Morgunblaðið - 02.10.1988, Qupperneq 42

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 2. OKTÓBER 1988
42
4*
Erríkinu
treystandi fyrir
heilbrigðismálum?
íslendingar haJda líklega
flestir að þeir hafi góðar
sjúkratryggingar og
þurfi þvi ekki að hafa
verulegar
fjárhagsáhyggur vegna
veikinda eða slysa.
Ingólfur Sveinsson
læknir hefur haldið því
fram í blaðagreinum að
þetta sé á misskilningi
byggt. Hann hefur m.a.
bent á að engir sjóðir
standi lengur bak við
heilbrigðisþjónustuna og
hún sé gersamlega háð
stöðu ríkissjóðs á
hverjum tíma. Þá heldur
Ingólfur þvi fram að sú
miðstýring
stjórnmálamanna og
ráðuneyta sem komin er
á í heilbrigðisþjónustunni
hafi leitt til mikillar
sóunar fjármuna. Með
tímanum hljóti hún að
verða til þess að
heilbrigðisþjónustan og
einkum
sjúkrahúsaþjónustan
verði sífellt lélegri hér á
landi og ótryggari fyrir
aðra en þá sem búa við
góðan efnahag. Fari sem
horfir verði brátt komið
í meira óefni en nú er
með lokanir sjúkrahúsa
og réttleysi fólks til
þjónustu.
Blaðamaður
Morgunblaðsins ræddi
við Ingólf Sveinsson um
þessi mál. Ingólfur
byijaði á að reifa þróun
heilbrigðismála hér á
landi síðustu áratugi og
hvemig aukin miðstýring
hefur haft áhrif til hins
verra.
Mbl/RAX
Sjúkrasamlög
Rcett við
IngólfS.
Sveinsson
lœkni
Sjúkrasamlög voru stofnuð upp-
úr aldatnótum. Sjúkrasamlag Akur-
eyrar var til dæmis stofnað 1912
en sjúkrasamlög urðu almennings-
eign með lögum 1936. Þetta voru
samtök fólksins til þess að bjarga
sér frá því öryggisleysi sem veik-
indi og slys gátu valdið, sagði Ing-
ólfur. Sjúkrasamlögin störfuðu
raunverulega eins og tryggingafé-
lög. Þau urðu vinsælar stofnanir
sem allir stjómmálamenn vildu hafa
stofnað. Einstaklingar borguðu um
þriðjung til Ijórðung kostnaðar við
sjúkrasamlögin á móti ríki og sveit-
arfélagi. Á þessum tíma taldi fólk
sig eiga sjúkrasamlögin og sjúkra-
samlagsgjöldin innheimtust mun
betur en öll önnur opinber gjöld.
Fólk fann öryggið í því að eiga
þessa samtiyggingu og þessa litiu
sjóði. Gjöldin hækkuðu og lækkuðu
eftir því hve mikil veikindi voru í
byggðinni. Fljótlega kom í ljós að
litlu sjúkrasamlögin í hreppunum
reyndust of veikburða og vom þau
sameinuð í sýslusamlög. Þetta kerfí
var öflugra og þjónaði sæmilega
hlutverki sínu þótt segja megi að
samlögin séu flest enn of smá.
Árið 1972 var tekin pólitísk
ákvörðun sem varð áhrifarík.
Sjúkrasamlagsgjaldið hafði hækkað
með auknum kostnaði við heilbrigð-
ismál og var af mörgum talið ósann-
gjamt enda jafnt fyrir alia. Á þeim
tíma var heilbrigðisráðherrann sós-
falisti og vann samkvæmt því og
JiUJJMJJJJIJUjiJJIMJJJlÍiJlJJilllJlillliilllllilJlliillIilllililllllIlllliiiiliillllllUillUiliiilllll
—J*