Alþýðublaðið - 17.01.1959, Blaðsíða 5

FJÖLDI GERVITIJNGLA VEITIR
UPPLÝSWGAR UM
Veður-
spar
verða
—b s tryggari.
P*-! - '
I UNDIRBÚNINGI er að
senda á loft í Bandaríkjun-
um gervitungl, sem snúast
um jörðina heimsskauta á
milli og eiga að senda upp-
lýsingar um veourfar hvar-
vetna á jörðunni. Rafmagns-
heili tekur við öllum upp-
lýsingum frá þessum tungl-
um og vinnur úr þeim.
í gufuhvolfi jarðar eru
2 000 000 tonn af andrúms-
lofti á hvert maimsbarn og
er þessi loftmassi á sífelldri
hreyfingu. Harry Wexler
forstöðumaður veðurfræði-
stofnunar Bandaríkjanna
telur engin vandkvæði á því,
að fylgjast með þessum
hreyfingum með aðstoð
gervitungla. Þetta mun þýða
að ekki verður lengur um
veðurspár að ræða heídur.
verður með fullri vissu
hægt að sjá fyrir veðprlag
langt fram í tímann.
Wexler leggur áherzlu á,
að gervitunglin verði að
hreyfast þvert á hreyfi-
stefnu jarðar, þar eð með því
móti fáist yfirlit yfir allt
loftlagið.
Wexler segir orðrétt: —
Innan fárra ára verða mörg
gervitungl á hreyfingu um
iörð heimsskauta á milli. I
þeim verða ýmiss konar
rannsóknartæki, m.a. tæki,
sem taka við innrauðum
geislum og. senda þannig:
unplýsingar um hitastig,
rakastig og lofthreyfingar,
auk þess ljósmælar. Með
þessu móti verður hægt að
fvigjast stöðugt með öllum
] óftsjggsbreytingum, storm-
mn cg segja nákvæmlega
fyrir um stormamyndanir í
framtíðinni.
Þegar haft er í huga, að.
einungis ein ástæða er fyrir
veðurfarsbreytingum á jörð
unni, þ.e. mismunur á hita-
stigi, verður skiljanlegra
hvers vegna mögulegt er að
segja svo náið til um veður-
breytingar. Allar agnir
geimsins þar á meðal jörð-
in verða að kasta frá sér
jafnmiklu magni hita og
þær taka í sig. Að öðrum
kosti mundi brátt verða um
of lítinn hita að ræða.
En gerist það, að jörðin
drekkur í sig meiri hita við
miðbaug en hún kastar frá
sér, en við heimsskautin er
þessu öfugt farið, þar kastar
hún frá sér meiri hita en
hún tekur til sín. Afleiðing-
in verður sú, að heitt loft er
sífellt að stíga upp og þenj-
ast út og kalt loft kemur í
staðinn. Þetta er orsök bess
fyrirbæris, sem nefnist veð-
ur.
En hvernig getur gervi-
tungl, sem æðir kringum
jörðina í mikilli hæð aflað
upplýsinga um hitabreyt-
ingar á jörðunni? Wex"er
segir, að það sé mögulegt
vegna þess að agnir andrúms
loftsins innihalda allar. raka
og gefa því frá sér innrauða
geisla, sem tækin í gervi-
tunglunum skrásetja og
s.enda til jarðar. Mag.n rak-
ans veitir vitneskiu um hita
stig loftsins.
— Hér eftir verður ekki
einungis hægt að fylgjast
með öllum stormum hvar,
sem er á jörðunni, heldur
einnig að segja fyrir um ein-
angraða hvirfilvinda og
þrumuveður, segir Wexler
að lokum.
KASTLJÓS
Þi
H a n n e s
á h o r n i n u
★ Drengir á glapstigum.
Ac Útivist á kvöldum
undirrótin.
’-k Það, sem faðirinn
sa^ði f1 við . lögreglu-
þjóninn.
★ Eins og glæpasögur.
NÝLEGA voru nokkrir dreng'
Ir handteknir, uppvísir að þjófn
uðum og innbrotum. Tveir þess-
ara drengja voru aðeins tólf ára
gamlir. — Hér er ekki á þetta
minnzt vegna þess að þetta sé
nýít fyrirbrigði hér í Reykja-
vík, því að slíkí og þvílíkt hefur
átt sér staö næstum því á hverj-
um vetri síðan ég kynntist
Reykjavík fyrst, og stundum
Iiafa drengir jafnvel verið yngri.
ÉG MINNIST- Á ÞETTA til
þess eir.s að minna foreldra og
aðra forráðendur barna á þr,ð,
að börn eiga ekki að vera uti á
kvöldin. Að vísu hefur þetta svo
Trésmíðaverksfæði
ÁLFHÓLSVEGI 40.
Smíðar allt til húsa.
Járnar hurðir. Breytingar
og innréttingar á íbúðum.
Nýtt símanúmer :
I-8I-8I.
ÞÓRIR LONG
trésmíðameistari.
oft verið sagt, að allir ættu að
vita það, en annaðhvort veit
margur maðurinn það ekki, -eða
fólk lætur fyrirmæli sem þessi
sem vind um eyrun þjóta.
DRENGIRNIR, seni nú voru
teknir, frömdu afbrot sín alltaf
í skjóli myrkurs að. kvöldi, og
stundum allt að miðnætti. Erfitt
mun vera að hemja sum börn
inni á kvöldi, en það verður að
gera, og foreldrarnir verða að
berá ábyrgð á því, að ákvæðum
lögregiusamþykktarinnar í
þessu.efni sé fylgt. Ég veit jafn-
vel dæmi til þess frá Kaup-
mannahöfn, að hægt er að beita
þá foreldra sektum, sem láta það
viðgangast að börn þeirra séu
úti eftir ákveðinn tíma.
INNBROT OG ÞJÖFNAÐIR
ungra drengja eru hroðaleg slysú
Eitt slíkt afbrot með þeim afleið,
ingum, sem það hefur, viðskipti
við lögregluna og hegningu, get-
ur valdið þeim meinum í sálar-
lífinu, sem aldrei gróa til fulls.
Til þessa eru mjög mörg dæmi.
Þess vegna er allt gert til þess
að koma í veg fyrir slysið. En
eitt veigamesta atriðið í þeim
slysavörnum er, að leyfa ung-
lingunum ekki að vera úti á
kvöldin.
S'UMT FOLK er ekki hæft til
að hafa umsjá með börnum.
Lögreglan og barnayerndin vita
ótrúlega mörg dæmi um það. I
fyrra bar það við, að tíu ára
snáði var að flækjast niðri í bæ.
Lögreglan tók hann að sér, ók
með hann heim, barði upp og
faðirinn kom til.dyra fáklæddur.
Hann yar úrillur, enda voru þau
hjónin sofnuð. Lögreglan afhenti
föðurnum soninn og sagði eitt-
hvað á þá leiðj að það gengi
furðu næst, að foreldrar gætu
lagst til nætursvefns vitandi af
tíu ára gömlu barni sínu úti.
„STRÁKURINN FÓB ÚT,‘
sagði, faðirinn. „Við vissum að'
hann mundi skila.sér, hann hef-
ur alltaf gert það. Það var alveg
óþarfi fyrir ykkur að vera að
skipta ykkur af honum. Hann
ratar. heim til sín, kallinn.“ —
Vonandi eru þessir foreldrar
einsdæmi i borginni, en það hlýt
ur lesendum mínum að vera
Ijóst, að þessi faðir og þessi móð-
ir eru ekki fær um að.hafa börn
undir höndum.
FLEIRI DÆMI mætti nefna
til þess að lýsa því hvernig á-
standið er á sumum heimilum.
Það mætti til dæmis benda á
drykkjuheimilin þar sem börn-
um er þokað burt svo að full-
orðna fólkið hafi frjálsari hend-
ur með „skemmtunina“. Lög-
reglan og barnaverndarnefndin
kunna og margar sögur um það,
og sumar svo hörmulegar að
maður hlýt-ur að telja þær sögur
af glæpahyski. En ég skal láta
staðar numið. Þetta nægir í dag.
Hannes á horninu.
EKKTASTIR þeirra Alsír-
leiðtoga, sem franska stjórnin
náðaði nú í vikunni eru tví-
mælalaust Messali Hadj og Ben
Bella. Messali Madj er sextug-
ur að aldri og var handtekinn
þegar í upphafi uppreisnarinn-
ar í Alsír 1954 og haíður í
haldi í Bellareyju skammt und
an Atlantshafsströnd Frakk-
lands. Hadj var foringi MNA
hreyíingarinnar, sem myndað-
ist á árunum upp úr 1930, en
var bönnuð af frönsku stjórn-
inni. Hadj var lengstum for-
ingi þeirra Alsírbúa, sem lengst
gengu í sjálfstæðiski’öfum,
: voru það einkum fátækir bænd
ur og verkamenn, sem studdu
hann. Um þetta leyti var hinn
núverandi forsætisráðherra út-
lagastjórnarinnar í Kairó, Fer-
hat Abbás, fylgjandi samein-
ingu Frakklands og Alsír, eins
og öll borgarastéttin í Alsír
reyndar var.
☆
En skömmu áður en upp-
reisnin 1954 hófst hafði vaxið
upp ný kynslóð í Alsír, sem
tekið Kafði forustuna í þjóð-
ernishreyfingu Alsírmanna.
Foringi hinnar nýju hreyfing-
ar var Ben Bella. Fjöldi a1--
sírskra undirforingja, er gegnt
höfðu herþjónustu í Indó-Rína
taka forustuna og hvetja til
vopnaðrar uppreisnar gegn
Frökkum. MNA hreyfing Hadj
og hin nýju þjóðernissamtök
FLN heyja harða baráttu inn-
byrðis. Eftir hina frægu för.
Guy Mollet til Alsír veturinn
1956 ákveður Ferhat Abbas að
taka upp samvinnu við FNL og
, leiddi það til þess að hann varð
að flýja til Kairó.
Bourguiba Túnisforseta og’
Múhammeðs konungs í Mar-
okkó. Ben Bella og fjórir aðrir
leiðtogar FLN eru handteknir
af Frökkum eftir að flugvél
sem flutti þá frá Marokkó til.
Túnis er neydd til að lenda. í
Alsír. Þetta varð til þess að
allar samningaumleitanir fór.u.
út um þúfur. Síðan hafa Túnis-
menn og Marokkóbúar megn-
ustu vantrú á frönskum ríkis-
stjórnum.
Eftir að Ben Bella var hand-
tekinn var að sjálfsögðu skipt
um forustu í FLN og nú er ekki
auðvelt að gera sér grein fyrir
hversu mikil áhrif Ben Bella
hefur meðal þjóðernissinna í.
Alsír. Hann á að vísu sæti í út-
lagastjórninni í Kairó, en að
sjálfsögðu hefur hann engin
áhrif á gang mála þar sero.
hann er í strangri gæzlu í París.
☆
Áhrif Massali Hadj hafa
mjög. rénað síðan uppreisnin í
Alsír hófst ekki sízt vegna þess
að FLN menn hafa. lagt allt
kapp á að útrýma fylgismönn-
Framhald á 10. síðu.
☆
í október 1956 eru hafnar
viðræður milli Frakka og upp-
reisnarmanna fyrir milligöngu
HiÁLP IIL HÁ-

NDÍÁNAR í Andesfjöll-s
S,um liafa notið allmikillarN
Saðstoðar Alþjóðávinnumála-S
Sstofnunarinnar á undanfönú
Sum árum til þess að koma^
^atvinnumálunum í betr^
hiorf. Þar erlmikið verkefni^
•|fyrir höndum. Um sjö mill-^
•^jónir indíána hafast þar við^
4000 metra hæð yfir sjáv-s
^armál, og til þessa hafa þeirs
^búið við kröpp kjör, óblíðaS
Sveðráttu og að mörgu leyti^
Sharðbýlt land, þótt nýtaí
'megi kosti þess stórum betÁ
ur en gert.gr enn. Könnuðir,^
sem ferðazt hafa um þessar^
slóðir, halda því fram að !-•
búar þessara háfjallahéraða,ý
sem eru meðal allra hæstu^
byggða á jarðkringlunni.s
séu einhverjir þeir fátæk-s
ustu í víðri veröld. Úrkynj-S
unar hefur gætt og mikilst
sinnuleysis um þá menning-ír
ararfleifð, sem landið geym-^
ir frá dýröardögum Inka og)
þeirra, sem byggðu undra--
borgina við Titicacavatn. ^
Fjöldi þjóða hafa lagt^
fram fé, verkfæri og tækni-y
lega aðstoð til að bæta kjör\
fólks á þessum slóðum ogs
koma því í samband við um-S
heiminn, svo að hin félags-S
lega þróun skilji það ekki^
eftir í framtíðinni. OgÁ
bræðraþjóðir vorar á Norð-^
urlöndum hafa einmitt lagt^
mikið af mörkum til þessa^
merkilega starfs. ý
Myndin, sem birtist hér,^
er frá fjallabyggð í Bolivíu.s
Alþýðublaðið — 17. jan. 1959