Morgunblaðið - 16.11.1988, Síða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 16. NÓVEMBER 1988
Norðurlandaráð um umhverfismál:
*
Oánægja með tillögn
ráðherranefiidarimiar
nVerður sennilega vísað firá“ segir
Ölafiir G. Einarsson alþingismaður
Aukafundur Norðurlandaráðs
um umhverfismál hefst í dag á
Helsingjaeyri í Danmörku og
verður þá gengið til atkvæða um
tillögu ráðherranefndarinnar
um hvernig dregið skuli úr sjáv-
armengun. Mikill styr stendur
um þessa tillögu og í viðtali við
Morgunblaðið sagði Ólafúr G.
Einarsson alþingismaður, sem
sæti á í forsætisnefndinni, að
mörgum þætti hún ganga of
skammt. Kvaðst hann helst hall-
ast að því, að henni yrði vísað
frá „með vinsamlegu orðalagi“.
Tillagan, sem norrænu umhverf-
ismálaráðherramir leggja fyrir
aukaþingið, er um það, að ríkis-
stjómimar leggi fyrir Norðurlanda-
ráð í febrúar-mars í vetur nákvæma
áætlun um það hvemig köfnunar-
efnis- og næringarsaltamengun
verði minnkuð um 50% fyrir 1995.
Ólafur G. Einarsson sagði, að
margir væru ósáttir við þessa til-
lögu, sem ráðherranefndin hefði
breytt og gengi nú skemmra en
áður. Þá þætti þeim hafa verið
unnið að henni í of miklum flýti.
„Ég er ekki viss um hvemig at-
kvæðagreiðslan fer á þinginu í dag
en ég hallast helst að því, að henni
verði vísað frá með vinsamlegu
orðalagi," sagði Ólafur. „Pólitíska
litrófið kemur hér dálítið við sögu.
Jafnaðarmenn vilja samþykkja til-
Iöguna eins og hún er en flestir
hinna flokkanna, hægriflokkamir,
miðflokkamir, vinstrisósíalistar og
umhverfísmálaflokkurinn sænski,
sem á hér einn fulltrúa, em andvíg-
ir henni. Þeir vilja, að ný tillaga eða
þessi sama, sem hefur sumt til síns
ágætis, verði lögð fyrir Stokkhólms-
þingið í febrúar-mars í vetur. Það
á því ekki að tapast neinn tími og
unnt að hefja þessa vinnu strax.“
Ólafur sagði, að flokkaskiptingin
væri raunar ekki alveg klippt og
skorin því að íhaldsflokkurinn
danski og miðflokkamir ætluðu að
greiða tillögunni atkvæði. Afstaðan
færi því nokkuð eftir því hvort
flokkamir ættu aðild að ríkisstjóm
eða ekki en auk þess hefðu Danir
nokkra sérstöðu og vildu fara hæg-
ar í sakimar en aðrir.
Ólafur sagði að lokum, að fund-
arstjóm á þinginu í dag gæti orðið
nokkuð snúin. 73 væm á mælenda-
skrá og þyrfti því að takmarka
ræðutímann við fjórar mínútur.
Talsmenn nefndarinnar og ráð-
herrar fengju þó sjö mínútur.
Krítarkorta-
fyrirtæki
skattlögð
SKATTLAGNING á hagnað
krítarkortafyrirtækja er í undir-
búningi og yrði skattur þessi eitt-
hvað hærri en sá skattur, sem
lagður er á almenna bankastarf-
semi. Jón Baldvin Hannibalsson
utanrikisráðherra skýrði frá
þessu á fundi á Akureyri fyrir
helgina.
Hann sagði m.a.:. „Skattlagning
á krítarkort var ein þeirra hug-
mynda, sem rædd var í minni fjár-
málaráðherratíð. Reyndar heyra slík
mál undir viðskiptaráðherra. Við
féllum frá þessu þá af verðlagsáhrif-
um, sem skattlagningin hefði haft í
för með sér,“ sagði Jón Baldvin.
Keflvíkingur KE kemur með loðnu til Siglufjarðar.
Morgunblaðið/Matthías Jóhannsson
Loðnuveiði aðglæðast
TILKYNNT hafði verið um veiðar á 81.130
tonnum af loðnu síðdegis í gær. Um 20 loðnu-
skip eru á miðunum og fengu þau 20 til 100
tonna köst austan við Kolbeinsey i fyrrinótt,
að sögn Ástráðs Ingvarssonar starfsmanns
loðnunefndar.
Síðdegis í gær, þriðjudag, hafði Keflviking-
ur KE tilkynnt um 230 tonn til Siglufjarðar
og Háberg GK 70 tonn til Krossaness. Á
mánudaginn tilkynnti Sunnuberg GK um 50
tonn til Siglufjarðar. Á sunnudaginn til-
kynnti Höfrungur AK um 100 tonn til Siglu-
Qarðar og Grindvíkingur GK 250 tonn til
Grindavíkur.
Þorskaflahámark dregið
saman um 10% á næsta ári
Morgunblaðinu hefur borizt
eftirfarandi tilkynning frá sjáv-
arútvegsráðuneytinu um há-
marksafla af helztu botnfiskteg-
undum við ísland á næsta ári.
Þar er gert ráð fyrir nokkrum
samdrætti í veiðum, en þó ekki
eins miklum og Hafrannsókna-
stofiiun leggur til:
„Samkvæmt lögum nr. 3/1988,
um stjóm fískveiða 1988-1990, skal
ráðuneytið fyrir 15. nóvember hvert
ár, að fengnum tillögum Hafrann-
sóknastofunar, ákveða þann heild-
arafla, sem veiða má úr helstu botn-
físktegundum á komandi ári. Ráðu-
neytið hefur í dag gefið út reglu-
gerð um aflakvóta fyrir fimm helstu
botnfísktegundir, sem veiddar eru
við Island og skulu heimildir
íslenskra fiskiskipa til botnfiskveiða
á næsta ári miðast við aflakvóta:
Þorskur
Á yfírstandandi ári voru veiði-
heimildir þrengdar og þorskkvóti
lækkaður. Viðmiðunaraflinn var
ákveðinn 315 þús. lestir og var
stefnt að því að heildarþorskaflinn
yrði nálægt 350 þús. lestum. Ársafl-
inn á þorski stefíiir nú í 355 til 360
þús. lestir. Hafrannsóknastofnun
telur að ef þorskstofninn eigi ekki
að fara minnkandi megi afli ekki
fara yfír 300 þús. lestir árin 1989
og 1990. Til að ná því marki þyrfti
að draga allt að 20% úr þorskafla
þegar á næsta ári. Miðað við ástand
efnahagsmála er svo mikill sam-
dráttur illmögulegur og hefur ráðu-
neytið því ákveðið, að samdráttur
mili ára verði rúm 10%. Viðmiðun-
armörkin hafa verið ákveðin 285
þús. lestir en vegna sveigjanleika
kerfísins gæti heildarþorskaflinn á
árinu 1989 orðið 325 þús. lestir.
Ljóst er að draga verður enn frekar
úr veiðum á árinu 1990 miðað við
óbreyttar forsendur.
Karfí
Aflaheimildir í karfa hafa farið
Ragnar Kjartansson:
í tilefiii af ákæru í Hafskipsmáli
í TILEFNI af ákærum sérstaks
ríkissaksóknara í málum vegna
gjaldþrots Hafskips hf. óskar
Ragnar Kjartansson, fyrrverandi
stjórnarformaður Hafskips, eftir
þvi að eftirfarandi komi fram:
Hér á við sem endranær að spurt
skal að leikslokum, ekki vopnavið-
skiptum.
Enn á ný hljómar ákæra eins og
meðalglæpareyfari enda er mér enn
minnisstætt hliðstætt plagg í Kaffí-
baunamálinu og hver afdrif þess
urðu. Ég minni á orð fræðimannsins
og saksóknarans Jónatans Þór-
mundssonar í blaðaviðtali nýlega
er hann sagði: „Svo verða menn
að hafa í huga að þetta eru bara
ákærur.“ Það er einmitt kjarni
málsins, þetta eru bara ákærur og
Ijóst að prófessorinn vill láta reyna
á það sem hann kallar sjálfsagt
vafaatriði. Engu að síður er það
hart að þurfa endurtekið að sitja
undir blekkingarstimpli á meðan ég
veit betur og Jónatan sjálfur má
vita betur. Eg hef leyft mér að
kalla meðferð málsins nokkurs kon-
ar rússneska rúllettu eða réttar-
farslottó. Það er ómögulegt að vita
fyrirfram hvaða tölur koma upp í
þessu máli.
í ónýtu máli ákærði Hallvarður
ellefu menn en nú er þremur sleppt
og níu bætt við. Þetta kalla ég lottó.
Sem dæmi úr reikningsskila-
þætti, þá áttum við að hafa falsað
reikninga félagsins í fyrri ákæru
um 130-140 milljónir vegnaTneints
ofmats á skipum. Nú er þessi tala
komin niður í 40 milljónir án þess
að ég átti mig á þessum 100 milljón
króna mismun. í ónýtri meðferð
Hallvarðar er ég ákærður fyrir 148
fjárdráttarliði, nú er liðimir hins
vegar 15 og svipaðrar upphæðar
og þrotabúið hefur samþykkt að ég
skuldajafni gagnvart því eða endur-
greiði. Þetta kalla ég lottó.
Upphaflegt fárviðri Hafskips-
málsins má að hluta rekja til áætl-
anafrávika. Á síðasta ársfjórðungi
1984 reyndust þau vera um 4% og
á fyrri hluta ársins 1985 um 8%.
Þetta leiddi meðal annars til ásak-
ana um blekkingar gagnvart banka
og hlutafjárkaupendum. Þessar
ásakanir komu frá skiptaráðendum
og bústjórum í upphafi árs 1986.
Síðan liðu nokkur misseri og þá var
kúvent af sömu aðilum enda lagði
bústjóri þrotabúsins fram 23 síðna
markvissa greinargerð í skiptarétti
þar sem kenningin um blekkingar
gagnvart hluthöfum var hrakin, lið
fyrir lið. Þetta kalla ég réttarfars-
legt lottó.
Það er reyndar einkar áhugavert
að skoða áætlunarmistök Hafskips
í Ijósi nýrra upplýsinga um áætlun-
armistök ríkisins í fjárlögum 1987.
Þar reyndist skekkja, meðal annars
utanríkisráðuneytisins, vera rúm-
lega 100%, dómsmálaráðuneytisins
um 74%, auk fjölda annarra stofn-
ana og ráðuneyta sem léku á bilinu
50%, ýmist fyrir ofan eða neðan,
og var þó verðbólga á íslandi sýnu
minni á árinu 1987 en á árunum
1984 og 1985. Það sem kemur mér
yfirhöfuð mest á óvart í ákærunni
er að ekki skuli vera gerður greinar-
munur á ásetningi og góðri trú en
það er reyndar eitt af undirstöðuat-
riðum refsiréttar.
Þá fæ ég einnig ekki skilið ákær-
ur á bankaráð Útvegsbanka íslands
og þess vegna á bankastjómina.
Ef saksóknari telur að Hafskip hafí
blekkt bankann þá, fyrir það fyrsta,
virkar þetta sem þversögn enda
held ég að fæstum detti í hug að
bankaráðið hafí unnið sér til sakar.
Miðað við töluverða þekkingu á
málinu og óhrekjanlega vitneskju
um að ekki var beitt vísvitandi
blekkingum fæ ég ekki annað séð
en nú eigi að taka við í þessu hring-
leikahúsi einhvers konar akademísk
prinsípmálaumfjöllun í þágu
íslensks refsiréttar.
Það er raunar mjög athyglisvert
fyrir okkur, leikmenn, sem stöndum
frammi fyrir frumskógi laga og
reglugerða sem gerðar eru á ein-
hvers konar kanselímáli, að iðulega
skilja ekki einu sinni lögmenn hvað
lögin þýða og sífellt þarf að leita
til dómstóla til að fá úr inntaki
þeirra skorið. Þetta er meðal ann-
ars hluti af því sem ég kalla réttar-
farslegt lottó.
Að lokum þessi spurning: Þar eð
Jónatan sér ástæðu til að ákæra
Útvegsbankamenn fyrir brot í opin-
beru starfi af hverju ákærði hann
þá ekki Hallvarð Einvarðsson ríkis-
saksóknara og fyrrverandi rann-
sóknarlögreglustjóra fyrir hliðstæð
brot og í sumum tilfellum umtals-
verðari. Eru ekki allir jafnir fyrir
lögunum?
lækkandi undanfarin ár og miðast
heildarúthlutunin í ár við 85 þús.
lestir. Áætlað er að heildarkarfaafl-
inn á árinu 1988 verði 90 þús. lest-
ir. Hafrannsóknastofnun hefur lagt
til, að hámarksafli af karfa verði
75 þús. lestir á árinu 1989. Ráðu-
neytið hefur ákveðið, að samdráttur
í karfaveiðum verði rétt um 10%
og miðast því veiðiheimildir ársins
1989 við 77 þús. lesta heildarafla.
Ýsa
Aflaheimildir miðast við 65 þús.
lesta ýsuafla á árinu 1988. Áætlað
er, að veiðiheimildir nýtist ekki að
fullu og ýsuafli verði nálægt 50
þús. lestir á þessu ári. Hafrann-
sóknastofnun hefur lagt til, að
heildarafli á ýsu takmarkist við 60
þús. lestir árið 1989. Ráðuneytið
hefur ákveðið, að aflaheimildir á
næsta ári miðist við óbreytt magn
eða 65 þús. lesa ýsuafla.
Ufsi
Aflaheimildir miðast við 80 þús.
lesta ufsaafla á árinu 1988 og er
áætlað, að ufsaafli verði rétt um
70 þús. lestir í ár. Tillögur Hafrann-
sóknastofnunar fyrir árið 1989
miða að 80 þús. lesta ufsaafla og
hefur ráðuneytið ákveðið að afla-
heimildir verði óbreyttar milli ára.
Grálúða
Veiðiheimildir miðast við 30 þús.
tonna grálúðuafla á árinu 1988.
Sóknarmarksskip hafa til þessa
ekki sætt hámarki varðandi veiðar
á grálúðu og hefur sókn þeirra
aukist verulega I grálúðustofninn.
Benda áætlanir til, að ársaflinn
verði allt að 50 þús. lestum. Tillög-
ur Hafrannsóknastofnunar fyrir
1989 miða að 30 þús. lesta afla og
telur stofnunin, að veiði umfram
það magn leiði til minnkunar heild-
arstofnsins. Ráðuneytið hefur
ákveðið, að veiðiheimildir fyrir árið
1989 miðist við 30 þús. lesta grá-
lúðuafla. Jafnframt er talið óhjá-
kvæmilegt að stemma stigu við
ásókn sóknarmarksskipa í grálúðu-
stofninn með setningu sérstaks
hámarks í grálúðuveiðum sóknar-
marksskipa."