Morgunblaðið - 15.07.1984, Síða 39

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 15. JÚLÍ 1984
87
HHCHCOCK-KVIKMYNDAHÁTÍD

Laugarásbíó sýnir gamlar myndir meistarans
Áður en langt um líður mun
hefjast Hitchcock-kvikmyndahá-
tíö í Laugarásbíói. Kvikmynda-
húsiö hefur fengiö fjórar gamlar
myndir eftir meistarann, sem þaö
mun sýna í sumar og fram 6
haust. Þessar myndir eru allar
klassískar og eru meö því allra
besta sem Alfred Hitchcock
geröi. Elsta myndin er frá 1948 en
sú yngsta kringum 1960. Þessar
myndir hafa verið endursýndar (
Bandaríkjunum að undanförnu
og hafa notið mikilla vinsælda.
Myndirnar eru: REAR WINDOW,
ROPE, VERTIGO og THE MAN
WHO KNEW TOO MUCH.
REAR WINDOW
(Bakglugginn)
„Ef þú upplifir ekki unaöslegan
hrylling meöan þú horfir á Bak-
gluggann, þá hlýtur þú aö vera
dauöur og dofinn,“ sagöi Hitch-
cock eitt sinn. Bakglugginn var æt-
íö ein af uppáhaldsmyndum Hitch-
cocks sjálfs, sem er ekki slæmur
dómur, því af mörgum var aö taka.
Hitchcock geröi Bakgluggann
áriö 1954. Söguþráöurinn er ein-
faldur: James Stewart leikur mann
sem veröur aö hafast viö í hjólastól
vegna fótbrots. Hann eyöir flestum
dögum í herbergi sínu og drepur
tímann meö aö stara út um bak-
gluggann. Athygli hans beinist sér-
staklega aö einni íbúö, þar til
Stewart uppgötvar aö maöurinn í
íbúöinni hefur myrt konu sína.
Upphefst þá mikil taugaslítandi
spenna, því moröinginn hefur mik-
inn hug á aö víkka út athafnasvæöi
sitt. Aöalkvenhlutverkið er í hönd-
um Grace heitinnar Kelly.
Hitchcock langaöi aö gera
þessa mynd því þá gæfist honum
kostur á aö gera mynd frá sjónar-
hóli einnar ákveðinnar persónu. En
hann bætti því ævinlega viö aö
myndin gæfi áhorfandanum einnig
kost á aö fylgjast meö nágrannan-
um.
Hitchcock var mjög sérstakur
sjónlistamaöur. Áöur en hann byrj-
aöi aö filma, þá var öll myndin
fyrirfram skipulögð, hvert einasta
atriöi ákveöið. En „Bakglugginn"
var sérstök mynd aö því leyti aö
sviðiö var ein bygging (sjá mynd)
en ekki tekin á mörgum sviöum
eins og venjulega. í byggingunni
son, Fottloose og Greystoke —
The Legend of Tarzan.
Þær sem hafa aftur á móti ekkl
staöiö sig eins vel og vonir stóöu
til eru The Bounty, Racing with
the Moon og Once Upon a Time
in America.
Næsta mynd Steven Spielbergs
veröur aö öllum líkindum ný útgáfa
Peter Pan — meö Michael Jack-
son í aöalhlutverki.
j Ijósi vinsælda nýjustu Star
Trek-myndarinnar er ákveöiö aö
leggja í þá fjóröu hjá Paramount.
Spock sjálfur, (Leonard Nimoy), á
aö skrifa handritiö, leikstýra og
fara meö sitt gamalkunna hlutverk.
★ ★ ★
Stjörnugjöfin
Austurbæjarbíó: Bestu vinir
★ ★%
Breakdance
★ ★%
Hafnarfjarðarbíó: í fótspor Bleika
Pardusins *1A
Háskólabíó: í eldlfnunni **'A
Tónabíó: Geimskutlan ★ ★
Bíóhöllin: Einu sinni var I og II
★ ★%
Borð fyrir fimm ★ ★'/>
Götudrengír *'h
Regnboginn: Footloose ★ *’A
S.V.
sig vel út á myndum, en ekki voru
allir samdóma um leikhæfileika
hennar. Hvaö um þaö, meistari
Hitchcock gleypti viö henni á
augabragöi.
Hitchcock umturnaöi byggingu
sögunnar. í staö þess aö halda
spennunni myndina á enda, þá
leysti hann gátuna þegar um þaö
bil einn þriöji myndarinnar var eft-
ir. Umrædd gáta tengist hinum
tvíklofna persónuleika aöalkven-
j>ersónunnar. Hitchcock fannst
hins vegar mest spenna liggja í til-
finningaróti aöalkarlleikarans, sem
myndin snýst um. Það er einmitt
frá þessu tilfinningaróti í persónum
sem myndin dregur nafn sitt; svo
mikill svimi tröllríöur öllum geröum
fólksins í myndinni aö nokkrir
áhorfendur eru dæmdir til aö svífa
meö svimandi hausverk út úr bíó-
inu.
MAÐURINN, SEM
VISSI OF MIKIÐ
Hitchcock gerðí tvær myndir
eftir sömu hugmyndinni, mannin-
um sem vissi of mikið. Sjálfur út-
skýröi Hitchcock þaö þannig: „Viö
skulum segja aö snjall byrjandi
hafi gert fyrri myndina, en atvinnu-
maöur hina seinni.“
Hitchcock geröi fyrri myndina
áriö 1934, en meö henni styrkti
hann stööu sína sem meistari
spennunnar á léreftinu. En ein-
hverra hluta vegna þá var Hitch-
cock ekki ánægöur meö útkom-
una. j mörg ár gældi hann viö aö
endurgera myndina, sérstaklega
eftir aö hann fluttist til Bandaríkj-
anna. En þaö var ekki fyrr en 1955
aö Hitchcock varö aö ósk sinni. í
fyrsta skipti á merkum ferli betr-
umbætti Hitchcock eigið verk.
Hitchcock fékk vin sinn James
Stewart til aö leika manninn sem
vissi of mikið og var þaö þriöja
Hitchcock-myndin sem Stewart
lék í.
Lokaatriöi myndarinnar er frægt
og margrómaö; í því spilar semball
stærsta hlutverkiö. Atriöið fer fram
í Albert Hall, þekktum hljómleika-
sal, en þar ætla einhverjir misind-
ismenn að myröa þekktan erind-
reka erlends ríkis. Um leiö og tón-
ar sembalsins ná hámarki, þá þýt-
ur kúla úr byssu bófanna.
Þaö er vissara aö vita ekki of
mikiö um endalok þessarar mynd-
ar, því þá gæti farið fyrir þér eins
og manninum, sem vissi of mikið.
HJO.
Hitchcock ræðir við leikendur ( myndinni „Rope“.
voru 30 herbergi og Hitchcock
kvikmyndaöi gegn glugga þeirra.
Hann stjórnaöi kvikmyndatökunni
meö talstöö; hann haföi því tvær
myndir í takinu, eina með tali, aöra
þögla.
ROPE
Rope er elsta myndin sem verð-
ur sýnd á þessari Hitchcock-kvik-
myndahátíö í Laugarásbíói, gerö
áriö 1948. Hitchcock haföi unnið í
Hollywood, en áriö 1947 fór hann
aftur til Englands og ákvaö aö gera
eitthvaö óvenjulegt.
Hitchcock ákvaö að kvikmynda
leikritiö „Rope’s End“ eftir Patrick
Hamilton. Leikrltiö var óvenjulegt
því þaö tók 90 mínútur í flutningi
og geröist á jafnmörgum mínútum.
Þaö fjallar um háskólaprófessor
og tvo nemendur hans sem taka
hann of bókstaflega og myröa
kunningja til aö skynja „hinn
vitsmunalega spenning" sem próf-
essorinn talar um.
Hitchcock fór hér ótroönar slóð-
ir í kvikmynduninni eins og endra-
nær. Myndin er 90 mínútur og
samanstendur af 9 tiu mínútna
löngum tökum. Hann heföi tekiö
myndina í heilu lagi ef kvikmynda-
spólurnar heföu veriö svo stórar.
Þaö þurfti þvi ekki aö klippa mynd-
ína, nema til aö tengja spólurnar
saman.
Hitchcock geröi þetta til aö
auka innilokunarkenndina sem er
rauði þráöurinn í sögunni, ekki aö-
eins fyrir leikarana heldur einnig
fyrir áhorfandann. Vegna þessa
fyrirkomulags, þá var Hitchcock
fljótur aö „skjóta“ myndina, en
þeim mun lengri tími fór í æf-
ingarnar; hann skipulagöi svo aö
segja hverja einustu hreyfingu leik-
aranna.
Rope vakti mikla athygli þegar
hún var frumsýnd 1948. Hún er
mjög óvenjuleg Hitchcock-mynd,
ekki aöeins vegna sérstakrar
kvikmyndatöku, heldur einnig hins
óvenjulega efnis.
VERTIGO (Svimi)
Þegar Hitchcock róðst í gerö
myndarinnar „Vertigo“ árið 1958,
þá átti hann tugi meistarastykkja
aö baki. Hann haföi alltaf veriö
heillaöur af hugmyndinni aö um-
breyta konu f einhverja nýja og
betri, ekki ósvipaö og Bernard
Shaw geröi í Pygmalion/My Fair
Lady.
Hugmyndin aö Vertigo á rætur
aö rekja til bókarinnar „D'entre les
Morts“ eftir fransmennina Pierre
Boileau og Thomas Narcejac.
Hitchcock gleypti viö grunnhug-
mynd bókarinnar, en breytti sög-
unni sjálfri svo hann heföi frjálsari
hendur viö kvikmyndunina.
En Hitchcock lenti í heilmiklu
basli viö gerö myndarinnar. Hann
fékk nokkra færa kalla til aö vinna
aö handritinu, suma hverja sem
höföu áöur unnið meö meistaran-
um, en hann sætti sig ekki viö nein
handarbakavinnubrögö. En þaö
var ekki nóg með að handritshöf-
undarnir reyndust Hltchcock erfið-
ir; hann ætlaði aldrei aö finna konu
í aöalhlutverkiö tvískipta. Hann róö
bresku leikkonuna Veru Miles en
hún varö aö hætta viö því hún varö
ólétt rétt áöur en tökur áttu aö
hefjast. Á endanum fékk hann eina
vinsælustu leikkonu í Bandaríkjun-
um á þeim árum, Kim Novak. Kim
var vel þekkt kynbomba, hún tók
Hér gefur að l(ta sviöið ( fyrstu myndinni *em veröur sýnd á Hitch-
cock-kvikmyndahátiðinni f Laugarásbfói, „Bakglugganum”.