Morgunblaðið - 30.01.1988, Qupperneq 4

4 B
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 30. JANÚAR 1988
ASÍÐASTLIÐNU ári
samþykkti Menning-
armálanefnd
Reykjavikurborgar
að efna til samkeppni
um gerð umhverfislistaverks á
torgið norðan við Borgarleik-
húsið. Torgið afmarkast af
Borgarleikhúsi, húsi Fjölmiðlunar
með kvikmyndasölum og fjöl-
miðlaþjónustu, húsi ísafoldar og
Kökuhúsinu, sem er verslunar og
þjónustuhús ásamt íbúðum,
Kringlunni, fyrirhuguðu Borgar-
bókasafni og bankaútibúi. Öllum
íslenskum myndUstarmönnum
var heimil þátttaka i samkeppn-
inni, og var þeirr hugmynd beint
tU þeirra að þeir hugleiddu sam-
spU höggmyndar við sirennandi
heitt og/eða kalt vatn. Skilafrest-
ur rann út 16. nóvember og höfðu
þá borist 35 tiUögur. Endanleg
niðurstaða dómnefndar var að
fyrstu verðlaun skyldi hljóta
Kristinn E. Hrafnsson, ungur
myndUstarmaður, sem er við nám
i Þýskalandi.
Kristinn er fæddur og uppalinn á
Ólafsfirði. Fór 17 ára gamall í
Menntaskólann á Akureyri og lauk
stúdentsprófi þaðan vorið 1981.
„Allan tímann sem ég var í mennta-
skóla, lagði ég einnig stund á
myndlistamám," segir Kristinn. Vet-
Kristinn E Hrafnsson við verðlaunaverk sitt
(Morgunblaðið/Ámi Sæberg)
Sköpunin heíur orðið að
ástríðu
hjá mér
urinn eftir stúdentspróf tók ég svo
undirbúningsárið í Myndlistarskól-
anum á Akureyri og fór _ svo í
Myndlista- og handíðaskóla íslands
haustið á eftir, í skúlptúrdeild."
Afhverju fórstu i myndlist?
„Ég var nú að rifja þetta upp um
daginn. Ég þakka það ömmu minni.
Hún vakti áhuga minn þegar hún
gaf mér bókina „íslensk myndlist"
eftir Bjöm Th Bjömsson. Þá var ég
13 ára. Upp úr því fór ég að fá
óskaplegar „ambisjónir" í myndlist
og fór að læra. Fyrsti kennarinn
minn var Kristinn G Jóhannsson,
sem þá var skólastjóri á Ólafsfirði.
Ég man að hann vildi senda mig í
myndlistaskóla, en ég hafði, lengi
framan af, meiri áhuga á bókmennt-
um og pólitík. Reyndar var ég mjög
tvískiptur, því ég vildi verða sjómað-
ur. Ég hef meir að segja pungapróf.
Þessi pólitíski áhugi var ekki þess
eðlis að ég vildi verða stjómmála-
maður. Onei. Ég ætlaði að vinna að
bættum hag verkafólks. Ég var svo
mikill kommi. Gekk um með frasa
úr Rauða kverinu á vömm og hélt
að það gerði gæfumuninn. Ég var
ótrúlega leiðinlegur unglingur. Það
segir sig sjálft.
I dag skil ég ekki þennan pólitíska
áhuga, því mér finnst allt sem við-
kemur pólitík frekar leiðinlegt.
Kúnst og pólitík eru líka afskaplega
vondur kokteill. Enda fór það svo
að ég hætti við sjómennskuna og
pólitíkina og fór í menntaskóla og
síðan í myndlist. Eins og ég var að
segja var ég við myndlistanám með
menntaskólanum og fékk það metið
sem valgreinar í Menntaskólanum á
Akureyri. Svo varð það að meiri og
meiri ástríðu hjá mér að sinna þess-
ari sköpun. Þegar ég, eftir undirbún-
ingsnámið, kom til Reylcjavíkur, var
ég svo heppinn að lenda hjá Jóni
Gunnari Arnasyni - hann er góður
myndlistarmaður og mér þótti hann
góður kennari. Hann hætti að kenna
- segir Kristinn
E Hrafnsson, sem
hlaut 1. verðlaun
í samkeppni um
útilistaverk á
torginu við Borg-
arleikhúsið
þegar ég var búinn að vera hjá hon-
um í eitt ár, en ég hélt góðum
tengslum við hann og hef alltaf unn-
ið mikið fyrir hann og við erum
góðir félagar. En ég hafði líka marga
aðra góða kennara þama.
Mest á ég þó ömmu minni að
þakka. Hún er verkakona og hefur
verið það alla ævi, en hún hefur
verið mjög listelsk. Veistu hvemig
það kom til að hún gaf mér þessa
bók?
Það var þannig að Ragnar í Smára
ákvað að gefa þessa bók út og leit-
aði til alþýðu landsins um framlög
til að standa undir útgáfunni. Amma
var ein af þeim sem styrktu hana.
ég hef alltaf verið mjög hreykinn
af því. Svona fólk, sem leggur allt
í sölumar fyrir hluti af þessu tagi,
er stórmerkilegt.
Það er mikið af góðu fólki á Ólafs-
firði. Ég var settur á sjóinn með
pabba þegar ég var 6 ára og frá
14-18 ára aldurs vann ég á sjó á
sumrin. Það var mjög lærdómsríkt
og síðan þykir mér. alltaf mjög vænt
um trillukarla og bryggjuheimspek-
inga.
Ég lauk námi við skúlptúrdeildina
vorið 1986 og um haustið fór ég til
Þýskalands og hóf nám við Akadem-
ie der Bildenden K“unste í M“unc-
hen. Akademían er ólík Myndlista-
og handíðaskólanum að því leyti að
maður hefur algert frelsi til að gera
þá hluti sem maður er að vinna að.
Ég hef líka verið svo heppinn með
prófessor. Hann lætur mig algerlega
í friði og það er það sem ég var að
leita að.
Annars er þýska kerfíð alger
skepna. En það er kannski verst
þama suður í Bæjaralandi. Kerfíð
er svo stirt og skriffínskan mikil.
En ég þekki orðið mikið af góðu
fólki þama og það er svo merkilegt
með það, að það er allt útlendingar;
flóttamenn og annað. Það gerir það
að verkum að mér líður vel._ En ég
sest ekki að í Þýskalandi. Ég veit
ekkert hvenær ég lýk námi, en ég
ætla að vera þama rétt á meðan
mér líður vel.“
Hvað geturðu sagt mér um
verðlaunaverkið þitt?
„Það á að reisa úr ryðfríu stáli
og meginuppistaðan eru rörpípur.
Þetta eru ýmis form á vatni, hæðin
er rúmir sex metrar. Við fengum
uppgefnar þessar tvær tjamir sem
voru á skipulaginu. Mér fannst það
vont, því þá er búið að gefa manni
of miklar forsendur. En ég varð þó
strax spenntur að reyna við vatnið,
því það er mjög erfítt efni að eiga
við. Það er svo erfítt að hemja það,
svo það verði ekki einhver æðibunu-
gangur og vitleysa. Ég reyndi að
kynnast öllum birtingarmyndum
vatnsins: Það getur verið spegill,
gufa, klaki, heitt og kalt. Það getur
myndað hljóð, rennsli og margt fleira
mætti telja.
Þegar ég var búinn að átta mig
á flestum birtingarmyndum vatns-
ins, var að ákveða hvemig maður
gæti nýtt sér það. Það var komið
að því að fínna sér form til að nýta
sér þessa eiginleika og ég sá alltaf
fyrir mér gamla ljósmynd af gömlu
þvottalaugunum hér í Reykjavík. Þar
var hellingur af rörpípum og dóti
og mikil gufa. En ég ætlaði ekki að
fara að búa til neinar þvottalaugar,
heldur einhveija hluti sem eru í takt
við nútímann. Hinsvegar er alltaf
einhver stemming í kringum gufuna
- hún er svo óræð, svona einhvers
konar andlegt ástand vatnsins. Þeg-
ar ég fór að hugsa um það hvemig
við nýtum vatnið í dag, þá vaknaði
sú hugmynd að nota rör og pípur
og þessi „element" sem vinna úr
vatninu á mismunandi hátt. Síðan
er formbyggingin annar hlutur og
byggir á því að nota eiginleika vatns-
ins á mismunandi hátt. Eiginlega
var þetta bara rannsókn - og þetta
er niðurstaðan.
Ég var að tala um pólitík. Auðvit-
að er ákveðin pólitík fólgin í svona
hlutum eins og opinbemm listaverk-
um. Það er pólitík í því að koma list
upp fyrir almenning. En hún þjónar
fyrst og fremst þeim tilgangi að
opna augu fólks fyrir fegurð hlu-
tanna og er því mannbætandi.
Það tóku mjög fáir myndhöggvar-
ar þátt í þessari samkeppni. Þeir
hafa verið að tala um að myndlist
væri ekki keppnisgrein. En ef allir
sætu heima og gagnrýndu svona
keppnir - og dómnefndimar, þá
væm engin umhverfíslistaverk og
borgin væri grá. Mér fínnst það til
skammar að ekki skyldu fleiri mynd-
höggvarar taka þátt í keppninni.
Vissulega má lengi deila um hvemig
keppni af þessu tagi eigi að vera.
En ef alltaf væri valið fólk til að sjá
um svona verk, ættu ungir listamenn
enga möguleika á að koma sér á
framfæri."
ssv
Sýning á sjálfsmyndum
á Kjarvalsstöðum
Hver mynd hefur
sitttímaleysi
-segir Gunnar Kvaran
SÝNING á íslenskum sjálfs-
myndum verður opnuð á Kjarv-
alsstöðum á morgun, sunnudag-
inn 31. janúar. Að sögn Gunnars
Kvaran, listráðunauts Kjarvals-
staða, er elsta myndin frá 1850,
af Sigurði Guðmundssyni, og er
hún í eigu Þjóðminjasafnsins.
Næstelsta myndin er frá 1870
og er af Arngrími Gíslasyni.
„Síðan stiklum við í gegnum
listasöguna,“ sagði Gunnar „og
tökum Þórarinn B Þorláksson,
Kjarval, Ásgrim, Jón Stefánsson
og fram til dagsins i dag, án
þess að hér sé um að ræða sögu-
legt yfirlit, eða fræðilega úttekt.
Tilgangurinn er kannski, frekar
en annað, að slá á léttari strengi;
setja upp sýningu sem er aðgengi-
leg og forvitnileg og gefur tilefni
til dýpri hugleiðinga. Þá á ég nátt-
úrulega við spumingar eins og
hvað er sjálfsmynd? Getum við í
rauninni talað um sjálfsmynd eins
og sjálfævisögu? Er listamaðurinn
allur á léreftinu? Er þetta bara
„fíksjón," eins og annað sem lista-
menn eru að gera?
Því það sem er svo athyglisvert
Gunnar Kvaran við nokkrar af
á Sjálfsmyndasýningunni á Kjai
í þessu sambandi er að það er svo
margt sem gerist þegar menn þýða
yfír í myndmál - hvort sem er í
myndlist, bókmenntum eða tónlist.
Það sem gerist er að þú ert farinn
að taka ákveðinn hlut og endur-
byggja hann; þar sem þú ert meðal