Morgunblaðið - 18.11.1989, Side 2

2 6
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 18. NÓVEMBER 1989
Maðurinn heitir Hilmar
Hoffmann, sem ráðið
hefur menningarmál-
um í Frankfurt síðan
1970. Hann hefur
haft nægilegt fjár-
magn á milli handa til
að laða að borginni
hina ýmsu nauðsyn-
legu drifkrafta. Kasper König gerði
Hoffmann að rektor Stádel-listaskól-
ans, og fékk honum jafnframt í hend-
ur sýningarhöllina Portikus. König
er þekktur fyrir skipulagningu sýn-
inganna Westkunst, von hier aus og
Skulpturprojekte Munster; hans
rektorshlutverk er m.a. fólgið í því
að ná í hæfustu prófessorana, hann
hefur þegar náð í Gerhard Richter
og Ulrich Ruckriem — og er á höttun-
um eftir fleiri þekktum listamönnum
til eflingar sinni akademíu. Rckriem
fékk fyrir sinn snúð eigin sýningar-
höll. Og í þessu framhaldi af skóla-
málum má nefna, að borgin ætlar
að innrétta 30 — 40 vinnustofur
handa listamönnum og leigja á kosta-
kjörum.
Frá Basel Kunsthalle fékk Hoff-
mann Jean-Christoph Ammann til
að stjórna Museum fúr Moderne
Kunst, sem opnað verður sumarið
’90. Glansnúmer þessa safns verður
verk í 39 bronzpörtum eftir Joseph
Beuys, „Blitzschlag mit Lichtschein
auf Hirsch." Rudolf Zwimer, gall-
eristi í Köln, seldi safninu þetta verk
fyrir 2,5 milljónir marka, var enda í
heiðurssal á Dokumenta 8.
Til þess að skipuleggja ART
Frankfurt frá grunni, var fengin
AnitaKaegi. Hún stjórnaði áður ART
Basel í Sviss; greinilega hefur henni
þótt vænlegra að flytja sig yfir til
Frankfurt — kann þar enda að eiga
sér stað þróun sem vert er að gefa
gaum.
Menn eru ekkert hressir í Köln
með þessa nýju listamessu í Frank-
furt, segja að hún veiki markaðinn
og skemmi. Ráðamenn Kölnarmess-
unnar hafa hótað þeim galleríum
úthýsingu er taka þátt í Frankfurt-
messunni. Mörg gallerí hafa látið
slíkar hótanir sem vind um eyru
þjóta. Helztu galleristar í Köln,
Zwirner, Werner og Maenz eru ekki
með bása í Frankfurt af ásettu ráði;
Zwirner var þó á blaðamannafundin-
um að forvitnast um gang mála. —
Reyndar var komin upp sú staða
fyrir löngu á ART Cologne, að þang-
að komust ekki öll þau gallerí er vildu
og alþjóðleikann hefur mátt draga í
efa. Öánægjuraddimar fundu því
hljómgmnn í Frankfurt. Það komu
fram um sexhundruð þátttökuum-
sóknir. Einungis tvöhundruð gallerí
komust inn; tilheyra þau 14 þjóðlönd-
um, hlutfallið er annars þetta; það
em 94 þýzk gallerí á móti 106 gall-
eríum annarra þjóða.
Messan í Frankfurt er að því leyti
frábragðin messunni í Köln, að
minna ber á alþjóðlegu stjörnum sem
allaf em í fréttunum; það komast
nú fleiri að, án þess þó að séð verði
að magn listamanna tryggi gæði.
Það er reynt að gefa breiðari mynd,
en glænýjar fréttir láta á sér standa.
Astæðan fyrir því, að ekkert sérlega
nýtt er á ferðinni, er einfaldlega sú,
að „framúrstefnumessur" draga ekki
til sín nægilega marga gesti til að
bera báknið. Lágmark er talið að
30.000 gestir þurfi að borga sig inn
á ART Frankfurt til þess að endar
nái saman. Listamessur eru nefni-
lega byggðar upp á endum sem þurfa
að nást saman, rétt eins og hjá venjú-
legum fyrirtækjum i viðskiptalífinu.
— Hægt er að líta á listamessur sem
sýnileg dæmi um blómstrandi efna-
hag — þ.e.a.s. ef þær taka ekki upp
á því að fjölga sér eins og krabba-
meinsfmmur. Hvar þetta endar allt
saman með þýzku iistamessurnar er
ekki alveg gott að segja. Vitað er
um 400 radda óánægjukór fyrir utan
Úr sýningarbós John Gibson Gollery, New York.
Les Levine: „Skapaöu sjólfur".
ART Frankfurt; hvort stofnað verður
til fleiri sýpishoma af þessari messu-
tegund, í Múnchen, Stuttgart eða
hver má vita hvar, það skal ósagt
látið hér. Eða hvort þetta stórsýning-
arform er að fara sömu leið og
mammútinn, það er áleitin spurning
þessa dagana meðal þeirra sem hafa
atvinnu af því að hugsa um þessi
mál og skrifa í heimsblöðin. í þessu
samhengi má ekki gleyma því, að
þessar svonefndu mammútsýningar
byggjast að veralegu leyti á þáttöku
hins almenna sýningargests; mamm-
útsýningamar stíla nefnilega upp á
það að slá fyrri aðsóknarmet. Og því
heyrðist fleygt í Frankfurt, að mark-
aðsfnykurinn af Bilderstreit í Köln
stefndi þar sýningaraðsókn í voða.
Á blaðamannafundinum vegna
messuopnunarinnar var kynntur al-
veg sérstaklega listamaðurinn Les
Levin. Hann er skrifaður fyrir eitt
af þeim hliðarprójektum sem ART
Frankfurt skreytir sig með. Það em
myndir á almannafæri, á 200 stöðum
víðs vegar um borgina. I fylgidoð-
ranti er lítillega gerð grein fyrir lista-
manninum og verki hans: Hann er
fæddur 1935 og býr í New York.
Verkið sem hann sýnir er e.k. auglýs-
ingaherferð og titillinn splunku nýtt.
Þetta heyrir undir „fjölmiðlaskúlpt-
úr“, sem Levine nefnir svo og er að
finna á plakatveggjum út um alla
Frankfurt. Það eru ijögur gegnum-
gangandi mótíf er spegla jafnmarga
karaktera eða huggerðir, sem em
svín, mús, froskur og hani. Hvert
um sig tengist texta, sem takmark-
ast við tvö orð (Get More/Draw
Charm/Switch Position/Brand New)
— þetta em orðaleikir og myndgát-
ur, sem ætlað er að vekja umræðu
um samfélagið og menningu nútím-
ans. Hugmyndin er komin frá „Húsi
hanzkanna," myndbandaverk sem
listamaðurinn gerði 1978. Hann er
reyndar sagður hafa verið með allra
fyrstu listamönnum til þess að nota
myndband sem listrænan miðil, um
miðjan sjöunda áratuginn. Einnig er
Levine sagður vera upphafsmaður
„Art Media“ og einn mikilvægasti
General Idea.
Mamma verður
undrandi
í DJÚPUNUM
Bókmenntir
Jenna Jensdóttir
Ég vil ekki fara að hátta.
Texti: Astrid Lindgren.
Myndir: Ilon Wikland.
Þýðing: Vilborg Dagbjartsdótt-
ir. Mál og menning 1989.
Þessi litla saga á erindi við öll
böm.
Það væri hrein undantekning
ef þau þekktu ekki vel til þess sem
hér er gert að söguefni.
Baráttu Lassa fyrir því að fá
að ráða háttatíma sínum sjálfur.
Neikvæð viðbrögð hans eins og
að stækka gatið á sokknum sínum,
eða fela sig bak við ruggustólinn
megna ekki að breyta ákvörðun
mömmu um háttatímann.
Hún þreytist aðeins og:
....tekur hann umsvifalaust og
háttar hann og dembir honum í
rúmið. Á meðan orgar Lassi: „Ég
vil ekki fara að hátta.“ ...“ Gamla
konan á efri hæðinni, hún Lotta,
heyrir oft orgin í Lassa. Og hún
kann ráð.
í formi ævintýra kynnist Lassi
bjamarhúnum í skóginum,
kanínubömum, fuglsungum,
íkornabömum og börnum rottunn-
ar. Gegnum gleraugun hennar'
Lottu gömlu fylgist hann með
daglegu lífi þessa ungviðis. Hann
kemst að því að öll þurfa þau að
sofa eins og hann. Það kemur
hljóðalaust að háttatíma þeirra og
allt gerist þá eins og af sjálfu sér.
Lassi hlustar og hugleiðir það sem
hann sér með gleraugum Lottu
gömlu. Einnig heilbrigð athafna-
semi hans vaknar. Þegar mamma
kallar á Lassa til að hátta finnur
hún strákinn sinn ekki strax og
það sem hefur gerst gerir hana
undrandi. . .
Ilon Wikland hefur orðið
íslenskum börnum sérstakur
kunningi í sumar, þegar þau áttu
þess kost að skoða frábærar
myndskreytingar hennar úr bók-
um Astrid Lindgren í Norræna
húsinu. Hér prýða þær margar
síður.
Það er við hæfí að Vilborg Dag-
bjartsdóttir hefur íslenskað marg-
ar bækur eftir hinn mikilsvirta,
heimsþekkta barnabókahöfund.
Vandað og skemmtilegt málfar
þýðanda ætti ekki að fara framhjá
þeim sem gera kröfur til góðrar
íslensku fyrir börn sín.
Astrid Lindgren
„Langar þig til himnaríkis? Þú
kemst það í þessum sögum. Viltu
frekar halda þig við jörðina? Ekk-
ert einfaldara, því sögumar gerast
bæði á himni og jörðu. Á hvomgum
staðnum mun þér leiðast, því frá-
sögnin leiftrar af kímni og svifléttu
háði. Á himnum hitturðu auðvitað
Guð sjálfan og ýmsa gamla kunn-
inga að ógleymdri englamömmu,
Bókmenntir
Jóhann Hjálmarsson
Steinunn Ásmundsdóttir: EIN-
LEIKUR Á REGNBOGA. Ljós-
myndir: Inga Lísa Middleton.
Almenna bókafélagið 1989.
Birgitta Jónsdóttir: FROST-
DINGLAR. Myndir: höfúndur.
Almenna bókafélagið 1989.
í ljóðinu_ Gljáandi heimar yrkir
Steinunn Ásmundsdóttir: „Hér í
djúpunum/ erum við meira fyrir
þjáninguna."
Þetta gæti verið sameiginleg
stefnuyfirlýsing þeirra Steinunnar
Ásmundsdóttur og Birgittu Jóns-
dóttur. Það er þó þyngra yfir Ein-
leik á regnboga eftir Steinunni en
Frostdinglum Birgittu.
Maríu Magdalenu oog Páli postula
sem sífellt hyggur á uppreisn. Á
jörðu hittirðu grátbroslega ógæfu-
menn, svífandi skáld, drauga og
elskendur."
Frá himni og jörðu er 124 blað-
síður. Anna Ágústsdóttir hannaði
kápu. Prentsmiðjan Oddi hf. prent-
aði.
Angist hjartans, grimm holskefla
ranghverfra strauma, farg áranna,
undanhald, blómsveigur haturs,
hengiflug sannleikans eru dæmi um
yrkisefni Steinunnar. í Vængja-
slætti líkir hún sér við dúfu með
lítið óttaslegið hjarta og smáa kraft-
lausa vængi. Hún bíður þess að
verða stór og flögrar um á meðan.
Lokaerindið er uggvænlegt og gef-
ur í skyn myrka reynslu: „Stundum
finnst mér/ að það sé hjartað/ sem
vill ekki fljúga/ fremur en vængir
mínir./ Ég held/ að ef ég reyndi,/
flygi ég afturábak/ með vænghaf
fortíðarinnar/ á móti mér.“
Nægtir er ljóð sem fegrar ekki
heimsmynd samtímans, en tónn
þess finnst mér ekki vonlaus heldur
ögrandi:
Sortnar fyrir augum
af þreytu
yfir brothættri gleði.
Brosi
á bak niðurbældra orða
- ósagðra.
Hvers er krafist
í heimi
annars en að brotna ekki
of auðveldlega
heidur gráta ísmolum
framan við hlæjandi tjöldin?
Birgitta Jónsdóttir yrkir um ein-
mana þanka, en segist sjálf hafa
brotist „út úr þankanum þrönga".
Þrátt fyrir ýmsa dapra tóna og
Sögur eftir Birgi Sigurðsson
BÓKAÚTGÁFAN Forlagið heíúr sent frá sér sagnasafn eftir Birgi
Sigurðsson sem nefiiist Frá himni og jörðu. Þetta eru skemmtisögur
í orðsins fyllstu merkingu. En skáldskapur Birgis er margslunginn
og undiraldan þung og þrungin alvöru. I kynningu Forlagsins segir
m.a: