Morgunblaðið - 02.04.1987, Qupperneq 19

MORGUNBLAÐIÐ, VTÐSKBFTI/AIVINNUIÍF FIMMTUDAGUR 2, APRÍL 1987
B 19
tölvu á þennan hátt og hafnaði
boðinu. Og ef til vill voru hugvits-
mennimir ekki beinlínis traustvekj-
andi, hippalegir útlits, síðhærðir
báðir og berfættir að auki. Bank-
arnir sögðu nei, e.t.v. af sömu
sökum. Og áhættuféð, sem fór í
fyrstu Apple- tölvuna, fékkst með
því að þeir félagar seldu vasatölvu
og Volkswagenbifreið. 1100 dollar-
ar voru það. Ekki rímar þetta alveg
við “Kísildalsformúluna".
Það gerir saga stýrikerfanna
CP/M og MS-DOS ekki heldur.
Gary Kildall samdi stýrikerfið
CP/M á lánaða tölvu án styrkja og
aðstoðar háskóla. Og ekkert fyrir-
tæki vildi kaupa það, er hann bauð
það til sölu í fyrstu. Það féll í hlut
áhugamannanna að þróa þetta stý-
rikerfi. Þar náði það útbreiðslu, og
þá fyrst tóku fyrirtæki að sýna því
áhuga. Og eins og kunnugt er, em
PC-DOS og MS-DOS sótt í CP/M.
Þegar IBM braut odd af oflæti sínu
í upphafi þessa áratugar og tók að
framleiða heimilistölvur, er sagt að
Gary Kildall hafi bmgðið í brún,
er hann skoðaði stýrikerfið og
þekkti þ^r eigin handaverk. Hvetju
eigum við svo að þakka stýrikerfin
MS-DOS og CP/M? Háskólum?
Fyrirtækjum? Fjáraustri? Nei, Kísil-
dalsformúlan er líklega eitthvað
flóknari, og dæmum sem þessum
mæt.ti fjölfra að mun.
Og þau em líka til, dæmin um
hitt, hvernig formúlan hér ofar get-
ur orðið til að hindra ævintýri.
Hvað á að segja um 640 kílóbæta
minnismúrinn í IBM/PC-tölvum og
þeirra líkum? Miðverkið í þeim tölv-
um er hannað til að þjónusta 1
megabæti í minni. Og vom ekki
flestar forsendur fyrir hendi, þegar
tölvan IBM/PC var hönnuð? Ekki
skorti fé, ekki fræði, og háskólar
einatt fúsir að bjóða IBM blíðu sína.
Uppskrift fengin að ævintýri. En í
upphafi áratugarins ákvað IBM, að
640 kílóbæti væm yfrið minni í ein-
menningstölvur um aldur og ævi.
Eftir því var staðallinn sniðinn,
þrátt fyrir hávær andmæli áhuga-
mannahópa, og nú súpa ófáir seyðið
af þessari spá IBM. Hver, sem eign-
ast PC-tölvu, fær þannig heil 384
kílóbæti af ónýttu minni í kaupbæti.
Hún hlýtur að vekja efasemdir,
þessi formúla. Að hve miklu marki
er hægt að töfra fram uppgötvanir
með fé? Er það svo ömggt elds-
neyti til andlegra afreka? Sumir
virðast trúa því. Ég vitna í einn
slíkan í lokin, bandarískan höfund,
sem fjallar hér um Marie Curie og
uppgötvun hennar, radíum: “En þá
var hún því miður orðin of gömul
til að stofna fyrirtæki, þannig að
hún gaf Frönsku Akademíunni
þessa uppgötvun."
Opinber stjórnsýsla
Afhverju
opinber afskipti?
Umsjón: Árni Sigfússon, stjórnsýslufræðingur, Bjami Ing-
varsson, vinnusálfræðingur og Leifur Eysteinsson, við-
skiptafræðingur
Hið opinbera hefur afskipti af
mörgum þáttum mannlífsins. Þrátt
fyrir þetta em ekki margir sem
spyija: Af hverju? Eflaust mættu
margir forráðamenn opinberra
stofnana spyija sjálfa sig þessarar
spurningar og reyna þá að aðlaga
rekstur að raunverulegum þörfum.
Eitt þeirra ríkisfyrirtækja sem em
nú í endurskoðun er Ríkismat sjáv-
arafurða. Þar hefur verið unnið
mikið starf til þess að gera rekstur
stofnunarinnar og þjónustu mark-
vissa og laga að þörfum þeirra sem
njóta eiga þjónustu stofnunarinnar.
Markmiðið er að gera Ríkismat
sjávarafurða að stofnun sem er
þjónustusinnuð, eins og það heitir
í dag. í 2. tölublaði 2. árgangs
fréttabréfs Ríkismat, sjávarafurða
ritaði fiskmatsstjóri, Halldór Áma-
son, athyglisverðan leiðara, sem bar
yfirskriftina: Hvers vegna opinber
afskipti af gæðamálum sjávarút-
vegsins? Við fengum leyfi Halldórs
til að birta leiðarann í heild sinni
og fer hann hér á eftir:
„Er þörf fyrir Ríkismat sjávar-
afurða? Hveijir hafa þörf fyrir
Ríkismatið og hver er þörfin?
Þetta em brennandi og jafnvel
óþægilegar spumingar sem opin-
berar stofnanir ættu stöðugt að
leita svara við. Þær, rétt eins og
fyrirtæki, veita þjónustu sem þörf
er fyrir á markaði. Munurinn er
hins vegar sá að ef ekki er lengur
þörf fyrir þjónustu fyrirtækisins
kaupir enginn hana og það líður
undir lok. Opinberar stofnanir sem
fjármagnaðar em úr ríkissjóði geta
hins vegar lifað lengi eftir að ekki
er lengur þörf fyrir þjónustu, þeirra,
þótt þær hafi í upphafi verið settar
á fót til að leysa knýjandi vandamál.
Ef Ríkismatið veitir þjónustu
sem þörf er fyrir á markaði,
hver er þá markaðurinn og
hveijir þarfnast hennar?
í framhaldi af nýlegum breyting-
um á lögum um Ríkismatið er nú
unnið að gagngem endurmati á
starfsemi stofnunarinnar. Vinnan
byijaði með því að markaðurinn var
skilgreindur. Honum má skipta í tvo
hluta. í fyrsta lagi þarf að svara
því hvort stjómvöld og sjávarút-
vegsráðuneytið hafa þörf fyrir
Ríkismatið sem tæki til að beita við
stjómun á nýtingu auðlindarinnar,
svo að ná megi settum markmiðum
um hámarksafrakstur hennar. I
öðm lagi þarf að svara því hvort
fyrirtæki í sjávarútvegi hafi þörf
fyrir Ríkismatið til að auðvelda
þeim að bjóða vömgæði sem mark-
aðurinn telur áreiðanleg. Með því
að greina hvernig eða hvaða fyrir-
tæki það em sem hér um ræðir er
búið að skilgreina hveijum stofnun-
in á að þjóna, þ.e.a.s. hveijir em
viðskiptavinimir. En þá þarf að
skilgreina nákvæmlega þarfirnar
og hvernig hægt er að uppfylla
þær. Leitað hefur verið eftir áliti
stjómvalda og stjómenda fyrir-
tækja á því hvort þörf sé fyrir
opinbera stofnun sem veitir þjón-
ustu varðandi gæðamál í sjávar-
útveginum og þá hvers vegna.
Hvaða þarfir eru það sem bet-
ur verða leystar af opinberri
stofnun en af fyrirtækjunum
sjálfum?
Þessar athuganir sýna að bæði
stjómvöld og stjómendur flestra
fyrirtækja í sjávarútvegi telja að
þörf sé á stofnun sem hefur svipað
hlutverk og Ríkismatið, en sú stofn-
un eigi að vera öðmvísi, minni og
virkari en Ríkismatið er í dag.
Markmið með rekstrinum og hvaða
ieiðir eigi að fara þurfa að vera
betur skilgreind og beita á nútíma-
legum aðferðum. Ábyrgðin á
gæðamálunum eigi að liggja í fyrir-
tækjunum og þeim sem vinna við
sjávarútveg. Hið opinbera á að
tryggja að allar íslenskar sjávaraf-
urðir séu framleiddar undir virkri
gæðastjórnun og gæðaeftirliti, en
ekki reka sjálft gæðaeftirlitið."
Halldór Árnason
Með þeirri vinnu sem unnin er í
Ríkismati sjávarafurða er markmið-
ið að gera stofnunina nútímalegri
þar sem reynt verður að veita þá
þjónustu sem þörf er á. Þessi pist-
iil Halldórs Árnasonar minnir á
mikilvægi þess að endurskoða verði
sífellt rekstur opinberra stofnana
þannig að þær þjóni þeim tilgangi
að veita þá virku þjónustu í sam-
félaginu sem þeim ber.
HLUTftBRÉF
Kaupum og seljum hlutabréf
Hlutafélag Kaupgengi* Sölugengi* Breyting frá 19/3 ’87
Eimskipafélag íslands hf 1,95 2,08 +2 %
Flugleiðir hf 1,56 1,65 -h0,8%
Iðnaðarbankinn hf 1,28 1,35
Verslunarbankinn hf 1,22 1,28 +2,5%
Hlutabréfasjóðurinn hf 1,08 +1,0%
• Á aðalfundi Eimskips hf. þann 25.03.
var samþykkt 50% aukning hlutafjár
með útgáfu jöfnunarbréfa. Hlutafé fé-
lagsiné er því í dag 270 milljónir.
• Aðalfundur Iðnaðarbankans verður
þann 3. apríl.
• Aðalfundur Verslunarbankans verður
þann 11. apríl.
Qh
FJÁRFESTINGARFÉIACIÐ
UERÐBRÉFAMARKAÐURINN
Hafnarstræti 7 101 Reykjavík S> (91) 28566
* Að lokinni ákvörðun um útgáfu jöfnunarhlutabréfa
* Margfeldisstuðull á nafnverð
Tilboð óskast í hlutabréf ÍSLENSKS
MARKAÐAR HF. að nafnvirði 296.470
kr. (1,43% heildarhlutafjár). Tilboðum
undir tólf-földu nafnverði ekki tekið.
Réttur áskilinn til að taka hvaða til-
boði sem er eða hafna öllum.
Hlutabréfafréttir
• Á aðalfundi Flugleiða hf. þann 20.03.
var samþykkt að þrefalda hlutafé fé-
lagsins með útgáfu jöfnunarbréfa.
Hlutafé félagsins er því 315 milljónir.