Morgunblaðið - 26.05.1990, Blaðsíða 6

6 B
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 26. MAÍ 1990
Morgunblaðið/KGA
Nokkir flytjenda: Sögumaður Signý Sæmundsdóttir, ísak Hrafnhildur Guðmundsdóttir, Abraham Viðar
Gunnarsson, engillinn Sigríður Gröndal, Kristján Eldjárn fylgdarmaður úr húsi Abrahams.
HNIFEVN A LOFT
í HÁTEIGSKIRKJU
Kirkjuópera eftirJohn Speight
„ABRAHAM og ísak,“ fyrsta
íslenska kirkjuóperan sem sögur
fara af verður frumflutt mánu-
dagskvöldið 4. júní í Háteigs-
kirkju og sýningin endurtekin
kvöldið eftir. Hvað er kirlg'uóp-
era? Höfúndur verksins John
Speight var beðinn um að svara
því.
V
■ irkjuópera er kirkjutón-
JL, JL.list byggð á biblíutexta
eða trúarlegu efni. íslendingar
þekkja vel til stórra kórverka, óra-
toría sem nota biblíutexta t.d.
„Messías" eftir Handel eða „Matthe-
usarpassían" eftir Bach. En þetta
verk er ópera, þ.e.a.s. hún er svið-
5-sett og söngvarar eru klæddir í leik-
búninga.
Þótt verkið sé trúarlegt og flutt
í kirkju þá lýtur það lögmálum
óperuflutningsins rétt eins og það
væri flutt í léikhúsi éða t.d. Gamla
bíói.“
— Eru ritningatextar hent-
ugt óperuefni?
„Mjög hentugir. Það eru ótrúlega
mikil átök og drama í biblíusögun-
um. Lestu textann sem ég byggi á,
22. kafla 1. Mósebókar, 1.-19. vers,
þar sem segir frá því þegar guð reyn-
ir Abraham. Hann er reiðuhúinn til
að slátra syni sínum!“
— 19 vers gera rúmlega hálfa
blaðsíðu. Nægir það í heila óperu?
„Óperan er nú ekki löng, tekur
tæpar 40 mínútur í flutningi. En það
er rétt, biblíutextinn er ekki marg-
orður þótt hann segi mikið í fáum
orðum. Eg nota því einnig gömul
þjóðleg sálmalög úr safni Bjarna
Þorsteinssonar."
Gömul íslensk sálmalög, þú sækir
ekki fyrirmyndir t.d. í enska kirkju-
tónlistarhefð?
„Eg held að ég sæki ekki í neina
sérstaka hefð. Það eru að auðvitað
til helgileikir og alþekktar kirkju-
óperur t.d. eftir Britten.
Ég reyni að vera ég sjálfur — og
J-kannski dálítið íslenskur. Texti
Mósebókar er mjög dramatískur. í
óperum fylgir gjarnan aría á eftir
dramatískum kafla svona til að hvíla
áheyrendur. I þessari óperu þjóna
gömlu sálmalögin þessu hlutverki.
Þau eru útsett á mjög einfaldan
hátt og éru hugsuð til hvíldar og
. íhugunar, og stuðnings við biblíutex-
■'tann."
— En tildrög þess að þú samdir
þetta verk. Varstu að lesa 1. Móse-
bók þér til sáluhjálpar eða afþreying-
ar, fékkstu hugljómun, heyrðirðu í
engli Drottins?
„Ekkert svo dramatískt. Drif-
krafturinn kom frá Elínu Sigurvins-
dóttur söngkonu — og sóknarnefnd-
armanni í Háteigssókn. Elín hefur
safnað okkur nokkrum söngvurum
saman til að flytja kirkjutónlist og
það kom fljótlega til tals að semja
og flytja óperu. Og þessi uppfærsla
er styrkt af Háteigskirkju og Lista-
hátíðinni."
John Speight
Morgunblaðið/KGA
— Af hveiju var sagan af fórn
Abrahmas valin?
„Það er náttúrulega drama í sög-
unni, og svo hafði það sitt að segja
að þetta er mín frumraun á þessu
sviði og því vildi ég ekki hafa verkið
of langt."
Fjóreinn guð
„Ópera er samþættjng margra
listgreina, Guðmundur Óli Gunnars-
son stjórnar hljómsveitinni, Snorri
Sveinn Friðriksson hefur hannað
leikmynd og búninga. Geirlaug Þor-
valdsdóttir stjórnar hinum leikrænu
tilþrifum. Hún ætlar að leysa það
vandamál hvernig eigi að birta
Drottinn guð sem er sunginn af
kvartett."
— Er guð ekki þríeinn?
„Þrenningin er heilög, en ég
þurfti, sópran, allt, tenór og bassa.
Sigrún Gestsdóttir, Elísabet Waage,
Sigursveinn Magnússon og Halldór
Vilhelmsson syngja fyrir guð.“
— En engilinn?
„Engilinn, há sópranrödd, Sigríð-
ur Gröndal."
— Verður Sigríður með vængi?
„Nei, — ekki nema hún flúgi á
vængjum söngsins."
— Mannlegi þátturinn?
„Já, til að syngja Abraham hinn
stöðuga og tnífasta, þarf voldugan
og mikinn bassa; Viðar Gunnarsson.
ísak? Bamslegt trúnaðartraust, til
þess þarf messósópran Hrafnhildi
Guðmundsdóttur. Og til að segja frá
atburðarás sem ekki kemur fram í
leiknum þarf sögumenn, sópran og
tenór; Signýju Sæmundsdóttir og
Þorgeir Andrésson."
— Hvemig er hljómsveitarskip-
anin?
„Það verður kammerhljómsveit,
flauta, óbó, klarinett, bassaklarinett,
trompett, horn, básúna, píanó, 2 fíðl-
ur, 1 lágfiðla, selló, kontrabassi."
— Engin harpa, hljóðfæri engla?
„Nei, en Sigríður hefur engla-
rödd.“
— Standa einhver ákveðin hljóð-
færi nær guði?
„Ég nota nú eiginlega ekki hljóð-
færin þannig að ég þau tengi þau
ákveðnum persónum. — Er þó
kannski ekki frá því að strengimir
fylgi rödd — eða hinum fjórum rödd-
um — gu'ðs. Og Abraham hefur
stundum stuðning af horni eða klari-
nett.“
— Að endingu, megum við eiga
von á annarri kirkjuóperu fljótlega,
t.a.m. um efni úr nýja testamentinu?
„Hvað skal segja. Síðan ég kom
fyrst til Skálholts hefur mig langað
til að til að semja óperu um atburði
eða sögur sem þar hafa gerst. Fáir
staðir hafa eins kynngimagnað and-
rúmsloft."
PLE
SÖNGVARAR
ERUAÐGERA
ÞAÐGOTT
Varla fer framhjá íslendingum að
íslenskir söngvarar eru að gera
það gott. Stöðugt eru fréttir í blöð-
um af ungu fólki sem að loknu
námi er að ráða sig til að syngja
við erlendar óperur og slá í gegn
heima. Og það er gaman að fylgj-
ast með þessu fólki og hvað það
er að gera. Óperublaðið, sem gef-
ið er út af Styrktarfélagi íslensku
óperunnar, flytur styrktarfélögum
í síðasta hefti fréttir af söngvurum
og fyrirætlunum þeirra. Hafa rit-
stjórar góðfúslega leyft okkur að
ganga í fréttasjóðinn.
Elsa Waage kontraltsöng-
kona hélt debut-tónleika
sína í íslensku óperunni
18. nóvember sl. Elsa hef-
ur verið í framhaldsnámi
í Bandaríkjunum á undanfömum
árum og haldið þar fjölmarga tón-
leika. Hún hyggst leggja fyrir sig
bæði óperusöng og ljóðasöng og ætl-
ar að leita fyrir sér hjá umboðsmönn-
um í Evrópu nú á þessu vori. Tónleik-
ar Elsu í Operunni þóttu takast mjög
vel og var -það mál manna að hún
hefði mikla og glæsilega rödd.
Páll Jóhannsson, hinn norðlenski
tenór, hefur verið ráðinn til að syngja
hjá Stora Teatern i Gautaborg nú í
vetur. „Storan" er næststærsta
óperuhús í Svíþjóð á eftir Stokkhólm-
sóperunni.
Viðar Ggnnarsson bassasöngvari
er kominn til Vínarborgar, þar sem
hann syngur hlutverk Sarastrós í
Töfraflautunni eftir Mozart í upp-
færslu Kammeróperunnar. Honum
hefur verið mjög vel tekið. Viðari
hefur verið boðið að syngja sama
hlutverk í uppfærslu Töfraflautunnar
nú í sumar í Schönbrunner Schlosste-
ater. Viðar hefur tekið þátt í næstum
hverri einustu sýningu íslensku óf>e-
runnar á undanfömum ámm og segja
ritstjórar í Ópemblaðinu það mikinn
skaða að missa hann til útlanda, en
ferð Viðars til Vínar er liður í ætlun;
um hans að leita fyrir sér erlendis. í
því skyni hefur hann sagt upp traustri
framkvæmdastjórastöðu hér heima
til að geta helgað sig söngnum. Hann
kom heim í maí til að syngja á ljóða-
tónleikum í Gerðubergi.
Af Kristjáni Jóhannssyni er það
helst að frétta að hann verður meira
eða minna viðloðandi Scala-óperuna
í Mílanó á næsta ári og mun koma
þar fram í þremur til fjórum ópemm.
Vegna veikinda Kristjáns í desember
varð ekki af að hann syngi í ópe-
runni I Vespri Siciliani, en hann söng
hlutverkið á óperuhátíðinni í Mont-
pelier í Frakklandi í apríl. Einnig
átti hann að koma fram í Carnegie
Hall í New York, þar sem hann tók
þátt í uppfærslu á ópemnni La Vally
eftir Catalani. Þá hefur verið afráðið
að hann muni syngja í Grímudans-
leiknum eftir Verdi í Chicago 1991
og skömmu síðar í sama verki í Dall-
as í Texas. í janúar söng Kristján í
La Fanciulla Del West eftir Puccini
í ópemhúsinu í Palermó á Sikiley.
Gerði Kristján þar mikla lukku, en
hann hefur áður komið fram í þessu
húsi við miklar vinsældir.
Gunnar Guðbjörnsson tenór-
söngvari kom fram á tónleikum á
tónlistarhátíðinni í Buxton í Englandi
sl. sumar og fékk þá mjög góða dóma
í enskum blöðum, en hann hefur ver-
ið í námi í London nú í vetur. Hann
hefur gert samning við ópemna í
Cardiff í Wales og mun syngja í Cosi
fan tutte eftir Mozart í júní. Gunnar
hefur verið svo heppinn að komast
undir handatjaðar Nicolai Gedda og
fer í tíma til hans öðm hvoru og þigg-
ur af honum ráðgjöf. í janúar sl.
söng Gunnar ljóðaflokkinn Die
Schöne Mullerin eftir Frans Schubert
á tónleikum á Akureyri og í Hafnar-
firði. Gunnar túlkaði þennan ljóða-
flokk frábærlega vel, en meðleikari
á píanó var Jónas Ingimundarson.
Guðbjörn Guðbjörnsson tenór-
söngvari hefur gert tveggja ára
samning við óperuhúsið í Kiel í V-
Þýskalandi. Hefur verið ákveðið að
hann fari þar með hlutverk Ferrandos
í Cosi fan tutte, hlutverk Emestos í
Don Pasquale og hlutverk í Kátu
ekkjunni. Frá því í vor hefur Guð-
bjöm verið við stúdíó ópemhússins í
Zúrich í Sviss og hefur hann þegið
boð um að syngja inn á hljómplötu á
þess vegum nú í sumar. Um er að
ræða upptöku á óperanni „Fötin
skapa manninn" eftir Szmilinsky.
Kristinn Sigmundsson starfar við
ópemhúsið í Wiesbaden í Vestur-
Þýskalandi nú í vetur. Hann hefur
þegar sungið titilhlutverkið í Don “j
Giovanni eftir Mozart og hlaut góða ™
dóma fyrir. Skömmu fyrir jól kom
Kristinn fram á tónleikum ópemhúss-
ins og flutti ljóðasöngva eftir Schu-
bert. í framhaldi af því var honum
boðið að syngja inn á tvær plötur sem I
ópemhúsið hyggst gefa út og ákveð-
ið að hann syngi inn á aðra þeirra nú
í vor. Þar mun hann syngja ljóða-
söngva eftir Schubert, en á hinni plöt-
unni, sem fyrirhugað er að hann syngi
í haust, verða tíu ljóðasöngvar eftir
Schubert, sem aldrei hafa verið gefn-
ir út, hvorki á- nótum né á plötu.
Þetta er því fyrsti flutningur þessara
ljóðasöngva frá árinu 1816, nema
hvað hann flutti einn þeirra á tónleik-
unum í desember. Óhætt er að full-
yrða að þetta verði stórmerkur við-
burður í tónlistarheiminum og hlýtur
að vekja mikla athygli. Fieira er á
döfinni hjá Kristni, því hann mun
syngja inn á plötu í ópemnni Don
Giovanni eftir Mozart, sem Decca
gefur út næsta haust. Þar mun hann
syngja hlutverk Commendatore, en
Hakan Hagegard syngur titilhlut-
verkið. Það eru söngvarar og hljóm- ,
sveit Drottningholm-óperuhússins í ""
Stokkhólmi sem standa að flutningi,
en stjórnandi er Amold Östmann.
Næsta sumar mun Kristinn einmitt
taka þátt í flutningi Drottningholm-
óperunnar á Don Giovanni. Fleira
stendur til, svo sem þátttaka í kon-
sertuppfærslu á Die Frau ohne
Schatten eftir Richard Strauss með
Concertgebouw-hljómsveitinni í
Amsterdam, en þar mun Kristinn
syngja tvö hlutverk. Hann hefur einn-
ig fengið boð um að syngja með sömu
TONLEIKAR IJUIMI
FÓSTUDAGINN, 1.
Borgarleikhúsið, kl. 20.30 Opnun
Listahátíðar Sinfóníuhljómsveit ís-
lands Einl.: Sigrún Eðvaldsdóttir,
fiðla. Stj. Petri Sakari. Leifúr Þórar-
insson: Mót (frumfl.), Sarasate: Carm-
en Fantasia, Minkus : Don Quixote.
LAUGARDAGINN, 2.
íslenska óperan, kl. 13.30. Listahátíð
í Garðabæ. Tónleikar með ungum tón-
listarmönnum. Listahátíð í Reykjavík.
Háskólabíó, kl. 17.00. Sinfóníuhljómsveit
fslands. Einl.: Andrej Gavrilov, píanó.
Stj. J. Kaspszyk. Tchaikofsky : Forleikur
1812. Rachmaninoff : Tilbrigði um stef
eftir Paganini. Beethoven : Sinfónta nr.
3.
SUNNUDAGINN, 3.
Listasafn íslands, kl. 15.00. Píanótón-
leikar. Francoise Choveaux leikur verk
eftir Poulenc, Debussy, Milhaud og Sa-
int-Saens.
Listahátið í Reykjavík. Háskólabió, kl.
17.00. Vínardrengjakórinn. Stj. Peter
Marschik.
MANUDAGINN, 4.
Kirkjuhvoli Garðabæ, kl. 13.30.
Listahátíð í Garðabæ. Tónleikar með
ungum tónlistarmönnum. Listahátið í
Reykjavík. Háskólabíó, kl. 17.00. Vínar-
drengjakórinn. Stj. Peter Marschik.
Listahátíð í Reykjavík. Háteigskirkja,
kl. 21.00. Abraham & Isaac (frumfl.).
Kirkjuópera eftir John Speight.
ÞRIÐJUDAGINN, 5. .
Listahátið i Reykjavík. íslenska óp-
cran, kl. 21.00. Kocian strengjakvart-
ettinn.
Listahátíð í Reykjavík. Háteigskirkja,
kl. 21.00. Abraham & Isaac. Kirkjuópera
eftir John Speight.
MIÐVIKUDAGINN, 6. .
Listahátíð í Reykjavík. íslenska óp-
eran, kl. 21.00. Tónskáldakynning.
Magnús Blöndal Jóhannsson.
FIMMTUDAGINN, 7. .
Listahátíð í Reykjavik. Norræna húsið,
kl. 20.30. Tónlist eftir Cari Nielsen.
FÖSTUDAGINN, 8. .
Listahátíð í Reykjavík. íslenska óp-
eran, kl. 21.00. Jazztónleikar. Einl. :
Leonid Chizhik, píanó. Tómas R. Einars-
son, Eyþór Gunnarsson, Sigurður Flosa-
son, Stefán S. Stefánsson.
LAUGARDAGINN, 9. .
Listahátið í Reykjavík. fslenska óp-
eran, kl. 17.00. Yuzuko Horigome, fíðla.
Wolfgang Manz, píanó. Verk eftir Beet-
hoven, Bach, Webern & Franck.
SUNNUDAGINN, 10. .
Listahátíð í Reykjavík. Langholts-
kirkja, kl. 17.00. J.S. Bach : 5 mótettur.
Mótettukórinn, stj. Hörður Áskelsson.
DUUS HÚS.
Heiti potturinn, kl. 21.30. Sveiflu Sext-
et - Dixieland.