Morgunblaðið - 10.07.1986, Síða 11

MORGUNBLAÐIÐ, VIDSKIFTI/AIVINNUIÍF FIMMTUDAGUR 10. JÚLÍ 1986
B 11
að reglubundnum þætti í stjómun
fyrirtækisins.
Menntun starfsfólks getur ein og
sér leitt til þess að breytingar í
rekstri verði mun auðveldari í fram-
kvæmd, því starfsfólkið hefur þá
betri skilning á þeim.
Tillögur að breytingum koma oft
rétt eins frá starfsmönnunum eins
og stjómendum. Það verður til þess
að stjómendur þurfa ekki að þvinga
í gegn breytingar og framkvæmdir,
sem oft misheppnast vegna þess
að starfsmennimir em ekki hafðir
með í ráðum. Oft gleymast ýmis
smáatriði, sem hleypa illu af stað
að óþörfu.
Hlutverk stjómenda verður
meira að móta heildaretefnu og
markmið fyrirtækisins. Ákveðin og
skýr markmið em skilyrði fyrir því
að gæðahringastarf heppnist og um
leið skilyrði fyrir velgengni fyrir-
tækisins, því ef markmiðin era ekki
öllum ljós er hætt við því að ekki
stefni allir að því sama. Það má
kannski líkja þessu við það, að ef
stjómandi flugvélar vissi ekki hvert
hann ætlaði og því síður áhöfn hans
væri líklegt að sú ferð endaði með
ósköpum.
Gæðahringir era ein leið til að
tryggja markvisst og árekstralítið
samstarf.
Vinnuaðferðir og
skipulag
í hvetjum gæðahring era 5—10
starfsmenn. Ef þátttakendur era
færri verður of mikið álag á hvem
þeirra og ef þeir era fleiri er hætta
á, að einhveijir verði óvirkir.
í fyrirtækjum með starfandi
gæðahringi er skipaður umsjónar-
maður gæðahringastarfsins. Hlut-
verk hans er að þjálfa hópstjóra
hvere gæðahrings, og aðra þátttak-
endur. Umsjónarmaður stjómar
gæðahringastarfinu í fyrirtækinu,
aðstoðar hópstjóra á fyrstu fundun-
um, og sér til þess að allir skilji
eðli og vinnureglur gæðahringanna.
Umsjónarmaður getur verið for-
stjórinn í minni fyrirtækjum, deild-
arstjóri eða gjaman sá, sem hefur
með starfsmannamál að gera.
I vinnureglunum felst aðallega
að gæðahringir fjalli ekki um launa-
mál, eða mál, sem algjörlega era
fyrir utan áhrifasvið þeirra, t.d.
verðbólgu. Einnig era ákveðin fund-
areköp haldin og ekki er farið
framyflr settan fundartíma, sem
venjulega er ein klukkustund, og
mikilvægt er að allir taki virkan
þátt í umræðunni.
Verkefni gæðahringa velja þátt-
takendur sjálfír. Ef markmið fyrir-
tækja era skýr er unnið að þeim í
gæðahringunum og skortir þá
sjaldnast verkefni. Eftir að verkefni
hefur verið valið era fundnar oreak-
ir vandamálanna. Því næst era
fundnar lausnir og þá gjaman með
aðstoð annarra í fyrirtækinu eða
utanaðkomandi manna, ef starfs-
mennirnir ráða ekki við verkefnið
sjálfir. Þegar lausnin liggur fyrir
kanna þeir hvort hún sé hagkvæm
eða heppileg af öðram ástæðum.
Lausnimar era síðan kynntar
stjomendum og rökstuddar. Algjört
skilyrði fyrir að árangur verði að
starfí gæðahringa er að öll umfjöll-
un stjómenda sé máiefnaleg og
rökstudd.
Kennsla og þekkingaröflun þátt-
takenda er stór liður í gæðahringa-
starfínu, því þeim mun betur sem
þeir era færir um að leysa sjálfír
verkefni því ánægðari verða þeir
með sitt starf og meiri líkur era á
að árangur náist.
Árangnr af gæða-
hringastarfi
Oft er erfítt að mæla og meta
til fjár árangur af gæðahringa-
starfí. Nokkur atriði hafa verið
nefnd, en til viðbótar má nefna at-
riði eins og hæfari starfsmenn,
meiri skilning meðal starfsmanna
fyrir aukinni framleiðni, betri
vinnustað, minni starfsmannaveltu,
betri mætingar, aukinn áhuga, og
meiri samskipti og gagnkvæmari
skilning stjómenda og starfsmanna.
Starfsmenn nefna gjaman atriði
eins og meiri áhrif á eigin vinnu,
meiri þekkingu, hvatningu í starfí,
félagsskap og þeir viti betur hvað
er að gerast innan fyrirtækisins.
Það tekur nokkra mánuði þangað
til að gæðahringir skila árangri og
þeir era ekki eitthvert töframeðal
við öllum vandamálum í rekstri fyr-
irtækja. En það hlýtur að vera
styrkur hvere fyrirtækis að starfs-
menn séu í senn vel að sér og
ánægðir í starfi.
Höfundur er rekstrarverkfræð-
ingur og deildarstjóri Rekstrar-
tæknideildar Iðntæknistofnunar
fslands.
Sovétríkin tapa allt að
9 milljörðum dollara
vegna lækkandi olíuverðs
Lágt gengi dollarans kemur sovésku efnahagslífi illa
Sovétríkin:
Útflutningnr til OECD
1980 81 82 83 84 85t
30
fl tunnu N k ' • .20
\«
... 'T ■ , e,6 , 86* ^
Olía til OECD, m. tunna
1980 81 82 83 84 85t
LÁGT olíuverð kemur sérstak-
lega hart niður á viðskiptum
Sovétríkjanna við Vesturlönd.
Einu sinni enn virðist sem Sov-
étríkin þurfi að gjalda þess að
vera stórveldi sem treystir á
aðeins eina útflutningsafurð —
eldsneyti.
Um 60% af beinhörðum gjald-
eyri Sovétríkjanna vegna við-
skipta við Vesturlönd fást fyrir
olíu og 15% af gasi. Til skamms
tíma höfðu menn ekki áhyggjur
af því að reiða sig á einhæfan
útflutning. Olíuverð fór hækkandi
upp úr 1970 og því höfðu Sovét-
menn efni á að kaupa meira frá
Vesturlöndum. En þetta á ekki
við lengur.
Jafnvel áður en verð á olíu
lækkaði á þessu ári, áttu þeir við
vandamál að stríða vegna minnk-
andi framleiðslu. Gjaldeyristelqur
þeirra lækkuðu. Verðmæti út-
flutnings til landa OECD lækkaði
úr 26 milljörðum dollara (1.066
milljarðar króna) árið 1984 í 22
milljarða (902 milljarða króna) á
síðasta ári. Verðfall á olíu á al-
þjóðamörkuðum á þessu ári
verður líklega til að skerða tekj-
urnar enn meira á árinu.
En vandamálin byrjuðu heima
fyrir. Stærsti olíuútflytjandi heims
framleiðir ekki nægjanlega mikið.
Þeir er gera áætlanir í Sovétríkj-
unum gerðu ráð fyrir aukinni
olíuvinnslu, sérstaklega í Síberíu
(olíulindimar sem era í Evrópu-
hluta Sovétríkjanna era að þoma
upp). Vonimar bragðust. Fram-
leiðslan dróst saman: árið 1983
var vinnslan 616 milljónir tonna,
ári síðar 612 milljónir tonna og
1985 595 milljónir tonna. Útflutn-
ingur dróst saman á síðasta ári
um 25 milljónir tonna frá fyrra
ári. Þar af 10 milljónir tonna til
landa OECD.
Framleiðslan hefur þó gengið
betur á þessu ári og á fyretu fímm
mánuðunum jókst hún um 2%
miðað við sama tíma 1985. Tak-
markið er að vinna sama magn
og 1983, en ólíklegt er að það
takist. Og gasið kemur ekki nema
að litlu leyti í staðinn. Gasfram-
leiðslan hefur aukist mjög, en
Vesturlönd era ekki tilbúin að
kaupa eins mikið og Sovétríkin
vilja selja.
Veikur dollari
hjálpar ekki
Fall dollarans hefur ekki hjálp-
að Sovétríkjunum í erfiðleikum.
Mestan hluta olíu og gass sem
Vesturlönd kaupa fá Sovétríkin
greiddan í dolluram. Vörar sem
keyptar era að vestan eru aðallega
frá Evrópu og þær verður að
greiða í Evrópumyntum. Dollarinn
hefur fallið um fjórðung gagnvart
Evrópumyntinni, ECU, á síðustu
12 mánuðum.
Mesta áfallið fyrir efnahagslíf
Sovétríkjanna er verðfall á olíu.
Verð á hráolíu hélst nokkuð stöð-
ugt á síðasta ári, en frá því í
desember hefur það lækkað um
meira en helming, í 12,6 dollara
á tunnu.
Jochen Bethkenhagen, starfs-
maður vestur-þýskrar rannsókn-
arstofnunar í efnahagsmálum,
segir að gjaldeyristekjumissir
Sovétríkjanna vegna lækkunar á
verði olíutunnu um 1 dollara sé
um 500 milljónir dollara (20,5
milljarðar króna). Þá er miðað við
sama magn og á síðasta ári. Þann-
ig getur missir Sovétríkjanna á
þessu ári orðið 6—7 milljarðar
dollara (246—287 milljarðar
króna). Við bætist að kaupmáttur
til innflutnings minnkar um 1,5
milljarða dollara (61,5 milljarða
króna), vegna lægra gengis doll-
arans. Og vegna þess að verð á
gasi er bundið við olíuverð, missa
Sovétríkin um milljarð dollara (41
milljarð króna) í tekjur. Með öðr-
um orðum, tekjumissirinn getur
orðið um 9 milljarðar dollara (um
370 milljarðar króna).
(Heimild: The Economist)
Kerfisfræðingur
Stýrikerfafræðingur
Öflugt sérhæft þjónustufyrirtæki í
Reykjavík vill ráða kerfisfræðing til
starfa, á tæknisviði þess.
Starfið er laust strax en hægt er að
bíða til haustsins eftir réttum aðila.
Starfssvið:
Eftirlit og viðhald IBM 4300 stýrikerfa. Við leit-
um að aðila, sem hefur lokið háskólaprófi í
raungreinum eða tölvunarfræðum eða hefur
góða starfsreynslu og þekkingu á þessu sviði.
Viðkomandi þarf að hafa trausta og örugga
framkomu, þægilegur í allri umgengni, reglu-
samur og hafa til að bera lipurð og snyrti-
mennsku.
Starfsþjálfun ferfram að hluta til erlendis. Góð
laun í boði ásamt þægilegri vinnuaðstöðu. Þar
eð hér er um að ræða gott framtíðarstarf hvetj-
um við alla þá er vilja takast á við spennandi,
krefjandi og síbreytilegt starf, að hafa samband
og ræða málin ítrúnaði. Umsóknir ertilgreini
aldur, menntun ásamt starfsreynslu, sendist
skrifstofu okkar, fyrir 20. júlí n.k.
Qtðni Tónsson
RÁÐCJÖF & RÁÐN I NCARÞjÓN USTA
TÚNGÖTU 5. 101 REYKJAVÍK — PÓSTHÓLF 693 SÍMl 621322
LASERpc/xt
ALSAMHÆFÐ VIÐ IBM PC/XT
Á FRÁBÆRU VERÐI
*• I*TfW\
íí i i í' i i i i t: i i i i i r i \ \ \
I » r i’ r i' i r i i i \ i t ' V
./• r.r i' r r r r c i i s \\.\.. . ,
, i i i » r i , , ‘ r \\ v \W
Grafiskt litaskjákort með 320 ■ 200 og
640 ■ 200 punkta upplausn.
Samhliða tengi, með kapli, fytir
prentata.
256 kb minni, stækkanlegt allt uppí
640 kb.
12" grænn skjár, með 20 mhz banvidd
frá heimsþekktum framleiðanda.
2 * 360 kb diskettustöðvar
Skiptanlegur hraði á 8088 örgjorvanum
4 77 eða 8 mhz.
ALLT ÞETTA
FÆRÐU FYRIR
k> 54.000

0R
Gunnar Ásgeirsson hf.
Suóurlandsbraut 16 Stmi 91 35200