Morgunblaðið - 07.11.1989, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ VIÐSKIPTI/AIVINNULÍF'' ÞRIÐ.rUD'AGUK ’T. NÓVEMBER 1989
Iðnaður
Iðnþing vill auka frjálsræði
og minnka ríkisafskipti
Dregið verði úr miðstýringu og komið á jafnvægi í ríkisfjármálum
Á 43. Iðnþingi íslendinga nýverið var ályktað um nýja stefhu í
efhhags- og atvinnumálum. I ályktuninni er lögð áhersla á að í
slíkri steftiu komi fram eftirfarandi áhersluatriði:
Dregið verði úr miðstýringu, ríkis-
forsjá og ríkisútgjöldum og með því
móti komið á jafnvægi í ríkisfjár-
málum. í öðru lagi að unnið verði
að því að draga úr sveiflum á öði-um
sviðum, með tekjujöfnun í sjávarút-
vegi og bættri skipan fjárfestinga-
mála, sem miðist við að auka arðs-
ama fjárfestingu en hætta opin-
berum afskiptum af henni. Með því
móti skapist skilyrði til að draga
úr verðbólgu.
Þá er lagt til að frelsi í gjaldeyris-
málum verði aukið og stefnt að því
að íslensk fyrirtæki eigi kost á hlið-
stæðri íjármálaþjónustu og erlendir
samkeppnisaðilar. Gengisskráning
miðist við jafnvægi í utanríkisvið-
skiptum og stöðugleika í raun-
gengi. Starfsskilyrði atvinnuveg-
anna innbyrðis verði jöfnuð og þau
jafnframt færð til samræmis við
það sem gerist hjá helstu viðskipta-
þjóðum. Þá er lagt til að skattalög-
um verði breytt til að örva eiginfjár-
myndun í atvinnulífi. Óhikað verði
njd:t hagkvæm iðnaðarfæri á sviði
orkufreks iðnaðar og jafnframt þeir
möguleikar, sem það felur í sér
fyrir verktaka- og þjónustuiðnað
og úrvinnsluiðnað. Loks er lögð
áhersla á að efla hagnýta menntun,
rannsóknir, nýsköpun, vöruþróun
og markaðsstarf fyrirtækja, svo og
að greiða fyrir samstarfi fyrirtækja.
I samræmi við þetta gerði þingið
sérstaka ályktun og eflingu mennt-
unar og iðnffræðslu, auk þess sem
ályktað var um virðisaukaskattinn.
Þar er lögð áhersla á að veittur
verði greiðslufrestur á virðisauka-
skatt við innflutning á hráefni, vél-
um og tækjum til iðnaðar. Nú
framkvæmdastjórn Landssam-
bands iðnaðarmanna var kjörin á
þinginu og skipa hana: Haraldur
Sumarliðason, húsasmíðameistari,
forseti, varaforseti Skúli Jónsson,
framkvæmdastjóri og meðstjórn-
endur þeir Gunnar S. Björnsson,
húsasmíðameistari, Guðmundur H.
Jónsson, rafverktaki og Haraldur
Friðriksson, bakarameistari _ en í
varastjórn þau Arnfríður Isaks-
dóttir, hárgreiðslumeistari, Sigurð-
ur Sigurðsson, húsasmíðameistari á
Akureyri, og Garðar Erlendsson,
blikksmíðameistari.
Matvælaiðnaður
KYNNING — Hurðaborg hf. hefur undanfarna daga gengist
fyrir kynningu á Crawford bílskýlis- og iðnaðarhurðum í Kringlunni.
Iðnaðarhurðirnar hafa lengi verið á íslenskum markaði en sýningin
miðast ekki síst við að sýna hvað fyrirtækið hefur upp á að bjóða
fyrir bílskýli, auk nýjunga á iðnaðarhússmarkaðinum. Var í tilefni af
kynningunni afhent lOOOasta iðnaðarhurðin sem afgreidd er hér á
landi og fór hún til Skinneyjar á Höfn í Hornafirði. A myndinni sjást
þeir Stefán Ólafsson í Hurðaborg og Lennart Carlsson, forstjóri Craw-
ford Diplomat. Kynningin í Kringlunni stendur út þessa viku.
JARÐSKJÁLFTAR
SUÐURLAND UG SAN FRANCISCO
Almennur fræðslufundur á vegum kynningar-
nefndar Verkfræðingafélags íslands í Norræna
húsinu þriðjudaginn 7. nóvember kl. 20.00.
★ Verður væntanlegur Suðurlandsskjálfti sam-
bærilégur við jarðskjálftann í San Francisco?
★ Hver verða áhrif hans á mannvirki?
★ Eru þau hönnuð og byggð til að standast
slíkan skjálfta?
★ Þarf að styrkja íslensk mannvirki á jarð-
skjálftasvæðum?
Frummælendur á fundi um ofangreind máiefni
verða:
Björn Ingi Sveinsson, jarðskjálftaverkfræðingur,
sem starfað hefur að jarðskjálftamálum í San
Francisco sl. 10 ár,
Ragnar Sigbjörnsson, forstöðumaður Verk-
fræðistofnunar Háskólans og
Páll Halldórsson, eðlisfræðingur.
Þeir tveir síðarnefndu eru nýkomnir úr skoðunar-
ferð til San Francisco.
Að loknum framsöguerindum verða fyrirspurnir
og almennar umræður.
Fundurinn er öllum opinn.
VETRARHJÓLBARÐAR
Nýir fólksbílahjólbarðar
HANKOOK frá Kóreu.
Mjög lágt verð.
STÆRÐIR: STÆRÐIR:
145R12 175/70R13
155R12 185/70R13
135R13 175R14
145R13 185R14
155R13 185/70R14
165R13 195/70R14
175X13 165R15
Gerið kjarakaup
Sendum um allt land
BARÐINN,
Skútuvogi 2, Reykjavik.
Símar 91-30501 og 84844.
Hugmynd um að leggja niður
mjólkurstöðvar mótmælt
STJÓRN INVEST mótmælir harðlega hugmyndum um að leggja
niður vinnslustöðvar mjólkur víða á landsbyggðinni, segir í ályktun
sem Morgunblaðinu hefiir borist frá Iðnþróunarfélagi Norðurlands
vestra (INVEST).
Stjórnin álítur, að sú úrvinnsla
mjólkur, sem fram fer á Norðurlandi
vestra og víða á laildsbyggðinni, sé
ekki ástæða mikils milliliðakostnaðar
við mjólkurvörur. Hún bendir á, að
sumar þeirra mjólkurstöðva, sem
hugmyndir eru um að leggja niður,
séu svo hagkvæmar í rekstri, að þær
hafa ekki þurft verðjöfnun til fram-
leiðslu sinnar. Það megi öllum vera
ljóst, sem af vilja vita, að offjárfest-
ing í íslenskum mjólkuriðnaði sé fyrst
og fremst í Reykjavík.
Stjórn INVEST vill í þessu sam-
bandi beina því til „íslenskrar get-
spár“, að fyrirtækið kaupi nýbygg-
fngu Mjólkursamsölunnar í
Reykjavík, fremur en að bæta við
enn einu stórhýsinu á Reykjavíkur-
svæðinu.
Á MARKAÐI
Bjarni Sigtryggsson
Grundvallarrit hagfræðinn-
ar heitir „Litla gula hænan “
Undirstöðuatriði hagfræðinnar
er yfirleitt að finna í fyrsta kafla
kennslubóka í hagfræði. Þau fjalla
um sparnað sem upphaf auðs, eða
upphaf efnahagslegrar velferðar.
Þessi kafli hefur verið gefinn út á
mannamáli í formi barnasögu, sem
ber heitið „Litla gula hænan.“
Sagan af litlu gulu hænunni er
dæmisaga um það hvernig velferð
fæst með því að fresta neyslu en
leggja saman arð og vinnu og skapa
þannig ný og meiri verðmæti.
Á verðbólguskeiði framsóknar-
áratuganna hætti íslenskur almenn-
ingur að trúa því að sparnaður
væri upphaf auðs, þótt svo væri
vitaskuld áfram. Það sem þá gerð-
ist var hins vegar það að sparnaður
varð upphaf auðs annarra en þeirra
sem lögðu fé til hliðar. Með rangri
peningamálastefnu voru lán niður-
greidd með þeim hætti að vaxta-
tekjur voru teknar af þeim sem
spöruðu og greiddar út til hinna sem
skulduðu.
Skoðanabræður Marteins
Mosdals
íslenska millifærsluhagkerfið
hefur alltaf verið að flytja peninga
milli fólks með einhvers konar nið-
urgreiðslukerfi og fyrir bragðið hef-
ur boðskapur litlu gulu hænunnar
ekki náð til almennings sem skyldi.
Eðlilegur sparnaður hefur ekki
fengið að þrífast. Skoðanabræður
Marteins Mosdals í öllum flokkum
hafa jafnan séð ástæðu til að ger-
ast rausnarlegir með fé annarra og
hafið tilflutninga fjár milli manna
með dyggilegri aðstoð skattkerfis.
; Þannig hafa þeir grafið undan hinni
sjálfsögðu viðleitni almennings til
að halda í við sig með neyslu en
spara til efri ára og óvissutíma.
Bandaríski prófessorinn Franco
Modigliani fékk einmitt nóbelsverð-
laun fyrir að leiða í ljós með rann-
sóknum þann sannleik að þörfin
fyrir að spara væri manninum eðli-
leg. Hún er sterkust þegar dregur
nær miðjum aldri, þegar börnin eru
„Háir vextir
eru mæli-
kvarði á heil-
brigði og styrk
atvinnulífs-
ins . . .“
að vaxa úr grasi, tekjur orðnar rúm-
ar og. síðdegi ævinnar að komast í
augsýn. Á grundvelli þessara rann-
sókna Modiglianis hafa menn þróað
fjármagnsmarkaði sem byggja á
almennum sparnaði og viðleitni
borgaranna til að jafna ráðstöfunar-
tekjur sínar.
Blessun hárra vaxta
Lánastofnanir og sjóðir ávaxta
þetta fé og veita þannig fjármagni
inn í atvinnulífið. Fyrir hönd vænt-
anlegra lífeyrisþega krefjast þeir
að sjálfsögðu hæstu fáanlegra
vaxta, og fyrirtækin greiða svo
mikið sem þeim er unnt, þannig að
þau skili samt hagnaði og greiði
mannsæmandi laun, að kröfu laun-
þegasamtakanna.
Þannig verða háir vextir mæli-
kvarði á heilbrigði og styrk atvinnu-.
lífsins. Vel reknu fyrirtækin geta
greitt hærri vexti en hin, og þannig
borið bæði uppi launagreiðslur til
hinnar yngri og vinnandi kynslóðar,
og skilað eldri kynslóðinni ávöxtun
af ævisparnaðinum.
Háir vextir hvetja svo til sparnað-
ar uns því marki er náð að offram-
boð verðut' á sparifé og vextir taka
að lækka að nýju. Þá um stund ríkir
eins konar jafnvægi á fjármagns-
markaði. Þar til hin best reknu fyr-
irtæki eygja enn meiri möguleika á
að gera lánsfé að afli nýrra fram-
kvæmda og vextir hækka enn.
Meinhornskenningar
Því er oft haldið fram í dægurum-
ræðu meinhorns hinnar íslensku
þjóðarsálar, að háir vextir séu verð-
bólguhvetjandi niðurrifsafl. Slíkar
kenningat' standast ekki hagfræði-
Iega skoðun. Háir vextir hvetja til
sparnaðar. Sparnaður dregur úr
eftirspurn eftir neysluvöru og þjón-
ustu og hefur þannig verðhjaðnandi
áhrif. Háir vextir eru hins vegar
krafa þeirra sem leggja til hliðar,
jafn gild og jafn réttlát og kröfur
launþegasamtaka um bætt kjör.
Háir vextir eru því bæði nauðsyn
og þörf í þjóðfélagi sem gerit- mikl-
ar kröfur um almenna velferð, og
þar með um stöðuga nýsköpun í
atvinnulífi. En skyndileg hækkun
vaxta, eins og orðið hefur á undan-
förnum árum, er Jiins vegar sárs-
aukafull snerting við efnahagslegan
veruleika. Sársaukafull þeirri kyn-
slóð sem fór á mis við boðskap litlu
gulu hænunnar.