Morgunblaðið - 02.12.1989, Qupperneq 10

r 10 í B MOJJGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 2. DESEMBER 1989
- . : _ . —— — ..........t—rr—í-i í—i—I—t'T-rf—#7“ r ■1 ■. 1—;—I' ■■
Saga Helga
læknis Ingvarssonar
Bókaútgáfan Setberg hefur
sent frá sér bókina: Helgi læknir
Ingvarsson - Baráttumaður fyrir
betra lífi eftir dr. Guðrúnu P.
Helgadóttur, fyrrverandi skóla-
stjóra Kvennaskólans í
Reykjavík.
I kynningu Setbergs segir m.a.:
„Helgi Ingvarsson, læknir, var bar-
áttumaður fyrir betra lífi, og ævi-
ferill hans var óvenju farsæll. Helgi
var læknir á Vífilsstöðum í 45 ár.
Þar af 29 ár yfirlæknir. Hann var
virkur þátttakandi ásamt öðrum í
baráttunni gegn hinum mikla vá-
gesti, berklaveikinni, en þeirra bar-
áttu lauk með sigri um síðir.
í bókinni er brugðið upp fjölda
mynda úr löngu lífsstarfi baráttu-
mannsins með bjartsýni, framfara-
vilja og góðvild að vopni.
Lýst er baráttu hins unga fjöl-
skylduföður, sem sjálfur veiktist af
berklum og var lagður í skyndi á
sjúkrahús. Þrátt fyrir mikið vinnu-
álag var Helgi glettinn og gaman-
samur og hafði mikil og góð áhrif
á sjúklinga sína.
Guðrún P. Helgadóttir
Brugðið er upp lifandi myndum
af samskiptum hans við sjúklinga
og samstarfsmenn, vini og fjöl-
skyldu.“
Bókin er 380 blaðsíður og prýða
hana 70 ljósmyndir.
Viðtalsþættir eftir
Valgeir Signrðsson
VIÐ MANNINN mælt heita 12
viðtalsþættir eftir Valgeir Sig-
urðsson, sem Skjaldborg gefur
út.
í bókinni er rætt við skáldin
Heiðrek Guðmundsson, Ólaf Jóhann
Sigurðsson og Þorstein Valdimars-
son. Allir eru þeir látnir, en þeim
mun meiri fengur er að hverri nýrri
vitneskju um ævi þeirra og störf
og það sem mótaðí þá í æsku, segir
í kynningu Skjaldborgar.
„Þá koma vísindamennimir dr.
Símon Jóhann Ágústsson, Bjöm
Magnússon, prófessor og dr. Sig-
urður Sigurðsson, fyrrv. berklayfir-
læknir og landlæknir. Tal þeirra er
þó ekki þurr fræðimennska, heldur
þvert á móti lifandi og skemmti-
legt. Guðrún E. Jónsdóttir frá
Reykjahlíð og Jóhanna Bjömsdóttir
í Kópavogi flytja stórmerkilegan
sögulegan fróðleik. Eiríkur Guð-
mundsson frá Dröngum og Jóhann
Pétursson, fyrrverandi vitavörður,
fara á kostum í sagnaskemmtun
og frásagnargleði. Þjóðfélagsmál
ber einnig á góma. Þar tala þeir
Slqöldur Eiríksson, fyrrverandi
Valgeir Sigurðsson
skólastjóri, og Þórir Daníelsson,
fyrram ritstjóri, sem sat í tukthúsi
fyrir blaðaskrif.“
Örlagasaga eftir
Þorstein Antonsson
TÁKN hefur gefið út bókina Ör-
Iagasaga eftir Þorstein Antons-
son. í bókinni er fjallað um líf
Ólafs Davíðssonar, þjóðsagna-
safnara, og Gísla Guðmundsson-
ar frá BoIIastöðum.
í kynningu útgefanda segir m.a.:
„Bók þessi er örlagasaga Hafnar-
stúdentsins Gísla Guðmundssonar
frá Bollastöðum sem lést 1884 á
26. aldursári. Höfundur spyr:
Hvernig fór Gísli að því að lifa svo
vammlaust sem helst er útlit fyrir
og hvemig fór hann að að deyja
með því æðruleysi sem hann gerði?
í leit að svöram dregur höfundur
upp lifandi mynd af Reykjavík alda-
mótanna síðustu og lífi skólapilta i
Lærða skólanum á síðasta fjórðuiigi
19. aldar.“
Bókin er 296 blaðsíður.
Þorsteinn Antonsson
Fegxirðin
í grimmdinni
Bókmenntir
Jóhanna Kristjónsdóttir
Vigdís Grímsdóttir: Ég heiti ís-
björg, ég er ljón.
Utg. Iðunn, 1989.
í fangáklefanum situr ísbjörg
og bíður lögmánns síns. Hún hefur
tólf stundir til umráða að skýra
honum frá ódæðinu sem hún var
sett inn fyrir. Kannski ætlar hún
að játa, kannski ekki. Lögmaður-
inn er óþolinmóður og skilur ekki
hvað sagan sem hún fer að segja
honum kemur málínu við; er hér
ekki allt klippt og skorið, er ekki
bara játninguna sem vantar.
Þegar stundimar líða breytist
smám saman andrúmsloftið í klef-
anum. Það leikur varla neinn vafi
á því að hún hefur diýgt glæpinn
en þegar öll kurl koma til grafar
stendur samt eftir spumingin: er
Isbjörg sek og ef ekki hún, hvar
liggur sektin, hjá hveijum?
Kannski hjá föður hennar,
manninum sem líkast til ber bróð-
urpart ábyrgðarinnar á þeim stig-
um sem hún hlýtur að feta. Þenn-
an brenglaða föður dáði ísbjörg
og þó var hann aldrei þess umkom-
inn að gefa telpunni af sér. Tilfinn-
ingalíf hans frosið kannski vegna
foreldramissis ungur. Þó er hann
óspar að stappá stálinu í dótturina
og benda hen. i á hversu fráhrind-
andi er að veri veiklundaður.
Barn sér hún í gegnum orðin
og áttar sig á hversu athafnir
hans ganga á skjön við yfirlýsing-
ar. En hún fyrirgefur eins og börn
gera og naumast skilst henni fyrr
en um seinan að hún verður að
súpa seyðið af því að hann fékk
aldrei veitt henni af tilfinningum
sínum. Hún meðtekur allt og afber
allt því hvaða kosta á hún annarra
völ.
Hjá móðurinni er ekki athvarfs
að leita. Frá fyrstu tíð var móðirin
háð þessum manni, kannski vegna
sameiginlegrar reynslu á unga
aldri. Kannski böl hennar sem hún
komst ekki undan. Hvorki getur
því móðirin verndað sjálfa sig né
telpuna og saman verða þessar
hijáðu manneskjur að vera hvað
sem það mun kosta.
ísbjörg stendur varla út úr
hnefa þegar hún verður að taka á
sig hvort tveggja í senn ábyrgðina
og sektarbyrði þeirra. Og vanmátt
þeirra. Þetta hlýtur að leiða til
þess að hún fær ekki að kynnast
kærleikanum og tjáningu á honum
nema hinni kynferðislegu hlið
hans; hún reynist þess ekki um-
komin að sýna aðrar kenndir en
þær sem eru líkamlegar. Faðirinn
sviptir sig lífi þegar angistin hefur
heltekið huga hans myrkvaðan.
Þegar móðir hennar veikist er það
kannski ekki aðeins af sorg og
einmanaleika heldur vegna þess
að einhvers staðar lengst inni í
Vigdís Grímsdóttir
sálarfylgsnunum hefur hún vitað
um hvað faðirinn braut af sér
gagnvart barninu þeirra. Hún rís
ekki undir þeiiri vitneskju og
bregst við á sama hátt og fyrr og
verður að varpa harmi sínum yfir
á mjóslegnar herðar dóttur sinnar.
ísbjörg axlar þá byrði; kannski
veitir það henni einhvers konar
fullnægju að taka á sig eitt píslar-
vættið enn. Er það ekki betra en
tómið? Allt er bærilegra en glata
angistinni.
Þegar ísbjörg fer i fóstur til
móðursysturinnar kemur enn bet-
ur í ljós hversu tilfinningalíf henn-
ar er vankað, staðnað og ruglað.
Sú íjölskylda lifir venjubundnu lífí,
þau eru ánægð og hversdagsleg
og því nær ísbjörg engum tengsl-