Morgunblaðið - 22.11.1986, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 22. NÓVEMBER 1986
47
heimild til að ráða erlenda tann-
lækna við tannlæknaþjónustu
sveitarfélaga og/eða ríkis er þetta
að segja: Tannlæknaþjónusta er
mjög dýr þáttur í heilbrigðisþjón-
ustunni, eins og áður hefur komið
fram í þessari grein. Fram kemur
í greinargerð með þingsályktunart-
illögunni að stjómvöldum beri
skylda til að kanna allar leiðir til
að lækka og halda niðri verði á
tannlækningum án þess að þjónust-
an skerðist. Ein leiðin er að stjóm-
völd kanni ítarlega áhrif þeirrar
endurskipulagningar á tannlækna-
þjónustunni, sem tillagan gerir ráð
fyrir, og leggi fyrir Alþingi tillögu
og kostnaðaráætlun þar að lútandi.
Hér eru um að ræða sömu leið og
farin hefur verið víða erlendis, t.d.
í Svíþjóð, Danmörku, Noregi og
Bretlandi. Þar eru tannlækningar
bama og unglinga reknar algerlega
af sveitarfélögunum og/eða ríki.
Tannlæknar em síðan ráðnir að
tannlæknaþjónustunni fyrir föst,
umsamin laun. — Um þetta segir í
greinargerðinni:
„Auk þeirrar hagræðingar
sem ætla má að endurskipulagn-
ingin hafi í för með sér gætu ríki
og sveitarfélög einnig náð fram
betri stjóm og eftirliti með tann-
læknaþjónustunni og kostnaði við
tannlækningar."
í þeirri endurskipulagningu, sem
hér er gert ráð fyrir, er hugmyndin
sú að ríkið og sveitarfélög reki tann-
læknaþjónustu fyrir þá hópa sem
tryggingakerfíð greiðir fyrir. Ráðn-
ir verði tannlæknar í þjónustu ríkis
og sveitarfélaga fyrir ákveðin um-
samin laun. Náist ekki samningar
við tannlækna verði heimilt að ráða
erlenda tannlækna sem starfí við
tannlæknaþjónustu ríkis og sveitar-
félaga. Ætla má að með því fyrir-
komulagi (þ.e. að færa tanniækna-
þjónustuna fyrir tryggða alfarið til
sveitarfélaga og/eða ríkis) mætti
ná fram meiri hagræðingu í rekstri
tannlæknaþjónustunnar.
Þegar þessar staðreyndir em
bomar saman við fullyrðingu tann-
læknisins um „að skýrm stöfum
standi í greinargerðinnin að ráðning
erlendra tannlækna muni auka hag-
ræðingu í rekstri tannlæknaþjón-
ustunnar" — þá kemur glöggt fram
rangfærslan og hve reiðikastið hef-
ur villt tannlækninum sýn um
staðreyndir málsins.
Gjaldskrá og tannheilsa
Um þá fullyrðingu tannlæknisins
að ég komst að þeirri skynsamlegu
niðurstöðu að meginorsök tíðra og
slæmra tannsjúkdóma sé gjaldtaka
tannlækna er þetta að segja.
í greinargerð tillögunnar kemur
fram að markmiðið með endur-
skipulagningu á tannlæknaþjónustu
sé að stuðla að lækkun á tann-
læknakostnaði fyrir landsmenn og
gjaldtöku fyrir tannlækningar m.a.
með:
a. aðhaldi í gjaldskrá tannlækna
b. að lækka opinber gjöld af að-
föngum til tannlækninga
c. víðtækari þátttöku almanna-
trygginga í tannlæknakostnaði.
Einnig kemur fram að hér á landi
sé mun minna gert í tannvemdar-
málum en f nágrannalöndum og
tíðni tannsjúkdóma sé mun meiri
en t.d. annars staðar á Norðurlönd-
um. Því er lagt til í tillögunni að
stóraukin áhersla verði lögð á fyrir-
byggjandi aðgerðir og til þess varið
auknu fjármagni. Síðan segir orð-
rétt:_ ,
„Á Alþingi hefur á undanfömum
ámm verið til meðferðar frumvarp
um aukna hlutdeild almannatrygg-
inga í tannlækningum. Fýrsti
flutningsmaður þessarar þings-
ályktunartillögu hefur m.a. þrívegis
flutt fmmvarp um 25% hlutdeild
almannatrygginga í tannlækna-
kostnaði fyrir þá einstaklinga sem
ekki fá nú greitt úr almannatrygg-
ingum. Einnig má nefna fmmvarp,
sem nokkmm sinnum hefur verið
flutt, um skattafslátt ef um er ræða
veruleg útgjöld vegna tannlækn-
inga. Þessi mál náðu ekki fram að
ganga.
Aukin hlutdeild almannatrygg-
inga í tannlæknakostnaði gæti haft
vemlega þýðingu. Má þar nefna
virkt eftirlit með tannlæknakostn-
aði, gjaldskrá og tekjum tannlækna.
í annan stað gæti slíkt auðveldað
skipulegar rannóknir á tannsjúk-
dómum og stuðlað að tannvemd.
Auk þess mundi slík hlutdeild
trygginganna létta verulega fram-
færslubyrði heimilanna í landinu.
Allir vita að tannlæknaþjónusta er
mjög dýr og víst er, að það er ekki
á allra færi að veita sér hana svo
vel sé. Því verður að draga í efa
að hægt sé að koma við skipu-
lagðri tannvemd og eftirliti
meðan hið opinbera styður ekki
meira við bakið á tannlæknaþjón-
ustunni en raun ber vitni og ýtir
ekki undir með raunhæfum að-
gerðum að draga úr alvarlegum
og kostnaðarsömum tannsjúk-
dómum. Aukin hlutdeild almanna-
trygginganna í tannlæknakostnaði
og skipulögð tannvemd ætti að ná
því markmiði.
Þó efalítið megi rekja það til
vanrækslu í mörgum tilfellum að
ekki er leitað reglulega til tanneftir-
lits eða lækninga á tannskemmdum
og öðrum tannsjúkdómum er óhætt
að fullyrða, að ein af meginorsökum
fyrir tíðum og slæmum tannsjúk-
dómum og oft miklum tannviðgerð-
um er sá mikli kostnaður sem oftast
fylgir tannlæknaþjónustu. Einstakl-
ingar, sem ekki fá greitt samkvæmt
almannatryggingakerfínu, verða að
bera þennan kostnað sjálfír og
veigra sér við því í lengstu lög að
leita sér þessarar þjónustu. Al-
mannatryggingakerfíð tekur að
þessu leyti lítið mið af lágtekjuhóp-
um, heldur er miðað við vissa
aldurshópa. Afleiðing þess er oft
sú að ekki er leitað tannlækninga
fyrr en í óefni er komið og tann-
sjúkdómurinn orðinn erfiður
viðureignar og kostnaðurinn við
tannlækningar þá kominn á það
stig að fæstir geta staðið undir
honum.“ Tilvitnun í greinargerð
lýkur.
Læt ég þetta nægja sem svar við
þeirri staðhæfíngu tannlæknisins
„að þingmaðurinn komist að þeirri
skynsamlegu niðurstöðu að megin-
orsök tíðra og slæmra tannsjúk-
dóma á íslandi sé gjaldtaka
tannlækna".
Vísað til föðurhúsanna
Um þann þátt í skrifum tann-
læknisins að 40% þjóðarinnar fallið
undir tannlæknatryggingar og
„hvemig í ósköpunum þingmaður-
inn fái þá út að þjónusta við þessi
40% af skjólstæðingum tannlækna
sé 10—15% heildarkostnaðar við
tannlækningamar, þá er helst að
leita svara hjá tannlæknunum sem
semja fyrir Húsavíkurtannlækninn
við samningaborðið hjá Trygginga-
stofnun ríkisins. Þar er að leita
uppmna þeirra upplýsinga að
10—15% tannlæknaverka séu
vegna tryggðra sjúklinga. Þessu
atriði í grein tannlæknisins er því
vísað til föðurhúsanna.
Velkominn í framboð
Að lokum um framboðsmál tann-
læknisins. En í greininni í DV segir
hann:
„Annars hef ég ákveðið að gefa
kost á mér í annað sæti á lista
flokks þingsmannsins í Reykjavík
til að gefa henni frið til að kynna
sér betur málin í heilbrigðisgeiran-
um. Fjögur ár ættu að duga.“
Um þetta er aðeins eitt að segja:
Vertu velkominn í framboð.
Ég vil líka vekja athygli þína á
því að stuðningsmenn Alþýðu-
flokksins geta gengið í Alþýðu-
flokkinn fram til fímmtudagsins 27.
nóvember og þar með tekið þátt í
prófkjörinu. Það væri mér mikil
ánægja að sjá eins og 100 tann-
lækna nýta sér þennan möguleika
og ganga í Alþýðuflokkinn. Með
baráttukveðju til þín og annarra
tannlækna um betra skipulag og
stefnubreytingu í tannlæknaþjón-
ustunni, sem og samstöðu um
sameiginleg markmið okkar að
finna leiðir til að lækka tannlækna-
kostnað íslendinga.
Höfundur er einn af aJþingis-
mönnum Alþýðuflokks
Ný bók með spakmælum
HÖRPUÚTGÁFAN hefur sent
frá sér nýja bók sem hefur að
geyma yfir 4.000 spakmæli og
málshætti frá ólikum þjóðlönd-
um.
„Lesandinn fínnur í bókinni
kjarnyrt spakmæli og jafnvel
hneykslanlega málshætti. „Þá eru
í bókinni fjölmargar skopmyndir
tengdar efninu. Ræðumenn og þeir
sem fást við ritstörf munu fagna
útkomu þessarar bókar, sem einnig
hentar vel til notkunar í skólum.
En fyrst og síðast er hér um að
ræða skemmtilegt og fróðlegt efni,
sem allir munu hafa gaman af að
lesa.“
Bókin er 227 bls. Þýðingu annað-
ist Gissur Ó. Erlingsson. Bókin er
unnin í Prentsmiðjunni Odda. Kápu
SR4K
yfiÆLI
mólshœttíflróB
gerði auglýsingastofa Emst J.
Backman.
Kvennaathvarfið
í TILEFNI 111 ára afmælis Thor-
valdsensfélagsins 19. nóvember var
ákveðið að afhenda Kvennaathvarf-
ipu hundrað þúsund krónur að gjöf.
Á myndinni taka þær Hólmfríður
Morgunblaðið/Þorkell
fær 100 þús. kr.
Aradóttir og Ingibjörg Guðmunds-
dóttir við peningagjöfinni fyrir hönd
Kvennaathvarfsins en Jóhanna
Stefánsdóttir og Jóhanna M. Guð-
jónsdóttir afhenda gjöfína.
RÝMINGARSAIA
ÁTOYOTA VARAHLUTUM ÁRGERD 1979 OG ELDRI.
MJÖG GOTT
VERÐ
vrsA
Opið á laugardögum frá kl. 10:00 - 13:00.
TOYOTA
VARAHLUTIR
NÝBÝLAVEGI 8 200 KÓPAVOGUR SÍMI: 91-44144