitt leiksvið
og mótleikararnir skipta hundr
uðum; þeir rétta mímanum
stiga tíl að klifra í, staf til að
styðja sig við eða rós til að
bera að vitum sér. Hið ein-
stæða listræna franska undur,
Marcel Marceau, hefur endur-
vakið þessa listgrein að fullu
Að vísu hafa ítalir, Frakkar
(Rouffle og Etienne Decroux)
og síðar Bretar (Chaplin) og
Bandaríkjamenn (Harold
Lloyd og Buster Keaton) átt

1
... . ;......................................................................:................ ..................................................................
ágæta fulltrúa þessarar göfugu,
þöglu leiklistar, en það væri
samt allt að því helgisiðabrot
að bera list þeirra saman við
kraftaverk Þau, sem Marcel
Marceau gerir á sviði. Hann
notar nær engin hjálparmeðul,
önnur en þau, sem eru hon
um meðfædd, og svo miðljósið;
svo langt hefur hann þróað
list sína, að jafnvel hinn
minnsti vottur af leiktjöldum
eða einföldustu munir á svið
inu mundu aðeins hafa trufl
'andi og neikvæð áhrif á sam
band hans víð áhorfendurna.
Dúkræmu eða einstakt blóm
má í hæsta lagi þola. Búning
ur hans er ætíð hinn sami,
einföld aðskorin satín-treyja
yfir röndóttum bol og hvítar,
gúlpandi brækur, sem ná hon
um niður á miðja kálfa Ein
faldleikinn sjálfur á sviði og
í einkalífi. Ólíkt hinum mat-
glöðu og sídrekkandi löndum
sínum, snæðir Marcel Marceau
helzt fábrotinn mat ínnan
fjögurra veggja heimilis síns
í París. Oft verður fyrir val-
inu cotelette agneau nature
með hráu eða linsoðnu græn-
meti, og hann drekkur gjarn
an eina flösku af sódavatni
með matnum, — örsjaldan
rauðvín. Hann forðast sem
heitan eld allan feitan og þung
an mat, sem kynni að slá sér
niður á gallinu, því á hverju
sýningarkvöldi eru á sinn hátt
gerðar svipaðar kröfur til
hæfni anda hans og líkama
eins og tíl líkamshreysti
ólympískra spretthlaupara,
sem eiga að færa heim gull-
verðlaun. Marcel Marceau hef
ur aldrei horfið af sviðinu í
sýningarlok án þess að taka
með sér gullna viðurkenningu.
Halldór Vilhjálmsson.
IÐNSKÓLINN í REYKJAVÍK:
Prentnám - Forskóli
Verklegt forskólanám í prentiSnum hefst í Iðn-
skólanum í Reykjavík hinn 1. sept. 1965.
Umsóknareyðublöð fyrir námsvist og nánari upp-
lýsingar verða látnar í té í skrifstofu skólans
23. — 27. ágúst kl. 10 — 12 og 14 — 18.
Iðnskólinn í Reykjavík
Félag íslenzkra prentsmiðjueigenda.
nFERÐIR
VIKULEGA
TSL ^
SKANDINAVÍU
6Ffí-I/CF£LAG
BLADBURDARFOLK
Allir þeir, sem hafa áhuga á að bera út blöð í
vetur, eru góðfúslega beðnir að hafa samband við
afgreiðslu Tímans í Bankastræti 7, —sími 12323