Morgunblaðið - 07.11.1989, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 7. NOVEMBER 1989
5
Frumvarp um greiðslukortastarfsemi:
Korthafar beri meginhluta
kostnaðar af viðskiptunum
Tryggingarvíxlar úr sögunni. Viðskiptaráðherra mælir fyrir frumvarpinu í dag
FRUMVARP til laga um greiðslukortastarfsemi hefur verið lagt fram
á Alþiugi og mun Jón Sigurðsson viðskiptaráðherra mæla fyrir því
í dag. Helstu breytingarnar sem frumvarpið boðar eru annars vegar
að ráðherra verði heimilt með reglugerð að ákveða skiptingu kostn-
aðar af viðskiptunum á milli korthafa og greiðsluviðtakanda, liins
vegar að framvegis skuli útgáfa greiðslukorts eingöngu byggjast á
viðskiptatrausti umsækjanda, það er að einungis í undantekningartii-
vikum sé kortaútgefanda heimilt að kreQa korthafa fyrirfrain um
að leggja fram tryggingar með ábyrgð annarra aðila fyrir úttekt
sinni. Það þýðir að ekki verði lengur heiinilt að krefja korthafa, eða
umsækjanda, um að leggja fram tryggingarvíxil með undirskriftum
ábyrgðarmanna.
í athugasemdum með frumvarp,-
inu segir, að samkvæmt upplýsing-
um frá Seðlabanka íslands sé talið
að heildarfjárhæð viðskipta sem
Tíu manna
dómnefnd
bókmennta-
verðlauna
valin
TIU hafa verið tilnefndir í dóm-
neftid íslensku bókmenntaverð-
launanna, sem forseti Islands
veitir. Verðlaunin, ein milljón
króna, verða veitt í fyrsta sinn í
janúar á næsta ári.
Dómnefndarmennirnir tíu eru
Elva-Björk Gunnarsdóttir, formað-
ur nefndarinnar, tilnefnd af Félagi
íslenskra bókaútgefenda, Kristján
Árnason, tilnefndur af Rithöfunda-
sambandi íslands, Snjólaug Krist-
jánsdóttir, ASI, Þórarinn Þórarins-
son, VSÍ, Þuríður J. Kristjánsdóttir,
Hagþenki, Hjörtur Þórarinsson,
Búnaðarfélagi Islands, Hafþór Rós-
mundsson, Sjómannasambandi Is-
lands, Gunnlaugur _ Ástgeirsson,
BHM, Ragnheiður Ásta Péturs-
dóttir, BSRB, og Gunnar Harðar-
son, tilnefndur af embætti forseta
íslands.
Þessi tíu manna dómnefnd á að
velja tíu athyglisverðustu bækúr
ársins. Þegar því vali er lokið tekur
fimm manna nefnd við og velur
eina bókanna til verðlaunánna.
Fimm manna nefndin hefur ekki
verið skipuð, en í henni verða full-
trúar Félags íslenskra bókaútgef-
enda, Rithöfundasambands íslands,
ASÍ, BSRB og embættis forseta
íslands. Ætlunin er að fimm manna
nefndin ljúki störfum fyrir 15. jan-
úar á næsta ári. Þá fá almennir
lesendur einnig að greiða atkvæði
með seðlum, sem verða í bókatíð-
indum Félags íslenskra bókaútgef-
enda. Vægi almennra atkvæða
verður tvö á móti fimm alkvæðum
dómnefndarmanna.
greidd hafa verið með milligöngu
greiðslukortafyrirtækja sem starfa
hér á landi hafi numið um það bil
20 milljörðum króna innanlands og
um 4 milljörðum króna erlendis á
árinu 1988. Tvö fyrirtæki gefa út
alþjóðleg kort, Kreditkort hf. sem
gefur út Eurocard og VISA-ísland
sem gefur út VISA kort. Þá starfar
Samkort hf. eingöngu á innanlands-
markaði og gefur út samnefnd kort.
Björn Friðfinnsson ráðuneytis-
stjóri í viðskiptaráðuneytinu var
formaður nefndar sem samdi frum-
varpið. Björn segir að tvennt í frum-
varpinu megi búast við deilum um.
Annars vegar kostnaðinn af
greiðslumiðluninni, en þar er tekið
mið af danskri löggjöf í frumvarp-
inu, hins vegar ákvæði um trygg-
ingar.
12. grein frumvarpsins Qallar um
kostnaðinn. Þar segir: „í reglugerð
sem ráðherra setur að fenginni til-
lögu verðlagsráðs má ákvarða há-
marksgjald sem kortaútgefanda er
heimilt að krefja greiðsluviðtak-
anda (seljanda vöru eða þjónustu,
innsk. Mbl.) um við notkun greiðslu-
korta í starfsemi sinni, svo og þann
aukakostnað sem hlýst af notkun
alþjóðlegra grejðslukorta til
greiðslu erlendis. Ákveða má gjald
þetta sem tiltekinn hundraðshluta
greiðslukortaviðskiptanna. Kostn-
aður vegna greiðslumiðlunar með
notkun greiðslukorts greiðist að
öðru leyti af korthöfum."
í greinargerð segir, að Neytenda-
samtökin og Kaupmannasamtök
Islands hafi eindregið farið þess á
leit að kostnaður af notkun
greiðslukorta verði lagður á kort-
hafa, þannig að hann komi ekki
fram I vöruverði. Kaupmannasam-
tökin hafi bent á að 1988 hafi
áætlaður kostnaður kaupmanna af
notkun greiðslukorta, það er þókn-
un til kortaútgefenda, numið um
300 milljónum króna, en vaxta-
kostnaður kaupmanna vegna þess
greiðsludráttar sem af notkun
greiðslumlðlunar leiðir hafi numið
um 290 milljónum á sama tíma.
í greinagerðinni segir einnig, að
þessu ákvæði hafi kortaútgefendur
eindregið mótmælt og bent á að
notkun greiðslumiðlunar með
greiðslukortum hafi haft ýmislegt
hagræði í för með sér fyrir greiðs.lu-
viðtakendur, þeir geti í ýmsum til-
vikum aukið sölu og sparað sér inn-
heimtukostnað á útistandandi
skuldum.
Önnur grundvallarbreyting sem
frumvarpið boðat' felst í því, að
samkvæmt 8. grein skal útgáfa
greiðslukorta byggjast á viðskipta-
trausti umsækjanda. Þar segir með-
al annars: „Aðeins í undantekning-
artilvikum er kortaútgefanda heim-
ilt að krefja korthafa fyrirfram um
að hann leggi fram tryggingar með
ábyrgð annarra aðila fyrir úttekt
sinni. Ábyrgðaraðili ... getur hve-
nær sem er og án fyrirvara krafist
að greiðslukortasamningur sem
hann er í ábyrgð fyrir sé afturkall-
aður þegar í stað.“
Björn Friðfinnsson segir að það
tíðkist hvergi í veröldinni néma hér
á landi að menn þurfi almennt að
setja sérstakar tryggingar með
ábyrgð annarra fyrir kortaviðskipt-
um, hvað þá að þeir séu krafðir um
uppáskrifaða óútfyllta víxla. Með
þessu ákvæði sé þessu breytt á
þann veg, að viðskiptin byggist á
því trausti sem korthafi njóti hjá
sínum banka og horfið verði frá því
að óreiðumenn geti stundað korta-
viðskipti á ábyrgð annarra. Hann
segir Ijölmörg dæmi vera um að
fólk hafi farið illa út úr því að
ábyrgjast úttektir annarra og sitji
uppi með miklar skuldbindingar og
fái samningum ekki rift.
Verðlagsstofnun skal fylgjast
með því að greiðslukortastarfsemi
verði í samræmi við sanngjarna við-
skiptahætti og feli ekki í sér þving-
anir, samkvæmt frumvarpinu.
Kortaútgefendum ber að upplýsa
stofnunina um hvernig greiðslu-
miðlunin fer fram svo og hvernig
greiðslur verði inntar af .hendi, um
helstu skilmála varðandi notkun
kortanna og um helstu viðskipta-
og samningsskilmála kortaútgef-
anda. Þá á Verðlagsstofnun að hafa
aðgang að öllum upplýsingum sem
hún telur sig þurfa vegna þessa
eftii'lits.
Sérstök ákvæði eru um skaða-
bótareglur. Þar á meðal að'ráðherra
skuli með reglugerð ákveða hámark
þeirrar bótaíjárhæðar sem korthafa
sé skylt að bera vegna misnotkunar
kortsins, nema um sé að ræða mis-
notkun sem framin er af stórkost-
legu gáleysi eða ásetningi.
BARNAMYMDflTÖKUR
15% afsláttur í tilefni 150 ára afmælis Ijósmyndarinnar ♦ Opið á laugardögum
Ekið á mann
MAÐUR á sjötugsaldri hlaut höf-
uðáverka og var lluttur á sjúkra-
hús þegar vörubíl var ekið á
hann í Skógarhlíð laust fyrir
miðnætti á íostudag. Meiðsli
mannsins reyndust ekki eins al-
varleg og óttast var í fyrstu og
var hann útskrifaður af sjúkra-
húsi á sunnudag.
Maðurinn var á gangi suðuryfir
Skógarhlíð við biðstöð SVR þegar
hann varð fyrir Volvo-vörubíl á leið
austur götuna. Ilann hlaut höfuð-
áverka og skarst að auki. Hann var
um tíma á gjörgæsludeild en var
útskrifaður af sjúkrahúsi á sunnu-
dag.