Tíminn - 05.09.1965, Síða 5

TÍMINN
SUNNUDAGUR 5. september 19G5
5
Otgefandl: FRAMSÖKNARFLOKKURINN
Framkvaemdastjóri: Kristján Benedtktsson Ritstjórar- Þórarinn
Þórarlnsson (áb). Andrés Kristiánsson .ión Helsason oa Indriði
G. Þorsteinsson Fulltrúi ritstjórnar Tómas Karlsson Aug
lýsingastj : Steingrímur Gíslason Ritstj skrifstofur i FJddu
húsinu, símar 18300—18305 Skrifstofur Bankastræti 7 Af
greiðslusími 12323 Auglýsingasími 19523 Aðrar sknfstofur
sími 18300 Áskriftargjald kr 90.00 á mán innanlands - í
lausasölu kr. 5.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f
Ódýrt fjármagn til
aikningar framleiðni
FramleiSni er skilgreind sem hlutfallið á milli nettó-
virinsluvirðis og þeirrar vinnu, sem í viðfangsefnið er
lðgC. Framleiðnin er þannig mælikvarði á þau verð-
rnæti, sem skapast fyrir hverja vinnueiningu.
Framleiðsluaukning þjóðarinnar á undanförnum árum
á ekki nema að nokkru leyti rætur að rekja til fram-
leiðniaukningar og fólksfjölgunar, heldur fyrst og
fremst til þess, að fólk hefur sífellt lagt á sig meiri
og meiri vinnu og eins og öllum er kunnugt, er nú svo
komið, að vinnutími hjá æði mörgum er orðinn svo
langur, að ekki verður við svo búið til frambúðar. Vinnu-
tímann verður að stytta án tekjumissis, og sá árangur,
sem náðist í kjarasamningunum í sumar, verður' ekki
raunhæfur, nema lögð sé aukin áherzla á aukningu fram-
leiðni í atvinnurekstrinum.
Ljóst er, að samkeppni íslenzks iðnaðar við erlendan
mun fara mjög harðnandi á næstu árum. Margar iðn-
greipar eiga nú 1 vök að verjast vegna þess, að þeim
var eijki veittur nægjanlegur umþóftunartími áður en
tollvernd var minnkuð eða afnumin — og íslenzkar iðn-
greinar fá ekki fjármagn til nauðsynlegrar endurskipu-
lagningar, til að koma á fulkomnari framleiðsluaðferð-
um, aukinni véltækni og meiri vinnugræðingu, en með
þeim hætti einum eiga margar íslenzkar iðngreinar sér
aðeins lífsvon.
Hins vegar er vissulega ekki ástæða til að ætla annað
en að þær verði margar lífseigar og langlífar, þótt er-
lend samkeppni harðni enn verulega, ef þær fá eðlilega
og sjálfsagða fyi'irgreiðslu.
Fjármagnið til umræddrar endurskipulagningar og
vélvæðingar er til, en í stað þess að beina því í þennan
farveg, lætur ríkisstjórnin frysta það inni i Seðlabank-
anum. Og það er ekki nóg með, að atvinnuvegunum sé
neitað um nauðsynlega og sjálfsagða fyrirgreiðslu til
bætts skipulags atvinnurekstursins og aukinnar fram-
leiðni, heldur eru þeir líka í svelti, hvað rekstursfjár-
magn snertir á sama tíma og aðstaða iðnaðarins er
gerð stórum verri vegna flausturslegra aðgerða í inn-
flutningsmálum og bættrar aðstöðu erlendra vara á
íslenzkum markaði.
Allar tillögur um að beina fjármagninu í þjóðfélag-
inu inn á skynsamlegar brautir, láta mikilvægustu fjár-
festingu atvinnureksturs og almennings sitja í fyrir-
rúmi, en láta annað miður þarflegt bíða, virðast vera
eitur í beinum stjórnarflokkanna, og slíkar tillögur ým-
ist kallaðar haftastefna eða stefnuleysi Framsóknar-
flokksins- Á meðan grasserar verðbólgufjárfesting alls
konar í þjóðfélaginu og virðist eiga greiðan og góðan
aðgang að því fjármagni, sem lífvænlegum atvinnu-
rekstri er neitað um til nauðsynlegrar endurnýjunar
og vélvæðingar til að standast harðnandi samkeppni.
Það verður ekki horft fram hjá þeirri staðreynd til
lengdar, að aðeins með aukinni framleiðni geta lífskjör
almennings raunverulega batnað og vinnudagur stytzt.
Fjármagnið er til og margar fúsar hendur biða eftir
að fá að breyta því í þann arð í atvinnurekstri, sem
skapar aukna hagsæld allra. Fjármagnið fæst bara ekki.
Það litla, sem seitlar út úr frystihúsi Seðlabankans fer
í annað.
Sáttasemjari í vinnudeilum
kemur á vettvane alb iððamála
Goldberg á tali við Dean Rusk.
Allsherjarþing Sameinuðu þjóð
anna er nú að taka til starfa. Þar
mun mikið bera á nýjum manni
innan samtakanna, Arthur Góld-
berg, ambassador Bandaríkjanna
hjá S.þ.
Skipun hins 57 ára gamla Art-
hurs J. Goldberg, dómara í hæsta-
rétti Bandaríkjanna. í sæti Adlais
heitins Stevensons, sem ambassa-
dors Bandaríkjanna hjá Samein-
uðu þjóðunum hefur mælzt frem-
ur vel fyrir í Bandaríkjunum. Hins
vegar vakti skipan Goldbergs ekki
hrifningu í Arabalöndum og hef-
ur utanríkisþjónustan bandaríska
haft nóg að gera undanfarið við
að fuilvissa Arabaríkin um að
þessi embættisveiting Johnsons
forseta þýði alls ekki frekari sam-
stöðu Bandaríkjastjórnar með fsra
el, en Arthur Goldberg er gyðinga
ættar. Hann er sonur fátæks inn-
flytjanda, frá Rússiandi, og alinn
upp í fátækrahverfum Chicagoborg
ar. Goldberg var ekki hár í loft-
inu, er hann byrjaði að hjálpa föð-
ur sínum við að selja grænmeti af
hestvagni á sölutorgum Chicago.
Þegar Goldberg var aðeins 8 ára
gamall lézt faðir hans. Frá 12
ára aldri vann Goldberg fyrir sér
sem vikadrengur jafnframt skóla-
námi. Goldberg var óvenjulega
næmur og átti létt með nám.
Hann tók snemma þá ákvörðun
að gerast lögfræðingur. Lét hann
ekki fátæktina aftra sér pg vann
fyrir sér við hin ólíkiegustu störf
meðan hann stundaði háskóla-
nám. Hann hafði einstakt minni,
svo sérstætt að mikla athygli vakti
í skólanum. Hann átti t.d. auðvelt
með að gera greinargóðan útdrátt
úr löngu óg flóknu máli, eftir að
hafa lesið það einu sinni yfir, án
þess að punfcta nokkuð niður hjá
sér. Hann flaug líka bókstaflega í
gegnum háskólann og aðeins
tæpra 25 ára hafði hann opnað
lögfræðiskrifstofu. Það var í miðri
heimskreppunni, árið 1932 og
margir fyrstu skjólstæðingar hans
urðu verkalýðsfélög, sem stóðu
mjög höllum fæti þá, voru févana
og gátu ekki ætíð greitt mikið
fyrir lögfræðilega aðstoð. Goldberg
sýndi fljótt af sér lipurð og lagni
í samningagerðum og málarekstri
fyrir verkalýðsfélög og vegur hans
óx ár frá ári innan verkalýðshreyf
ingarinnar. í heimstyrjöldinni
síðari starfaði Goldberg i banda-
rísku leyniþjónustunni og vann
aðallega með flóttamönnum úr
verkaiýðshreyfingum óvinalanda
og landa, sem hersetin voru af
nazistum. — Að styrjöldinni lok-
inni gerðist Goldberg lögfræðileg-
ur ráðunautur annars aðal verka-
lýðssambandsins í Bandaríkjunum,
CIO. Er sagt, að Goldberg hafi
átt mestan þátt í því, áð CIO sam
einaðist aðalkeppinautnum, hinu
aðal verkalýðssambandinu, AFL.
Þeir John Fitzgerald Kennedy
kynntust fyrst árið 1958, þegar
Gpldberg kóm því "-til leiðar, að
leiðtogar CIO-AFL lýstu yfir
stuðningi við frumvarp öldunga-
deildarþingmannsins frá Massac-
husetts um f-rjálslyndari atvinnu-
löggjöf. Þetta frumvarp náði
aldrei samþykki. Er Kennedy var
kjörinn forseti skipaði hann Gold
berg atvinnu- og verkalýðsmála-
ráðherra í stjóm sinni. — Og svo
var kaldhæðni örlaganna mikil, að
það kom fljótlega í hlut Arthurs
Goldbergs sem verkalýðsmálaráð-
herra að beita Taft-Hartley lög-
unum „þrælalö'gunum“ eins og
verkalýðsfélögin kölluðu þau,
Goldberg varð þá að beita þeim
lögum, sem hann hafði árum sam-
an barizt hatrammast gegn
og katlað öllum illum nöfnum.
Sem atvinnumálaráðherra varð
Goldberg því að skera á böndin,
sem tengt höfðu hann verkalýðs
hreyfingunni. Hann glataði hins
vegar alls ekki við þetta trausti
hennar, enda átti hún honum
margt að þakka. Jafnframt tókst
honum að ávinna sér traust at-
vinnurekenda. Goldberg var dygg
ur fylgjandi þeirrar stefnu Kenne
dys forseta, sem mjög var og er
enn umdeild vestra, að ríkisvald-
inu beri skylda til að grípa inn í
og miðla málum með öllum hugs-
ánlegum ráðum, þegar verkalýðs-
samtökum og atvinnurekendum
hefur ekki tekizt að leysa vinnu-
deilu. Hann átti líka annríkt sem
ráðherra við að miðla málum í
vinnudeilum og gegndi hlutverki
sáttasemjarans af sérstakri lagni.
Goldberg var í óða önn að leysa
járnbrautardeilu í Cicago, er hon-
um barst tilkynning frá Kennedy
forseta, um að hann hefði verið
dskipaður dómari í hæstarétti
Bandaríkjanna. Hann lét sem ekk
ert hefði í skorist og unni sér
ekki hvíldar fyrr en deilan var
leyst. Hann var fyrsti sérfræðing-
urinn í verkalýðsmálalöggjöf, sem
setið hefur í hæstarétti Bandaríkj-
anna. Það eru fáir betur heima í
innanlandsmálum í Bandaríkjun
um og ástandinu á vinnu- og fram
leiðslumarkaði þar en Arthur
Goldberg, en hins vegar er ekki
vitað að hann hafi að neinu ráði
kynnt sér utanríkis- eða alþjóða-
mál og aldrei verið kvaddur til
ráðuneytis um slík mál, er hann
var ráðherra í stjórn John Kenne-
dys, Ýmsum þótti því útnefning
hans koma spánskt fyrir, en vegna
þess að Goldberg hefur marg oft
sannað afburða hæfileíka sína
hafa menn ekki tekið þessari
embættisveitingu með þeirri tor-
tryggni, sem hún annars hefði
valdið. Sumir segja þó, að John-
son hafi verið þreyttur orðinn á
rökræðum við Stevenson um utan-
ríkisstefnupa og afstöðuna til S.
Þ. og hann vilji nú fá málsvara
hjá S.Þ. sem sendi færri athuga-
semdir til Hvíta hússins.
Æskulýðsráðstefna
haldin að Jaðri
Dagana 28. og 29. ágúst var
haldin að Jaðri æskulýðsráðstefna
á vegum Æskulýðssambands ís-
lands. Ráðstefnuna sóttu rösklega
30 fúlltrúai frá öllum aðildarsam-
böndum ÆSÍ, auk gesta og fyrir-
lesara.
Fyrri dag ráðstéfnunnar voru
flutt tvö erindi. Hið fyrra flutti
Reynir Karlsson, framkvæmda-
stjóri Æskulýðsráðs Reykjavíkur
um þjálfun og starf leiðbeinenda
í félagsmálastörfum. Mjög margt
fróðlegt kom fram í erindi Reyn-
is, en hann hefur sem kunnugt
er - mikla reynslu sem æskulýðs-
leiðtogi. Að loknu erindi hans
störfuðu þrír umræðuhópar og
gerðu framsögumenn þeirra síð-
an grein fyrir niðurstöðum. Kom
fram að æskilegt væri, að Æsku-
lýðssambandið gengist fyrir leið-
beinenda- og leiðtoganámskeiði
hið allra fyrsta. Voru í niðurstöð
um hópanna ýmsar tillögur og
ábendingar um tilhögun nám-
skeiðanna og var þeim síðan vís-
að til stjórnar ÆSÍ til meðhöndl-
unar.
Síðara erindið þennan dag flutti
Anvid Johnson frá Noregi um
unga fólkið og áfengismálin. Var
erindi hans hið fróðlegasta, en
hann hefur starfað mikið á vegum
bindindissamtaka ■ í Noregi. Var
erindi hans meðhöndlað á sama
hátt og erindi Reynis og álitum
nefndanna vísað til stjórnarinnar.
Síðari daginn, sunnudaginn 29.
Framhald ð bls. 14
I