Morgunblaðið - 27.01.1990, Qupperneq 5

Morgunblaðið - 27.01.1990, Qupperneq 5
1- MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 27. JANÚAR 1990 |£ Sii B 5 mundsson skrifar frá Dusseldorf Scettir listamanns °g „Eg nota oftast Ieir af því Ieirinn svarar mér þannig. Mér heftir alltaf fundist það ákveðin hvatning að horfa á hann sem jörð; við göngum á leirnum, erum stöðugt í nám- unda við hann og hverfum aftur til hans þegar lífi okkar lýkur. I víðum skilningi finnst mér jörð og leir vera það sama,“ seg- ir Guðný Magnúsdóttir listakona, sem opnar sýningu á leirverkum sínum í vesturforsal Kjarvalsstaða í dag, laugardaginn 27. jan- úar. FJALLAHRINGUR. Hæð 55 sm og ummál tveir metrar. sýningarinnar), það or breytileikinn á milli lífrænna (organiskra) forma og ólífrænna, sem hann hugleiðir í verkum sínum.“ í stað þess að taka sítrónu, steypa í stækkaðri útgáfu mynd hennar, grípur hann til plast- eftirlíkingar undan sítrónusafa. Sýningin í Kunstsammlung Nordr- - hein-Westfalen fór fram í þeim sal húsbyggingarinnar, sem ætlaður er skipti- og farandsýningum. Þar er óskaplegt rugl á lofthæðinni — a.m.k. 12 m skv. ágizkun, ef ekki meira — rýmið hentar líklega betur loftfim- leikum heldur en myndlist. Verk Craggs, níu skúlptúrar á gólfi, gátu í ókunnra augum allt eins verið eftir jafn marga höfunda hvað mismun- andi útlit og efni snerti. Listamaður- inn segist sífellt vera að leita að nýjum tengingum og myndtáknum til þess að geta tjáð betur viðbrögð sín gagnvart umheiminum. I þessu samhengi er hægt að nefna verk, sem ýmist er kallað „Regla“ eða „Trilo- bite“. Trilobite = „Þríbroti, heiti tegund- ar aldauða undirfylkingar eða flokka liðdýra; finnast sem steingervingar í sjávarseti fornlífsaldar," segir orða- bókarskýring. Áhugi listamannsins á uppvaxtar- árunum (jarð-, líffræði o.fl.) skýtur þarna upp kollinum; i æsku hafði Cragg einmitt safnað steingerving- um, sem löngu seinna urðu kveikja að listaverkum. — Steingervingar eru leifar frá þróun lífsins á jörðinni; og sorpleifar mannvistar frá ýmsum og mismunandi myrkum öldum veita ekki ósvipaðar upplýsingar. Það er óneitanlega breitt bilið á milli stein- gervinga og plastefna, en hugleiðing- arinnar samt virði, hvar eru tengsl og eðlilegt samhengi. I upphafi greinar var minnzt á að verk eftir Cragg hefði í fyrrasumar farið í taugarnar á mörgum Islend- ingum: Ess-lagað form, myndað af sorphlutum, liggjandi á gólfi, skilst undirrituðum. Hvað á að segja? Það er komið árið 1990 þegar þessar línur birtast — og það er kom- inn tími til þess að margir íslending- ar láti af allri sveita mennsku gagn- vart listinni, og menningu yfirleitt. Listin er eins konar verkfæri eða aðferð til þess að festa í mynd, það sem innra býr með listamanninum, draga út úr hólfum hugarfylgsnanna hvaðeina það, sem bundið er við abstraktar hugmyndir. Hvaða efni listamgðurinn kýs' að nota við út- færsluna, er alfarið hans eigið mál. Það er haft eftir Poul Cézanne árið 1904, að listin búi í höfðinu á lista- manninum. Það er einnig vitað, frá tímabili ítölsku endurreisnarinnar, að listin er af andlegum toga sprott- in: Arte é cosa mentale. Verkin eru unnin út frá nátt- úruupplifunum á víðara landslagi og stærri formum í náttúrunni, en ég leyfi mér að setja vídd landslagsins í ýmis form, stærri eða minni. Víður fjallahringur, birtan og svartur sandurinn, hrein- leikinn og tilfinninginn fyrir náttúru- öflunum höfða sterkast til mín. Það er ekki bara þetta fasta efni, heldur upplifunin á andstæðunum sem ég verð fyrir áhrifum af. Mér finnst gaman að spila með dimma og bjarta eða sterka liti, eins og svart- an lit hraunsins og blámann í fjar- lægðinni. Vídd og harka hafa alla tíð ver- ið sterk í minn vitund og mér finnst efnið leir segja mér um þetta.-Ef égværi með eitthvert annað efni, gæti ég ímyndað mér að viðfangsefnið væri annarskon- ar - og þó ekki. Leirinn er erfitt efni, en það er gaman að eiga við hann. Það sem er erfitt við leirinn er að hann hefur filhneigingu til að stjórna sér sjálfur ef þú ræður ekki við hann, en til þess að geta beislað hann þarftu að búa yfir ákveðinni kunnáttu. Þú verð- ur samt alltaf að lúta lögmálum han's og ef kunnáttan 'dugar ekki þarftu að koma á sáttum við hugmyndina og þannig getur verkið öðlast sitt eigið líf.“ Hvers vegna valdirðu leir frekar en eitthvert annað efni? „Mig langaði mest í skúlptúrdeild- ina í Myndlista- og handíðaskólanum en á þeim tíma sem ég var þar var skúlptúrdeildin lítið aðlaðandi. Hún var nýbúin að fá húsnæði, illa búin tækjum og ég hefði verið eini nem- andinn. Árið eftir fóru reyndar tveir í skúlptúr, þau Rúrý og Níels Haf- stein. Ég fór því í keramíkdeildina, hafði kynnst keramíkinu í starf- skynningu hjá Glit áður en ég byij- aði í skólanum, og fannst leirinn bæði skemmtilegur og komast næst þvLsem mig langaði að gera.“ Guðný fór til Finnlands sex árum eftir að hún lauk skólanum, í bytjun áratugarins, og starfaði þar á vinnu- stofu með finnskum listakonum ásamt því að sækja framhaldsmennt- unarnámskeið. „Það var gott að vera í Finnlandi á þessum tíma enda að byija sú gróska sem verið hefur þar í myndlistarlífinu allan þennan ára- tug. Opinberir aðilar í Finnlandi kaupa nú meira af myndlist og safn- arar og fyrirtæki fjárfesta í myndlist þó almenningur þar kaupi minna en almenningur hér gerir. Hérlend fyrir- tæki og stofnanir mættu alveg gera meira af því að fjárfesta í myndlist, sérstaklega myndlist ungra lista- manna. Finnar eru framsæknari og hafa söfn keypt verk íslenskra lista- manna, þó fæst séu mjög stór nöfn. Hér þurfa myndlistarmenn aftur á móti að fá ákveðinn öryggisstimpil áður en nokkur þorir að kaupa af þeim.“ Guðný segir það vera þroskandi og eiginlega nauðsynlegt að fara og vinna utan heimahaganna. „Maður fær nýja vídd og skilning á því sem maður er að gera. íslensk náttúra spilar mikið í mínum verkum og dvöl- in í Finnlandi varð ekkert til að draga úr því heldur varð finnsk náttúra frekar til að framkalla náttúruáhrif sem ég hafði orðið fyrir á íslandi." Á meðan Guðný var í Finnlandi tók hún þátt í þó nokkrum samsýningum og hélt tvær einkasýningar, en þó nokkur ár séu síðan hún fór þaðan hefur hún ekki sagt aiveg skilið við landið og sýndi þar síðast í fyrra ásamt Rögnu Róbertsdóttur og Kristjáni Guðmundssyni. Guðný hef- ur einnig tekið þátt í samsýningum í Noregi, Svíþjóð, Danmörku og Frakklandi auk þess sem hún átti verk á sýningunni „Scandinavia Craft Today“ í Bandaríkjunum og Japan. Guðný, er nauðsynlegt fyrir íslenska listamenn að sýna erlendis? „Já, ég tel það nauðsynlegt, en þó ekki aðeins fyrir mann sjálfan heldur finnst mér brýnt að kynna íslenska myndlist erlendis. Það er ánægjulegt að vera þátttakandi í því, ef íslenskir myndlistamenn ná að skapa sér nafn erlendis er það ánægjulegt því það víkkar þeirra starfsvettvang. Islensk- ir myndlistamenn eru margir hveijir mjög góðir og mikil fjölbreytni í verk- um þeirra. Enda eru margir þegar orðnir þekkt nöfn á Norðurlöndunum og víðar.“ Sýningin er sjötta einkasýning Guðnýjar. Hún opnar í dag kl. 14 og stendur til 11. febrúar. MEO GUÐNY MAGNUS- DÓTTIR MYNDLISTAR- KONA MEÐ LEIRVERKA- SÝNINGU Á KJARVALS- STÖÐUM „TURNSPÍRUR" INHÚS)“. GUÐNV MAGNÚSDÓTTIR Morgunblaðið/Árni Sæberg

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.